İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Kimdir?
| İlgili Konu | Detaylar | Ek Bilgiler |
|---|---|---|
| İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı | Tehlikeli iş alanlarını kontrol eden, işverenlere ve işçilere eğitim veren, gerekli önlemleri alan kişi. | C, B ve A sınıfı olmak üzere üç farklı sınıfta uzmanlar vardır. |
| Uzmanlık Sınıfları | C sınıfı uzmanlar tehlikeli ve az tehlikeli iş yerlerine, B ve A sınıfı uzmanlar çok tehlikeli iş yerlerine bakabilir. | 2019 itibarıyla C sınıfı sadece az tehlikeli iş yerlerine, B sınıfı tehlikeli iş yerlerine ve A sınıfı çok tehlikeli iş yerlerine bakabilir. |
| Kimler İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Olabilir? | İki yıllık İş Sağlığı ve Güvenliği bölümünü bitirenler tekniker olabilirler ve C sınıfı sertifika alabilirler. | Dört yıllık eğitim alan ve belirli şartları karşılayan mühendis, mimar ve teknik elemanlar B ve A sınıfı olarak çalışabilir. |
| İş Güvenliği Uzmanı Bulundurma Zorunluluğu | 50 ve üzeri işçi çalıştıran iş yerleri veya tehlikeli sınıfta olanlar iş yeri hekimi ve iş güvenlik uzmanı bulundurmak zorundadır. | Az tehlikeli iş yerlerini bakanlıkça belirlenen periyodik eğitim ve kontrolleri uygulamaları gerekmektedir. |
| İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunları | 6631 sayılı kanun işverenin genel yükümlülüklerini, risk değerlendirmesi ve acil durum planları gibi konuları düzenlemektedir. | Kanunun amacı işçilerin can güvenliğini sağlamak ve iş kazası oranlarını en aza indirmektir. |
| İş Kazası Oranları | Maalesef iş kazası sonucu ölüm oranları artmaktadır. | Türkiye, Avrupa standartlarına göre en çok ölümlü kaza yaşanan ülkedir. |
| İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi | İşletme sahibi olan, iş sağlığı ve güvenliği öğrencisi olan veya kendini geliştirmek isteyen herkes eğitim alabilir. | Bu online eğitim bir ön hazırlık, bilgilendirme amacıyla alınabilir ve gerekli altyapıyı oluşturmanıza yardımcı olacaktır. |
| B ve A sınıfı İş Sağlığı ve Güvenliği | C sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanlığı sonra B ve A sınıfı olabilmek için gerekli görev süresini tamamlamalılar. | B sınıfı olmak için 3 yıl, A sınıfı olmak için ise 4 yıl aktif olarak görev yapmış olmak gerekmektedir. |
| Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri | Firmalar, iş yeri hekimi ve güvenlik uzmanını bu yetkilendirilmiş birimler üzerinden temin edebilir. | Bu hizmetler ücret karşılığında sağlanmaktadır. |
| İşyeri Hekimleri | İş yerleri, belirli sayıda çalışanı olsun ya da olmasın iş yeri hekimi bulundurmak zorundadır. | Çalışanların sağlık durumlarını kontrol etmek ve çalışma ortamının sağlık kurallarına uygunluğunu sağlamak işyeri hekiminin görevidir. |
Dünya üzerinde milyonlarca çalışan işçi var. Bu işçilerin yarısından fazlası ise fiziksel güç gerektiren tehlikeli işlerde çalışıyor. Fiziksel güç gerektiren bilek gücü ile yapılan her işin, aynı zamanda makineler kullanılarak yapılan hemen her işin tehlike barındırdığı bariz biliniyor. İş kazaları ise, çalışan işçilerin hafif, ağır yaralanmalarına ya da sakatlıklarına ve hatta ölümlerine bile sebebiyet verebiliyor. İşte bu kaza risklerini en aza indirmek için işçilere ve işverenlere karşı verilen eğitimler vardır. Çalışma hayatı özel yaslarla güvenlik açısından gerekli önlemler alınarak güvenceye alınmıştır. Hatta bu konu bir bilim dalı haline gelmiştir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı
Bir firmaya bağlı ya da bireysel olarak çalışan, bilek gücü ve makine kullanımı gerektiren yani tehlike arz eden iş alanlarına giderek gerekli kontrolleri yapan, işçilere ve işveren firmaya gerekli eğitimleri verip önlemler aldıran uzmanlara iş sağlığı ve güvenliği uzmanı denir. İş güvenliği uzmanları kendi aralarında üç farkı sınıfa ayrılırlar. Bunlar C sınıfı iş güvenliği uzmanı, B sınıfı iş güvenliği uzmanı ve A sınıfı iş güvenliği uzmanıdır. C sınıfı iş güvenliği uzmanı az tehlikeli ve tehlikeli iş yerlerine bakabilir. B ve A sınıfı iş güvenliği uzmanı ise tehlikeli ve çok tehlikeli iş yerlerine bakabilir. En azından bu kural, 2019 yılına kadar geçerliliğini korudu.
