Psikoloji Bölümünü Tanıyalım

Psikoloji, temelde insan ve hayvan davranışlarını, duygularını anlamlandırmaya çalışan bilimsel bir disiplindir. Pek çok alandan etkilenen ve pek çok alanı da etkileyen psikoloji, kapsamlı bir bilim dalı olmayı sürdürüyor. İnsanı etkileyen ve ona anlam katan birçok faaliyet ve süreci mercek altına alan bir disiplin olarak psikoloji; zihinsel, davranışsal ve gelişim süreçlerini analiz eder. Önemli ve saygı duyulan bir bilim dalı olmasına rağmen bu durum her zaman geçerli değildi. Günümüzde bile psikoloji bilimini ruh doktorluğuna indirgeyen bir anlayış da söz konusu. Her ne kadar ruhsal durumları ve değişimleri analiz eden bir disiplin olsa da psikoloji sadece bundan ibaret değildir.

Psikolojinin disiplin hâline gelmiş alt dalları vardır ve kendi içinde bu dallar psikoloji bilimini besler. Bizim genel olarak tanımladığımız ruh bilimi ibaresi klinik psikoloji için geçerlidir. Tüm dallar, psikolojinin diğer bilim ve disiplinlerle ilişkisini ortaya çıkaran bilimsel çalışmaları gerçekleştirir. İşte bu psikoloji dalları, kapsayıcı olarak psikoloji bölümü içinde bilgi ve deneyimlerini paylaşır. 

Dünyada ve ülkemizde psikoloji bilimi, geçerli bilgi birikimini ve insan-hayvan deneyimlerini psikoloji bölümü ile aktarır ve bölüm mezunları da bu bilgilerden yararlanarak insanlara ve bilime katkı sunar. Yazımızda bahsini edeceğimiz psikoloji bölümü, kapsamlı ve ilgi çekici dersleri ve sağladığı faydalarla pek çok üniversite öğrenci adayının dikkatini çekmektedir. Özellikle tercih dönemi öncesinde bölümleri araştırmak ve incelemek adına yazımızın fayda sunacağını umut ediyoruz.

Psikoloji Bölümü Dersleri

Psikoloji bilimi kendini kanıtladıktan sonra bir disiplin olarak üniversite kürsülerinde de etkin hâle gelmiştir. Bir sosyal bilim alanı olarak psikoloji bilimi, teorik ve uygulamalı olan diğer alanlardan da ilham alır ve buna bağlı çalışmalar yürütür. Bundan dolayı da psikoloji bölümü hem farklı dersleri içerir hem de farklı bölümlerde psikolojinin alt dalları ders olarak okutulur. Özellikle sosyoloji, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, felsefe, iletişim ve fen-edebiyat fakültelerinin birçok bölümünde psikoloji dersleri görülür. Psikoloji bölümünde de hem alana özgü dersler hem de alan dışı farklı sosyal bilimlere ait dersler vardır. Psikoloji bölüm derslerini genel olarak görmeden önce Türkiye'de psikoloji bölümünü biraz yakından tanıyalım.

Türkiye'de psikoloji bölümünün ilk kez 1915 yılında İstanbul Üniversite bünyesinde eğitimleri verdiği bilinir. Genel olarak psikoloji çalışmaları ile birlikte başlayan eğitim süreci lisans, yüksek lisans ve doktora öğrenimlerini içerir. Devlet ve özel üniversitelerin önemli ve sık tercih edilen bölümü olarak psikoloji, 4 yıllık eğitim süreci içinde yetkin ve başarılı psikologlar, akademisyenler ve farkı alanlarda çalışan danışman yetiştirme hedefini üstlenir. 4 yıllık eğitimde; bilimsel araştırmalar ışığında insan ve hayvan davranışları, duygu durumları ve insanın merkezde olduğu alanlardaki psikolojik etkenler incelenir.

