Tam Öğrenme Modeli Nedir?
| Tam Öğrenme Modeli Özellikleri | Tam Öğrenme Modeli Değişkenleri | Tam Öğrenme Modeli Sınırlılıklar ve Uygulamaları |
|---|---|---|
| Herkesin öğrenebileceği anlayışını savunur. | Öğrencinin yetenekleri, ilgisi, öğretimin niteliği ve kullanılan araç gereçler. | Öğrenciler arasında bireysel farklılık yokmuş gibi kabul eder. Değiştirilebilen davranışlar üzerine yoğunlaşır. |
| Tam öğrenme modeli grupla yapılan bir öğretimdir. | Öğrencinin nitelikleri, öğretimin nitelikleri ve öğrenme ürünleri. | Öğrenme etkinliğinin %90’ın üzerine çıkarılabileceğini savunur. |
| Öğretimin iyi sonuçlar doğurabilmesi için etkili ve iyi nitelikte olması gerektiğini vurgular. | Pekiştirme, ipucu, dönüt/ düzeltme ve etkin katılım. | Öğretim hizmetinin niteliği pekiştirme, ipucu, dönüt/ düzeltme ve etkin katılım kavramları ile ilişkilidir. |
| Bilişsel giriş davranışları ve duyuşsal giriş davranışları olmak üzere öğrenci niteliklerini iki kategoriye ayırır. | Öğrencinin sahip olduğu bilgi, beceri, yetenek ve başarı. | Öğrencinin dersle ilgili duygu, tutum ve davranışlarını ifade eder. |
| Öğrenme etkinliğinin %90’ın üzerine çıkarılabileceğini savunur. | Öğretimenin niteliği ve öğrencinin niteliklerini etkileyecek değişkenler. | Öğrencinin duygusal ve bilişsel hazırbulunuşlukları. |
| Öğrencinin öğrendiği bilgi ve becerilerin önemini vurgular. | Öğrencinin motivasyonu, dikkati, ve başarabileceğine olan inancı. | Pekiştirme işlemi ve ipucu kullanımı. |
| Öğrenciye yönelik bireysel bir yaklaşımı esas alır. | Duyuşsal giriş davranışları, öğrencinin dersin konusuna karşı tutumu, ilgisi ve motivasyonu. | Öğretmenin yeterlilikleri ve dersin niteliği. |
| İyi bir öğretim hizmetinin pekiştirme, ipucu, etkin katılım ve dönüt/düzeltme kavramları ile ilişkili olduğunu vurgular. | Öğrenciye verilen dönütler ve geri bildirimler. | Etkin öğrenci katılımı, pekiştirme ve ipucu verme. |
| Öğrencinin sahip olduğu bilgi, beceri, yetenek ve başarıyı vurgular. | Öğrencinin bilişsel ve duyuşsal giriş davranışları. | Öğrencinin başarısını etkileyen bilişsel ve duyuşsal faktörler. |
| Öğrencinin öğrenme sürecinin %90’ını kontrol edebileceğini savunur. | Öğretmenin yeterliliği, kullanılan araç-gereçler, dersin niteliği ve öğrenmenin niteliği. | Öğrencinin motivasyonu, dikkati, ve başarabileceğine olan inancının önemi. |
Her birey birbirinden farklı özelliklere, ilgi ve yeteneklere sahiptir. Bunlar da öğrenme hızımızı ve şeklimizi etkiler. Okullarda her öğrenciye uyabilecek şekilde farklı öğrenme öğretme yaklaşımları kullanılır. Burada amaç kişinin öğrenmeyi en üst seviyede gerçekleştirmesini sağlamaktır.
