Yüksek Lisans Nedir?
| Yüksek Lisans Kavramı | Açıklama | Önemli Detaylar |
|---|---|---|
| Yüksek Lisans Nedir? | Lisans eğitimini tamamlamış, akademik anlamda kariyer yolculuğuna çıkmak isteyenler için lisansüstü eğitimin ilk aşaması. | Tezli ve tezsiz olmak üzere iki türü vardır. |
| Yüksek Lisansın Amacı | Bireyin eğitim gördüğü alanda uzmanlaşması ve bunu bilimsel tez ile ispat etmesi. | Lisans eğitimine göre dersler daha yoğun ve derinlemesine işlenir. |
| Yüksek Lisans Süresi | Genellikle 2 yıl (4 yarıyıl) sürer. | YÖK Yönetmeliğine göre en fazla 2 yarıyıl uzatma yapılabilir. |
| Yüksek Lisansa Başvuru | Üniversitelerin belirlediği kontenjanlar ve başvuru dönemlerine göre gerçekleştirilir. | Lisans diploması, lisans transkripti, ALES sınav sonucu ve yabancı dil sınavı sonucunu gösteren belge gereklidir. |
| Tezli Yüksek Lisans | Öğrencinin belirli bir alanda yoğun bir şekilde araştırma yapmasını ve tez savunması yapmasını gerektirir. | ALES sınavından en az 55 puan almak gereklidir. |
| Tezsiz Yüksek Lisans | Öğrencinin dersleri tamamlaması ve bir dönem projesi hazırlaması gereklidir. | ALES ve yabancı dil puanı aranmaz ve doktora programlarına başvuru hakkı tanınmaz. |
| Yüksek Lisans Programlarında Dersler | Lisans programına göre daha az ders bulunur ama dersler lisans eğitimine göre daha yoğun içeriklere sahip. | Eğitim genelde 2 yarıyıl sürede tamamlanır. |
| Yüksek Lisans Mülakatı | Tezli yüksek lisans programlarından birine başvuran öğrenciler, kabul için mülakata tabi tutulurlar. | Mülakata davet edilenler en yüksek ön değerlendirme puanına sahip olanlardır. |
| Tez Savunması | Tezin yazımı tamamlandıktan sonra tez danışmanı ve bölüm tarafından belirlenen jüri önünde yapılır. | Öğrencinin tezi savunması sonunda başarılı ya da başarısız olduğu oylanır. |
| Yüksek Lisans için Gerekli Belgeler | Lisans diploması, lisans transkripti, ALES sınav sonucu ve yabancı dil sınavı sonucunu gösteren belge gereklidir. | ALES puanının en az 55 olması gerekmektedir. |
Ülkemizde son yıllarda üniversite sayısı artmaktadır. Kamu ve vakıf üniversiteleri ile birlikte ülkemizde yüzün üzerinde üniversite bulunmaktadır. Bu üniversiteler bireylerin lisans eğitimlerini karşılamanın yanında akademik anlamda kariyer yapmak isteyenler içinde uygun koşullar oluşturmaktadır. Lisans eğitimini tamamlamış, akademik anlamda kariyer yolculuğuna çıkmak isteyenler veya belirli bir alanda kendini geliştirmek ve tecrübe kazanmak isteyen bireyler için lisansüstü eğitimin ilk aşamasına yüksek lisans denir.
Yüksek lisans, master olarak da adlandırılabilir. Master kelimesinin Türkçe karşılığı usta anlamına gelmektedir. Lisans eğitimi bittikten sonra devam eden eğitime verilen addır. Tezli, tezsiz vb. olarak çeşitleri bulunmaktadır. Tezli yüksek lisans için ALES şartı aranmaktadır. Bu sınava girdikten sonra yeterli puanı almak ve başvuru yapılan programın gerekliliklerini yerine getirmek gerekir. Tezsiz yüksek lisansta ise ALES sınavı şartı aranmamaktadır.
Yüksek Lisans Ne Demek?
Yüksek lisans, lisans eğitimine dayalı olarak eğitim-öğretim ve araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı hedefleyen bir yükseköğretimdir. Yüksek lisans eğitimi, bireyin eğitim gördüğü alanda uzmanlaşması ve bu durumu bilimsel makale, bilimsel tez vb. ile ispat etme durumudur. Bu eğitimle birey temel çalışma alanını belirler.
Yüksek lisans programlarında, lisans programına oranla daha az ders bulunmaktadır. Lisans eğitimi; ortaöğretime dayanan, en az 8 yarıyıllık bir programdır. Lisans eğitiminde öğrenciler, çok fazla ders görürler. Bu dersler çok fazla olmasının yanında daha az derinlemesine işlenir. Yüksek lisansta ise tam tersidir. Ders sayısı lisans eğitimine oranla daha azdır. Ama dersler lisans eğitimine göre daha yoğun içeriklere sahiptir.