Oldukça ilgi çekici ve kapsamlı dersler ile çalışmalar içeren psikoloji bölümü, aynı zamanda yoğun ve ciddi bir eğitim süreci de içeriyor. Psikoloji mezunları, bilgi ve yetkinliklerine ihtiyaç duyulan her alanda çalışabileceklerinden uygulamalı ve teorik bilgileri edinirler. Psikoloji bölümü dersleri de zorunlu ve seçmeli ders içeriği ile öğrencilere gerekli öğrenimi veriyor. Psikoloji bölümündeki dersler, üniversitenin ders programına, vizyonuna ve bağlı olduğu fakülteye göre değişebilse de genel itibariyle aşağıdaki dersleri sayabiliriz:

• Psikolojiye Giriş

• Felsefeye Giriş

• Temel İngilizce

• İstatistik

• Araştırma Yöntemleri/ Teknikleri

• Temel Bilgisayar

• Sosyolojiye Giriş

• Öğrenme Psikolojisi

• Gelişim Psikolojisi

• Bilişsel Psikoloji

• Endüstriyel Psikoloji

• Eğitim Psikolojisi

• Klinik Psikoloji

• Sosyal Psikoloji

• Mesleki İngilizce

• Psikopatoloji

• Öğrenme Kuramları

• Kişilik Kuramları

• Nöropsikoloji

• Psikoloji Tarihi

• Sağlık Psikolojisi

• Çocuk ve Ergen Psikopatolojisi

• Psikoterapi Yaklaşımları

• Algı ve Dikkat

• Modern Mantık

• Psikolojide Etik

• Gözlem ve Görüşme Teknikleri

• Kültür ve Psikoloji

• Çevre Psikolojisi

• Benlik

• Kişiler Arası İletişim ve İletişim Becerileri

Bu dersler dışında psikoloji bölümünde seçmeli ders kategorisinde pek çok farklı ders bulunmaktadır. Bu dersler, hem farklı alanlardan hem de psikoloji alanında farklı bilgi ve uygulamaları öğrenmek üzerine programda yer alır. Evrimsel psikoloji, Kalıtım ve Çevre, Spor Psikolojisi, Örgüt Psikolojisi, Kişilik Bozuklukları, Psikolojik Testler, Trafik Psikolojisi, Edebiyat, Sinema ve Kültür bunlardan bazılarıdır. 

Aynı zamanda psikoloji bölümünde zorunlu ya da isteğe bağlı staj uygulaması da vardır. Psikoloji üzerine pratik yapmak, deneyim kazanmak ve referans bulmak adına staj yapmakta fayda var. Staj yaparak alana dair uygulamalara aşina olur ve mesleğe hazırlığınızı da başlatabilirsiniz. Tabii  ki  bütün bu eğitim süreci ve olanaklar için öncelikle üniversite sınavında istenilen puan ve sıralamayı elde etmek gerekiyor. 

Psikoloji Bölümü Taban Puanları

Psikoloji bölümü, üniversite sınavları olan TYT ve AYT'den öğrenci alımları yapıyor. 4 yıllık Lisans eğitimi veren bölüm için eşit ağırlık puan türünden testler çözmek ve tercihte bulunmak gerekiyor. Psikoloji bölümü, gözde eşit ağırlık meslekleri arasında olduğu ve sık tercih edildiği için buna bağlı sıralamaları da yüksek seyrediyor. Ayrıca sıralamalar, o yıl yapılan sınavın zorluğuna/ kolaylığına ve öğrencilerin oluşturdukları sıralama aralığına göre de şekilleniyor. Hatırlanmakta fayda var ki tercih aşamasında puandan ziyada sıralamayı esas almak gerekir. 

Psikoloji taban puanları ve sıralamalarında; devlet ve özel üniversitelerin burs, ders dili ve bağlı oldukları fakülteler de yazılır. Tercih yaparken bölümün İngilizce mi Türkçe mi eğitim sağladığını, özel üniversite ise yüzde kaç burs verdiğini de incelemek lazımdır. Aynı zamanda verilen psikoloji eğitiminin içeriğini de araştırmak yerinde olacaktır. Bölümün uluslararası çalışmaları, tarihi, erasmus ve yurt dışı olanakları, akademisyenlerin yetkinlikleri, çalışma alanlarında öğrenciye sağlanılan imkânlar oldukça önemlidir. İyi ve standart üstü bir eğitim, meslek hayatınız için size gelişmiş bir bakış açısı sunacaktır. 

