Literatür Ne Demek? Literatür Taraması Neden Yapılır?
Konu | Açıklama | Önemi |
---|---|---|
Literatür | Herhangi bir bilim dalında yazılmış eserlerin tamamına verilen isim | Bilim dalındaki eserlerin toplu hali ve düzenli sunumu, araştırmalar için önemli bir kaynak |
Literatür Taraması | Bir bilim dalına ait tüm eserlerin kontrol edilip, düzenli şekilde tasnif edilmesi işlemi | Araştırma yapacak kişinin, konuya dair genel bir bilgi edinmesi ve var olan bilgilere erişimi sağlar |
Araştırma | Belirli bir konuda, bilimsel yöntemlerle bilgi toplama ve bu bilgilerin yorumlanma süreci | Yeni fikirlerin çıkarılması ve bilimsel gelişme için tercih edilen bir prosedürdür |
Edebiyat | Yazılı ve sözlü eserlerin tümü | Sanatsal ifade biçimi ve kültürel değerlerin aktarılması için önemlidir |
Sentez | Farklı bilgilerin veya materyallerin bir araya getirilerek, yeni bir bütün oluşturulması | Yeni bilgileri oluşturmak ve başkalarından öğrenmek için esastır |
Bilgi Boşlukları | Mevcut literatürde bulunmayan, eksik veya yetersiz araştırma ve bilgi alanları | Bu boşlukların belirlenmesi, yeni araştırmalar ve bilimsel keşifler için potansiyel fırsatları belirler |
Eleştirel Analiz | Bir materyal, teori veya argümanı değerlendirmek, anlamak ve yorumlamak için kullanılan bir yöntem | Bir konunun yorumlanması ve anlaşılması için önemli bir beceri |
Sunum | Bilgilerin yazılı, sözlü veya görsel olarak düzenlenmesi ve aktarılması işlemi | Bilginin alıcısına etkili bir şekilde iletilebilmesi için gerekli |
Bilimsel Yöntem | Bilimsel bilgiyi türetmek ve doğrulamak için kullanılan sistematik prosedür | Bilimsel düşüncenin temelini oluşturur ve bilimsel gerçeklere ulaşmayı sağlar |
Bilimsel Eserler | Bir bilim dalına ait orijinal araştırmalar, analizler ve yorumlar | Bilimsel gelişme ve bilginin genişlemesi için kritik önemlidir |
Literatür, herhangi bir bilim dalında yazılmış eserlerin tamamını ifade eder. Fransızca kökenli olan literatür, özel bir dalın edebiyatı anlamında kullanılır. Örneğin, Fransız literatürü denildiğinde Fransız edebiyatına ait tüm eserler, ortopedi literatürü denildiğinde tıp ilminin ortopedi dalına ilişkin kaynak eserleri kastedilir. Kütüphanelerde kitapların raf düzenlerine hiç dikkat ettiniz mi? Kütüphanelerdeki kitaplar, ilim dalları konu başlığı yapılarak raflara dizilir.
Yani kullanıcıların aradıkları kaynak esere daha kolay ulaşabilmelerini sağlamak için literatür sınıflandırması yapılır. Hatta çok büyük kütüphanelerde eserler, ait olduğu bilimin alt dalına ayrıştırılarak tasniflenir. Literatür kelimesi de aslında böyle bir sınıflandırma anlamını taşır. Yani literatür ne demek sorusunun en basit cevabı ‘bir şahsa ait olan değil spesifik bir bilim dalına ait tüm eserleri ifade eder’ olacaktır.
Literatür Nedir?
Literatür kelimesini tek bir tanımla anlatabilmek oldukça zordur. Literatürü, biçim veya ifade mükemmelliğine sahip olan ve kalıcı veya evrensel çıkarlara ilişkin fikirleri ifade eden yazılar olarak da kabul edebiliriz. Ancak diğer taraftan literatürü tanımlanırken yazma kelimesini kullanmak yanıltıcı da olabilir. Çünkü literatür yalnızca sayfadaki kelimelere indirgenemez. Bir sanat terimi olarak literatür, haz vermek için kelimelerin organizasyonu olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla literatür, toplumda kültürel değerleri eleştirmek ve onaylamak için sözlü olarak da geniş bir işlev görmektedir.
Literatür, edebiyatla özdeşleştirilerek bir insan ifadesi biçimi olarak da tanımlanır. Ancak kelimelerle ifade edilen her şey edebiyat olarak sayılmaz. Öncelikle teknik, bilimsel, gazetecilik vb. bilgilendirici olan yazılar eleştirmenler tarafından olmasa da çoğu kişi tarafından edebiyat sıralamasından çıkarılacaktır. Dünyanın klasik tarih araştırmalarının tümü, edebiyat sanatının asil örnekleri olarak durabilir, ancak günümüzde çoğu tarihi eser ve çalışma, geçmişte olduğu gibi, edebi mükemmellik göz önünde bulundurularak yazılmamaktadır.
