Yüksek Kimyager Nedir? Ne İş Yapar?

Yüksek kimyagerlik, kimya alanında hem lisansını hem de yüksek lisansını tamamlayanların hak ettiği bir unvandır. “Yüksek kimyager nasıl olunur?” sorusuna cevap aramadan önce, “kimyagerlik nedir, kimyager nasıl olunur?” gibi temel sorulara cevap vermek gerekir.

Kimyagerlik, üniversitelerin “Kimya” alanında açılan lisans programlarından mezun olan ve kimya alanında çalışmalar yapan kişilerin mesleğine verilen isimdir. Kimya bölümü, üniversitelerin Fen-Edebiyat fakültelerinde bulunan dört yıllık bir lisans bölümüdür. Bu bölümün mezuniyet şartlarını yerine getiren öğrenciler “kimyager” unvanını hak ederler.

"Yüksek kimyagerlik" kavramına gelecek olursak, kimyagerlik mesleğine göre daha çok tercih edilmeye başlanan bir uzmanlık dalıdır. Bunun nedenlerinden biri de, yüksek lisans çalışmalarının kazandırmış olduğu uzmanlık ve yetkinliktir. Bu yetkinliği elde eden kimyagerler hem daha kolay iş bulur, hem de daha iyi imkânlar sağlayan kurumlarda çalışabilirler.

yüksek kimyager olmak isteyen adayların kimya alanında yüksek lisans yapmış olmaları gerekiyor. mezun olanlara “yüksek kimyager” unvanı veriliyor ve ilgili kurumlara da bu unvanla başvuru yapabiliyorlar. yüksek lisans yapmak, hem online hem de örgün eğitimle yapılabilecek bir akademik kariyer imkânıdır. pandemi öncesine kadar çoğunlukla sadece yüzyüze yani örgün eğitimle yapılırken, pandemiden itibaren online - uzaktan eğitimle de yapılabiliyor. Hibrit eğitim denilen, hem yüzyüze hem de online eğitim modeliyle, yüksek lisans eğitimi de artık bu şekilde yapılabiliyor.

Bu yazıda, “Yüksek kimyager nedir?”, “Yüksek kimyager ne iş yapar?”, “Yüksek kimyager nasıl olunur?” ve “Yüksek kimyager maaşları” konularını işleyeceğiz. Kimyagerlik mesleğiyle ilgili merak edilen konulara birlikte bakalım…

Yüksek Kimyager Nedir?

Yüksek kimyager; kimyasal bileşiklerle deneysel çalışmalar yapan ve bu çalışmaları ilaç, yiyecek, içecek ve kozmetik gibi ürünleri geliştirmek için kullanan uzmandır. Bu uzmanlar ayrıca, kimyasalların yapısını daha iyi anlamak için veya yepyeni kimyasal bileşikler ortaya çıkarmak için çalışan kişilerdir.

Yüksek kimyagerler; maddelerin özelliklerini, atom ve moleküler düzeylerini de araştıran ve inceleyen kişilerdir. Maddeler üzerinde laboratuvar düzeyinde çalışmalar yapan yüksek kimyagerler, yeni bileşikler ortaya çıkarma çalışmaları da yaparlar.

Yüksek kimyagerler, kimya analizleri yaparken diğer temel bilimlerden de faydalanarak çalışırlar. Analizlerin yapım aşaması, hem fizik hem de matematik alanındaki araştırma ve uygulama yöntemlerini içerir. Çalışmaların geneli, yeni yöntemler kullanarak yeni ürünler geliştirme ve analiz etme gibi projeleri içerir.

Yüksek kimyagerlerin uzmanlaştığı alanlardan bazıları şunlardır:

• Biyokimya, 

• Nörokimya, 

• Nükleer Kimya 

• Teorik Kimya 

Çok farklı sektörlerde iş bulabilen yüksek kimyagerlerin çalışabilecekleri alanlardan bazıları şunlardır:

• Boya endüstrisi,

• Çimento endüstrisi,

• İlaç endüstrisi,

• Metal endüstrisi,

• Petrokimya endüstrisi,

• Plastik endüstrisi,

• Seramik endüstrisi,

• Tekstil endüstrisi.

Yüksek kimyagerlerin iş sahası geniş olduğu için akademik veya meslekî eğitimleri de oldukça yoğun olabiliyor. Eğitimlerde; fizik, biyoloji ve kimya dersleri temel olarak verilir. Analitik kimya, aletli analiz, atom ve moleküler kimyası, fizikokimya, organik kimya, inorganik kimya, kuantum kimyası gibi dersler de verilir. Derslerin büyük bir çoğunluğunun laboratuvar ortamında yapıldığını da eklemeliyiz.

Yüksek kimyagerlerde olması gereken özelliklerden bazıları şunlardır: 

• Analitik ve bilimsel odaklı bir düşünce yapısına sahip olmak,

• Karmaşık durumları araştırıp çözebilecek yapıya sahip olmak,

• Verileri analiz ederek sonuçlar ortaya çıkarabilmek,

• İlgili teknikleri ve teknolojileri kullanabilmek,

• İş organizasyonunda yetenekli ve yaratıcı olmak,

• Yapılan işle ilgili bilimsel temelli rapor yazabilmek.

Yüksek Kimyager Ne İş Yapar? 

