İşletme Yönetim Biçimleri

Küçük veya büyük ölçekli bir işletme açmayı düşünüyorsanız ya da çoktan böyle bir işletmeye sahipseniz işletmenin başarısı ve geleceği için bilmeniz ve öğrenmeniz gereken önemli bir kavram var. Bugün işletmenin yanızca ürün ve hizmetleri hedef kitleye ulaştıran bir aracı durumundan çok daha fazlasını içerdiğini biliyoruz. Bir işletme yöneticisi rekabet halinde olduğu diğer işletmelerle pazar yarışında devam etmek istiyorsa, işletmenin yönetimini doğru ve istikrarlı bir şeklide yönetmelidir. Bu noktada yöneticilerin ve çalışanların işletme için yararlanacağı kavram, işletme yönetimidir.

İşletme yönetimi, işletmenin kurulmasında etkili olan hedef ve amaçlara; planlama, yönlendirme, operasyon ve denetleme aşamalarıyla ulaşmayı ve işletmenin yönetim fonksiyonlarını en doğru şekilde uygulamayı hedefler. Bir işletme yalnızca hedef kitlesiyle iletişim hâlinde değildir, iç hedef kitle dediğimiz işletmede görevli olan herkesin iletişimini sağlıklı bir şeklide yürütmesi, ulaşılması gerekilen bir işletme hedefidir.

İşletme yönetiminde yöneticiler, iç hedef kitle olan çalışanlarla doğru iletişimi sağlamalı ve buradan doğacak motivasyon ve işe olan ilgi çalışanların da dış hedef kitleye üretilecek ürün ve hizmetler için görevlerini yerine getirmeye yönelik yüksek sorumluluk bilincine sahip olmalarına fayda sağlayacaktır. İşletme yönetimini doğru yönetmek için işletme sahibi yönetici ve yöneticilerin, işletmenin varlığını başarılı bir şekilde geleceğe taşımak için işletme içinde yönetimi doğru uygulamak ve bazı faaliyetlere yer vermesi gerekir. İşletme yönetim biçimleri dediğimiz kavram da burada devreye giriyor. Bir işletmeyi ayakta tutan yönetim ve yönetim biçimleri, strateji, planlama, verimlilik, fonksiyonel aşamalar ve bütün bir süreci oluşturan temel altyapıdır.

Yönetim Stratejisi

İşletme, kendi belirlediği hedef ve amaçlara ulaşmak için yönetim stratejisini ve planlama aşamasını harekete geçirmelidir. Strateji ve planlama aşaması sadece üst düzey işletmelere özgü kavramlar değildir. Bugünün piyasa koşullarında hedef kitleyi etkilemek, pazar yarışında ilerlemek ve kâr elde etmek için neyi -nasıl, hangi yöntemlerle yapacağınıza dair fikirlerinizin ve planlarınızın olması gerekir.  Yönetim stratejisi, vizyon sahibi işletmelerin; planları ve fonksiyonları nasıl oluşturacaklarına dair bilgi ve fikirleri tek bir torbada biriktirmesidir.

Strateji aşamasında işletmenin hedefleri için  öngörü ve vizyon sahibi olması başlangıç için önemli altyapıyı oluşturur. Vizyon, işletmenin ileride ulaşılmak istenen hedeflere yönelik temel işletme ifadesidir. Vizyon sahibi demek ileriye dönük amaç ve hedeflere sahip anlamına da gelir. Misyon ise, işletmenin neden var olduğuna dair tanımı içerir. Bu misyon, müşteriye doğru hizmeti sunabilmek, toplum yararını gözetmek, çevre sorunlarına çözüm getirmek gibi pek çok amaçları içerebilir. Vizyon ve misyonun tanımlanması, neyi-neden yapacağınızı belirlemek için anahtar kavramlardır. 