Literatür Taraması
Literatür taraması nedir sorusunu sıklıkla duymaktayız. Literatür taraması, günümüze kadar yayınlanmış tüm kaynakların kontrol edilerek, araştırılması istenen özel bir alana ait konu başlığının kapsamlı bir şekilde incelenmesi, bu inceleme sonucunda elde edilen bilgilerin düzenli bir şekilde tasniflenmesidir.
Literatür taraması, gözden geçirdiğiniz her bir makaleyi kısaca özetlediğiniz açıklamalı bir kaynakça değildir. Okuduklarınızın bir özeti literatür taramasında yer alsa da gerçekte profesyonel literatürü özetlemenin çok ötesine geçmektedir. Sizi ilgilendiren belirli bir konuya odaklanır ve farklı eserler arasındaki ilişkinin eleştirel bir analizini yaparak bu araştırmayı çalışmanızla ilişkilendirirsiniz. Literatür taraması, tek başına bir yazı olarak veya tez gibi bir araştırma çalışması için teorik bir çerçeve ve gerekçe sağlamak maksadıyla yapılabilir.
Bir lisans tezi yazmak zorundaysanız, bir literatür taraması yaparak başlamanız gerekebilir. Literatür taraması, verdiğiniz konu veya seçilen konu alanındaki mevcut literatürün araştırılması ve değerlendirilmesidir. Literatür taraması, incelediğiniz konuyu derinlemesine kavradığınızı okuyucularınıza gösterir. Literatür taramasının dört ana amacı vardır:
Seçtiğiniz çalışma alanındaki literatürü inceler
Bu literatürdeki bilgileri bir özet halinde sentezler
Teorilerin ve bakış açılarının sınırlarını göstererek mevcut bilgilerdeki boşlukları belirler ve toplanan bilgileri eleştirel bir şekilde analiz eder
Literatürü organize bir şekilde sunar.
Literatür Taraması Neden Yapılır?
Herhangi bir araştırma projesinin ilk adımı alanı gözden geçirmektir. Öyleyse araştırma, sentez, eleştirel analiz ve sunum hakkında daha ayrıntılı düşünerek literatür taramasının neden yapıldığına bir bakalım.
Güncel bilgilerdeki boşlukları tanımlar.
Tekerleği yeniden icat etmeyi önler. Yani, daha önce yapılmış bir şeyi araştırmak için boşa zaman harcamanıza mâni olur.
Başkalarının zaten ulaşmış olduğu bilgi ve fikirleri temel alarak, onların kaldığı yerden devam edecek şekilde, kendi geliştirdiğiniz fikir ve projeleriniz olduğunu göstermenize olanak sağlar.
Aynı alanda çalışan diğer kişileri tanımanızı sağlar. Araştırdığınız alana ilişkin bölgenizde kimin çalıştığını bilmek ve onlarla iletişim kurmak çok değerli bir bilgi ve destek kaynağı olabilir.
Araştırmanız hakkındaki bilginizin derinliğini gösterir.
Bölgenizdeki önemli çalışmaları tanımlar ve sizin bu çalışmalara hakimiyetinizi gösterir.
Kendi çalışmanız için entelektüel bir bağlam sağlar.
Karşıt görüşleri tanımlar.
Çalışma alanınızdaki perspektifinizi ortaya koyar. Örneğin, yeni bulgular nedeniyle eski bir çalışmayı tekrar gündeme getirerek, çalıştığınız alana yeni bir perspektif kazandırabilirsiniz.
Araştırma becerilerinizi gösterir. Yani yalnızca incelediğiniz alana yönelik bilgi sahibi olmakla kalmaz, aynı zamanda o bilgiye nasıl erişeceğinizi de bilirsiniz.
Projenizle ilgili olabilecek bilgi ve fikirleri tanımlar.
Projenize uygun olabilecek yöntemleri tanımlar.
Literatür Taraması Nasıl Yapılır?
Literatür incelemenizi yazmadan önce çalışma alanınızda neler olduğunu öğrenmelisiniz. Bunun için, öncelikle bir literatür taraması yapmanız gerekir.
Terimlerinizi tanımlayın: Yapılacak ilk şey, konunuzu veya araştırma projenizi tanımlamaktır. Eğer size belirli bir soru verildiyse, sorulan soruyu ve amacını anladığınızdan emin olun. Kendinize anahtar kavramların ne olduğunu sorun. Bir anahtar kelime listesi ve bu kelimelerin eş anlamlılarını derleyin. Yapacağınız bu çalışma, bir araştırma stratejisi geliştirmenize yardımcı olur.
Yaratıcı bir şekilde tarama yapın: Terimlerinizi belirledikten sonra, ilgili tüm bilgi kaynaklarını tanımlamanız gerekir. Bunlar; kütüphaneler, dizinler, elektronik veri tabanları ve internet olabilir.
Kütüphaneyi kullanın: Bölgenizde bulunan kütüphanelerde konunuzla alakalı olan kaynakları tespit edin. Kütüphaneler, tez taramasına başlamak için en ideal yerlerdir. Araştırdığınız kaynağı kütüphanelerde bulamazsanız, mutlaka kütüphane personelinden yardım isteyin. Çünkü, istediğiniz kaynağı bulabilmeniz için size alternatif bir yol gösterebilirler.
