AnasayfaBlogTemel Öğretim Modeli
Eğitim

Temel Öğretim Modeli

10 Temmuz 2021
Bu resimde, üzerinde çeşitli yazılar bulunan bir kara tahta yer alıyor. Tahtanın üst kısmında beyaz tebeşirle yazılmış matematiksel bir denklem, daha aşağıda ise mavi ve sarı rakamların yer aldığı ahşap bir saat bulunuyor. Ek olarak, görüntünün köşesinde bir büyüteç görülüyor ve ahşap bir yüzey üzerinde bir zımba ve bir grup ataç var. Son olarak, yüzeyde pembe dikdörtgen bir nesne var. Tüm bu nesneler odakta, arka plan ise hafif bulanık.
Model ÖğeleriAçıklamaÖrnek
Öğretim HedefleriEğitim sürecinin sonunda neleri cebinize koyup hangi bilgilerle donatılacağınızı belirleyen bir basamakMatematik dersinde kümeler konusunu anlamak ve bunu gündelik hayatta uygulayabilmek
Giriş DavranışlarıÖğrencilerin henüz eğitime başlamadan sahip olduğu nitelikleri kapsıyorÖğrencinin sayılarla ilgili temel bilgileri olduğunu kontrol edip, ona göre yeni konuyu anlatmak
Öğretim İşlemleriÖğretirken hangi araç ve gereçlerden faydalanılacak? Hangi yöntem ve teknikler benimsenecek?Görsel ve işitsel materyal kullanılarak kümeler konusunun anlatılması
DeğerlendirmeÖğrenci bu süreçte ne kadar öğrenip ilerleyebildi?Kümeler konusu üzerine yapılan test ya da proje
Fizyolojik İhtiyaçlarÖğrencinin temel yaşamsal ihtiyaçları, örneğin yeterli uyku ve uygun beslenmeOkulda sağlıklı ve dengeli öğle yemeği sağlamak
SevgiÖğrencinin duygusal ihtiyaçları da dikkate alınmalıdırÖğretmen-öğrenci ilişkisinin sıcak ve destekleyici olması
ÖzgürlükÖğrenciye, öğretmenin sağladığı çerçevede seçim yapabilme hakkı tanınmalıÖğrencinin projede hangi konuyu işleyeceğine karar vermesi
GüçÖğrencinin kendini ifade edebilme ve etkili olabilme yetisiSınıf içi tartışmalarda öğrencinin fikir belirtme hakkı
EğlenceÖğrenme süreci sıkıcı olmamalı, öğrenci eğlenirken öğrenebilmeliBilgi yarışması şeklinde ders işlemek
Hedeflerin Başarılı OlmasıGlasser'in temel amacı, çocukların başarılı bir eğitim sürecinin sonunda aynı verimle sosyal çevrede yer almalarıÖğrencinin edindiği bilgileri hayatta kullanabilme becerisi

Herkesin yıllarca üstünde kafa yorduğu eğitim sisteminde kendince kafasında belirlediği bir standart vardır. Çocuğunun en iyi eğitimi almasını isteyen ebeveynler okul arayışlarına girerler. En iyi okul neresi? En iyi öğretmeni nasıl buluruz? Çocuk daha okula başlamadan anne babalar bu sancılı süreçte en iyi kararı vermeye çalışırlar. Peki siz bir eğitimden ne bekliyorsunuz? Gerçekten en önemli unsur okul mu? Glasser ne beklediğini temel öğretim modeliyle açıklamış. O halde ona kulak verelim.

Temel Öğretim Modeli Nedir?

Nerede eğitim görüyoruz ve bizi eğiten kim? Otomatik olarak okul ve öğretmen kelimeleri çıkacaktır. Evet, Glasser de aynı böyle düşünerek davranışçı ve bilişsel kuramların ortak ürünü sayılan bir yaklaşımdan söz etmiş. Ona göre eğitimin en iyi yapıldığı yer okul veya sınıf, en iyi eğiten kişi ise öğretmen. Geleneksel bir öğretim modeli olmasının yanında epey sistematik bir yaklaşım olduğunu görüyoruz. 

Sadece ortam ve eğitmen yeterli mi tabii ki değil. Glasser’e göre okullar öğrencinin yalnızca bilişsel yönününü geliştirmeye çalışmamalıdır. Bunların yanında başarılı ve kaliteli bir eğitimden bahsetmek istiyorsak kişinin bazı ihtiyaçlarının da karşılanmış olması gerek. Biz demiyoruz, Glasser diyor. Bu ihtiyaçlar; fizyolojik ihtiyaçlar, sevgi, özgürlük, güç ve eğlence. Buradaki özgürlük öğretmenin sağladığı özgürlüktür, onun sınırladığı çizgiler dahilindedir. Eğer bu ihtiyaçlar karşılanırsa en iyi eğitim okulda ve öğretmenle olur, anlayışına temel öğretim modeli diyoruz. 

