Dış Çevre Analizi Nedir?
Analiz Türü | Analiz İçeriği | Önem Derecesi |
---|---|---|
Çevre Analizi | İşletmelerin faaliyet gösterdikleri çevrenin durumunu ve bu çevrenin işletmeye etkilerini anlamak için yapılan genel bir değerlendirmedir. | Çok Yüksek |
Dış Çevre Analizi | İşletmenin yaşadığı çevre dışındaki genel etkenleri, çevre koşullarını ve bu durumların işletmeye ne şekilde etki edebileceğini ölçmeye yarar. | Çok Yüksek |
Genel Çevre Analizi | Uluslararası ve ulusal düzeydeki faktörlerin işletme üzerindeki olası etkilerini incelemeyi içerir. | Yüksek |
Siyasi Çevre Analizi | İşletmenin faaliyet gösterdiği ulusal ve uluslararası siyasi gelişmelerin ve kararların işletmeye doğrudan veya dolaylı etkisini incelemeyi içerir. | Orta |
Sosyo Kültürel Çevre Analizi | İşletmenin faaliyet gösterdiği çevrenin sosyal ve kültürel yapısının ve bu yapının işletme üzerindeki olası etkilerini inceler. | Orta |
Yasal Çevre Analizi | İşletmenin faaliyet gösterdiği bölgelerdeki yasaların ve yasa değişikliklerinin işletme üzerindeki olası etkilerini inceler. | Yüksek |
Ekonomik Çevre Analizi | Genel ekonomik gelişmelerin ve bu gelişmelerin işletme üzerindeki olası etkilerini inceler. | Çok Yüksek |
Demografik Çevre Analizi | İşletmenin faaliyet gösterdiği pazarın nüfus yapısı, demografik özelliklerinin ve bu faktörlerin işletme üzerindeki olası etkilerini inceler. | Yüksek |
Teknolojik Çevre Analizi | Teknolojik gelişmelerin ve bu gelişmelerin işletme üzerindeki olası etkilerini inceler. | Çok Yüksek |
Sektör Analizi | İşletmenin faaliyet gösterdiği sektörün durumu, rakipler, pazardaki genel eğilimler ve bu faktörlerin işletme üzerinde olası etkileri hakkında bilgiler sağlar. | Çok Yüksek |
Halkla ilişkiler ve pazarlama faaliyetlerinde önemli bir yeri olan analiz, kendi içinde de farklı analiz çeşitlerine ayrılır. Bugün net olarak biliyoruz ki herhangi bir halkla ilişkiler ya da iletişimsel çalışma için analiz olmadan hedeflere ulaşmak riskli bir yoldur. Analiz çeşitlerinin faydası, farklı hedeflere yönelik farklı unsurları tespit edebilmektir.
Adına çevre analizi dediğimiz kavram da işletmelerin çevrelerini analiz etmelerine yarayan bir durum tespitidir. İçinde doğduğu çevre koşullardan etkilenen işletme, pek tabii çeşitli analizlerle çevresini de araştıracaktır. Çevre analizi ve dış çevre analizi, işletme mantığına sahip her kurum ve işletmenin bünyesine katması gereken yöntemlerdir. Bu önemli ve gerekli analizi öğrenmek için de yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.
Çevre Analizi Nedir?
İşletmeler, belli hedef ve amaçlar için hizmet yaratırlar. Yaratılan ürün ya da hizmet çevre koşullarına da bağlı olarak kâr getirir. işletmenin kuruluşundan itibaren çevresinin farkında olması gerekir. Dış ve iç hedef kitle, dış çevre, tehditler ve fırsatlar gibi unsurlar, işletmeye kâr ya da zarar getirir. Dolayısıyla iflas etmek istemeyen bir işletmenin, analizleri harekete geçirerek durumunu bilmesi gerekecektir. Durum analizi kapsamında kullanılan analizlerden biri, çevre analizidir.
Bireylerin yaşadıkları çevreden tamamıyla bağımsız olamayacağı gibi, işletmeler de sosyal bir varlık olarak çevresinden bağımsız değildir. İşletme çevreden hem etkilenir hem de çevreyi etkileyebilir. Ayrıca işletmenin hedef kitlesine devamlı olarak hizmet etmesi için çevresinde ne olup olmadığını bilerek harekete geçmesi gerekir. Hiçbir analizi devreye sokmadan yapılan eksik değerlendirmeler, düşük kâr ve kalitesiz hizmet anlayışına da dönebilir.
Çevre analizinin önemli bir kısmı, dış çevre analizi içinde yer alır. Dış çevre analizinde; gözlem ve tespit yapmak, araştırma ve sonuçları yorumlama aşamaları vardır. Yaşanılan çevredeki gelişme ve özellikler, işletmenin de hareket sınırını çizer. Örneğin, çıkarılacak yeni bir yasa işletmenin kâr ya da zararı ile ilişkili olabilir. Bu durumda çevre, işletmenin mevcut durumuna doğrudan etki eder. Etkilenmeleri ve gelişmeleri, kontrol altına almak ve tehditleri fırsata çevirmek için nitelikli bir dış çevre analizi şarttır.
Dış Çevre Analizi Nedir?
Çevre analizinin etken olması için çevrede olup biteni anlamaya dayalı dış çevre analizini oluşturmak gerekli. Dış çevre analizi, geniş bir kapsama sahiptir ve işletmenin vizyon ve misyon planlarına bağlı olarak genişlemektedir. Yani işletme büyüdükçe dış çevresini de genişlemekte ve alanını çevreleyen koşullardan daha fazla etkilenmektedir. Dış çevre analizi, kendi içinde ikiye ayrılır: Genel çevre ve iş- sektör çevre analizi.
