IIENSTITU
AnasayfaBlogEtkili Öğretim Modeli
Eğitim

Etkili Öğretim Modeli

20 Eylül 2021
Bir adam ve genç bir kız büyük bir kara tahtanın önünde durmuş, bir parça tebeşirle tahtaya yazı yazmaktadır. Kızın üzerinde beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon vardır, adamın ise sakalı uzamıştır. Adam tahtanın tepesine ulaşmak için bir taburenin üzerinde durmaktadır. Taburenin üzerinde bir ayakkabı var. Adam elinde bir kağıt parçası tutmakta ve uzaklara bakmaktadır. Arka planda birkaç sandalye ve diğer mobilya parçaları görülüyor. Oda aydınlıktır ve sahneye sıcak ve davetkâr bir hava vermektedir.
AşamaEtkili Öğretim Modeli ÖzellikleriUygulama ve Yöntemler
Öğretim Niteliği- KalitesiÖğrencilerin kolayca anlayabilecekleri bir temele dayanan müfredat ve içerikler. Eski bilgi ile yeni bilgi arasında bağlantı sunmak.Görsel-İşitsel Algılamayı Kullanmak, Somut Örnekler Vermek, Öğrencinin Sorularına Geri Dönüş
Uygun Öğretim SeviyeleriHer öğrencinin farklı potansiyel ve seviyeleri göz önüne alınarak öğretim uygulamak.Öğrencinin ön bilgi seviyesini ölçme, Tespit edilen seviyeye göre öğretim planlama
TeşvikÖğrencinin motivasyonunu artırmak için teşvik edici yöntemler kullanmak.Merak ve ilgi uyandıracak uygulamalar, Ödüllendirici cümleler ve etkinlikler
ZamanÖğrenme sürecinde verilen zamanı verimli bir şekilde kullanmak.Öğrenim sürecinde zaman yönetimi planlama
Görsel-İşitsel AlgılamaÖğrencilerin zihinsel kodlama yeteneklerini geliştirecek görsel-işitsel materyaller kullanmak.Görsel ve işitsel materyal seçimi ve kullanımı
Yaş Grubuna Uygun ÖğretimÖğrencinin yaş grubuna uygun alıştırmalar, sunumlar ve ipuçları hazırlamak.Yaş grubuna uygun materyal seçimi ve uygulama planlama
Bireysel FarkliliklarHer öğrencinin bireysel farklılıklarını gözeterek öğretim sunmak.Bireysel öğrenme stillerini belirleme ve buna uygun öğretim stratejileri geliştirme
Anlamlı ÖğrenmeÖğrencinin öğrendiği bilgilerin kalıcı ve kullanışlı olmasını sağlamak.Bilgiyi işlemeye ve uygulamaya yönelik etkinlikler

QAIT yani etkili öğretim modeli, eğitim psikoloji konusunda çalışan Psikolog Robert Slavin tarafından geliştirilmiştir. Slavin'in etkili öğretim modeli, aşamalı bir eğitim modelini belirtiyor. Model, öğretmen ve öğrencileri kapsayan bir eğitim sürecine odaklanarak nitelikli bir eğitiminin nasıl olacağına bakıyor.  Peki Slavin'in eğitim psikolojisi ve öğretim çerçevesinde ele aldığı etkili öğretim modeli tam olarak neyi ifade ediyor ve bugünkü eğitim sisteminde bu modelin bir karşılığından bahsetmek mümkün mü? Gelin modelden hareketle bu sorunun yanıtına bakalım. 

Eğitimde Etkili Öğretim Modeli Nedir?

Etkili öğretim modeli, dört aşamalı bir sistemden oluşuyor. Eğitimi sıkıcı ve anlamsız hâle getiren süreçlerden arındırarak asıl anlamlı eğitiminin nasıl gerçekleşebileceğine odaklanıyor. Eğitim psikolojisi konusunda uzman görüşlere sahip Slavin etkili öğretim için aşağıdaki dört aşamayı dikkatle ele alıyor: 

  • Öğretim Niteliği- Kalitesi

slavin'in belirtiği ilk aşama öğretimin niteliğinin veya kalitesinin nasıl ortaya çıkacağı ile ilgilidir. gerçek anlamda öğrencilerin eğitim sürecinde nasıl aktif ve anlamlı öğrenme gerçekleştirebileceklerini ortaya koyar. modelin ilk aşamasına göre müfredatın ve ders içeriklerinin sunumu, öğrencilerin kolayca anlayabilecekleri bir temele dayanmalıdır. anlamsız gelen bilgiler, çoğu zaman unutulduğu ya da tekrarlanmadıkça önemsenmediği için içeriklerin; eski bilgi ile yeni bilgi arasında bağlantı kuracağı bir sistem yaratılmalıdır. yani bağlantılı bir öğrenme, öğrencinin kolayca belleğine aktarabileceği bir süreci başlatır. bu aşamada öğrencinin önceden öğrendiği anlamlı bilgileri kullanarak kaliteli bir yeni bilgi sunma hedeflenir. 

