Sözlü ve anonim halk edebiyatı içinde var olan, olağanüstü kahraman ve yaratıklara sahip olan, anlatılanların tamamen gerçek dışı olduğu, yer ve zamanın her zamanın belirsiz olduğu anlatı türüdür. Merak duygusunu en çok barındıran edebiyat ürünüdür. Gerçek dışı ögeler içermesi ve anlattıklarını gerçeğe benzetme çabası taşıyan bir anlatı türüdür.

Masalın Temel Ögeleri Nelerdir?

Belirsiz olan yer ve zaman kavramları bulunur. Olağanüstü durumlar barındıran kişi, olay ve konu diğer ögeleridir. Amaç ve plan diğer ögeleri arasında yer alır.

Masalın Özellikleri Nelerdir?

Hayal ürünü olmaları en büyük özellikleridir. Yer ve zaman kavramlarının belirsiz olup olağanüstü kahraman ve konular barındırmaktadır. Eğiticilik özelliği bulunmaktadır.

Masal türünün çocukların hayal dünyasının gelişimine nasıl bir katkısı olmaktadır?

Masallar, çocukların hayal dünyasının gelişimine önemli bir katkı sağlamaktadır. Bu tür, çocukların hayal dünyasını zenginleştirirken aynı zamanda onların düşünsel ve duygusal gelişimlerini de destekler. Türkçe metinlerde, <a href="https://www.iienstitu.com/blog/masal-turleri">masal türü</a> çocukların olayları düşleyerek ve hayal ederek anlamalarını sağlar. Masallar, çocukların çevrelerini anlamalarında ve olaylara farklı perspektiflerden bakmalarında önemli bir rol oynar. Masallar aracılığıyla çocuklar, gerçekleri hayal gücüyle birleştirerek, durumlar hakkında ayrıntılı ve geniş kapsamlı düşünceler geliştirirler. Bu, çocukların yaşadıkları çevreyi daha iyi anlamalarına yardımcı olur. Ayrıca, masallar çocukların karşılaştıkları durumlarla başa çıkmalarına yardımcı olan problemleri çözme yeteneklerini de geliştirir. Masallar, çocukların düş gücünü ve yaratıcılığını geliştirirken, aynı zamanda duygusal ve ahlaki değerlerin gelişimini de destekler. Çok çeşitli masal karakterleri ve olayları, çocukların empati yeteneklerini geliştirir ve başkalarının bakış açılarını anlamalarını sağlar. Hikayelerde karşılaştıkları çeşitli durumlar ve karakterlerle çocuklar, ahlaki değerleri ve doğru ile yanlış arasında ayırt etme yetenekleri geliştirir. Öte yandan, masallar çocukların dil gelişimine ve okuma alışkanlığı kazanmalarına da yardımcı olur. Masallar, çocuklara yeni kelimeler ve ifadeler öğretirken, aynı zamanda dil konusunda da kendilerini daha çok ifade etme becerisi kazandırır. Masal okuma alışkanlığı da çocukların okuma becerilerini geliştirir ve onlara uzun vadede akademik başarı için gerekli olan temel becerileri kazandırır. Sonuç olarak, çocukların hayal dünyasının gelişimine ciddi anlamda katkıda bulunmaktadır. Masallar, çocuklar için sadece eğlenceli hikayeler değil, aynı zamanda onların düşünsel, duygusal ve ahlaki gelişimlerini destekleyen, dil becerilerini ve okumayı <a href="https://www.iienstitu.com/blog/bugun-uygulayabileceginiz-3-surekli-ogrenme-turu">öğrenme</a> yeteneklerini geliştiren önemli araçlardır. Bu yüzden çocukların eğitim yaşamında masalların önemi büyüktür ve bu alanda yapılan çalışmalara devam edilmesi gerekmektedir.

Masalların birer anonim halk edebiyatı ürünü olmasının ve ağızdan ağıza aktarılmasının bu tür üzerinde ne tür bir etkisi bulunmaktadır?