Yüksek kimyager, çoğunlukla laboratuvar ortamında çalışmalarını yapan uzmanlardır. Bu uzmanların en önemli görevlerinin başında deneysel çalışmalar yapmak gelir. Yüksek kimyagerler, kamu veya özel laboratuvarlar dışında, çeşitli endüstri dallarında çalışmalarını sürdürürler. Yüksek kimyagerler, laboratuvarlarda bazı modern cihazlar ve kimyasal maddeler kullanarak kimyevî çalışmalarını yaparlar. Kullanılan malzemelerden bazıları; tüpler, ısıtıcılar, soğutucular, yıkama şişeleri, hassas teraziler, cam borulardır. Kullanılan cihazlardan bazıları da, spektrometre ve kromatograf gibi analitik laboratuvar cihazları ve diğer modern laboratuvar cihazlarıdır. 

Yüksek kimyagerlerin görevlerinden bazıları şunlardır:

• Çeşitli kimyasal maddeler üzerinde analizler yapmak ve yeni teknikler üretmek,

• Bu analizlerin bilimsel sonuçlarını ilgili kişi ve kurumlarla paylaşmak,

• Elde ettiği yeni maddelerin analizlerini yapmak ve rapor yazmak,

• Maddelerdeki inorganik ve organik bileşiklerin analizini yapmak,

• Ürün testi yapmak amacıyla test çözeltileri ve bileşikler hazırlamak,

• Laboratuvardaki çalışmalarda kalite kontrol kurallarına uygun iş yapmak,

• Çalışmalarda kullanılan cihazların kalite kontrol testlerini uygulamak,

• Laboratuvardaki cihazların daima çalışır durumda olmasını sağlamak,

• Yeni ortaya çıkarılan ürünlerde oluşabilecek sorunları öngörmek, 

• Araştırma projeleri konusunda analiz yapmak ve testlerin sonuçlarını yorumlamak,

• AR-GE konusunda yürütülen proje çalışmalarına katılmak.

Yüksek Kimyager Maaşları

Yüksek kimyager maaşlarının, diğer mesleklerde olduğu gibi, kamu kurumlarında veya özel kurumlarda çalışma durumuna göre değişeceğini söyleyebiliriz. Eğer bir yüksek kimyager kamu kurumunda ve devlet memuru statüsünde çalışıyorsa, ortalama maaşı 5.300 TL civarında oluyor. Eşi ya da çocuğunun olma durumunda ise bu maaşa AGİ tutarları ekleniyor ve daha yüksek bir aylık gelir olabiliyor. Kamu kurumlarında sözleşmeli personel olarak çalışan bir yüksek kimyager maaşı da ortalama 4600 TL civarında oluyor. 

Özel sektör kurum ve kuruluşlarında alınan maaşlara baktığımızda, 7.650 TL ile 25.000 TL arasında değişebildiğini görüyoruz. Özel sektördeki bu maaş farklarının, kurumun bütçesine çalışanın tecrübesine ve ek çalışmaların durumuna göre değiştiğini söyleyebiliriz.

Hem kamu hem de özel kurumlarda maaşları etkileyen iki konudan birisi mevkii konusudur. Kamu kurumlarında veya özel kurumlarda idareci konumunda olan yüksek kimyagerlerin maaşları daha yüksek olabiliyor. 

Kamu ve özel sektörde alınan maaşları etkileyen bir diğer etken ise, akademik kariyerdir. Yüksek kimyagerler, doktora veya doçentlik gibi akademik kariyer aşamalarını tamamladıklarında maaşları daha da yükseliyor. Bu aşamaları tamamlayanlar için, üniversitelerde akademisyen olma imkânı da bulunuyor. Akademisyen maaşları, verilen ders yüküne ve idarî görevin varlığına göre değişebiliyor. 

Yüksek Kimyager Nasıl Olunur?

“Yüksek kimyager nasıl olunur?” sorusunun cevabını şöyle açıklayabiliriz: 

• Yüksek kimyager olmak için ilk adım, üniversitelerin Kimya lisans programından mezun olmak,

• Adaylarının ikinci adımı, lisansüstü eğitim enstitülerinde açılmış olan, kimya alanındaki yüksek lisans programlarını kazanmak,

• Son adımları da, yüksek lisans mezuniyet şartları için gereken dersleri almak ve tez / proje teslime ederek mezun olmaktır. 

Diğer mesleklerde olduğu gibi kimyagerlikte de yüksek lisans yapmak için iki seçenek bulunuyor: Tezli yüksek lisans programı ve tezsiz yüksek lisans programı. Yüksek lisans programları, iki yıl süren bir çalışmadır. Öğrenciler, iki programın da ilk yılında teorik dersler alır, son yılda da tez veya proje çalışmaları yaparlar. Tez veya projelerini tamamladıktan sonra da mezun olurlar.

Tezli yüksek lisans programı, üniversitelerde çalışmak isteyen veya akademik kariyerine devam etmek isteyen adaylar için uygundur. Tezli yüksek lisans mezunu olanlar doktora ve doçentlik gibi akademik adımlara kadar devam edebilirler. Tezli programları okumak isteyen adaylardan yeterli bir ALES puanı isteniyor.

Tezsiz yüksek lisans programı ise, sadece yüksek lisans yapmak isteyenler için uygundur. Tezsiz yüksek lisans programından mezun olanlar, sadece yüksek kimyager olabilirler, diğer akademik aşamalara geçemezler. Tezsiz program için, adaylardan ALES puanı istenmiyor.