Öğretimin nitelikli ve kaliteli sunumu, öğrencinin de aktif öğrenme sürecine katılmasını sağlar. İlgimizi, dikkatimizi çeken konuların ve daha önce öğrendiğimiz bilgilerle bağlantıların kurulması, yeni bilginin daha kolay ve anlamlı bir şekilde öğrenilmesine katkı sunar. Peki öğrenim sürecinin anlamlı olması adına öğretmen neler yapabilir?

Öğretim niteliğinin bir üst aşamaya çıkarmak ya da kaliteli hâle getirmek için eski bilgileri kullanmak dışında aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:

  • Materyal Kullanmak- Görsel-İşitsel Algılamayı Kullanmak

  • Somut Örnekler Vermek

  • Aşamalı Öğrenmeyi Uygulamak- Basitten Bir Üst Seviyeye Kontrollü Çıkış 

  • Öğrencinin Sorularına Geri Dönüşler Sunmak

  • Yaş Grubuna Uygun Alıştırmalar, Sunumlar ve İpuçları Hazırlama

Bununla birlikte görsel-işitsel materyal kullanımı öğrencilerin zihinsel kodlama yetkinliğini de geliştirir ve bu kodlama sonucunda yeni bilgiler hafızada bir anlam kazanır. 

  • Uygun Öğretim Seviyeleri- Öğretimi Uygun Hâle Getirmek 

Slavin'in geliştirdiği etkili öğretim modelinin uygun öğretim seviyeleri aşaması, Carroll'un Okulda Öğrenme Modelinin genel çerçevesine benzer. Bu aşamaya göre her öğrenci aynı seviyede değildir. Öğrenciler farklı potansiyellere sahiptir ve eğitim seviyeleri de aynı olmayacaktır. Böylesi bir durumda da farklı öğrenci seviyeleri için farklı yöntemler uygulanarak öğrenme gerçekleştirilmeye çalışılır. Öğrencinin ön bilgi seviyesi ölçülür, tespit edilir ve olması gereken seviyeye çıkması için hazırlıklar yapılır. Böylece birbiriyle eşit düzeye gelen öğrencilerle anlamlı ve etkili öğrenme sürecine girilir. 

  • Teşvik

Öğretmenin en önemli görevlerinden biri olan yönlendirme ve teşvik, Slavin'in modelinde de karşımıza çıkıyor. Sadece ders saatini doldurmakla görevli olmayan öğretmen, teşvik edici yöntemleri de uygular. Etkili bir öğretim için öğretmenin; öğrenciye motivasyon sunacak bir teşvik edicilikten yanadır. Öğretmen teşvik etmek adına merak ve ilgi uyandıracak örneklerden, giriş cümlelerinden ve öğrencilerin yaş grubuna uygun özelliklerinden konu açar. Ayrıca güdülemeyi tam anlamıyla gerçekleştirmek için ödüllendirici cümleler, davranışlar ve etkinlikler de yapılabilir. Teşvik aşaması, görüldüğünden de önemlidir; çünkü başarı ve potansiyeli kullanma, uygun ortam ve çevre desteği ile mümkünmüş hissiyatını yaşatır. 

  • Zaman

Slavin dört aşamalı modelindeki son aşama, zamanı verimli kullanmak ile ilgilidir. Slavin'in zaman aşamasına göre öğrenciye öğrenme sürecinde belirli bir zaman verilmelidir ve zamanın oldukça verimli kullanılması gereklidir. Burada zamanı verimli kullanmak, niceliksel olarak değil, niteliksel kullanmakla ilgilidir. Yani uzun bir süreye ayılan bir öğretim- öğrenimden ziyade zaman yönetimini içeren verimli ve nitelikli bir süre yaratılmalıdır. Burada öğretmenlere yardımcı olacak kavram, zaman yönetimi kavramıdır. Zaman yönetimiyle ilgili konunun ne kadar sürede yapılacağı hesaplanır ve uzun bir süre yaratılmadan yeterli sürede öğretim-öğrenim gerçekleşir. 

