İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Nedir? Ne İş Yapar?
Başlık | Açıklama | İlgili Bilgi |
---|---|---|
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı | İş yerlerinde fiziksel, biyolojik ve kimyasal faktörlerin neden olduğu yaralanmaları ve meslek hastalıklarını önlemek için prosedür geliştiren kişi | 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre iş yerlerinde görevlendirilme zorunluluğu vardır. |
Aranan Nitelikler | Detay odaklı, ekip çalışmasına yatkın, çözüm odaklı, stres yönetimi sağlayabilme ve MS Office programlarına hâkim olma | Uzmanların yüzlerce hatta binlerce çalışanın sağlığı ve hayatıyla ilgili sorumlulukları bulunmaktadır. |
Çalışma Alanları | Maden İşletmeleri, İnşaat Alanları, Alış Veriş Merkezleri, Üniversite Yerleşkeleri, İtfaiye, Çok Katlı Yüksek Binalar, Sağlık Kurumları, İmalat Yapan Firmalar, Taşıma Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmalar | Her kurum ve kuruluşta iş sağlığı ve güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunludur. |
Görevler | Güvenlik, ergonomi, risk yönetimi ve hijyen konularında denetim görevi | Uzmanlar aynı zamanda Ortak Sağlık Güvenlik Kurumlarında (OSGB) görev yaparlar. |
Güvenlik Kültürü | Hayatın her alanında önemli olan bir olgudur. | Evlerimizi dekore ederken dahi kaza risklerini ekarte edecek şekilde düzenlemeler yaparız. |
Yasal Düzenlemeler | İş yerlerinde çalışanların sağlığını koruma amacıyla oluşturulmuş yasalar | 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu bu yasalardan biridir. |
Meslek Hastalıkları | İş yerinde maruz kalınan faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklar | İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları bu hastalıkların önlenmesi için çalışır. |
Teknik Elemanlar | İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı olarak tanımlanabilen kişiler arasında yer alır. | Teknik öğretmenler, kimyager, fizikçi ve biyolog unvanına sahip olanlar ve İş Sağlığı ve Güvenliği programı mezunları bu kapsama girer. |
Risklerin Ekarte Edilmesi | Çalışanların sağlığının korunması ve meslek hastalıklarının önüne geçmek için yapılır. | Bu süreç multidisipliner bir ekip çalışması gerektirir. |
Ekip Çalışması | İş sağlığı ve güvenliği uzmanları genellikle bir ekip içerisinde görev yapar. | Bu, kullanıcıların kendileri ve diğerleri için güvenli bir çalışma ortamı oluşturmasına yardımcı olur. |
İş yerleri kar amaçlı faaliyet gösteren kurumlardır. Büyümek, gelişmek ve verimliliklerini arttırmak için bir çok çalışma yürütürler. Reklam ve tanıtım çalışmalarına yatırım yaparlar. Tüm bu alanlardaki etkinliklerde göz ardı edilmemesi gereken husus çalışanların sağlığının korunmasıdır. Her ülke bu kapsamda kendilerine özgün modeller oluşturur. Ciddi sakatlık ya da hastalıklara yol açabilecek ya da ölümle sonuçlanacak iş risklerinin ekarte etmek için yasal düzenlemeler oluştururlar. Ülkemizde de 30.06.2012 tarihinde 28339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre: İş yerlerinde iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme yükümlülüğü getirilmiştir.
Aslında güvenlik kültürü hayatımızın her alanında önemlidir. Evlerimizi dekore ederken dahi kaza risklerini ekarte edecek şekilde düzenlemeler yaparız. Deprem riski için mobilyaları sabitlemek, tatil öncesi elektrik su ve doğalgaz vanalarını kapatmak gibi. Ev ortamı özellikle çocuklar için risklerle dolu bir adrenalin parkuru gibidir. Cam sehpalar, duvarlar, elektrik prizleri, pencere ve balkonlar gibi onlarca tehlike ve tuzak mevcuttur.
