Kalite Denetçisi Nedir? Ne İş Yapar?
| Kalite Denetçisi Nedir? | Görevleri Nelerdir? | Ne Tür Nitelikler Aranır? |
|---|---|---|
| Kamu ya da özel kuruluşların mevzuatlara ve kalite sistemi gerekliliklerine göre denetimini yapan kişidir. | Denetim yapar, değerlendirir ve geliştirme önerilerinde bulunur. | Etkin iletişim yeteneği, çözüm odaklılık, sorumluluk sahipliği, analitik düşünme yeteneği |
| Belgelendirme kuruluşunda görevli bir denetçidir. İç denetçilerin aksine, dışarıdan gelir ve bağımsız bir değerlendirme yapar. | Belirli prosedürlerin uygulanması ve yürütülmesini denetler, eksiklikleri belirler ve düzeltme önerileri sunar. | Teknik bilgi ve beceri, düzgün diksiyon, prezentabl olma, denetim yapılan iş alanı hakkında bilgi sahibi olma |
| Herhangi bir kuruluşun kalite yönetim sistemi uygulamalarını değerlendiren ve iyileştirme önerilerinde bulunan profesyoneldir. | Denetçiler, kalite sistemini kazandıran ve işletilmesi süreçlerinde görev alırlar, kendi öz değerlendirmelerini yapar ve yönetime raporlarlar. | Yazım kurallarına hâkim olma, denetim konusunda eğitimli olma, ekip çalışmasına yatkın olma |
| Ürünlerin ve hizmetlerin belirlenen kalite standartlarına uygun olup olmadığını kontrol eden kişidir. | Düzenli olarak denetimler gerçekleştirir, kalite kontrol süreçlerini yönetir ve kalite kontrol raporları hazırlar. | Dikkatli ve detaycı olma, disiplinli çalışma, özgüvenli ve çözüm odaklı olma |
Sıfat olarak kalite, “üstün nitelikli” anlamına gelir. “Ürün ya da hizmetin belirlenen kriterleri karşılama kabiliyeti ve uygunluğudur” şeklinde de tanımlanabilir. Tekstilden gıdaya; elektronikten beyaz eşyaya; oyuncaklardan kozmetiğe kadar geniş bir yelpazede kalite arayışları sürmektedir. Rekabetin arttığı günümüzde ve daha da artacağı gelecekte de süreceği kesindir. Kalite, sanılanın aksine sadece üretim sektöründe kullanılmaz. Hizmet sektöründe de kalite sorgulanır. Yeme içme hizmetleri, turizm işletmeleri, sağlık hizmetleri gibi alanlarda faaliyet gösteren kurumların tercih edilirliği kaliteleriyle sorgulanır.
Kalite, sistemli ve planlı çalışmalar sonucunda oluşur. Güvenirlik, uygunluk, dayanıklılık, etkililik gibi bileşenleri vardır. İş risklerinin en aza indirilmesi, müşteri ve çalışan memnuniyeti gibi gereklilikler içerir. hizmet alanı ne olursa olsun kurum ve kuruluşlar varlıklarını sürdürmek ve büyümek için rekabet etmek zorundalar. rekabette her ne kadar reklam ve tanıtım çalışmaları ön plana çıksa da temelde kalite çalışmaları yatar. zaten kalitesiz bir ürünü reklamla şişirip parlatmanın ne derece doğru olduğu sorgulanır. sahte bir algı yönetimiyle dayatılan ürün ve hizmetin cazibiyeti ilk kullanımla birlikte son bulur. bu nedenledir ki firmalar, kurum ve kuruluşlar, kalite çalışmalarına ciddi bütçeler ayırır. kalite gerekliliklerini üst düzey karşılamaya çalışır.
Aynı zamanda kalitelerini test etme ve geliştirme çalışmalarını yürütürler. Bunun için bağımsız denetim firmalarına başvururlar. Daha açıkçası: “Gelin, bizi denetleyin. Eksiklerimizi raporlayın. Önerilerinizi sunun. Bize kalitemizi yükseltme yolunda rehberlik yapın” talebinde bulunurlar. İşte bu noktada denetim süreçlerini yöneten kişiler yani kalite denetçileri devreye girer. Yetkin kalite denetçileri sadece denetim yapmakla kalmayıp değerlendirdikleri kurumların gelişimini desteklerler.
Kalite Denetçisi Nedir?
Kamu ya da özel kuruluşların mevzuatlara ve kalite sistemi gerekliliklerine göre denetimini yapan kişilere kalite denetçisi denir. Denetçiler, eğitimini aldıkları sistem kapsamında belirli prosedürlerin uygulanması ve yürütülmesi görevini üstlenirler.