Yeni yasaya göre, C sınıfı az tehlikeli iş yerlerine, B sınıfı tehlikeli iş yerlerine, A sınıfı ise çok tehlikeli iş yerleri ve diğer sınıfların iş yerlerine bakabilir olarak düzenlendi. Yani artık C sınıfı bir iş güvenliği uzmanı tehlikeli bir işe bakıp eğitim veremez ve belge düzenleyemez, gerekli kontrolleri yapamaz.
Kimler İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Olabilir?
Üniversite de iki yıllık iş sağlığı ve güvenliği bölümü tercih ettiğiniz zaman, diplomaya iş sağlığı ve güvenliği teknikeri yazılır. İş güvenliği teknikeri olan kişilere çeşitli haklar verilmiştir. Uzmanlık sınavına girme hakları vardır ve ilk etapta C sınıfı iş güvenliği uzmanı olabilirler. B ya da A sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanı olmak isteyen kişiler, dört yıllık iş sağlığı ve güvenliği programı bölümlerini tercih etmeliler.
Mühendis, mimar ve teknik elemanlar gerekli şartları karşılıyorlar ise, yani B sınıfı iş güvenliği uzmanı belgesi ile dört yıl boyunca aktif olarak görev yaptığını kanıtlarsa, A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi almak için gerekli eğitim ve sınava girmeye hak kazanırlar. B sınıfı iş sağlığı ve güvenliği sertifikası alabilmek için yine C sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanlığı ile en az üç yıl aktif olarak görev yaptığı ve başarılı olduğunu teyit ederse, B sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanı olmak için gerekli eğitim ve sınava girmeye hak kazanır.
Sadece uzmanlık belgesi alabilmek için değil, işletme sahibi olan, iş sağlığı ve güvenliği öğrencisi olan veya departman yöneticileri ve kendini geliştirmek isteyen herkes Enstitü üzerinden iş sağlığı ve güvenliği eğitimi alabilir. Bu online eğitim bir ön hazırlık, bilgilendirme amacıyla alınabilir ve gerekli altyapıyı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
Hangi Firmalar iş Güvenliği Uzmanı Bulundurmak Zorundadır?
Tehlike sınıfına bakılmaksızın elli ve üzeri işçi çalıştıran iş yerleri, iş yeri hekimi ve güvenlik uzmanı çalıştırmak zorundadır. Elli den az sayıda işçi çalıştırsa bile tehlikeli iş sınıfına giren iş yerleri yine iş yeri hekimi ve iş güvenlik uzmanı çalıştırmak zorunda. Diğer az tehlikeli iş yerleri, eğer çalışan sayısı ellinin altında ise, bakanlıkça verilmesi zorunlu kılınan eğitimleri ve kontrolleri periyodik olarak gerçekleştirmek zorundadır. İşletmeler, firmalar, işverenler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilmiş ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden ücretini ödemek karşılığı ile iş yeri hekimi temin edebilirler.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunları
Devlet tarafından iş salığı ve güvenliği konusunda genel yükümlülükler 6631 sayılı ‘‘iş sağlığı ve güvenliği kanunu’’ ile hayatımıza girmiştir. Bu kanunda; Amaç, kapsam ve istisnalar, tanımlar, işverenin genel yükümlükleri, risklerden korunma ilkeleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi, iş yeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları, tehlike sınıflarının belirlenmesi, risk değerlendirmesi kontrol ölçüm ve araştırma, acil durum planları, çalışmaktan kaçınma hakkı ve sağlık gözetimi gibi konular işlenmiştir.
