İstatistik Nedir? İstatistik Mezunu Ne İş Yapar?

Sağlık, ekonomi, finans, pazarlama, yönetim ve ticaret gibi günlük yaşamın her alanında karşımıza çıkan istatistik, aslında insanların sayılarla bütünleşerek olayları ve olguları daha iyi yorumlaması sonucunda ortaya çıktı. Yaşama dair fikirlerin sistematiği olarak adlandırılan istatistiğin, artık hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olan inovasyon kavramına dayalı değişim süreçlerindeki rolü de su götürmez bir gerçek. Sayısal verilere dayalı çalışmaların boyutları da bu anlamda artmaya devam ediyor.

İstatistik, bilimsel araştırma yöntemleriyle toplanan verinin anlamlı bir bütün haline getirilmesi için düzenlenmesi, analiz edilmesi, çözümlemelere dayalı sonuçların değerlendirilmesi ve yorumlanması sonucunda oluşan tahminler yapmaya yönelik bir bilimdir. İstatistik, çeşitli tekniklere ve yöntemlere dayalı bir bilim dalıdır.

İstatistik biliminde verilerin toplanma amacı;

• Yapılan bir araştırma hakkında kapsamlı bilgi elde etmek

• Performans değişkenlerinin belirlenmesi.

• Karar seçeneklerine uygun yöntemlerin belirlenmesi

• Merak ihtiyacını giderme amaçlı tahminde bulunmak

• Verileri sistemsel hale getirerek raporlama yapabilmektir.

İstatistik kısaca, elde edilen verilerden bilgi çıkarmak için kullanılan yöntemdir. Geçerli bilgiye ulaşmamıza yardım ederek bu anlamda karar verme ve tahmine dayalı matematiksel modellerin temelini oluşturur. Kompleks yapıdaki verilerin daha basit ve anlamlı olmasını sağlar.

İstatiksel yöntemlerin aşamaları şunlardır:

• Bilgilerin toplanması

• Bilgilerin istatiksel analiz yapmaya uygun hale getirilmesi

• Verilerin sunumu

• İstatistik tahlili

İstatistik Ne Demek?

İstatistik kelimesinin kökeni hakkında iki farklı görüş bulunuyor. Birincisi Latincede “durum” ya da “vaziyet” anlamında kullanılan “status” kökünden geldiğini iddia ediyor. İkinci görüş ise “stato” kökeninden gelen ve İtalyanca da devlet anlamına gelen ”istatista” kelimesinden türediğini savunuyor. Hangi kökenden gelirse gelsin önemli olan, istatistiğin eski bir geçmişe sahip olduğunun farkında olmaktır.

Günlük faaliyetlerimizi yerine getirirken etrafımızda gerçekleşen olaylara duyarsız kalamayız. Örneğin, ay sonu sizin hakkınızda yapılan bir performans değerlendirmesinin sonucu nasıl olacaktır? Ya da trafik kurallarına uyma ile eğitim arasında nasıl bir ilişki var? Dünya üzerindeki nüfus oranının her yıl Türkiye nüfusu kadar artmasının iklim ve çevre üzerindeki etkileri nelerdir? 

Bu ve buna benzer birçok sorunun cevabını rakamsal değerlere dayanan matematiksel modellerle öğreniriz. İşte istatistiğin önemi tam olarak cevabını bilmediğimiz ya da hiç bilgi sahibi olmadığımız sorulara güvenilir yanıt arama sürecidir. İstatistiğin amacı, herhangi bir olgu ve olayın, rakamsal özelliklerini anlayarak elde edilen verileri sınıflandırmak ve kıyaslamaktır. Böylece herkesin anlayacağı hale getirmektir.

İstatistikten söz edebilmek için veriye ve bunların ifade ediliş biçimi olan kantitatif ve kalitatif değişkenlere ihtiyaç vardır. İstatistik bilim için bir merdiven basamağı gibidir. Sürekli üstünde durmamıza değil bir sonraki basamağa ulaşmamıza zemin hazırlar. Sürekli geliştirme ve iyileştirmeler yapmamızı sağlar.

Geçmişteki ve şu an gerçekleşen olaylarla ilgili rakamsal verileri analiz ederek tahmin yürütmemize ve gelecek hakkında kararlar vermemize yardımcı olur. İstatistik uygulandığı alanlara göre farklı isimler alabilmektedir. Ekonomide kullanıldığında ekonometri, biyoloji sosyoloji ve psikolojide kullanıldığında biyometri, sosyometri ve psikometri olarak adlandırılır.

İstatistik Bölümü Nedir?

İstatistik bölümleri daha çok matematik, geometri, fizik ve cebir gibi sayısal ağırlıklı derslere yer veren teorik ve uygulamalı derslerin bir arada verildiği bölümlerdir.  Bölümü tercih etmek isteyen bireylerin sayısal alanları seven ve aynı zamanda bu alanlarda yetenekli kişiler olması gerekir. Analitik düşünebilen ve ayrıntılarla uğraşmaktan zevk alan araştırmacı bireyler için uygun bir eğitim programıdır.