Genel Çevre Analizi
Genel çevre analizi, uzak çevrenin analiz edebilmesi ile ilgilidir. Genel ya da uzak çevre; ulusal ve uluslararası alandaki faktörleri kapsar. Örneğin, siyasi alandaki gelişmeler, işletmenin kendi hizmet alanını etkileyen özelliklere sahip olabilir. Yakın zamanda sektörleri de etkileyen pandemi önlemleri, siyasi ve ekonomik dış çevrenin koşullarıdır. Dış ve genel çevreyi analiz etmek, dönemin koşullarına da hazırlığı beraberinde getirir. Her ne kadar pandemi gibi olağanüstü durumlar, karar almayı zorlaştırsa da işletmenin her zaman alternatif planları ve tehditlere karşı fırsatları değerlendirecek altyapısı olmalıdır. Dış çevre analizinin en önemli faktörleri; siyasi, ekonomik, demografik ve yasal çevrelerdir. Genel çevre faktörleri ise şunlardır:
Siyasi Çevre
Sosyo Kültürel Çevre
Yasal Çevre
Ekonomik Çevre
Demografik Çevre
Ekolojik Çevre
Teknolojik Çevre
Uluslararası Çevre
Yukarıdaki faktörler, işletmenin özelliklere ve hedeflerine bağlı olarak etkili ya da etkisiz olabilir. Örnek vermek gerekirse işletme büyük ölçekli bir pazarlama faaliyeti yürütmüyorsa uluslararası çevreyi dikkate almak zorunda değildir. Fakat ekonomik bir değişim, büyük küçük her işletmeyi doğrudan etkiler. Ayrıca işletme, yarıştığı pazar alanına bağlı olarak da farklı çevredeki gelişmeleri takip etmek zorundadır. Büyük ölçekli şirketler ve farklı pazarlama faaliyetleri yürüten işletmeler; teknolojik, sosyo kültürel, demografik çevre faktörlerini dikkate alırlar.
Sektör Çevre Analizi
Sektör ya da iş çevre analizi, daha çok paydaşlara ve rakipleri analiz etmeye yöneliktir. Buradaki en önemli analiz bulguları, pazar alanı ve rakipleri içine alan tespitlerdir. Çünkü yarışılan pazardaki son gelişmeler, yenilikler, değişimler işletmenin lehine veya aleyhine olacaktır. Sektör çevre analizinin en önemli faktörleri; rakip, müşteri, pazar alanı ve rakiplerin stratejileridir.
Stratejik bir yönetim kurmak isteyen işletme, kendi durum analizi yanında, sektördeki çevresini de analiz ederek hedeflerini ulaşacaktır. Yine işletmenin sektör analizi faktörlerinin birkaçını kullanarak gücünü artırması diğer çevre faktörlerindeki fırsatları da elde edebilmesine önayak olur. Dolayısıyla etkin bir analizin işletmenin hedef ve geleceği ile yakından ilişkili olduğunu söyleyebiliriz. Sektör çevre analizinin genel olarak ilgili faktörleri şunlardır:
Pazar Alanı
Pazarın Sınırları ve Pazarın Gelişim Hızı
Rakipler
Tedarikçiler ve Dağıtımcılar
Müşteri
Rakiplerin Rekabet Alanı
Esas Rakip
Esas Rakibin Gücü ve Stratejileri
Çevre analizi ve genel olarak dış çevre analizi, strateji oluşturmak için en doğru analiz yollarından biridir. Rakipleri, pazar alanının gelişmelerini, esas rakibin gücünü ve müşteri potansiyelini analiz ederek sonuçlara ulaşmak, işletmenin kararlarında da etkili olacaktır. Karar verme ve strateji oluşturma aşamasında ise analizleri doğru okumak çok önemlidir.
Dış Çevre Analizi Nasıl Kullanılabilir?
Çevre analizi veri ve bilgilerini kullanarak etkili bir sonuç almak için analizleri ilgili birimlerin değerlendirmesi gerek. Bu aşamadaki çalışmaları yalnızca yöneticiler yürütmemelidir. Bir halkla ilişkiler ya da pazarlama biriminin, süreç içinde etkin olması beklenir. Ayrıca çıkan sonuçları değerlendirerek strateji üretebilecek bir stratejik yönetim, altyapısının var olması gerekir. stratejik yönetim kavramı; çeşitli analiz, çalışma, plan ve pratik uygulamaları düzenli bir şekilde uygulamayı ve karar almayı içerir. dış çevre analizi sonuçları da stratejik yönetim kapsamında değerlendirilir. çıkan sonuçlar; tehdit, fırsat, eksiklikler ve güçlü yönler sınıflandırılır.
Bazen çıkan bilgiler yanında veriler de bir sonuç ifade eder. Veri sonuçları, kâr ve zarar esasına göre sınıflandırılabilir. Hem bilgi hem veriler, işletmenin mevcut ve gelecek hedeflerine göre bir değerlendirmeyi gerektirir. Çıkan sonuçların işletmenin her zaman lehine olmayacağının bilincinde olarak doğru ve tutarlı bir değerlendirme etkinleştirilir.
Ankara Üniversitesi Halkla ilişkiler ve tanıtım bölümünden mezun oldu. Lisans öğreniminde sosyal farkındalık kampanyalarında görev aldı. İstanbul İşletme Enstitüsü’nde fotoğrafçılık, iletişim, kişisel gelişim ve diğer farklı konularında yazmaya başladı.