Temel öğretim modelini özetleyen en iyi cümle şudur: "En iyi eğitim, en iyi sınıflarda, en iyi öğretmenler tarafından gerçekleştirilir." Glasser’e göre iyi bir öğretmen derse ilişkin kaliteli bir planlama yapmalı, konuları belli bir düzen dahilinde, basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta şeklinde vermelidir.

Glasser’i böyle bir düşünceye iten amaç neydi sizce? Hemen söyleyelim. Amaç çocukların eğitim ve öğrenim hayatında doğru yolda olup iyi davranışlar sergileyerek başarılı olmalarıdır. Bir disipline sahip olmaları gerekliliğidir. Bu eğitimi de okulun kendisi öğrencinin ihtiyaçlarını tatmin ederek vermelidir. İşte temel öğretim modelinin çerçevesi bu şekildedir. Şimdi biraz daha ayrıntılara inelim, temel öğretim modeli hangi basamaklardan oluşuyor?

Temel Öğretim Modelinin Ögeleri

Bu model sistem yaklaşımına tam bir örnek teşkil eder. Dört ögeyi etkin bir şekilde kullanmak gerekir. Temel öğretim modelinin basamakları olarak da niteleyebileceğimiz dört ögeye değineceğiz şimdi. 

  • Öğretim Hedefleri

Ben buna vaat aşaması diyorum. Yani eğitim sürecinin sonunda neleri cebinize koyup hangi bilgilerle donatılacağınızı belirleyen bir basamak. Hatta kitaplarda rast geldiyseniz ‘kazanımlar’ başlığı altında bilgiler yer alır. İşte bu kazanımlar öğretim hedefi kapsamına girer.

  • Giriş Davranışları

Bu basamağımız öğrencilerin henüz eğitime başlamadan sahip olduğu nitelikleri kapsıyor. Öğrencinin gelişim özellikleri, yetenekleri, davranışları, geçmişi ve eğitim ihtiyaçları bu başlık altında toplayabiliriz. Biraz daha açacak olursak, içerik olarak da tanımlanan ögemizde öğretmen yeni bir konuya giriş yapmadan bağlantılı olan geçmiş konuları öğrenciye hatırlatır. Bilgisinin ne seviyede olduğunu görüp yeni konuyu anlama kapasitesini gözlemler. Bu aşamada hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için öğrencilerin sahip olduğu ön bilgiler, hazır olunmuşluk düzeyi belirlenmeli, eksiklik varsa giderilmelidir. 

  • Öğretim İşlemleri

Evet, hedefler belirlendi, öğrencilerin durumu göz önüne alındı sıra eğitimi değerlendirmekte. Öğretirken hangi araç ve gereçlerden faydalanılacak? Hangi yöntem ve teknikler benimsenecek? Öğrencinin dikkati nasıl çekilebilir? Öğrenci nasıl motive edilir? Öğrenci hedeften nasıl haberdar edilebilir? Eğitim ortamı şartları sağlıyor mu? Bütün bunların değerlendirilip eksiklikler varsa düzeltildiği basamaktır. Artık öğretim etkin bir şekilde gerçekleştirilir.

  • Değerlendirme

Gerekli koşullar sağlandı, ortam, eğitmen, araç-gereç ve diğer şartlar tamam. Eğitim verildi, şimdi son aşama olan değerlendirme zamanı. Öğrenci bu süreçte ne kadar öğrenip ilerleyebildi? Neler eksik kaldı ve neler üzerinde iyileştirmeler yapılabilir? Öğrenci belirlenen hedeflerden kaç tanesine ulaşabildi? Öğrenci ne kadar başarılı oldu? İşte bu soruların cevaplarını bu basamakta öğreniyoruz. Öğrenci temel öğretim düzeyine ulaşamamışsa devreye sistem yaklaşımı girer. Yani sistemi oluşturan unsurlar tek tek incelenir, eksiklik neredeyse tespit edilir ve ortadan kaldırılır. Burada amaç sisteme işlerlik ve devamlılık kazandırmaktır.