Profesyonellerin dokunuşlarıyla gerçekleşen faaliyetlerde amaç öncelikli olarak çalışanların can sağlığını korumaktır. Sonrasında bedensel ve ruhsal sağlığı korumak ve meslek hastalıklarının önüne geçmek için multidisipliner bir ekip çalışması yürütülür
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Nedir?
İş yerlerinde fiziksel, biyolojik ve kimyasal faktörlerin neden olduğu yaralanmaları ve meslek hastalıklarını önlemek için prosedür geliştiren kişilere iş sağlığı ve güvenliği uzmanı denir. 6331 sayılı kanun çerçevesinde : “İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarda çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemandır.” şeklinde tanımlanmıştır. Teknik eleman tabiri ile: Teknik öğretmenler, kimyager, fizikçi ve biyolog unvanına sahip olanlar ile meslek yüksek okullarının İş Sağlığı ve Güvenliği programı mezunları kastedilir. Yüzlerce hatta binlerce çalışanın sağlığı ve hayatının sorumluluğunu alan iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarında bazı nitelikler aranır. Dilerseniz bu nitelikleri birlikte listeleyelim:
Detay odaklı ve titiz çalışmak.
Ekip çalışmasına yatkın olmak.
Problemlere çözüm odaklı yaklaşabilmek.
Stres yönetimini sağlamak.
MS Office programlarına hâkim olmak.
İlgili eğitim: Microsoft Office Kursu
İlgili eğitim: Stres Yönetimi
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Ne İş Yapar?
İş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının ne iş yaptığı konusuna geçmeden önce iş alanlarını tanıtmak isterim. Yasal mevzuatlarla desteklenen bu mesleği hedefleyenlerin çalışma alanları şu şekildedir:
Maden İşletmeleri
İnşaat Alanları
Alış Veriş Merkezleri
Üniversite Yerleşkeleri
İtfaiye
Çok Katlı Yüksek Binalar
Sağlık Kurumları
İmalat Yapan Firmalar
Taşıma Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmalar
Sıraladığım bu alanlar dışında birçok kurum ve kuruluşta iş sağlığı ve güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunluluğu vardır. İş sağlığı ve güvenliği uzmanları aynı zamanda OSGB’de (Ortak Sağlık Güvenlik Kurumları) görev yaparlar. İş sağlığı ve güvenliği uzmanları: Güvenlik, ergonomi, risk yönetimi ve hijyen konusunda denetim görevi üstlenirler. İş tanımlarında yer alan temel görevleri listeleyecek olursak:
Görev yaptığı iş yerinin ortamını kullanılan cihaz, makine ve ekipmanları güvenlik standartlarına uygunluk açısından değerlendirmek.
Olası kaza kaynaklarını ve riskleri tespit etmek.
Çalışanların fiziksel, ruhsal ve sosyal sağlığını korumak için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak.
Çalışanları kısa ya da uzun vadede oluşacak meslek hastalıklarından korumak.
İş sağlığı ve güvenliğini tehdit eden bir durum ortaya çıktığında tehdit oluşturan faaliyetleri askıya almak.
havalandırma, asbest yönetimi, hijyen ve gürültü ölçümü gibi konularda araştırma yapmak ve program geliştirmek.
Analiz için toksik madde örnekleri almak.
İş ortamlarını havalandırma, egzoz, aydınlatma ve ergonomi gibi koşullar yönünden incelemek.
İş sağlığı ve güvenlik alanında çalışanlara eğitim programları düzenlemek.
Tehlikeli koşullar ve ekipmanlarla ilgili düzeltici faaliyetler başlatmak ve takip etmek.
Acil durumlarda faaliyet planları oluşturmak. Ekip listeleri hazırlamak.