Dergiler: Dergilerin en son yayınlanan araştırmayı bulmak için en doğru kaynaklar olduğunu unutmayın. Artık birçok dergi yalnızca çevrimiçi yayınlanmaktadır. Bu sayede aradığınız bilgiye internet üzerinden çok daha rahat ulaşabilirsiniz.
Gazeteler: Güncel konular için iyi bir kaynaktır ancak derinlemesine analiz için her zaman yeterli bir kaynak olmayabilir.
Kendinizi bilinen kaynaklarla sınırlamayın: Kütüphanelerde yalnızca kitap ve dergileri araştırmayın. Bunlarla birlikte, konunuzla ilgili araştırmalar içerebilecek yayınlanmamış yüksek lisans ve doktora tezlerini de incelemeyi unutmayın. Ayrıca kamu kurumlarının yayınlamış olduğu raporlar, istatistiksel anketler, makale vb. yayınlar da işinize fazlasıyla yarayabilir. Günümüz teknolojisi sayesinde birçok veri tabanına ulaşma şansınız da var. Özellikle bilimsel makaleler yayınlayan web siteleri araştırmalarınıza yönelik değerli kaynaklar sunabilir.
Literatür Taraması Nasıl Yazılır?
Literatür incelemenizin argümanını ve yapısını düzenlemeye başlamak için okuduğunuz kaynaklar arasındaki ilişkileri belirlemeniz gerekir. Bu adım, literatür taramanızın yapısını bulmanıza ve varsa kendi araştırmanızın mevcut bilgilere nasıl katkıda bulunacağını göstermenize yardımcı olacaktır. Araştırma ve notlarınıza dayanarak şu soruların cevaplarını arayabilirsiniz:
Eğilimler ve örüntüler (teoride, yöntemde veya sonuçlarda): Belirli yaklaşımların zaman içerisinde popülaritesi azalır mı?
Temalar: Literatürde hangi sorular veya kavramlar tekrarlanıyor?
Tartışmalar, çatışmalar ve çelişkiler: Kaynaklar nerede savınızla uyuşmuyor?
Önemli yayınlar: Alanın yönünü değiştiren etkili teoriler veya çalışmalar var mı?
Boşluklar: Literatürde eksik olan nedir? Ele alınması gereken zayıf noktalar var mı?
Literatür derlemesini tasarlamak için çeşitli yaklaşımlar vardır. Yazmaya başlamadan önce stratejiniz hakkında kabaca bir fikriniz olmalı. Literatür incelemenizin uzunluğuna bağlı olarak, bu stratejilerin birkaçını birleştirebilirsiniz. Örneğin, genel yapınız tematik olabilir, ancak her tema kronolojik olarak tartışılır.
Kronolojik: En basit yaklaşım, konunun zaman içindeki gelişimini takip etmektir. Ancak, bu stratejiyi seçerseniz, kaynakları sıralı olarak listelemekten ve özetlemekten kaçının. Alanın yönünü şekillendiren kalıpları, dönüş noktalarını ve kilit tartışmaları analiz etmeye çalışın. Bazı gelişmelerin nasıl ve neden meydana geldiğine ilişkin yorumunuzu yazın.
Tematik: Tekrar eden bazı merkezi temalar bulduysanız, literatür incelemenizi konunun farklı yönlerini ele alan alt bölümler halinde düzenleyebilirsiniz. Örneğin, göçmen sağlığı sonuçlarındaki eşitsizliklerle ilgili literatürü gözden geçiriyorsanız, ana temalar sağlık politikası, dil engelleri, kültürel tutumlar, yasal statü ve ekonomik erişimi içerebilir.
Metodolojik: kaynaklarınızı farklı araştırma yöntemleri kullanan farklı disiplinlerden veya alanlardan alırsanız, farklı yaklaşımlardan ortaya çıkan sonuçları ve sonuçları karşılaştırmak isteyebilirsiniz. örneğin:
Nicel araştırmaya karşı nitel araştırmada hangi sonuçların ortaya çıktığını inceleyin
Konuya ampirik ve teorik tarafından nasıl yaklaşıldığını tartışın
Literatürü sosyolojik, tarihi ve kültürel kaynaklara ayırın
Teorik: Literatür taraması genellikle teorik bir çerçevenin temelidir. Temel kavramların çeşitli teorilerini, modellerini ve tanımlarını tartışmak için kullanabilirsiniz. Belirli bir teorik yaklaşımın uygunluğunu tartışabilir veya araştırmanız için bir çerçeve oluşturmak için çeşitli teorik kavramları birleştirebilirsiniz.
Çalıştığı resmi kurumda halen Şube Müdürü olarak görev yapmakta olup liderlik, etkili iletişim ve ekip çalışması konularında yeterli tecrübeye sahiptir. Elektrik-Elektronik Mühendisliği mezunudur. Editör ve blog yazarı kimliğinin yanısıra amatör fotoğrafçı ve satranç hakemidir.