İşletme aynı zamanda bir arada bulunacak insanların da uyumlu ve verimli çalışmaları için düzenli bir yönetim biçimini uygulamaya geçirmelidir. Otoriter bir yönetim biçiminin benimsendiği bir işletme de katı kurallar ve emirlere itaat etme geçerlidir. İşletme için çalışanlar bir hedef kitle olarak görülmez ve motivasyon için de gereken destek sağlanmaz. Bu yönetim biçiminin, çağdaş işletme için geçerli olmayacağını ve yönetiminin sağlıklı ve doğru yürütülmesi için de fayda sağlamayacağı bilinen bir durumdur. 

Çalışanlara yönelik insancıl olmayan davranış ve kuralları içeren ve çalışanı tabiri caizse mal olarak gören, değer vermeyen bir işletmenin yönetimi ve faaliyetleri de doğru işleyemez. Bunun yerine işletme içinde çalışanların fikirlerinin dinlendiği ve önemsendiği, değer verildiği bir demokratik yönetimin sağlanması iletişim ve verimlilik için doğru bir yönetim biçimidir.  İşletme yönetim biçimini doğru uyguladıktan sonra rekabet edeceği pazarı ve rakiplerini gözlemlemeli, aynı zamanda hizmet verilen sektörü incelemek de stratejinin bir basamağıdır. Pazar ve rakipler incelenerek öngörülü stratejik planlar oluşturulmalıdır. Strateji için Swot analizinden yararlanmak oldukça işlevsel olacaktır. İşletmenin zayıf ve güçlü yönlerini belirlemesi, planlama aşamasında da analiz edilebilecektir. 

Yönetim Fonksiyonları

İşletme yönetimini yürütebilmek ve işletmenin tüm faaliyetlerini koordine ederek düzenlemek için yararlanılacak yönetim fonksiyonlarından da bahsetmek gerek. Sadece bir ürün ya da hizmeti satmak hedefiyle işletme faaliyetlerini düzenleyemez. Zaten kâr elde edebilmek, başarılı olmak, hedef kitleyle iletişimi sağlamak için de tek başına üretim fonksiyonu yeterli olmaz. İşletme yönetimi, tüm fonksiyonların birlikte çalışmasıyla başarılı bir yönetimi sağlamış olur. İşletmenin, birbirinden farklı hedef ve faaliyetleri olduğunu düşündüğümüzde tek başına hiçbir fonksiyon hizmet sağlayamaz. İşletme fonksiyonları, üretim, pazarlama, insan kaynakları, finans ve halkla ilişkiler yönetimlerinden oluşur. Temel fonksiyonlar dışında işletmenin ihtiyacına göre destekleyici fonksiyonlar da bulunabilir. 

Bir işletme hedefleri doğrultusunda bir ürün ya da hizmeti ürettikten sonra bunu pazarlayamaz, dağıtamazsa ve bütçesini de buna uygun ayarlayamazsa ortada bir işletmenin varlığından da söz etmek zorlaşır. İşletme sistemi birbiri ile koordineli bir şekilde çalışır. Ürün ya da hizmet bütçe ve hedefler doğrultusunda üretilir, gerekli pazarlama stratejileri oluşturulur  ve hedef kitleyle iletişimi sağlayacak ilişkileri başlatır. Ürünün ya da hizmetin pazarlanması büyük ya da küçük ölçekli olabilir. Bunun kararına bütçe ve hedefler belirleyecektir.

Pazarlama yönetimi ve fonksiyonu pazarlamanın 4 P'si olarak bilinen ürün, fiyat, dağıtım ve tutundurma faaliyetlerini yönetir. Müşterilerin istek ve ihtiyaçlarını karşılayacak ürün üretilir ve piyasaya sürülürken de fiyatı farklı etkenleri göz önünde tutarak belirlenir. Fiyat belirlenirken müşterinin satın alma kararlarının incelenmesi gerekir.