Temel Öğretim Modelinin Amaçları

Glasser bilgiyi işleme kuramından etkilenerek böyle bir model ortaya çıkarmıştır. Aslında temel öğretim modeli öğrenmenin her türlüsü için geçerli sayılabilecek türden bir modeldir. Glasser’in temel öğretim modelinde amaçladığı şeyleri şu şekilde maddeleyebiliriz:

  • Temel amaç elbette ki çocukların başarılı bir eğitim sürecinin sonunda aynı verimle başarılı insanlar olarak hayata atılmalarıdır.

  • Olay sadece verilen bilgiyi alıp aynı şekilde kullanmak değildir. Çocuğa öğrenmeyi öğretmek de amaçlanır. Çocuk bilgiyi işlemeyi, üzerinde düşünüp çıkarımlarda bulunabilmeyi ve yeni şeyleri kendi çabasıyla öğrenmeyi bilmelidir.

  • Öğretimin başında belirlenen hedeflerin öğretim sürecinde başarılı olması ve değerlendirme aşamasında öğrencinin istenilen başarı seviyesine gelmesi amaçlanır.

  • Öğretmen çocuğun sadece bilişsel yönünü geliştirmeyi amaçlamaz bunun yanında çocuğun fizyolojik ihtiyaçları, güç, özgürlük, sevgi ve eğlence ihtiyaçlarını da tatmin etmeyi amaçlar. Glasser’e göre ancak böyle kaliteli ve iyi bir eğitimden söz etmek mümkün olur. 

  • Temel öğretim modelinde yer alan dört ögenin sistematik geçişleri sayesinde çocuktaki bilgi eksikliklerinin tespit edilerek giderilmesi amaçlanır. Yani çocuk yeni bilgiyle eskisi arasında bağ kurarak daha kalıcı ve iyi bir eğitim almış olur.

Temel Öğretim Modeli ve Okulda Öğrenme Modeli Farkları

Temel öğretim modelinin okulda olması bize okulda öğrenme modelini anımsatacaktır. Fakat aralarında bazı farklılıklar var. En temel farkları anahtar kelimeler. Caroll’ın öne sürdüğü bir kuram olan okulda öğrenme modelinde anahtar kelimemiz zamandır. Ne kadar çok zamanımız varsa o kadar çok öğreniriz mantığını benimser.

Diğer yandan Glasser’in kuramı olan temel öğretim modelinde ise anahtar kelimemiz okuldur, en iyi eğitim uygun koşullar sağlandığı takdirde okulda olur görüşü hakimdir. Bir diğer farkları ise unsurlardır. Biz temel öğretim modelinde dört unsurdan bahsetmiştik; hedef, giriş davranışları, öğretim işlemleri ve değerlendirme. Okulda öğrenme modelinde ise beş unsurdan söz edebiliyoruz; yetenek, öğretimden yararlanma yeteneği, sabır, fırsat ve öğretimin niteliği.

Öğretim Hedefleri, Eğitim sürecinin sonunda neleri cebinize koyup hangi bilgilerle donatılacağınızı belirleyen bir basamak, Matematik dersinde kümeler konusunu anlamak ve bunu gündelik hayatta uygulayabilmek, Giriş Davranışları, Öğrencilerin henüz eğitime başlamadan sahip olduğu nitelikleri kapsıyor, Öğrencinin sayılarla ilgili temel bilgileri olduğunu kontrol edip, ona göre yeni konuyu anlatmak, Öğretim İşlemleri, Öğretirken hangi araç ve gereçlerden faydalanılacak? Hangi yöntem ve teknikler benimsenecek?, Görsel ve işitsel materyal kullanılarak kümeler konusunun anlatılması, Değerlendirme, Öğrenci bu süreçte ne kadar öğrenip ilerleyebildi?, Kümeler konusu üzerine yapılan test ya da proje, Fizyolojik İhtiyaçlar, Öğrencinin temel yaşamsal ihtiyaçları, örneğin yeterli uyku ve uygun beslenme, Okulda sağlıklı ve dengeli öğle yemeği sağlamak, Sevgi, Öğrencinin duygusal ihtiyaçları da dikkate alınmalıdır, Öğretmen-öğrenci ilişkisinin sıcak ve destekleyici olması, Özgürlük, Öğrenciye, öğretmenin sağladığı çerçevede seçim yapabilme hakkı tanınmalı, Öğrencinin projede hangi konuyu işleyeceğine karar vermesi, Güç, Öğrencinin kendini ifade edebilme ve etkili olabilme yetisi, Sınıf içi tartışmalarda öğrencinin fikir belirtme hakkı, Eğlence, Öğrenme süreci sıkıcı olmamalı, öğrenci eğlenirken öğrenebilmeli, Bilgi yarışması şeklinde ders işlemek, Hedeflerin Başarılı Olması, Glasser'in temel amacı, çocukların başarılı bir eğitim sürecinin sonunda aynı verimle sosyal çevrede yer almaları, Öğrencinin edindiği bilgileri hayatta kullanabilme becerisi
Temel Öğretim Modeli Temel Öğretim Modeli Nedir Temel Öğretim Modelinin Ögeleri Temel Öğretim Modelinin Amaçları
Bu fotoğraf bir tarlada oturan bir kadını gösteriyor. Beyaz uzun kollu bir gömlek, mavi kot pantolon ve kahverengi botlar giyiyor. Saçları düşük bir at kuyruğu şeklinde geriye toplanmış ve gözlük takıyor. İki eli kucağında ve uzaklara bakıyor. Tarla yemyeşil, uzun otlar ve arka planda birkaç ağaç var. Gökyüzü güzel bir mavidir ve birkaç beyaz bulut etrafa dağılmıştır. Kadın huzurlu ve çevresinden memnun görünüyor. Görüntü boyunca yayılan sakin bir özgüveni var.
Beyda Çalışkan
Blog Yazarı

Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği 4. sınıf öğrencisidir. Okumak, yazmak, araştırmak dışında müzikle ilgilenmeyi seviyor. Fakülte sosyal kulüplerinden birinin de kurucuları arasında. 

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Bir adam ve genç bir kız büyük bir kara tahtanın önünde durmuş, bir parça tebeşirle tahtaya yazı yazmaktadır. Kızın üzerinde beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon vardır, adamın ise sakalı uzamıştır. Adam tahtanın tepesine ulaşmak için bir taburenin üzerinde durmaktadır. Taburenin üzerinde bir ayakkabı var. Adam elinde bir kağıt parçası tutmakta ve uzaklara bakmaktadır. Arka planda birkaç sandalye ve diğer mobilya parçaları görülüyor. Oda aydınlıktır ve sahneye sıcak ve davetkâr bir hava vermektedir.
Eğitim

Etkili Öğretim Modeli

20 Eylül 2021
Resimde sarı ve siyah bir hedef üzerinde iki ok görülmektedir. Hedef beyaz bir arka plan üzerine yerleştirilmiştir. Okların her ikisi de beyaz, uçları siyah ve tüyleri siyahtır. Oklar farklı yönleri işaret etmekte ve hedefin merkezindeymiş gibi görünmektedir. Hedefin kendisi daireseldir ve sarı bir merkezi ve siyah bir bullseye vardır. Bullseye ile dıştaki beyaz halka arasında ince sarı bir halka vardır. Renklerin kontrastı canlı ve dinamik bir görüntü yaratır. Oklar tam olarak hedefin ortasına yerleştirilmiştir, bu da bir doğruluk ve hassasiyet duygusuna işaret eder.
İş Hayatı

EFQM Mükemmelik Modeli

27 Ekim 2018
Bu ağaç resminde, üzerlerine kelimeler basılmış çeşitli renklerde daireler yer almaktadır. Ağacın tepesinde, üzerinde siyah bir harf bulunan pembe bir daire yakın çekimle gösterilmiştir. Bunun sağında siyah harfli mavi bir daire ve onun altında da beyaz arka planlı sarı bir daire yer alıyor. Ağacın ilerisinde turuncu bir logo ve solunda siyah harflerle başka bir mavi daire var. Bunun altında beyaz zeminli turuncu bir daire yer almaktadır. Tüm daireler kalın, yeşil bir yaprakla çevrelenerek canlı ve göz alıcı bir görüntü oluşturuyor.
Girişimcilik

İş Fikri ve İş Modeli Kavramları

20 Aralık 2019
Bir sınıf ortamında bir grup kızın yakın çekimi görülür. Öğrenciler yazmaya odaklanmışlardır; her birinin elinde kâğıt ve diğerinde kalem vardır. Kızlardan ikisi mavi ve yeşil, üçüncüsü ise pembe bir tişört giymektedir. Resmin odak noktası, kırmızı kravat takmış olan ortadaki kız. Arka planda, bir erkek ve bir kadının bulanık görüntüsünün yanı sıra bir bardağın bulanık görüntüsü de görülebiliyor. Kızlar yoğun bir şekilde görevlerine odaklanmış durumdalar; konsantrasyonları ve niyetleri yüzlerinden okunuyor. Görüntü, öğrencilerin öğrenme ve bilgilerini geliştirme anını yakalıyor.
Eğitim

Okulda Öğrenme Modeli

07 Temmuz 2021