Yangın önlemlerinin alınması, yangın söndürme ekipmanlarının ilgili alanlara yerleştirilmesi, yangın anında tahliye ve ilk yardım konularında düzenleme yapılmasını sağlamak.
İş sağlığı ve güvenliği uzmanları kaza durumlarında kazanın raporlamasını yaparlar. Sonrasında ise kök neden analizini yaparak bulguları düzeltici faaliyetlerin girdisi olarak değerlendirirler.
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Maaşları
İş sağlığı ve güvenliği uzmanı maaşları iş güvenlik yetki belgesinin sınıfına göre değişir. En düşük İSG uzmanı maaşı C sınıfına aittir: C sınıfı yetki belgesi olan uzmanlar, ortalama 3000-4500 TL arası ücret alırlar. B sınıfı ve A sınıfı İSG uzmanlarının maaşları ise 3500-6000 TL arasında değişir.
Kamu kurumlarında görev yapan ön lisans mezunu iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının atamaları “tekniker” kadrosu ile yapılır. Bu nedenle de ücretlendirme tekniker statüsü üzerinden hesaplanır. 2021 yılı kamuya 9/2 derecesinden atanan tekniker net 4902 TL maaş almaktadır. Bu miktara AGİ, döner sermaye ödemesi, fazla mesai ve nöbet ücreti gibi ek ödemeler dahil değildir. Ek ödemelerle birlikte tekniker maaşı 6000 TL tavanına ulaşabilir. Mühendis olarak ataması yapılan 1 /4 derecesinde görev yapan bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ise 8001 TL maaş almaktadır.
Kamuda ve özel sektörde görev yapan iş sağlığı ve güvenliği uzmanları genelde asli görevlerine ek olarak "iş güvenliği" yetki belgelerini kullanırlar. Bu noktada asıl kadroları üzerinden ücret ve maaş alırlar. İşverenler bu ciddi sorumluluk alanındaki faaliyetleri ilave ücretlendirmelerle telafi etme yoluna giderler. Büyük ölçekli kurum, kuruluş ve firmalarda risk kaynaklarının oranı göz önüne alınarak iş sağlığı ve güvenliği uzmanı kadrosuyla ödeme yapılır. Farklı sorumluluklar verilmez.
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Nasıl Olunur?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na göre sadece aşağıda listelediğim meslek grupları “sosyal güvenlik belgesi” alabilir ve “iş güvenliği uzmanı” olabilir.
Bakanlık ve bakanlığa bağlı kuruluşlarda çalışma hayatını denetleyen müfettişler,
Mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakülte mezunları,
Üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği bölümünden mezun olan ön lisans ya da lisans mezunları,
fizikçi, biyolog ve kimyager unvanına sahip olanlar,
Teknik öğretmenler,
Mezuniyet harici mesleği icra edebilmek için “iş güvenliği yetki belgesine” sahip olmak gerekir. Belgenin sınıfları önemlidir. Sınıflandırma kapsamında iş yerleri: Çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli olarak gruplandırılır. İş güvenliği uzmanlarının sınıflandırılması ve yetki sınırları şu şekildedir:
A sınıfı iş güvenliği uzmanı: Tüm işyerlerinde yetkilidir.
B sınıfı iş güvenliği uzmanı: Az tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde yetkilidir.
C sınıfı iş güvenliği uzmanı: Az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde yetkilidir.
İş sağlığı ve güvenliği bölümü mezunları ek bir sertifika almaya gerek olmadan C sınıfı yetkisiyle göreve başlarlar. Kariyerinde ilerlemek ve sertifika sınıfını yükseltmek için ise sınav zorunlulukları bulunur. İş güvenliği uzmanları yetki sınıflarını sınava girerek yükseltebilirler. Bu anlamda çalışma süresi gibi bazı gereklilikler aranabilir. İş yerinde tam zamanlı görev yapan A sınıfı iş sağlığı uzmanları tehlike sınıfına bakılmaksızın C sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak görev yapabilirler.