Dağıtım aşamasında ise hedef kitlenin ürünü nerede bulabileceği ile ilgili pazarlama ve tanıtım faaliyetleri yürütülür. Tutundurma aşamasında da halkla ilişkilerden yararlanılır. Belirlenen bütçe ve gelirler dahilinde reklam, tanıtım, iletişim kanaları aracılığıyla ürün ve hizmetin hedef kitle nezdinde akılda tutulması hedeflenir. Aynı zamanda işletme içinde insan kaynakları bölümünde ücretlendirme, kariyer sistemi, sağlık ve güvenlik konularında yöneticilerin uygulamalarda bulunması gerekir. Görüldüğü üzere işletme sahibi olmak, tek bir aşamayı harekete geçirerek kâr elde etmeyi beklemek değildir. Günümüz rekabet koşullarında tüketicinin neden sizi tercih edebileceği ile ilgili faaliyetleri ve fonksiyonları harekete geçirmeniz gerekir.

Yönetici ve Lider

İşletme sahibi konumunda olan yönetici ya da yöneticiler, çalışanların gözündeki imaj ve algı sebebiyle olumlu ya da olumsuz değerlendirilmektedir. i̇şletme yönetim biçimlerinden biri olan otoriter bir yönetim anlayışında yönetici, çoğu zaman emirleriyle çalışana görevini yaptırmaktadır. takım çalışmasında motivasyonun ve uyumun olmaması, iletişim eksikliği  bu yönetim anlayışındaki yöneticiyi lider yapamaz. i̇şletme içinde bir lider, astları dahil işletmeye fayda sağlayan her kademeden, bölümden insana gereken değeri gösterir ve bunun karşılığını alacağını da bilir. Motivasyon ve verimliliğin çalışanın işe ve işletmeye olan bağlılığına göre oluşacağını da hesaba katar. Yönetici ve lider arasındaki farklar göz önüne alındığında lider, işletmeyi bir üst düzeye çıkaracak olan takım çalışmasının altyapısını hazırladığı görülür. 

Takım çalışması için iletişimi ve uyumu sağlar, herkesin yüksek motivasyonla işletmeye fayda sunabilmesini ister. Lider, vizyon sahibi, yeniliğin ve değişimin altyapısını hazırlayan, belli hedefleri olan ve bunu başaracak kararlılıkta olan bir kişiliğe sahiptir. İşletme için herkesin önemli olduğunu hissettirir ve karar aşamasında herkesin ilgili konuda fikrini sorar. İşletmenin bugününü ve yarınını düşünür ve uygun araştırmaları, incelemeleri yapar. Sorunlara çözüm odaklı yaklaşan lider, çalışanların ihtiyaç ve beklentilerine uygun yanıtları vermeye çalışır. Özellikle bazı yöneticilerin işletme içinde çözüm odaklı olmaması, sorunları daha da artırmakta ve işletmenin yararına olmayacak şekilde çözmeye çalışmaktadır.

Yöneticilerin bir lider olabilme yolunda çalışanlarla sürdürülebilen etkili ve doğru iletişim becerileri edinmesi, işletme yönetimi kavramını işletme içine uygulayabilmesi ,hedeflerinin ve vizyonunun işletme içinde yankı bulması gerekir. Aynı zamanda hiçbir çalışanı diğer çalışanların gözünde küçük düşürmemeyi ve mobbing önlemeye yönelik işletme prensiplerini ve disiplinini de doğru bir şekilde sağlamalıdır. İşletmenin kuruluşundan geldiği sürece kadar yönetimi sağlayabilmek ve sürdürebilmek kolay değildir. Farklı uygulamalar ve faaliyetler için yöneticilerin, liderlerin ve çalışanların bilgi ve fikir sahibi olmaları lazımdır. Bu noktada işletmeye fayda odaklı bilgi ve uygulamalar sunmak için online eğitim platformu Enstitü sayfasından yönetim ve organizasyon eğitimini alabilirsiniz.