Amerikalı eğitimci Benjamin Bloom tarafından ortaya atılan tam öğrenme modeli de eğitimde kullanılan öğrenme öğretme yaklaşımlarından biridir. Öğretmenlik eğitimlerinde, eğitim bilimleri derslerinden öğretim yöntem ve tekniklerinin içinde yer alan bir konudur. Bloom bu yaklaşımını Carrol’un okulda öğrenme modelinden yararlanarak ortaya çıkarmıştır.Tam öğrenme yaklaşımına göre uygun şartlar sağlandığında herkes öğrenebilir. Bunun için eğitim hayatını etkileyen değişkenler belirlenmeli ve göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu yazımda tam öğrenme modelinin özelliklerinden, değişkenlerinden, sınırlılıklarından ve nasıl uygulandığından bahsetmek istiyorum.
| Katman Adı | Katman Türü | Katman Fonksiyonu |
|---|---|---|
| Giriş Katmanı | Veri Girişi | Görüntü veya metin verilerinin alınması |
| Gizli Katmanlar | Yoğun (Dense) | Verilerin özellikleri için ağırlıklı matris çarpımı işlemi yapılır |
| Aktivasyon Katmanları | Aktivasyon | Verilerin doğrusal olmayan özelliklerini öğrenmek için kullanılır |
| Çıkış Katmanı | Yoğun (Dense) | Tahmin veya sınıflandırma yapmak için kullanılır |
| Kayıp (Loss) Fonksiyonu | Kayıp (Loss) | Modelin tahminlerinin gerçek değerlerle karşılaştırılması için kullanılır |
| Optimizasyon Fonksiyonu | Optimizasyon | Modelin kayıp fonksiyonunu minimize etmek için kullanılır |
| Metrikler | Metrikler | Model performansının ölçülmesi için kullanılır |
Tam Öğrenme Modeli Nedir?
Bu modele göre yeteri kadar zaman verildiğinde, şartlar eşitlendiğinde ve olumlu öğrenme ortamı sağlandığında tüm öğrenciler öğrenebilir. Öğrenemeyen öğrenci yoktur anlayışını savunur. Tam öğrenmeye göre öğretemeyen öğretmen vardır. Öğretim sırasında öğrenmeyi olumlu ya da olumsuz olarak etkileyen değiştirilebilen ve değiştirilemeyen birçok faktör bulunur.
Öğrencinin yetenekleri, ailesinin sosyo-ekonomik durumu, zekâsı, kişilik özellikleri ve olgunluk düzeyi değiştirilemeyen etkenlerdendir. Ancak öğrencinin derse karşı ilgisi, tutumları, ön öğrenmeleri, öğretimin niteliği ve kullanılan araç gereçler değiştirilebilir. Bunlara bağlı olarak da öğrenme tam olarak sağlanabilir.
Tam öğrenme modeli grupla yapılan bir öğretimdir. Öğrenciler arasında bireysel farklılık yokmuş gibi kabul eder. Değiştirilebilen davranışlar üzerine yoğunlaşır. Bu davranışları kontrol ederek öğrenme etkinliğinin %90’ın üzerine çıkarılabileceğini savunur. Tam öğrenme modelinin 3 tane temel değişkeni vardır. Bunalar Öğrencinin nitelikleri, öğretimin nitelikleri ve öğrenme ürünleri olarak karşımıza çıkar.
Tam Öğrenme Modelinin Değişkenleri
Öğretim yapılırken ortaya çıkan değişkenler öğrenmeyi etkilediği gibi birbirini de etkiler. Bilişsel giriş davranışlarında oluşan olumsuz durumlar duyuşsal giriş davranışlarına da yansır. Bu da öğrencinin başarısını ve zincirleme olarak sınıfın başarısını etkiler. Tam öğrenmenin amacına ulaşabilmesi için tüm değişkenlerin birbiriyle uyumlu olması gerekir.
Öğrenci Nitelikleri
Bu niteliklere giriş davranışları ya da hazırbulunuşluk da denebilir. Bilişsel giriş davranışları ve duyuşsal giriş davranışları olarak incelenebilir.
Bilişsel giriş davranışları, öğrencinin sahip olduğu bilgi, beceri, yetenek ve başarıdır. Bir ön koşulluk ifade eder. Örneğin Türkçe dersinde zamirlerle ilgili soru çözebilmek için zamirlerle ilgili bilgi sahibi olmak gerekir.