Masallar, anonim halk edebiyatı ürünleridir ve bu özellikleri sayesinde kültürümüzün önemli bir parçası haline gelmiştir. Dolayısıyla masalların ağızdan ağıza aktarılmasının bu tür üzerinde belirgin bir etkisi bulunmaktadır. Öncelikle, masalların anonim oluşu ve ağızdan ağıza aktarılarak nesilden nesile geçmesi, bu hikayelerin köklerini ve yapısını belirleyen önemli bir etkendir. Her masalın kendine ait bir yapısı olmasına rağmen, ilk kez anlatan kişinin kim olduğunu bilemediğimiz için, bu hikayelerin detayları genellikle değişiklik gösterir. Bu, masalların çeşitlilik ve esneklik kazanmasına imkan sağlar. Ayrıca masalların ağızdan ağıza aktarılması, bu hikayelerin dil, anlatım ve içerik açısından sürekli olarak yeniden şekillenmesine ve evrimleşmesine yol açar. Farklı insanlar ve kuşaklar tarafından tekrar tekrar anlatılmasının sonucunda, hem dil hem de içerik genellikle daha sonraki kuşakların sosyal ve kültürel değerlerini yansıtacak şekilde değişir. Bu durum, masalların hem tarihsel hem de kültürel açıdan değerli birer belge haline gelmesini sağlar. Son olarak, masalların ağızdan ağıza aktarılmasının bir başka önemli etkisi, bu hikayelerin evrensel temalar ve değerler etrafında yeniden şekillenmesini sağlamasıdır. Örneğin, Çizmeli Kedi ya da Kırmızı Başlıklı Kız gibi masallar, her ne kadar dil ve kültürden dile ve kültüre değişiklik gösterse de, tamamen farklı toplumlarda bile aynı evrensel temaları ve değerleri yansıtır. Bu durum, masalların anonim yapısının ve ağızdan ağıza aktarılmasının bu tür edebiyatın evrensel değerlerini yansıtma kabiliyeti üzerinde önemli bir etkisi olduğunu göstermektedir. Özetle, masalların anonim halk edebiyatı ürünü olması ve ağızdan ağıza aktarılması, bu tür edebiyatın çeşitlilik, esneklik, evrim ve evrensellik gibi özelliklerini belirlemiştir. Bu özellikler, masalların tüm dünyada geniş bir dinleyici kitlesi tarafından sevilmesini ve değer verilmesini sağlamıştır.

Masalların gerçek dışı olay ve karakterleri içermesi, okuyucularının hayal gücünü nasıl etkileyebilmektedir?

Masalların gerçek dışı olay ve karakterleri, okuyucularının hayal gücünü genişletme ve geliştirme rolü oynar. Gerçekliğin sınırlarını aşan bu olaylar ve karakterler, okuyuculara yeni perspektifler sunar ve düşünme biçimlerini genişletir. Ayrıca, masallar, okuyucuların, özellikle çocukların, hayal kurma ve farklı durumlarda kendilerini hayal etme becerilerini geliştirir. Bu, onları gerçek hayatta karşılaşabilecekleri çeşitli durumlarla başa çıkmaları için daha iyi hazırlar. Masallar bilindiği üzere, okuyucusuyla kurduğu bu sıra dışı iletişim aracılığı ile hayal güçlerini uyarır ve geliştirir. Çocuklar, masallar aracılığıyla sıra dışı dünyaları, fantastik karakterleri ve olayları tanırlar. Bu tanışıklık, çocukların hayal dünyalarının genişlemesine yardımcı olarak, daha yaratıcı ve <a href="https://www.iienstitu.com/blog/yenilikci-olma-ve-yaratici-dusunme-iliskisi">yenilikçi düşünme</a> becerileri kazandırır. Gerçek dışı karakterler ve olaylar, masalların en dikkat çekici özelliklerinden biridir. Çocuklukta tanıştığımız bu karakterler ve olaylar, bizlere hayal gücünün sınırsız olduğunu öğretir. Böylece, hayatın sadece gördüklerimiz ve bildiklerimizden ibaret olmadığını, hayal ettiğimiz ve inandığımız her şeyin de hayatın bir parçası olduğunu kavrarız. Bu sayede, hayatı daha geniş bir perspektiften bakma ve olayları daha farklı açılardan değerlendirme yeteneğimiz gelişir. Masalların sunduğu bu sıra dışı dünya, çocukların genel algılarına ve kavrayışlarına sınırsızlık ilkesini ekler. Çocukların düşsel dünyalarındaki bu genişlemeyi, kendi hayatlarına ve düşüncelerine de uygulamaları konusunda önemli bir itici güç sağlar. Sonuç olarak, masalların sunduğu gerçek dışı olay ve karakterler, okuyucuların hayal dünyalarını genişletir ve düşünme biçimlerini geliştirir. Yeni dünyaları keşfetme, olağan dışı durumları anlama ve durumlara farklı açılardan bakabilme yeteneği kazandırır. Bu, onları sadece hayal dünyalarında değil, gerçek hayatta da daha yaratıcı ve esnek düşünmeye teşvik eder. Bu nedenle, masallar, hayal gücünün gelişiminde kritik bir rol oynar.

Masalların Kökeni Nereden Geliyor?