Bu noktaya gelmişken, “Denetçi mi, değerlendirici mi?” sorusunu cevaplamak isterim. Aslında son dönemlerde “denetçi” yerine “değerlendirici” tabiri kullanılmakta. Denetçi tabiri kamu kurumlarını mevzuatlarla denetleyen kişiler olarak sınırlanmakta. Denetçiler değerlendircilere göre biraz daha katıdır ve raporlamalarının sonuçları ciddi yaptırımlara dayanır. Değerlendiricilik ise daha esnek bir kavram. Denetim gibi; “evet, hayır” cevaplarının dışında “nasıl, niçin, ne kadar?” vb. sorgulamalar içeriyor. Dilerseniz kalite denetçisi/ değerlendiricisinde aranan özellikleri sıralayalım:
Etkin iletişim yeteneğine sahip olmak.
Etkin soru sormak ve dinlemek.
Zamanı verimli kullanmak.
Çözüm odaklı çalışabilmek.
Sorumluluk sahibi, disiplinli, dikkatli, detaycı ve özgüvenli olmak.
Analitik düşünebilmek
Ekip çalışmasına yatkın olmak.
Denetim yapılan iş alanıyla ilgili teknik bilgi ve beceriye sahip olmak.
İyileştirme, geliştirme ve düzeltme faaliyetlerine rehberlik etmek.
Yazım kurallarına hâkim olmak
Düzgün bir diksiyon.
İlgili eğitim: Diksiyon Dersi
Listelediğim vasıflar yanında denetçilerin prezentable olmaları da beklenir. Kalite denetçisinin yeterlilikleri görev yaptığı kalite sistemine göre de farklılık gösterir. Aynı zamanda iç kalite ve dış kalite denetimleri de farklılıklar içerir. İç kalite denetçileri kurumda kalite sisteminin kurulması ve işletilmesi süreçlerinde görev alırlar. Kendi öz değerlendirmelerini yapar ve yönetime raporlarlar. Düzeltici ve önleyici faaliyetleri planlarlar.
Denetim faaliyetleri yanında eğitim ve planlama gibi birçok görevleri vardır. Bir anlamda, “kurumu dış kalite denetimine hazırlarlar” da diyebiliriz. İç denetçiler kurumun kendi çalışanlarıdır. Kalite denetçileri ise kurumun dışından olup farklı bir belgelendirme kuruluşu bünyesinde görev yaparlar. Bu noktada farklı kalite yönetim sistemleri olduğu bilgisini de verelim. Bilginiz olması adına belgelendirme oranı yüksek kalite sistemlerini maddelemek isterim:
ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi
ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi
ISO 22000:2015 Gıda Güvenliği
ISO13485:2016 Tıbbi Cihazlar
ISO 27001:2017 Bilgi Güvenliği
İSO 45001: 2018 İş Güvenliği
ISO 10002:2018 Müşteri Yönetimi
ISO50001:2018 Enerji Yönetimi
OHSAS 18001 İş ve İşçi Güvenliği
HELAL Sertifikası
CE Belgesi
Kalite Denetçisi Ne İş Yapar?
Kalite denetçisinin görevleri denetimini yaptığı kalite yönetim sistemi kriterlerine göre farklılıklar gösterebilir. Yine de tüm kalite yönetim sistemlerinin sistematiği birbiriyle örtüşür. Kalite denetçileri değerlendirmelerini kalite direktörü ve yönetim temsilcisi rehberliğinde uygularlar. Kalite denetimleri plansız ve habersiz yapılmaz. Denetim yapılacak kurum resmi yazı ile bilgilendirilir. Denetim yapacak ekip bilgisi paylaşılır.
Kalite denetçileri kılavuz ve yönergeler ışığında kurumun kriterleri karşılama durumunu değerlendirir. Bu değerlendirmeler kurumun tüm birimlerini, çalışanları, fiziksel şartları, güvenlik ve memnuniyet çalışmalarını kapsar. Açıkçası kurum tepeden tırnağa değerlendirilir ve raporlanır. Değerlendirme sonunda yapılan toplantıda her bir bölüm puanlanır ve belirli formüller aracılığıyla kurumun kalite puanı/seviyesi hesaplanır. Çalışanların ya da müşterilerin sağlığını tehdit eden bir kriter ihlali var ise kuruma düzeltici faaliyetler için süre tanınır. Belirlenen süre sonunda tekrar değerlendirme yapılır. Kalite denetçilerinin genel anlamda değerlendirme prensiplerini sizler için listeliyorum:
Kurumun dokümantasyon sisteminin etkinliğini
İş akış şemaları, prosedürler ve iş tanımlarında belirlenen kurallara uyulma düzeyi
Kurumda iş sağlığı tedbirlerinin uygulanma düzeyi
Risk analizi ve analize dayalı tedbirlerin sorgulanması
Çalışan memnuniyeti
Müşteri memnuniyeti
Kurumsal hizmetler
Kalite sistemlerinde değerlendirilecek kurumun bölümlerine göre başlıklar bulunur. Her bir başlıkta ilgili bölümün taşıması gereken fiziksel ve işlevsel yeterlilikler tanımlanır. Kalite denetçileri denetimlerini genelde mesai saatleri içinde yerine getirir. İl dışı denetimleri de söz konusu olabilir. Bu nedenle seyahat engellerinin olmaması önemlidir.
