Bilgi Mimarisi Nedir?
Konu Başlığı | Açıklama | Önem Derecesi |
---|---|---|
Bilgi Mimarisi | Bir sistemin bilgi yapısını, gruplanma şekillerini, gezinme yöntemlerini ve terminolojiyi tanımlayan bir terimdir. | Kullanıcıların bilgilere etkin ve hızlı bir şekilde ulaşabilmesi için kritik öneme sahip. |
Bilgi Mimarisi ve Tasarım | Bilgi mimarisi, tasarım ve yazılım geliştirme dahil birçok alanda temel bir disiplin haline gelmiştir. | Tasarımda kullanıcı merkezli yaklaşımın trend olduğu günümüzde, bilgi mimarisi biliminin ilkeleri öğrenilmelidir. |
Bilgi Mimarisi Hedefleri | Kullanıcıların ürünün işlevselliğine kolayca uyum sağlayabilmesi ve ihtiyaç duydukları her şeyi büyük çaba harcamadan bulabilmesi için içeriği düzenler. | Kullanıcı memnuniyetini ön planda tutar ve kullanıcıların bilgiye hızlı erişimini hedefler. |
Bilgi Mimarisi ve Kullanıcı Deneyimi Tasarımcıları | Birçok kullanıcı deneyimi tasarımcısı, verimli tasarımın temeli olan bilgi mimarisi biliminin ilkelerini öğrenmektedir. | Kullanıcı deneyimi tasarımcılarının daha etkili ve kullanıcı dostu ürünler geliştirebilmeleri için bilgi mimarisi konusunda bilgi sahibi olmaları önemlidir. |
Bilgi Mimarisi ve İçerik Yapısı | İçerik yapısı, birçok faktöre bağlıdır ve hedef kitlenin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurur. | Ürünlerin türüne ve firmaların tekliflerine bağlı olarak bilgi mimarisinin yapısı değişir. |
Bilgi Mimarisi ve Kullanıcı İhtiyaçları | Bilgi mimarisi, farklı kullanıcı ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler. | Kullanıcıların kolayca bilgiye ulaşabilmeleri için bilgi mimarisinin kullanıcı ihtiyaçlarına göre tasarlanması gereklidir. |
Bilgi Mimarisinin Tarihi | Bilgi mimarisinin tarihçesi eski Mısır'a kadar uzanır | Geçmişte kullanılan bilgi mimarisi ilkeleri bugünkü modern bilgi mimarisi uygulamalarının temelini oluşturur. |
Bilgi Mimarisinin Yaratıcısı | Bilgi mimarisi terimini ilk defa Richard Saul Wurman 1975 yılında kullanmıştır. | Richard Saul Wurman, bilgi mimarisinin temellerini atan ve bu disiplini geliştiren bir öncüdür. |
Kullanıcıların Bilgiye Erişiminde Bilgi Mimarisi | Bilgi mimarisi, kullanıcıların bilgiye erişimini kolaylaştırır. | Kullanıcıların web sitelerinde hızlı ve doğru bilgi aramasında bilgi mimarisi önemli bir rol oynar. |
Bilgi Mimarisi ve Şirketler | Şirketler, bilgi mimarisini ve bu disiplinin önemini zaman ve paradan tasarruf etmelerine yardımcı olduğu için göz önünde bulundurmalıdır. | İyi düşünülmüş bir bilgi mimarisi, şirketin hedef kitlesine daha etkili bir şekilde ulaşmasını sağlar ve şirkete zaman ve para tasarrufu sağlar. |
Yıllar önce onlarca kitap, ansiklopedi ve makale karıştırarak ulaşamayacağınız bilgiye şimdi yalnızca Google’a sorarak ulaşmanız mümkün. İçinde bulunduğumuz bu teknoloji çağında kullanıcıların anında memnuniyet istediğini varsayarsak onların isteklerini zamanında ve doğru bir şekilde karşılamak gerekir.
İnsanların bilgiye ulaşma süreci çok karmaşık veya çok yavaşsa, kullanıcı bu süreci anında terk edecektir. Ancak arama sonucunda bulduğunuz bilgiler işinize yaramayabilir. Tam tersi arama anınızda birkaç saniye içerisinde karşınıza da çıkabilir. Tüm bu bilgiye ulaşma sürecinde yaşanan deneyimlerin hemen hepsi bilgi mimarisi ile çok yakından ilgilidir.
Bilgi Mimarisi Nedir?