Psikoloji taban puanları ve sıralamalarına bakacak olursak da en yüksek taban puanı ve sıralamada Bilkent Üniversitesi (Ankara) yer almaktadır.  Bilkent Üniversitesi, 2019 yılında 483 puan ve 915 sıralama değerine sahip. Sıralaması ve taban puanı yüksek olan diğer 5 üniversite ise şöyledir: Koç, Boğaziçi, Özyeğin, İstanbul Bilgi, Odtü.

En yüksek taban puan ve sıralamaya sahip 5 devlet üniversite arasında ise; Boğaziçi, ODTÜ, Hacettepe, Ankara Üniversitesi ve Ege Üniversitesi yer alıyor. Aşağıda listesini yaptığımız Devlet ve Özel Üniversitelerin, taban puan ve sıralamasını Yök Atlas uygulamasından inceleyerek de yapmanız gereken sıralama ve netleri görebilirsiniz. 

Psikoloji Bölümü Devlet Üniversiteleri

• Afyon Kocatepe Üniversitesi

• Akdeniz Üniversitesi

• Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi

• Ankara Üniversitesi

• Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

• Adnan Menderes Üniversitesi

• Balıkesir Üniversitesi

• Bartın Üniversitesi

• Boğaziçi Üniversitesi

• Bingöl Üniversitesi

• Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

• Bursa Teknik Üniversitesi

• Uludağ Üniversitesi

• Çukurova Üniversitesi

• Çankırı Karatekin Üniversitesi

• Dokuz Eylül Üniversitesi

• Ege Üniversitesi

• Erzurum Teknik Üniversitesi

• Gümüşhane Üniversitesi

• Hacettepe Üniversitesi

• İstanbul Medeniyet Üniversitesi

• İstanbul Üniversitesi

• İzmir Bakırçay Üniversitesi

• İzmir Katip Çelebi Üniversitesi

• Mardin Artuklu Üniversitesi

• Mersin Üniversitesi

• Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

• Ondokuz Mayıs Üniversitesi

• ODTÜ

• Sağlık Bilimleri Üniversitesi

• Selçuk Üniversitesi

• Cumhuriyet Üniversitesi

• Süleyman Demirel Üniversitesi

• Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi

• Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi

Psikoloji Bölümü Özel Üniversiteler

• Acıbadem Üniversitesi

• Altınbaş Üniversitesi

• Ankara Medipol Üniversitesi

• Antalya Bilim Üniversitesi

• Atılım Üniversitesi

• Avrasya Üniversitesi

• Bahçeşehir Üniversitesi

• Başkent Üniversitesi

• Bilkent Üniversitesi

• Beykent Üniversitesi 

• Beykoz Üniversitesi

• Çağ Üniversitesi

• Çankaya Üniversitesi

• Demiroğlu Bilim Üniversitesi

• Doğuş Üniversitesi

• Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi

• Haliç Üniversitesi

• Hasan Kalyoncu Üniversitesi

• Işık Üniversitesi

• İbn Haldun Üniversitesi

• İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

• İstanbul Arel Üniversitesi

• İstanbul Aydın Üniversitesi

• İstanbul Ayvansaray Üniversitesi

• İstanbul Bilgi Üniversitesi

• İstanbul Esenyurt Üniversitesi

• İstanbul Gedik Üniversitesi

• İstanbul Gelişim Üniversitesi

• İstanbul Kent Üniversitesi

• İstanbul Kültür Üniversitesi

• İstanbul Medipol Üniversitesi

• İstanbul Okan Üniversitesi

• İstanbul Rumeli Üniversitesi

• İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

• İstanbul Ticaret Üniversitesi

• İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

• İstinye Üniversitesi

• İzmir Ekonomi Üniversitesi

• Kadir Has Üniversitesi

• Kapadokya Üniversitesi

• Koç Üniversitesi

• Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi

• KTO Karatay Üniversitesi

• Maltepe Üniversitesi

• Mef Üniversitesi

• Nişantaşı Üniversitesi

• Nuh Naci Yazgan Üniversitesi

• Özyeğin Üniversitesi

• Ted Üniversitesi

• TOBB Üniversitesi

• Toros Üniversitesi

• Ufuk Üniversitesi

• Üsküdar Üniversitesi

• Yaşar Üniversitesi

• Yeditepe Üniversitesi

• Doğu Akdeniz Üniversitesi (KKTC)