Duyuşsal giriş davranışları ise öğrencinin dersle ilgili duygu, tutum ve davranışlarını ifade eder. Örneğin öğrencinin matematik öğretmeni ile yaşadığı bir tartışma derse karşı tutumunu da etkileyebilir. Öğrencinin dersle ilgili başarabileceğine ya da başaramayacağına olan inancı da dersle ilgili tutumlarını değiştirebilir. Bu tutumların olumlu yönde geliştirilebilmesinde öğretmenin rolü büyüktür.
Öğretim Hizmetinin Niteliği
Öğretimin iyi sonuçlar doğurabilmesi için öncelikle etkili ve iyi nitelikte yapılmalıdır. Öğretim sırasında kullanılan bazı kavramlar bu niteliğin arttırılmasına yardımcı olur. Öğretim hizmetinin niteliği pekiştirme, ipucu, dönüt/ düzeltme ve etkin katılım kavramları ile doğrudan ilişkilidir.
Pekiştime, davranışın tekrar edilmesini arttırma davranışına denir. Bunun gerçekleşebilmesi için öğretmen davranıştan sonra öğrenciye pekiştireç sunmadır. Pekiştirme işlemi olumlu ve olumsuz şekillerde yapılabilir. Pekiştirme yapılırken öğrencinin yaşına uygun olmasına dikkat edilmelidir. Örneğin ilkokul öğrencisine çikolata ile pekiştirme yapılabilirken lise öğrencisi için çikolata bir anlam ifade etmeyebilir. Pekiştirmenin davranıştan hemen sonra yapılması davranışın anlamlandırılmasına yardımcı olur. Aksi durumda öğrenci davranış ile pekiştirme arasında bağ kuramayabilir. Bu da olumlu davranışı tekrar sergilememesine neden olur. Pekiştirme maddi ya da manevi pekiştireçlerle yapılabilir. Pekiştirmeler yerinde ve zamanında yapılmalı davranışın kazanıldığından emin olununcaya kadar devam ettirilmelidir.
İpucu, öğrencinin öğreneceği şeyin uygun yazılı, sözlü ya da görsel ifadelerle hatırlatılmasıdır. İpucu vermek öğrencinin motivasyonu ve kendini yetersiz hissetmemesi bakımından önemlidir. İpucu öğrenciye ne öğreneceğini gösterir. Öğrenmesi gerekenlere nasıl ulaşacağını belirtir. Öğrenilecekler arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarır. Öğrencinin dikkatini çekmeyi sağlar. Öğrenciyi düşünmeye yönlendirir. Cevap vermeye istekli hale getirir. Tam öğrenme modelinde ipucu mutlaka kullanılması gereken bir bileşendir. Ancak öğretmenin yaptığı tüm hareketlerin öğrenci tarafından ipucu sayılabileceği unutulmamalı ve dikkatli olunmalıdır. Öğrenciyi yanlış yönlendirerek olumsuz öğrenmeler yapmasına neden olacak hareketlerden uzak durulmalıdır.
Dönüt/Düzeltme, öğrencinin yaptığı davranışın sonucunu bildirmektir. Doğru ya da yanlış gibi ifadelerle dönüt verildikten sonra bu eksikliklerin tamamlanması için düzeltme yapılır. Dönüt ve düzeltmeler sayesinde öğrenciler arasındaki öğrenme hızları ve farklılıkları da azalır.
Etkin Katılım, öğrencinin dersle ilgili konular hakkında fikir söylemesi ve sorulan sorulara cevap vermesidir. Etkin katılım için güdüleyici etmenler kullanılabilir. Etkin katılımın oluşabilmesi ve sürdürülebilmesi için öğretmen tarafından öğrenciye ipucu verilmeli, dönüt/düzeltme sağlanmalı ve pekiştireçler sunulmalıdır. Öğrenci derse katılmaya istekli hale getirilmeye çalışılmalıdır. Katılımı engelleyici unsurlar ortadan kaldırılmalıdır.