Bilgi mimarisi, bir sistemin yapısını, yani bilgilerin gruplanma şeklini, sistem içinde kullanılan gezinme yöntemlerini ve terminolojiyi tanımlamak için kullanılan terimdir.
Etkili bir bilgi mimarisi, insanların ihtiyaç duydukları bilgiye yaklaştıklarından emin bir sistemde mantıksal olarak adım atmalarını sağlar. Çoğu insan bilgi mimarisini yalnızca yetersiz olduğunda fark eder ve bu durum da onların ihtiyaç duydukları bilgileri bulmalarını engeller. Bilgi mimarisi en yaygın olarak web siteleri, intranetler, bilgisayar sistemi ile ilişkilendirilir.
Bilgi mimarisi, içeriği etkili ve sürdürülebilir bir şekilde organize etmeye, yapılandırmaya ve etiketlemeye odaklanır. Bu organizasyondaki amaç; kullanıcıların bilgileri bulmasına ve tamamlamak istediği görevleri başarıyla tamamlamasına yardımcı olmaktır. Daha büyük resmi oluşturmak için parçaların nasıl birbirine uyduğunu, sistem içinde öğelerin birbirleriyle nasıl ilişkili olduğunu anlamanız gerekir.
Bilgi mimarisi, tasarım ve yazılım geliştirme dahil olmak üzere birçok alanda temel bir disiplin haline gelmeye başlamıştır.
Geçmişten Günümüze Bilgi Mimarisi
Bilgi mimarisi tarihi, eski Mısır kadar geçmişe gider. İskenderiye kütüphanesindeki kütüphaneciler, kütüphanenin içeriğini 120 adet bibliyografyada listelediler. Prensip aynıydı, sadece bilgi mimarisi olarak adlandırılmamıştı.
"Bilgi mimarisi" terimi ilk olarak 1975 yılında Richard Saul Wurman tarafından icat edildi. Wurman'ın bilgi mimarisi ile ilgili ilk tanımı, "verilerdeki kalıpları organize etmek ve karmaşık olanı netleştirmek" idi. 1998'de Peter Morville ve Louis Rosenfeld, 'World Wide Web için Bilgi Mimarisi' kitabını yazdılar ve yazarlar çok fazla başarı beklemese de, kitap o yıl Amazon'un en iyi internet kitabı oldu.
Bu da gösteriyor ki; insanlar artık bilgi mimarisinin önemini anlamaya ve onun hakkında fikir sahibi olmaya başlıyordu.
Bilgi Mimarisi Hedefleri
Bilgi mimarisi, içeriği düzenlemeyi hedefler, böylece kullanıcılar ürünün işlevselliğine kolayca uyum sağlayabilir ve ihtiyaç duydukları her şeyi büyük çaba harcamadan bulabilir. İçerik yapısı çeşitli faktörlere bağlıdır. Her şeyden önce, bilgi mimarisi uzmanları, hedef kitlenin ihtiyaçlarının özelliklerini göz önünde bulundurur. Çünkü bilgi mimarisi, kullanıcı memnuniyetini bir öncelik olarak belirler. Ayrıca bilgi mimarisinin yapısı, ürünlerin türüne ve firmaların sahip olduğu tekliflere bağlıdır. Örneğin, bir perakende web sitesi ile bir blogu karşılaştırırsak, her ikisi de belirli hedeflere ulaşmak için tamamen farklı yapıları benimser.
Bilgi Mimarisinin Tasarımdaki Rolü
Tasarımda kullanıcı merkezli yaklaşımın trend olduğu günümüzde, birçok kullanıcı deneyimi tasarımcısı, verimli tasarımın temeli olduğuna inandıkları bilgi mimarisi biliminin ilkelerini öğrenmektedirler. Bilgi mimarisi, herhangi bir tasarım projesinin iskeletini oluşturur. Görsel öğeler, işlevsellik, etkileşim ve gezinme, bilgi mimarisi ilkelerine göre oluşturulmuştur. Mesele şu ki, zorlayıcı içerik öğeleri ve güçlü kullanıcı arayüzü tasarımı bile uygun bilgi mimarisi olmadan başarısız olabilir. Organize olmayan içerik, gezinmeyi zorlaştırır ve anlaşılmaz hale getirir, böylece kullanıcılar internette gezinirken kolayca kaybolabilir ve anlık öfkeye kapılabilirler. Kullanıcılar ilk etapta kötü etkileşimle karşılaşırsa, ürününüze ikinci şansı vermeyebilirler.