Son zamanlarda yapay zeka ile birlikte anılan istatistik kavramı bize toplanan verilerin analiziyle oluşturulan anlamlı sonuçları vermektedir. Sağlıklı sonuçlar üretebilmek için buna dair analizleri ve sınıflandırılmaları yapacak, tahminlerde bulunacak nitelikli kişilere ihtiyaç duyulmaktadır. 

İstatistik bölümünün amacı, belli bir alanda verilerin toplanması, analizi ve ileri vadeli tahmin ve olasılıkların hesaplanması konusunda eğitim ve araştırma yapmaktır. Sayısal verilere ulaşma ve bunları çözümleme konusunda matematiksel istatistikten yararlanılır. Güncel problemlerin kabul edilen bilimsel metotlarla çözümlenmesiyle geleceği tahmin etmede uygulamalı istatistik kullanılır.

Bölümdeki dersler eğitim kurumlarına ya da programın içeriğine göre değişmekle birlikte az bir fark söz konusudur. İçerikte,

• İletişim Becerileri

• Kalkülüs

• Probleme Dayalı Öğrenme

• Olasılık ve İstatistik

• İstatistik için Hesaplama Araçları

• Mesleksel Değerler ve Etik

• Bilgisayar Programlama

• İstatistiksel Kalite Kontrolü

• Örnekleme Yöntemleri

• İstatistiksel Çıkarsama

• Lineer Cebir

• Anket Tasarımı ve Çözümlemesi

• Kalite Yönetimi

• Regresyon Çözümlemesi

• Deney Tasarımı

• Finans Matematiği

gibi dersler bulunmaktadır.

İstatistik Mezunu Ne İş Yapar?

Bu bölümden mezun olan kişilerin çalışma yapabilecekleri sektör ve alanlar çok fazladır. Üniversitelerin ilgili akademik kadrolarında istatistik, biyoistatistik, matematik ve iktisat bölümlerinde çalışma imkanı bulabilirler. Ayrıca istatikçi olarak Türkiye İstatistik Kurumu, Devlet Planlama Teşkilatı, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumları, bankalar, sigorta ve finans sektöründeki istatistik büroları, emniyet teşkilatı gibi kamu kurumlarının araştırma ve bilgisayar birimlerinde çalışırlar.

Özel sektörde stok değerlendirme, kalite kontrol, aktüerya bölümlerinde iş imkanı bulabilirler. Ayrıca kamuoyu ve piyasa araştırma şirketlerinde çalışabilirler. Gazete ve Televizyon kurumlarının istatistikle ilişkili departmanları ile İnsan Kaynakları departmanlarının yetkinlik performans değerlendirme bölümlerinde iş bulabilirler.

Bu alanda uzmanlaşmak istiyorsanız Enstitü tarafından verilen online eğitimler size bu konuda yardımcı olabilir. Bu sayede yetkinliklerinizi artırabilirsiniz. İstatiksel bilgisayar paket programlarından Excel egitimi ve Spss kursu alarak bu konuda kendinizi geliştirebilir, süreci başarıyla tamamlamanız durumunda sertifika alarak uzmanlığınızı belgelendirebilirsiniz.

İstatistiğin En Yaygın Kullanım Alanları Nelerdir?

• İş Hayatı: Günümüz şirketlerinde artan rekabet ile birlikte piyasa verileri ve tüketici davranışlarının ölçülmesine ilişkin veriler sonucunda istatistiksel yöntemler aracılığıyla çeşitli çalışmalar yapılır. Üretim ve hizmet sektöründeki gelişmeler doğrultusunda istatistiksel yöntemler kullanılarak yapılan sistematik çalışmalar neticesinde sektöre ait ürün miktarının belirlenmesi ve kalite kontrolünün kolaylıkla yapılması sağlanır.

• Ekonomi: Kaynaklar, istihdam oranları, milli gelir dağılımı ve üretim miktarının ölçülmesi ve analizi yapılır.

• Matematik: Tahminlere dayalı ortalamaların alınması ve olasılık dağılımları gibi istatistiksel yöntemlerin matematikte kullanım alanı yaygındır.

• Bankacılık: Mevduat rakamlarına dayalı yapılan olasılık hesaplamaları ve kestirimlerin netleşmesi için istatistiksel analizler yapılır.

• Yöneticilik: Beklenen gelir ve giderler ile farklı kaynaklardan gelen işlemlerinin olabileceğini tahmin ederek buna göre bütçenin oluşturulması sağlanır. İleri vadeli satış ve büyüme potansiyelinin belirlenmesinde istatistiksel veri ve analizlerden yararlanılır.

• Muhasebe ve Denetim: mali tablolar, nakit akış şemaları, grafikler ve tahmini gelir tablosu gibi verilerin belirlenmesinde önemlidir.

• Sosyal Bilimler ve Doğa Bilimleri: Sonuçların tahlilinde ve analizinde; biyoloji, sosyoloji, psikoloji, fizik, kimya ve matematik gibi bilim dallarında kullanılmaktadır. 

• Astronomi: Uzay bilimlerinde uzay araçlarından toplanan verinin ölçümü ve analizinde yararlanılmaktadır.

Bunların dışında sağlık alanında, hisse senedi analizlerinin yapılmasında, seçimlerde kamuoyu yoklamasında ve nüfus sayımına bağlı demografik özelliklerin belirlenmesinde sıklıkla kullanılmaktadır.