İlgili eğitim: Etkili Zaman Yönetimi Eğitimi

Etkili Öğretim Modeli Özellikleri

Yukarıda aşamalarıyla anlattığımız modelin belli başlı özellikleri bulunuyor. Etkili öğretim modeli özellikleri, öğretmen ve eğitim müfredatını ilgilendiren unsurları barındırıyor. Öğrencinin derse katılımı ve etkili öğrenme süreci için öğretmenler başta olmak üzere idarecilerin ve eğitimcilerin aşağıdaki özelliklere dikkat etmesi gerekir. Genel olarak modelin etkili bir öğrenme süreci için sıraladığı aşamaların anahtar kelimeleri şunlardır:

  • Anlamlılık

  • Öğretmen İlgisi

  • Motivasyon

  • Farklı Öğretim Teknikleri ve Yöntemleri

  • Güdüleme

  • Yaratıcılık

  • Görsel-İşitsel Materyal Kullanımı

  • Zaman Yönetimi

  • Tespit- Analiz

  • Aşamalı Öğrenmeye Geçme

Etkili öğretim modeli ilkeleri ve özellikleri, öğrencinin ve öğretmenin lehine pek çok sonuç doğurabilecek kadar önemlidir. Özellikle öğrencinin kendi potansiyelini ortaya çıkarabilmesi için öğretmenin destekleyici olması, olumlu bir kazanımdır. 

Eğitimde Etkili Öğretim Nasıl Gerçekleşir?

Genel olarak dört aşamalı etkin bir eğitim sürecini öneren etkili öğretim modeli, özellikle öğretmenlere ve yöneticilere büyük sorumluluk yükler. Modelin uygulanması için dikkat çekici bir müfredat düzenlenesi gerekir. Yine anlamlı bir öğrenmeyi başlatacak yetkin ve mesleğini seven öğretmenlere de ihtiyaç vardır. Öğretmenin dikkat edebileceği etkili öğretim modeli ilkeleri, öğretmenliğin de bir nevi idealleştirilmiş hâlidir. Teşvik edici, zamanı verimli kullanmasını bilen, müfredatı anlamlı bir şekilde sunabilen öğretmen; etkili öğretimi de uygulamış olacaktır.

Etkili öğretim modelinin ilkelerinin uygulanması için öğretmenin mesleğinin sevmesi ve kendisinin de teşvik edilmesi gerekir. Eğitim sisteminin yük taşıyıcılarından biri olan öğretmen, ancak teşvik edilecek bir motivasyona sahip olursa verimli olabilir. Yani idareciden, öğretmene oradan da öğrenciye uzanan bir süreçten bahsediyoruz. Desteklenen bir öğretmenin yapacağı şey ise öğrencileri kategorileştirmeden tespit yetkinliğini geliştirmesidir. Etkili öğretimin ikinci unsuru olan öğrenci seviyesinin tespit etme ve uygun öğretim düzeyine eriştirme, tespit-analiz ile başlar.

Öğretmen, tespit aşamasından sonra düzeylere uygun bilgileri öğrencilere aktarır ve aynı düzeye gelen öğrencilerle birlikte verimli bir öğrenme düzeyine çıkılır. Kısacası oldukça uygulanabilir bir model olan Slavin'in etkili öğretimi, öğretmene büyük görevler sunan ama eğitim sistemindeki yetkililere de müfredat içeriği konusunda sorumluluk yükleyen bir modeldir. 