• Girne Amerikan Üniversitesi (KKTC)

• Girne Üniversitesi (KKTC)

• Kıbrıs Üniversitesi (KKTC)

• Lefke Avrupa Üniversitesi (KKTC)

• Yakın Doğu Üniversitesi (KKTC)

• Bakü Devlet Üniversitesi (Azerbaycan)

• Balkan Üniversitesi (Makedonya)

• Uluslararası Saraybosna Üniversitesi (Bosna Hersek)

Psikolog Nasıl Olunur?

Psikoloji bölümünü tercih etmek isteyenler psikoloji bölümü öğrencilerin en merak ettiği konulardan biri de psikolog olabilme şartlarıdır. Özellikle üniversite tercih döneminde aday öğrenciler bu konu üzerinde ciddi araştırmalar yaparak bölümü tercih edip etmeyeceklerine karar veriyorlar. Psikoloji bölümü, son yılların en fazla tercih edilen ve ilgi duyulan eşit ağırlık bölümlerinden biri. Bundan dolayı da her yıl mezun sayısı bir hayli yüksek oluyor. Buna ek olarak özel üniversitelerin bu alana yönelik bölüm açmaları da  her yıl mezun sayısını çoğaltıyor. Hâl böyle olunca gözde meslek psikologluk, araştırılmaya çalışılıyor ve buna uygun şartları yerine getirmek amaçlanıyor. 

Psikoloji bölümünden mezun olanlara Psikolog unvanı verilir. Bununla birlikte psikolog olmak için unvan yeterli değildir. Psikoloji mezunları, 4 yıllık eğitimin ardından istedikleri uzmanlık alanına yönelik yüksek lisans yapabilme imkânına sahiptir. Bu durum zorunlu olmamakla beraber uzmanlık için gereklidir. Özellikle pek çok psikoloji mezununun amaçladığı klinik psikolog unvanı için yüksek lisans yapmak şart.

Klinik psikolog; kişinin duygusal, fizyolojik, davranışsal ve sosyal durumuna göre değerlendirme yapan, testler uygulayabilen ve olumsuz psikolojik durumu düzeltmeye yönelik çözümler üreten uzmandır. Kısacası, kafamızda beliren psikolog imgesi, klinik psikolog unvanına aittir. Bununla birlikte psikolog ile psikiyatrist farklı meslek icrasına sahiptir. Psikiyatrist; aldığı tıp eğitimi gereği ilaç yazabilir, psikolog ise terapi yöntemlerini uygulayabilir ama ilaç yazamaz.

Her psikolog adayının hedeflediği klinik psikolog unvanına sahip olmak için ise belli şartları yerine getirmek gerekiyor. Bu da neredeyse 1.sınıftan itibaren psikoloji öğrencileri arasında söz edilen yüksek lisansı hedeflemekle başlıyor. Klinik psikoloji ya da psikolojinin diğer dallarında yüksek lisans yapmak için üniversite yıllarında bölümün belirlediği not ortalamasını yakalamak gerekir. Üniversiteye göre değişen not ortalaması genellikle 2.50 ve üzeridir. Not ortalaması yanında istenilen ALES ve Yabancı Dil Sınavı puanı da esas alınır. Buradaki önemli bir noktayı da es geçmemek gerekiyor. 