Masalların kökeni, insanların kültürlerinden ve deneyimlerinden gelmektedir. İlk insanlar, deneyimlerini, inançlarını ve kültürlerini anlatmak için masalları kullanmışlardır. Masallar, insanlara ahlaki öğretiler, yardım etme ve mücadele edebilme gibi önemli konular hakkında öğretiler vermek için kullanılıyor. Masallar, zaman içinde değişirken, temel öğretilerinin aynı kalmıştır.

Masalların İçeriği Nasıl Oluşturulur?

Masal oluşturmak bir sanat ve bir bilim dalıdır. İçeriği oluşturmaya başlamadan önce, masalın temasını belirlemek çok önemlidir. Kurgu, mizah, duygular, karakterler ve hikaye arasındaki ilişkiyi anlamak için bir roman yazarlığı temeli gereklidir. Ardından, masalın başlangıcını ve bitişini belirlemek için bir öykü çerçevesi oluşturulmalıdır. Masalın karakterleri, onların arka planları, özellikleri ve aksiyonları oluşturulmalıdır. Masaldaki karakterlerin hedefleri, arzuları ve amaçları netleştirilmeli ve onların ortaya çıkacağı yollara uygun şekilde kurgulanmalıdır. Masalın içeriğinin gelişimi için, karakterlerin arasındaki ilişkiler, çatışmalar ve zorluklar oluşturulmalıdır. Masalın sonunda her şeyin çözümlenecek ve bir sonuca varılacak şekilde tasarlanmalıdır.

Masalların Okuyucuya Ne Gibi Faydaları Var?

Masallar okuyucuya birçok fayda sağlar. En önemlisi, masallar özgüven kazandırır. Masallar, okuyucuya hayaller kurma, hayal gücünü geliştirme, düşünme ve problem çözme becerileri kazandırır. Masallar, okuyucuya empati ve vicdan geliştirme, insanların problemlerine <a href="https://www.iienstitu.com/blog/empati-ve-sempati-arasindaki-fark-nedir">sempati</a>k yaklaşma ve mültecilerin durumları hakkında duyarlılık kazandırır. Ayrıca, masallar, okuyucuya kültürler arasındaki farklılıkları kavramasına yardımcı olur. Masallar, okuyucuya konuşma ve dinleme, zihinsel ve fiziksel özürlülerin durumları hakkında anlayış ve duyarlılık kazandırır. Son olarak, masallar, okuyucuya hayatının güzelliğine ve pozitif yönlerine odaklanmayı öğretir.

Masal Nedir?

Masal Özellikleri	Açıklama	Örnek
Konuları	Masallar genellikle halkın herkesi ilgilendiren evrensel konuları işler.	İyilik, kötülük, dürüstlük, erdem gibi kavramlar
Olay Yapısı	Masalların en temel özelliği olay merkezli olmalarıdır. Olağanüstü özellikler taşıyan olaylar işlenir	Yedi cüceler ve Pamuk Prenses’in yaşadıkları
Kahramanlar	Masallarda kişiler genellikle olağanüstü nitelikler taşır. İyi ve kötü karakterler mutlaka vardır.	Keloğlan, Sindirella, Kırmızı başlıklı kız
Yer ve Zaman	Masallarda yer ve zaman belirsizdir. Genellikle fantastik ve hayali yerler kullanılır.	Kaf Dağı, bulutların üstü
Anlatım Biçimi	Genellikle tekerlemelerle ve şiirsel dil kullanılır. Dil genellikle geçmiş zaman kipi ile kullanılır.	Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde
Kahramanların Özellikleri	Kahramanlar genellikle olağanüstü güçlere sahip olabilirler ve moral değerlere dayalı özellikler taşırlar.	Peter Pan'ın uçma yeteneği, Keloğlanın zekası
Eğitici Rolü	Masallar genellikle bir öğreti taşır, okuyucuya bazı değerleri benimsetmek için kullanılır.	Kırmızı başlıklı kızın rastgele birine güvenmemesi gerektiğini öğretmesi
Fantastik Unsurlar	Masallarda gebelikle fantastik unsurlar bulunur, gerek karakterler gerekse olaylar açısından	Çizmeli kedinin konuşması, sihirli fasulyenin gökle buluşması
Sonuçlar	Masallar genellikle iyilerin kazandığı, kötülerin kaybettiği ve ders veren sonuçlarla biter.	Çirkin ördek yavrusu masalının sonu
Anonimlik	Masallar genellikle anonimdir ve çeşitli yerlerde ve zamanlarda farklı versiyonları anlatılır.	Keloğlan masalları

“Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde; pireler berber, develer tellal iken, ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken…” ile başlayan, çocukluğumuzu süsleyen ve hayal dünyamızın gelişmesini sağlayan masallar bugünkü konumuz. Keloğlan, Sindirella, Çizmeli Kedi, Kırmızı Başlıklı Kız ve daha birçok masal çocukluk yıllarımızı süsleyen efsane karakterler olmuştur. Aynı zamanda okurken bir yandan da okuduklarımızı yaşama fırsatı vermiştir. Gözlerimizi kapatıp bizi okuduğumuz yazıların içinde bir kahraman olarak yer almamızı sağlamıştır. Kimimiz gece yatarken dinleyerek uyuduk kimimiz okurken hayallere daldık. Peki, masal nedir?

Masal, sözlü ve anonim halk edebiyatı içinde var olan, olağanüstü kahraman ve yaratıklara sahip olan, anlatılanların tamamen gerçek dışı olduğu, yer ve zamanın her zamanın belirsiz olduğu anlatı türüdür. Gerçek dışı ögeler içermesi ve anlattıklarını gerçeğe benzetme çabası taşıyan bir anlatı türüdür. Türkçe ’de öğrenilen geçmiş zaman kipi kullanılarak yazılan anlatı türüdür. Masal, genellikle toplum tarafından yaratılan, sözlü gelenek içerisinde yer aldığı için ağızdan ağıza, nesilden nesile aktarılan ve olağan dışı durum ve kahramanları anlatan bir türdür.

Sözlü edebiyat ürünü olması, olağan dışı olay ve kahramanların yer aldığı bu eserler Türk edebiyat ve kültüründe oldukça önemli bir yere sahiptir. Yazının giriş cümlesinde olduğu gibi tekerlemelerden oluşur. Aynı zamanda düz yazıdan ziyade şiir şeklinde yazılan manzum eserlere denilir. Masalların yazım amacı genellikle okuyucularına öğüt vermektir. Okuyucusunun eserden ders çıkarması, öğüt alması ve hayal gücünün gelişmesini sağlama amacı taşır. Okuyucularını düşsel bir yolculuğa çıkarmaktadır.

Masal, merak duygusunu en çok barındıran edebiyat ürünüdür. Bu edebiyat ürününde olayların nasıl gelişeceği, kahramanları neyin beklediği, masalın nasıl biteceği vb. konular okuyucuda merak isteği uyandırmaktadır. Eğiticilik esaslı edebiyat ürünüdür. Genellikle iyiler hep kazanır kötüler hep kaybeder. İyiler ödüllendirilir kötüler ise cezalandırılır. Halk içinden birinin kötülere karşı kazandığı zafer durumu başlıca konuyu oluşturur. Okuyucu kitlesi genel itibariyle çocuklardır. Çocuklara iyilik ve kötülük kavramlarının daha kolay kavraması için yardımcı olur. Masallar her zaman iyilerin kazanması ile bitmektedir.

Son olarak etimolojik olarak inceleyelim. Bu kelime, Arapça “mesel” kelimesinden dilimize geçmiştir. Anadolu’da halkımız masalın yerine metel, matal, oranlama ve nagıl kelimelerini kullanmıştır. Kavram hakkında giriş yaptıktan sonra gelin hep beraber konunun derinliklerine inelim. Masalın temel ögeleri hakkında bilgi sahibi olalım.