Kalite Denetçisi Maaşları
Kalite denetçisi olmak prestijli bir iştir. Yüksek motivasyon sunar. Kalite denetçiliğinde baş denetçi ve denetçi statüsü bulunur. Ücretler denetim ekibi içindeki pozisyonunuza ve kıdeme göre değişiklik gösterebilir. Belgelendirme firması, değerlendirilen kurumun büyüklüğü, il dışı görevlendirme vb. kriterler ücreti belirler. Genel olarak bir miktar belirlersek asgari ücret ve 10.000 arasında değiştiğini söylenebiliriz. Ortalama 6000 TL civarındadır da diyebiliriz. AGİ, prim ve diğer ödenekler ücretlerde değişikliğe neden olabilir.
Kamu da görevli olup denetçi görevini yürütenler için durum farklıdır. Kamuda çalışan denetçiler asli görevlerini yürütürler. Denetim faaliyetlerini de görevlendirme usulüyle ikinci görev olarak üstlenirler. Maaş ödemeleri rutin şekilde yapılır. Bakanlıkça denetim takvimi açıklanır. Denetçinin kurumuna görevlendirme yazısı gönderilir. Görev onayına gerekirse yol izni eklenir. Denetçinin maaş hesabına görevin süresine göre hesaplanan miktarda ücret yatırılır. Yol ve konaklama bedeli de görev sona erdikten sonra ibraz edilen belgelere istinaden ödenir.
Kalite Denetçisi Nasıl Olunur?
Kalite denetçisi olmak için asgari lisans diplomasına sahip olmak gerekir. İktisat, işletme ve iş idaresi bölümü mezunları kalite alanlarında öncelikli tercih edilir. Kariyerini kalite denetçisi olarak planlayanların iç denetim sertifikasına sahip olmaları da tercih nedenidir. Bu alanda size güvenilir bir kurum olan İstanbul İşletme Enstitüsünün online “İç Denetim Eğitimini” tavsiye ederim. Farklı kurumlardan alınan Toplam Kalite Yönetimi eğitimleri de sektöre hazırlık açısından faydalıdır.
Denetçilerin denetim yapmayı hedefledikleri alanda eğitimleri onlara avantaj sağlar. Örneğin: Gıda mühendisi yiyecek içecek alanında faaliyet gösteren işletmelerin denetiminde öncelikli değerlendirilir. Ya da inşaat işleri yapan bir firmanın denetiminde inşaat mühendisi olmak avantaj sağlar. Farklı bir bakış açısıyla düşünürsek. Bir işletmenin mutfak bölümünün değerlendirmesinde gıda mühendisi olan denetçi, destek hizmetler bölümü (teknik servis vb.) değerlendirmesinde inşaat mühendisi ya da diğer mühendislik alanı mezunlarına öncelik verir.
Kalite alanında bir ön lisans ve lisans programı yoktur. Kalite denetçisi olmanın yolu sertifikalı eğitimlerden geçer. Denetçilik yapmayı hedeflediğiniz kalite belgesi statüsünde eğitim veren bir kursa başvuru yaparak ilk adımı atarsınız. Teorik ve örnek vaka çalışması içeren kurs sonunda sınava tabi tutulursunuz. Başarılı olduğunuz takdirde kalite denetçisi adayı olursunuz. Gözetmen sorumluluğunda belirlenmiş sayıda denetimlerinizi tamamladıktan sonra denetçiliğiniz onaylanır.
Baş denetçilik olma süreci de denetçilikle hemen hemen aynıdır. Farklı olarak baş denetçiler kişisel denetleme hizmeti verebilirler. Herhangi bir kuruluşta aldıkları eğitimin sistem kurucusu olarak görev yapabilirler.
“Kalite ve Üretim Yönetimi” alanında tezli ve tezsiz yüksek lisans programı vardır. Bu programdan mezun olanların akredite bir sertifika belgesi alarak denetçi ve baş denetçi olma yolları açılır. Kamu kurumları kendi denetçilerini tedarik etmek için bakanlık bünyesinde kurslar düzenler. Sınav başarısına göre de sertifikalandırır. Kalite denetçilerinin sürekli gelişim ve değişime ayak uydurmaları beklenir. Nitekim standartlar zaman zaman revize edilir ve güncellenir.