Her yıl klinik psikoloji alanına yönelik talep artıyor. Sadece psikoloji mezunları değil, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, sosyoloji ve diğer alanlardan da alım yapılabiliyor. Bu durum bazı üniversitelerde engellenmiş olsa da psikologluk meslek yasasının olmaması psikoloji  mezunlarını zorlamaktadır. Klinik psikoloji alanında yüksek lisans yapmak isteyen mezunların, lisans döneminde bölüm hocaları ile iletişim hâlinde olmaları ve yüksek lisans için referans sağlamaları gerekebiliyor. Çünkü mezun sayısının ve talebin artmasıyla, üniversiteler kendi mezunlarına öncelik tanıyor ve kimi yerlerde referans mektubu istenebiliyor. Yine özel üniversitelerin klinik psikoloji alanına belirli bir harç ödemesi yapılmak zorunda ve devlet üniversitelerinde yer bulamayan mezunları da bu koşul zorlayabiliyor. 

Klinik psikoloji dışında ise değer psikoloji bölümlerinden de yüksek lisans yapılabilir. Genel psikoloji, bilişsel psikoloji gibi alanlarda yüksek lisans programları var. Ayrıca psikolojinin geniş iş olanakları da yüksek lisans yapmanızı gerektirmiyor. Tabii ki bu ilgi ve isteklerinize göre değişebilir. 4 yıllık psikoloji bölümü mezunu, KPSS şartı ile devlet hastaneleri ve üniversitelerinde, özel eğitim kurumlarında, rehabilitasyon merkezleri ile medya- iletişim alanlarında çalışabiliyor. 

Psikoloji Bölümü Mezunları Hangi Alanlarda Çalışabilir?

Psikoloji bölümü geniş ve kapsamlı ders ve uygulamalara sahip olarak mezunlarına da çeşitli iş imkânları yaratıyor. Her yıl artan mezun sayısı olumsuz bir durum olsa da psikoloji hâlâ tercih edilebilecek niteliğe sahiptir. Mezunlar sadece kendi bölümlerinde değil, farklı alanlarda da çalışabiliyorlar. Bölüm içinde ya da farklı alanlarda çalışma hedefi için öğrencilerin kendi kariyer hedeflerini önceden belirlemeleri gerekir. 

psikologluk mesleğinin yanı sıra akademisyenlik de mezunların tercih ettiği bir meslek oluyor. bunun dışında insan kaynakları, halkla ilişkiler ve reklamcılık, medya- iletişim, özel eğitim danışmanı gibi alanları da rahatlıkla sayabiliriz. özellikle mezunlar; insan kaynakları, iletişim ve eğitim sektörünü tercih ediyorlar. kamu ve özel sektör dahilinde iş olanaklarını bulabileceğiniz psikoloji bölümü, gerçekten sizin ilgi ve isteklerinize göre bir kariyer yolu çizmenizi de kolaylaştırıyor. bölüm dahilinde verilen dersler ve uygulamalara ek olarak yönelmek istediğiniz alanla ilgili de pratik uygulamaları edinebilirsiniz. sadece klinik psikoloji alanında değil, endüstri ve çalışma psikoloji alanında uzmanlaşarak insan kaynakları ve işletme alanlarını tercih edebilirsiniz. yine özel sektör içinde eğitim psikolojisi üzerine çalışabilir ve rehberlik alanında mesleğinizi yapabilirsiniz.

Lisans dönemi boyunca aldığınız eğitiminin kalitesi, okul içi faaliyetlerdeki katılımınız, hocalarla sağlıklı iletişiminiz ve meslek içi deneyimleriniz istediğiniz mesleğe atılım için önemlidir. Lisans döneminde tercih edeceğiniz alana karar vererek alana özgü bilgi ve deneyimlere sahip olarak mezun olursunuz. Her yıl artan ve artacak olan psikoloji mezunları içinde kendinizi öne çıkarmak adına mezun olmadan mesleki yetkinliğinizi artırmak maalesef zorunlu gözüküyor. Bundan dolayı psikoloji bölümü ve fakülte içinde katılımcı bir öğrenci olmayı öğrenebilmeli ve meslek boyunca yapacağınız insan gözlemini çeşitli imkanlarla pekiştirmelisiniz.