Masalın Temel Ögeleri

Konu: Masalın temel ögeleri arasında ilk sırada konu yer alır. Masallar, her bireyi ilgilendiren evrensel konuları işlemektedir. Özellikle okuyucu kitlesi çocuklar olduğu için iyilik ve kötülük konuları başlıca konularıdır. Doğruluk, dürüstlük, erdem sahibi olma, yardımseverlik, iyimserlik gibi konular işlenmektedir. Haksızlıklara karşı halkın içerisinden bir kişinin direnmesi ve o kişinin önder olma durumu vardır. O önder olan kişi mutlaka ama mutlaka üstün gelmesi ile metin sonlanır. Kişilerin verdikleri mücadele ustalıkla işlenir. Ulaşılması zor olan amaçlara varma isteğinden doğan hayal ürünleri işlenir.
Olay: Masalın temel ögeleri arasında olay da yer alır. Masalların en temel özelliği olay merkezli edebiyat ürünü olmalarıdır. Masallarda işlenen olaylar, tamamen hayal ürününden oluşmaktadır. Aynı zamanda işlenen olay olağanüstü özellikleri de barındırabilir. Masallarda işlenen olaylara okuyucu “bu olamaz” kesinlikle diyemez. Her şey olabilir. Her olağanüstülük konu olarak işlenebilir. Genel itibariyle gerçek ya da gerçeğe yakın olan olaylar olağanüstü bir hava katılarak işlenmektedir.
Kişi: Masalın temel ögeleri arasında kişiler yer alır. Bir masalın kişileri genellikle olağanüstü nitelikler taşımaktadır. Kişiler normal insan olabileceği gibi kral, prens, prenses, cadı, dev, cüce, peri, Zümrüdüanka vb. kişi ve karakterler de masalın içerisinde yer alabilir. Yani, gerçek yaşamda karşılaşamayacağımız kişiler masallarda bulunabilir. Masalların içerisinde bulunan hayvanlar, kendi özelliklerini yitirmiş insan katına yükselmiş kişiler olarak tanımlanır. Kişiler, iyi ya da kötü özellikler ile donatılmıştır. Masalın sonunda iyiler hep kazanır kötüler ise daima kaybeder.
Yer: Masalın temel ögeleri arasında yer kavramı da bulunur. Masalların içerisinde belirli bir yer durumu bulunmamaktadır. Yer, daima belirsizdir. Daima hayali bir çevre bulunur. Genellikle masallarda Kaf Dağı, ülkenin biri, bulutların üstü, yerin yedi kat altı, periler padişahının ülkesi gibi yer ifadeleri kullanılmaktadır. Bu yer ifadeleri masalları tanımlayan oldukça önemli ifadelerdir.
Zaman: Masalın temel ögeleri arasında zaman kavramı yer alır. Yer ifadesi gibi zaman ifadesi de masallarda belirsizdir. Geçmişte yaşanan bir zamandan bahsedilmektedir. “Bir varmış, bir yokmuş, evvel zaman içinde …” şeklinde zaman ifadeleri kullanılır. Bilmemiz gereken zamanın belirsiz olması ve geçmişi ifade etmesidir.
Amaç: Masalın temel ögeleri arasında masalın amacı mutlaka yer alır. Masal, eğiticilik esasına dayanmaktadır. Okuyucularına ders verme niteliği taşımaktadır. Amaç, masalın sonunda verilen dersten okuyucuların kendine düşen payı almalarıdır. İyilerin yüceltilmesi ve doğru davranışlar sergilemesi amacı vurgulanır. Kötüler her zaman eleştiriler ve okuyucularının kötüler gibi olmaması istenir. Masal içerisinde yer alan kişilerin her davranışında bir ders gizlidir. Masallarda karşılaşılan her türlü engelin aşılması ve zorluklarla baş edilmesi okuyucuya iyimserlik kazandırır.
Plan: Masalın temel ögeleri arasında plan yer alır. Masallar döşeme, olay, dilek gibi bölümlerden oluşur. Plan sayesinde bu bölümlere uygun şekilde ifadelerin yer alması sağlanır.

Masalın Özellikleri

Hayal ürünü olmaları masalın özelikleri arasında ilk sırada yer alır.
Yer ve zaman kavramlarının belirsiz olması masalın özellikleri arasındadır.
Kişilerin olağanüstü davranışlar sergilemesi masalın özellikleri arasındadır.
Masal içerisinde olağanüstü varlık ve hayvanlar bulunur.
Yararlı ve eğitici olarak görülür.
Kalıplaşmış ve artık herkes tarafından bilinen bir tekerleme ile başlar. Aynı zamanda kalıplaşmış tekerleme ile biter.
Masalın özellikleri arasında serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden oluşması yer alır.
Masalın özellikleri arasında masalın genellikle mutlu sonla bitmesi yer alır. İyilerin kazandığı kötülerin cezalandırıldığı bir anlayış mevcuttur.
Masallarda geçmişte yaşanmış bir olayı anlatma durumu kullanılır.
İnandırıcılık iddiası taşımaması masalın özellikleri arasında yer alır.
Mensur yapıya sahip olmaları masalın özellikleri arasındadır. Nazım ve nesir karışık olan türleri de bulunur.
Anlatımın kısa ve yoğun olması masalın özellikleri arasındadır.
Dini ve milli motifler masallarda yer almaz.
Türk edebiyatında diğer masallarda olmayan Hızır, Derviş gibi karakterlerde yer alır.
Edebiyat dünyamızda masallar ile ilgili ilk derlemeyi Ziya Gökalp yapmıştır.

Ünlü Masal Eserleri

Dünya edebiyatında ve Türk edebiyatında ünlü masallar bulunmaktadır. Dünyaca ünlü masallar hemen hemen herkes tarafından bilinmektedir. Hatta televizyon ve sinema uyarlamaları dahil yapılmıştır. Dünya masalları bunlardır;