Yüksek lisans eğitimi, tezli, tezsiz vb. olmak üzere çeşitlere ayrılır. Günümüzde lisans eğitiminin ardından kamu ve özel sektörde gerekli görülen bir eğitim halini alması bireyleri yüksek lisans programlarına yönlendirir. Bu sayede de bu programlara olan talep de artış göstermiştir. Bu programlar 4 yarıyılda tamamlanır. Gerekli görülen durumlarda yarıyılda uzatma yapılabilir. YÖK Yönetmeliğine göre en fazla 2 yarıyıl uzatma yapılabilir.
Yüksek Lisans Nasıl Yapılır?
Yüksek lisans eğitimi başvuruları için üniversiteler kontenjanlarını ilan eder. Üniversitelerin kendi sitelerinde güz ve bahar dönemlerinde 2 defa ilan edilebilir. Tezli yüksek lisans ve öğrenciliğe kabul işlemlerinin ardından süreç şu şekilde işler;
Üniversitelerin ilan ettiği kontenjanlara göre başvuru şartını tamamlayan öğrenci, üniversitelere bireysel olarak ya da internet üzerinde başvurularını yapabilirler. Başvurularını yaparken lisans diploması, lisans transkripti, ALES sınav sonucu ve yabancı dil sınavı sonucunu gösteren belge istenir.
Tezli yüksek lisans programlarından birine başvuran öğrencilerden en yüksek ön değerlendirme puanına sahip olanlar mülakata davet edilir.
Mülakata girdikten sonra öğrencilerin değerlendirme kriterlerine mülakat puanı eklenir.
Üniversitenin ilan ettiği kontenjan dahilinde en yüksek başarı puanına sahip olan öğrenciler “asil” olarak ilan edilir. Asil aday kabul edilenlerden biri kayıt yaptırmadığı durumlar için “yedek” adaylar da belirlenir.
Yüksek lisans programına kabul edilen öğrenciler için kayıt işlemleri süreci başlar. Kayıt sürecinde öğrencilerden gerekli belgeler istenir. Süreç tamamlandıktan sonra resmi olarak yüksek lisans öğrencisi olunur.
Kayıt sürecinden sonra ders dönemi başlar. Ders dönemi 2 yarıyıl sürmektedir.
Ders döneminin bitimine doğru öğrenciye tez danışmanı atanır ya da öğrenci kendisi belirler. Tez danışmanı ile öğrenci tez konusunu belirleyerek gelecek ders dönemi için hazırlık yapar
3. ve 4.yarıyıl tez yazma dönemi olarak kabul edilir. Öğrenci bu yarıyıllarda tez yazar ve üniversiteye genellikle derslerden ziyade tez danışmanı ile iletişim kurmak için gider.
Tez yazımı bittikten sonra tez danışmanı ve bölüm tarafından tez savunması için jüri belirlenir. Tez savunması sonunda jüri tarafından başarılı ya da başarısız olduğu oylanır. Başarılı olarak görülen öğrenci mezun olur.
Eğer öğrenci başarısız olarak görülürse öneriler doğrultusunda bazı değişiklikler yapılması istenir. Öğrenciye belirli bir süre tanınır. Süre bittikten sonra öğrenci tekrar tez savunması yapar.
Tezsiz yüksek lisans sürecinde ise ALES ve yabancı dil puanı aranmaz. Üniversiteden üniversiteye değişmekle birlikte kabul için mülakatta yapılmayabilir. Ders dönemlerini tamamlayan öğrenci bir dönem projesi hazırlar. Hazırlanan dönem projesi bölüm tarafından başarılı görüldüğü taktirde öğrenci resmi olarak mezun olur. Tezsiz yüksek lisanstan mezun olan öğrenciler doktora programlarına başvuru yapamazlar.
Yüksek Lisans İçin Gereken Belgeler Nelerdir?
ALES Puanı: Yüksek lisans eğitimi almak isteyen bireyler, ALES puanı almaları gerekir. Bunun için belirtilen tarihlerde yapılan sınavlara girmeleri gerekir. Bu sınavdan en az 55 puan alınması gerekir. 55 puan alındığı taktirde başvuru yapılabilir. Ancak önemli bir husus bulunmaktadır. ALES puanınızın 55 olması yüksek lisans programlarına başvuru için yeterli görülmemektedir. 55 puan sizin başvuruda bulunmanızı sağlayan puandır. Üniversitelere göre bu puan değişiklik göstermektedir. Üniversite senatosunda kaç puan olması ile ilgili karar çıkmaktadır. Kimi üniversite 55 puan isterken kimi 70 puan isteyebilmektedir. Bunlar alt taban puanlardır. ALES puanınız ne kadar yüksek olursa ilan edilen kontenjan doğrultusunda yerleşme imkanınız yüksek olur. Güzel sanatlar ve konservatuar bölümleri, ana bilim ve ana sanat dalları ALES puanı aramaz. Tezsiz yüksek lisans programlarında ALES puanı üniversiteye bırakılmıştır. Üniversite ALES puanı istemeden de öğrenci alabilir. İsterse senato kararları sonucunda bir taban puan belirleyerek ALES puanı isteyebilir.