Devletimizin 6631 sayılı bu kanunu yürürlüğe koymasının nedeni, işverenlerin gerekli önlemleri almasını sağlamak ve tam bir denetleme yaparak her türlü işçinin can güvenliğini sağlamak aynı zamanda iş kazası ölüm ve yaralanma oranlarını en aza indirmektir. Tüm bu önlemlere rağmen, maalesef iş kazası oranları ve iş kazası sonucu ölüm oranları istatistiklerine bakacak olursak, ölüm oranlarının her geçen gün arttığını görürüz. İş kazası sonucu ölüm oranları bizim Avrupa standartlarına göre Avrupa da en çok ölümlü kaza yaşanan lider ülke olduğumuzu gösteriyor. Bu da çıkarılan kanunların, denetlemelerin ve verilen eğitimin ne kadar yetersiz kaldığını gösteriyor.
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları Sahada Neler Yapar?
İş sağlığı ve güvenliği uzmanları, söz konusu iş yeri üzerinde genel bir inceleme yaparak, iş yerinde meydana gelebilecek her türlü risk ve sağlık sorununu daha ortaya çıkmadan önce belirleyip gerekli önlemleri alır. Sadece işçinin güvenliği ile değil, yapılan işin sağlıklı, verimli ve hızlı bir şekilde işlemesini sağlayarak işvereni de korumuş olur.
Temel amaçları ise, çalışan işçilerin sağlık seviyelerinin korunmasıdır. Aynı zamanda çalışma sahası üzerinde meydana gelebilecek her türlü iş kazasını da engellemek için mümkün olan tüm imkanların önceden alınmasını sağlamak temel görevleri arasındadır. Uyarı levhaları gibi önlem amacı ile kullanılacak olan tüm araç gereçlerin alınmasını takip etmek yine iş güvenliği uzmanı tarafından gerçekleştirilir.
Devlet, iş güvenliği uzmanının gerekli önlemleri belgelendirip ikaz etmediği hale uzmana ceza kesebilir. İş güvenliği uzmanının gerekli önlem ve uyarıları aldığı, bildirdiği halde işverenin bu önlemler için gerekli adımları atmaması durumunda, tehlike arz eden çalışma sahasını kapatma yetkisi vardır.
İş Sağlığını Olumsuz Etkileyen Durumlar Nelerdir?
İş sağılığı ve güvenliği uygulamalarının temel amacı işçi sağlığı ve güvenliğini korumaktır. Peki işçi sağlığını olumsuz etkileyen durumlar nelerdir? Aşırı sıcak ve aşırı nemli ortamlarda çalışmak. Bu sınıfa madenler girebilir, ağır metal sanayi girebilir ve gerekli önlemlerin alınması gerekir. Yetersiz ışıklandırma durumunda ise işçilerin görüş alanı düşeceği için dikkatsizlik ve kaza riski artacaktır. Çok ağır bilek gücü isteyen işler için mesai saatleri fazla olması işçi sağlığını olumsuz etkiler. Aşırı gürültülü çalışma ortamı, işçi için gerekli önlemler alınmadığı zaman işitme kaybına neden olabilir.
Çalışma sahası atmosferinin havalandırma sistemi ile hava tazelenmesi yapması gerekir. Özellikle maden işletmeleri için olumsuz hava atmosferi altında çalışmak hayati tehlike arz eder. Ek mesai ve vardiyalı çalışma durumuna dikkat edilmeli, işçinin aşırı çalışma durumu dikkatini azaltacağı için belirli bir mesai süresi üstüne çıkılması yasaklanmalıdır. Mola saatleri işçi için yeterli seviye de olmalıdır.
Eylül 1998 doğumluyum ve aslen Malatyalıyım. İstanbul Gazi Lisesi' ni bitirdik ten sonra İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde öğrenime başladım. Öğrenim durumum devam etmekte son sınıf öğrencisiyim. Kendime ait bir internet sitesi ve YouTube kanalım var. İnternet sitesinde yazdığım makaleler ve YouTube kanalımda seslendirip montajladığım videolarım mevcut.