Öğretim Niteliği- Kalitesi, Öğrencilerin kolayca anlayabilecekleri bir temele dayanan müfredat ve içerikler Eski bilgi ile yeni bilgi arasında bağlantı sunmak, Görsel-İşitsel Algılamayı Kullanmak, Somut Örnekler Vermek, Öğrencinin Sorularına Geri Dönüş, Uygun Öğretim Seviyeleri, Her öğrencinin farklı potansiyel ve seviyeleri göz önüne alınarak öğretim uygulamak, Öğrencinin ön bilgi seviyesini ölçme, Tespit edilen seviyeye göre öğretim planlama, Teşvik, Öğrencinin motivasyonunu artırmak için teşvik edici yöntemler kullanmak, Merak ve ilgi uyandıracak uygulamalar, Ödüllendirici cümleler ve etkinlikler, Zaman, Öğrenme sürecinde verilen zamanı verimli bir şekilde kullanmak, Öğrenim sürecinde zaman yönetimi planlama, Görsel-İşitsel Algılama, Öğrencilerin zihinsel kodlama yeteneklerini geliştirecek görsel-işitsel materyaller kullanmak, Görsel ve işitsel materyal seçimi ve kullanımı, Yaş Grubuna Uygun Öğretim, Öğrencinin yaş grubuna uygun alıştırmalar, sunumlar ve ipuçları hazırlamak, Yaş grubuna uygun materyal seçimi ve uygulama planlama, Bireysel Farkliliklar, Her öğrencinin bireysel farklılıklarını gözeterek öğretim sunmak, Bireysel öğrenme stillerini belirleme ve buna uygun öğretim stratejileri geliştirme, Anlamlı Öğrenme, Öğrencinin öğrendiği bilgilerin kalıcı ve kullanışlı olmasını sağlamak, Bilgiyi işlemeye ve uygulamaya yönelik etkinlikler
eğiticinin eğitimislavin eğitim sistemi eğitici etkili öğretimetkili öğretim modeli
Resimde uzun, siyah saçlı, gözleri kapalı ve yüzünde geniş, içten bir gülümseme olan bir kadın görülüyor. Sırtını dik tutmuş, kolları iki yanında, saçları omuzlarından ve sırtından aşağı dökülüyor. Yirmili yaşlarında görünüyor ve ten rengini tamamlayan beyaz bir bluz giyiyor. Memnun ve neşeli görünüyor, bir güven ve duruş havası yayıyor. İfadesi ve duruşu huzur ve dinginlik hissi veriyor. Uzun saçları güzelliğine ve kadınsılığına katkıda bulunarak mutlu ve kaygısız bir kadın resmini tamamlıyor.
Emine Büşra Kanat
Blog Yazarı

Ankara Üniversitesi Halkla ilişkiler ve tanıtım bölümünden mezun oldu. Lisans öğreniminde sosyal farkındalık kampanyalarında görev aldı. İstanbul İşletme Enstitüsü’nde fotoğrafçılık, iletişim, kişisel gelişim ve diğer farklı konularında yazmaya başladı.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Bir kadın elektronik tablet kullanırken gülümsüyor. Gözleri kapalı ve sandalyesinde arkasına yaslanmış. Sol kolunu uzatmış, tableti sıkıca elinde tutuyor. Beyaz uzun kollu bir gömlek giymiş ve saçlarını arkaya toplamış. Arkasında bulanık yeşil bir nesne, tuğla bir duvar ve bir masa vardır. Masa biraz odak dışı ama yine de görülebiliyor. Duvar donuk, grimsi bir yeşil ve nesne de yeşilin belirsiz bir tonu. Arka plan bulanık, ancak kadın ve tablet keskin odakta.
Online Eğitim

Online Eğitimlerin Çağımızdaki Önemi

23 Ekim 2019
Genç bir kız masada oturmuş, elleri bir deftere bir şeyler yazmakla meşgul. Mavi bir gömlek giymiş ve saçlarını yüzünden geriye doğru toplamış. Masanın üzerinde yeşil saplı mor bir fincan, siyah daireli kırmızı oval bir nesne ve beyaz kenarlı mavi bir fincan var. Önünde klavyeli bir dizüstü bilgisayar ve yanında bir kalem var. Kadın işine odaklanmıştır ve yazarkenki yakın çekim konsantrasyonunu göstermektedir. Görüntü, çalışmasına ara verdiği anı yakalıyor, gözleri uzaklara bakıyor.
Online Eğitim

Online Eğitim Geleneksel Eğitimi Nasıl Etkileyecek?

23 Aralık 2020
Bir adam elinde dizüstü bilgisayarıyla bir kitap yığınının üzerinde oturuyor. Beyaz bir gömlek, mavi bir kot pantolon ve siyah ayakkabılar giymiştir. Sol eli dizüstü bilgisayarın üzerinde duruyor ve sağ eli klavyede yazıyor. İşine konsantre olmuş gibi görünüyor. Kitap yığını farklı renklerde kitaplardan oluşuyor, üstte birkaç tane, altta ise birkaç tane daha var. Dizüstü bilgisayar parlak beyaz ekranlı, siyah ve gümüş renkli bir modeldir. Arka plan basit, nötr renkli bir duvardır. Adam yirmili yaşlarının ortasında görünüyor ve kararlı bir ifadeyle doğrudan kameraya bakıyor.
Uzaktan Eğitim

Uzaktan Eğitimin Faydaları ve Örgün Eğitimle Farkları

19 Temmuz 2018
Bir kadın sandalyede oturmakta ve kucağında küçük bir çocuk taşımaktadır. Beyaz bir gömlek giymiş ve kucağında açık bir kitap var ama bakışları çocuğa odaklanmış. Çocuğun üzerinde mavi bir gömlek ve bir elinde pelüş bir hayvan var. Çiftin sağında, bir kişinin kolunun, yüzünün ve elinin bulanık bir görüntüsü var. Daha sağda arka planı bulanık siyah bir nesne ve uzaktaki kırmızı bir nesnenin bulanık görüntüsü var.
Nedir?