Günümüzde pek çok şirket bilgi mimarisinin önemini görmek istemez, çünkü pratik olmadığını düşünürler. Bilgi mimarisi oluşturmak vakit alan bir süreçtir. Ancak size kazandıracağı şeyler düşünüldüğünde bilgi mimarisi için harcanan vaktin şirketlere geri dönüşü de olumlu yönde olacaktır. İyi düşünülmüş bilgi mimarisi, şirketin hem zamanından hem de parasından tasarruf ettirir.
Kullanıcılar İçin Bilgi Mimarisinin Önemi
Bir web sitesinin bilgi mimarisinin farklı kullanıcı ihtiyaçlarını karşılaması gerekir. 4 ana ihtiyaç türünü ve bu ihtiyaçlar için arama yapman grupları şu şekilde sıralayabiliriz.
Bilinen öğe arama yapanlar: Kullanıcılar, istenen ve bilinen bir şeyi aramak için web sitesine gelecekler.
Keşif arayışında olanlar: Kullanıcılar, ilham almak için web sitesine gelecekler. Arzu edilen bir şey arıyorlar ama tam olarak ne olduğundan emin değiller.
Kapsamlı araştırma yapanlar: Kullanıcılar kapsamlı bir araştırma sürecindedirler. Mümkün olduğunca çok bilgi bulmak isterler.
Yeniden bulmak isteyenler: Bir kullanıcının istediği bir öğeye tekrar ihtiyacı var ve onu bulmaya çalışıyorlar.
İçerik, Bilgi Mimarisi ve Tasarım
İnsanların sorunlarına en az çabayla çözüm bulmayı bekledikleri bir dünyada yaşıyoruz. Bilgiyi bulmak çok karmaşık veya çok yavaş olduğunda, insanların bilgi aramayı terk etme riski hep vardır. İçerik, insanların web sitelerini ziyaret etmesinin nedenidir. Kullanıcıların değerli bulacağı içerik üretmenin ne kadar önemli olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Ancak aynı derecede önemli olan, içeriğin kolay bulunmasını da sağlamaktır. İçeriğin tasarımı ve kullanıcının içeriğe nasıl ulaştığının önemli olduğu kilit nokta da burasıdır.
Bilgi Mimarisi ve SEO
Eğer bir ürününüzü satmak istiyorsanız müşterilerin sizi bulması gerekir. Müşterileriniz sizi bulamazlarsa yani sizi göremezlerse sizden alışveriş alamazlar. Günümüzde teknolojik alışveriş anlayışında herhangi bir işletmenin başarısı veya başarısızlığı, çoğu zaman arama sonuçlarındaki sıralamasıyla doğru orantılıdır. SEO'nun devreye girdiği yer de işte burasıdır. En basit haliyle, arama motoru optimizasyonu yani SEO, bir web sitesinin arama motoru sonuçlarındaki sıralamasını iyileştirme sanatıdır. Ayrıca, gelişmiş bilgi mimarisinin uygulanmasından en olumlu etkilenen faktörlerden biridir.
Analitik teknolojisinin ilerlemesi, bilgi altyapısının bir web sitesinin arama motorları aracılığıyla bulunabilirliğinin artırmasına nasıl yardımcı olabileceğini tonlarca kanıtla kanıtlamıştır.
Açıkça tanımlanmış ve etkili bir site yapısına sahip web siteleri daha iyi performans gösterir ve arama sonuçlarında çok daha üst sıralarda yer alır.
Bilgi Mimarisini Kimler Oluşturur?
Giderek artan bir şekilde şirketler bilgi mimarisinin önemini fark ediyor ve bu rolü yerine getirmek için uzman 'bilgi mimarları' istihdam ediyor. Bilgi mimarisi alanında çalışan kişilerin yer aldığı meslek grupları aşağıdaki gibidir.
İntranet tasarımcıları ve yöneticileri
Web sitesi tasarımcıları ve yöneticileri
Görsel tasarımcılar
Bilgi sistemlerini tasarlayan diğer insanlar
Programcılar
Kütüphaneciler
Teknik yazarlar
Çocukluk hayallerini gerçekleştirmek adına Endüstri Ürünleri Tasarımı ve Marka İletişimi bölümlerini bitirdikten sonra tasarım bilgisiyle yeteneklerini buluşturduğu Noipaper Art&Craft'ı kurdu. 2009'dan bu yana çeşitli ürün tasarımı projelerine danışmanlık yapmakta bir yandan da Noipaper ile el yapımı ürünlerin değerini artırmak adına yetişkin ve çocuklara özel kağıt atölyeleri düzenlemektedir.