Öğrenme Ürünleri
Öğrenme öğretme etkinlikleri sonucunda ortaya çıkan, öğrenci davranışlarında meydana gelen değişikliklerdir. Öğrenme seviyesi ve öğrenme türü de öğrenme ürünlerindendir. Öğrenme hızının artması öğrenme sonucunda beklenen bir değişimdir. Dersle ilgili duyuşsal özelliklerin yükselmesi istenir. Öğrenme ürünlerinin ortaya çıkıp çıkmadığını kontrol edebilmek için izleme testleri uygulanır. Sonuçlara göre de tamamlayıcı uygulamalar yapılır. Tamamlayıcı uygulamalar yöntem değiştirerek tekrar etmek, birebir tekrar etmek, ek yardımcı kaynaklardan tekrar etmek, eğitsel oyunlarla tekrar etmek ve okulda/evde ek etütle tekrar etmek şeklinde olabilir.
Tam Öğrenme Modelinin Olumlu Yönleri
Öğrencilerin bireysel hızlarında ilerlemesine fırsat verir.
Öğrenciler ihtiyaç duydukları kadar zaman kullanabilir.
Öğrenciler arasında fırsat ve imkan bakımından eşitlik oluşturur.
Öğrenciyi sürekli izleme imkanı verir.
öğrenme süreci öğrencinin seviyesine göre ayarlanır.
Öğrencilerin başarısına olumlu katkı sağlar.
Öğrencilerde özgüven artışı yaşanır.
Bir sonraki ünite için gereken beceriler kazandırılmış olur.
Öğretmenin daha iyi hazırlanmasına yardımcı olur.
Tam Öğrenme Modelinin Sınırlılıkları
Çok zaman gerektirir.
Yeni üniteye geçme süresi uzayabilir.
Konular zamanında bitirilemeyebilir.
Çok fazla hazırlık gerektirir.
Uygulanması zordur.
Öğrencilerin hepsi aynı hızla ilerleyemez.
Hızlı olan öğrencilerin sıkılmasına ve dersle ilgili olumsuz tutum geliştirmesine sebep olur.
Ek öğretim durumunda farklı ve daha çok materyal kullanmak gerekebilir.
Her ünite için yeni testler gerektirir.
Tam Öğrenme Modelinin Uygulanması
Tam öğrenme modeli uygulanırken hazırlık, uygulama, değerlendirme ve tamamlama olarak dört aşamada uygulanır. Hazırlık aşamasında işlenecek ünitedeki konunun hedef davranışları ve kazanımları belirlenir. Bu kazanımlarla ilgili ayrıntılı bir plan hazırlanır.
Öğrencilerin hazırbulunuşluklarını, eksik ve yanlış öğrenmelerini tespit etmek için bir test uygulanır. Bu test sonucunda not verilmez. Test yalnızca konuya nereden ve nasıl başlanacağını belirlemek için uygulanır. Test sonucuna göre tespit edilen eksiklikler tamamlanır. Olumsuz tutumlar iyileştirilmeye çalışılır. Uygulama aşamasında öğrencilerin aktif katılımı sağlanır. Derse geçilir.
Değerlendirme aşamasında ders işlendikten sonra dersle ilgili test uygulanır. Yapılan test ve işlenen ders değerlendirilir. Tamamlama aşamasında ise testin sonucuna göre öğrenen öğrencilere ek etkinlikler yaptırılır. Öğrenemeyen öğrencilere ise tamamlayıcı etkinlikler uygulanır. Tamamlama ve ek etkinliklerin sonucuna göre en az %70 öğrenme sağlanmışsa yeni üniteye geçilir. Eğer sağlanmamışsa yeni üniteye geçilemez. Öğrenciler öğrenene kadar konu farklı yöntem ve tekniklerle ya da ek etkinliklerle tekrar edilir. Tam öğrenme modeli öğrenme başarısını %90-95’lere ulaştırmayı amaçlar.
Selçuk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 2015 yılında mezun oldu. Mezun olduktan sonra çeşitli okullarda edebiyat öğretmeni olarak çalışan Akyüz, pandemi sürecinde İstanbul İşletme Enstitüsü'nde çeşitli eğitimler aldı. Aldığı bazı eğitimler sonucunda ajanslarda içerik üretmeye başladı. Edebiyat, eğitim, sağlık ve dekorasyon gibi konularda yazılar yazmakta.