Dil Puanı: Dil puanı, her program için zorunlu kılınmamıştır. Kimi bölümler için bu puan zorunlu kılınırken kimi bölümler ise dil puanı istememektedir. Dil puanı isteyen bölümler ise öğrencilerin bilimsel makale okumaları ve daha fazla kaynağa ulaşmaları için belirli seviyede dil bilmelerini gerekli görmektedir. Almanız gereken dil puanı ise üniversiteden üniversiteye hatta enstitüye göre değişiklik göstermektedir. Hangi üniversitede ve bölümde yüksek lisans eğitimi almak istediğinizi belirledikten sonra dil puanı şartlarına bakıp bu durumu öğrenebilirsiniz.
Not Ortalaması: Not ortalaması için YÖK Yönetmeliğinde herhangi bir sınır belirtilmemiştir. Ancak üniversiteler alt sınır koyabilmektedir. Dil puanı gibi başvuracağınız üniversitenin ilgili enstitüsü ile iletişime geçerek not ortalaması hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Mülakat Aşaması: Başvuranlar arasından ön elemeyi geçen adaylar, yazılı ve sözlü mülakata davet edilir. Bunun yapılmasının nedeni, başvuruda bulunan öğrencinin yüksek lisans eğitimi almak için yeterli görülüp görülmediğini ölçmek içindir.
Diğer Belgeler: Özgeçmişiniz başvuru aşamasında sizden istenebilecek evraklar arasında olabilir. Başvuru yapanlardan yüksek lisans referans mektubu da istenebilmektedir. Bu mektup, size referans olan hocanın sizin hakkınızdaki düşüncelerini içerir.
Ücret: Devlet üniversitelerinde tezli yüksek lisans yapmak isteyen kişiler ücretsiz olarak eğitim görebilir. Özel üniversitelerde ise ücret ödemek zorunludur. Özel üniversitelerde ücretler üniversiteye ve bölüme göre değişikli gösterir. Üniversitelerin internet sitelerinden ücretler hakkında bilgi alabilirsiniz. Özel üniversitelerde ücret aralığı 6.000- 70.000 TL’dir.
Yüksek Lisans Çeşitleri Nelerdir?
Tez yazma durumu ve programın yürütüldüğü şekillere göre ayrımlar yapılır.
Tezli Yüksek Lisans: Öğrencinin bilimsel araştırma doğrultusunda bilgilere erişme, değerlendirme ve yorumlama yeteneğini kazandıran ve bu amaç doğrultusunda özgün bir tez hazırlamasını sağlayan programdır. Bu programı bitiren öğrenciler doktora programına başvuruda bulunabilirler.
Tezsiz Yüksek Lisans: Seçilen bir alanda akademik olarak bilginin uygulamaya dönüştürülmesini sağlayan programdır. Tez yazılmaz. Eğitim süresi 2 ya da 3 yarıyıldır. Doktora programına başvuramazlar.
Uzaktan Yüksek Lisans Programı: Uzaktan yüksek lisans derslerin internet aracılığıyla online olarak yürütüldüğü türdür. Çoğunda tez yazılmaz.
İkinci Öğretim Yüksek Lisans Programı: Genellikle çalışanların tercih ettiği, ders saatlerinin mesai saatlerinden sonra olduğu programdır. Tezsiz ya da tezli olabilmektedir.
MBA: Master of Business Administration’ın kısaltmasıdır. İşletme yönetimi için kullanılan bir yüksek lisans çeşididir.
Yüksek Lisans Eğitimi Ne İşe Yarar?
Bu eğitimi alan kişiler ilk önce akademik anlamda kendilerini geliştirirler. Bu gelişim sayesinde gerek özel gerek kamu alanında oldukça fark yaratılır.
Yüksek lisans mezuniyet şartı arayan öğretim görevlisi, araştırma görevlisi, uzman, okutman vb. kadrolarda yükseköğretim kurumlarında çalışabilmeyi sağlar.
tezli yüksek lisans yapan birisi doktora programına devam ederek akademik kariyer yolcuğuna devam edebilir.
Özel sektörde iş başvurularınızın kabul edilme olasılığı artar. Ayrıca özel sektörde çalıştığınız şirkette terfi alma şansınız yüksek olur.
Kamu sektöründe çalıştığınız alanda daha üst pozisyonlara yükselebilme avantajını elde edersiniz.
Sezer AÇİLER, 19 Haziran 1995 tarihinde Sakarya’da dünyaya geldi. 2018 yılında Sakarya Üniversitesi Sosyoloji bölümünü bitirdi. Gayrimenkul danışmanı, stajyer sosyolog ve Felsefe Grubu öğretmeni olarak çalıştı. Sertifika programlarına katıldı. 2019 yılında İstanbul İşletme Enstitüsünde blog yazarı olarak çalışmaya başladı.