Eğitim Psikolojisi Nedir?

20 Ocak 2020
Bu görüntü, gömlek giyen bıyıklı bir adamın yakın çekimidir. Hafifçe gülümsüyor ve çenesi görünüyor. Yüzü siyah bir arka planla çerçevelenmiş ve gözleri, burnu ve ağzı net bir şekilde görülebiliyor. Bıyığı kıvrımlı ve uzun, üst dudağının üzerinden ağzının bir tarafına doğru uzanıyor. Giydiği gömlek çoğunlukla beyazdır ve yakası boynunun etrafında görünmektedir. Elleri görünmüyor, ancak resmin sağ üst köşesinde bir kişinin elinin bulanık bir resmi görülebiliyor. Bıyıklı adamın bu portresi, bir insanın yüzünü ve ifadesini gösteren harika bir örnektir.
4.8
(73)

Eğiticinin Eğitimi

7 Konu4 Saat
Adam şık, koyu gri bir takım elbise giymektedir. Düzgünce kesilmiş bir bıyığı var ve saçları yana doğru düzgünce taranmış. Gözleri sanki uzaklara bakıyormuş gibi ileriye odaklanmıştır. Yüzünde kendinden emin ve ciddi bir ifade vardır. Elleri kalçalarında gururlu bir duruşla dimdik ayakta duruyor. Kendinden emin ve kararlı görünüyor. Duruşu bir güç ve kontrol hissi yayıyor.Umur Çalıkoğlu
₺889₺0
Sarı ve beyaz bir arka plan üzerinde sıcak ve davetkâr bir ifadeye sahip bir kadın görülüyor. Omuz hizasında kahverengi saçları var ve yüz hatları açıkça görülebiliyor. Bakışları hafifçe yukarı doğru yönelmiş ve dudakları hafifçe ayrılmış. Açık renkli bir üst giymiş ve elleri yanlarında. Sarı parlak ve neşeli bir renk tonu, beyaz ise onunla güzel bir kontrast oluşturuyor. Renkler birlikte hoş bir atmosfer yaratıyor. Kadın rahatlamış ve mutlu görünüyor. Bu görüntü, basit bir arka planın bir kişiyi nasıl öne çıkarabileceğinin harika bir örneği.
5
(3)

Marvelous Designer Eğitimi

6 Konu5 Saat
Bu, bronz tenli ve omuz hizasında dalgalı kahverengi saçlı genç yetişkin bir kadının yakın plan çekimi. Hafif bir gülümsemeyle sol tarafa bakıyor, gözleri hafifçe kapalı. Kaşları hafifçe çatılmış ve ona düşünceli bir ifade veriyor. Çenesi ve çene hattı güçlü ve yanaklarına dağılmış birkaç çili var. Beyaz yakalı açık pembe bir gömlek giyiyor.Şerife Demir
₺735₺0
Gözlüklü ve kasklı bir kadın kapalı bir ortamda oturmaktadır. Siyah bir gömlek giymiş ve başında sarı bir baret var. Gülümsüyor ve gözlüklerinin arkasından gözleri görülebiliyor. Bacaklarında gri bir kot pantolon vardır ve elinde bir pano tutmaktadır. Ayrıca boynuna bir moda aksesuarı takmaktadır. Arkasındaki duvar görülebiliyor ve yanında kırmızı bir nesne var.
4.9
(58)

Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi (Bilgilendirme)

10 Konu5 Saat
Resimdeki kadın siyah bir gömlek ve gözlük takıyor. Uzun, koyu renk saçları ve soluk bir teni var. Gözleri gözlükle çerçevelenmiş ve dudakları hafifçe ayrılmış. Yüzünde ciddi ve odaklanmış bir ifade var. Kollarını kavuşturmuş ve ellerini hafifçe ön kollarının üzerine koymuş. Beyaz duvarlı ve ahşap zeminli bir odada duruyor. Odadaki ışık yumuşak ve dağınık.F. Dilek Aksoy
₺1175₺0