İnternet Haber Yazım Teknikleri
Yazım Tekniği | Tanım | Örnek Kullanım |
---|---|---|
Ters Piramit Tekniği | Haberlerde en önemli olayın en önce verildiği teknik. | Gazetecilikte en önemli haberi ilk olarak iletmek. |
T Modeli | Genelde 'neden' olduğunu açıklar ve olayın sonucunu baştan verir. | Başta verilen 2-3 cümle olayın sonucunu verir. |
Online Piramit Tekniği | Haberin önemli noktalarını kaplayan bir giriş paragrafı ekleyerek ve haberin detayını bağlantılar ile verir. | Girişte ana konuyu ve sonrasında detayları verir. |
Doğrusal Olmayan Teknik | Haber unsurlarını ara başlıklara ayırarak ve farklı web sayfalarına vererek yazılır. | Haberle ilgili detaylı bilgileri içeren çeşitli kaynaklara erişim bağlantıları sağlar. |
Kümeleme Tekniği | Eksik bilgi bulunan alanları anlatırken kullanılır. | Belli bir konuyu gözden kaçırmadan, en geniş şekilde anlatmak için kullanılır. |
Anlatım Tekniği | Hikaye anlatır gibi haber verme biçimidir. | Hikayeleştirilmiş haber metinleri. |
Kum Saati Tekniği | Haberin başında en önemli bilgileri anlatıcı bir dil ile sunar ve sonrasında detaylara geçer. | Önce genel bilgileri verir, sonra detaya iner. |
Çizgisel Teknik | Haberin en önemli olayından başlayıp, kronolojik bir sıra ile ilerler. | Tarihi olayların anlatıldığı haber metinleri. |
İletişim Araçlarına Göre Teknikler | Radyo, televizyon ve internet gibi araçlara göre haberin içeriği ve kullanılan dili değiştirir. | Aynı olayın radyo, TV ve internet için farklı şekillerde sunulması. |
Geleneksel Habercilik Teknikleri | Gazetecilikte kullanılan, genellikle günümüz internet haberciliğinde de kullanılmaya devam eden yazım teknikleri. | Geleneksel ters piramit tekniği, internet haberciliği için de kullanılır. |
İnternet haberciliğinde birkaç farklı yöntem ile haber üretiliyor. İletişim araçlarına göre haberin içeriği ve kullanılan dil daima farklılık gösterir. Radyodaki, televizyondaki ve internetteki haber programları ve içerikleri birbiri ile benzerlik gösterse de farklı özelliklere sahiptir. Her birine göre belirlenmiş haber yazmayla ilgili kurallar ve teknikleri var. Günümüzde internet kullanıcıları, geleneksel habercilik dışındaki yöntemleri daha çabuk kabulleniyor.
Ters piramit tekniği, geleneksel habercilik yöntemlerinden biri olmakla birlikte internet haberlerinin yazımında da en sık başvurulan tekniklerden biridir. Bu yazım tekniği dışında farklı tekniklerde karşımıza çıkıyor. Bu teknikler; T modeli, Online Piramit, Doğrusal ve Doğrusal Olmayan, Kümelem, Anlatım ve Kum Saati yazım ve sunum teknikleri şeklinde İnternet haberlerinin yazımı sırasında kullanılıyor.
İlgili eğitim: Sunum Teknikleri Dersi
İnternet haberciliğinde kullanılan haber metni, webde yer alan diğer yoğun içeriklerden farklı bir düşünce ile kaleme alınması gerekir. Başlık dışında daha farklı bir tarz kullanmak; neşeli tavırla ya da sohbet tarzı ile yazmak kullanıcıya daha rahat okuma imkanı sunar. İnternet haberciliğinde tüm teknikler hedef kitlenin beklentilerine göre düzenlenmelidir.
İnternet Haber Yazım Teknikleri Nelerdir?
Ters Piramit Tekniği
Webde yer alan haberlerde ters piramit tekniği en yoğun olarak kullanılan modeldir. Haberlerde en önemli olayın en önce verilmesi ters piramit tekniği olarak tanımlanır. Oldukça eski ve günümüzde en çok tercih edilen haber yazma tekniği olduğu söylenebilir. Haberlerde verilmesi gereken bilgiler en önemli olanla başlar ve daha az önemliye doğru sıralanarak devam eder. Bu teknik 1850’li yılların başında ilk olarak Amerika’da kullanılmıştır. Gazeteciler telgraf aracılığı ile ilk olarak en önemli haberi iletmeleri ile başlamıştır.
Ters piramit tekniği, o yıllardan günümüze kadar kullanılmaya devam ediyor. Gazetede, televizyonda ya da radyoda son olarak günümüzde internet aracılığı ile haberin giriş cümlelerinde ve spotta en önemli haberin bilgisi ilk olarak veriliyor. Önem sırasına göre haber metni sıralanıyor. Televizyon haberciliğinde de kullanılan bu teknik internet haberciliği için de ilk sıralarda yer alıyor. Bu teknik genellikle toplumu yakından ilgilendiren en güncel olaylar ile ilgili bilgi verilirken tercih ediliyor.
T Modeli
İnternet haberciliğinde tercih edilen bir haber yazma tekniğidir. Bu modelde T’nin yatay çizgisi ile haberi özetler ve genelde ‘neden’ olduğunu açıklar. Hedef kitlenin haberi, baştan sona okumasını sağlamak için, olayın sonucunu sonda vermeye gerek kalmaz. Bu gerekçeyle habere ilgili 2–3 cümle olayın sonucunu verir. Bu durum da T modelinin üst çizgisini oluşturur.
Online Piramit Tekniği
Web sitesinde ilk ekranda haberin önemli noktalarını kapsayan, giriş paragrafı eklenen bir yazım tekniğidir. Haberin detayını vermek için ise bağlantılarla bir ya da birkaç kısma geçiş verilir. Takip eden kısımlar, haberin ayrıntılarını ve arka plan enformasyonu sunar. Online piramit tekniği, ters piramit tekniğine benzese de bu teknikte birden fazla kısım ve web sayfası kullanılmaktadır. Birbiri ile bağlantılı kısımların aynı muhabir tarafından yazılmasına gerek yoktur. Bunun yanında haber içeriğine ilişkin başka haber sitelerindeki sayfalara da linkle bağlanılır. Online piramidi oluşturan kısımlar ise şu şekildedir.
Fotoğraflar ve haberlerde ana role sahip kişilerin biyografileri
Olayın gelişme süreci ve aşamalarını anlatan bilgiler
Görüşme metinleri
Haberle ilgili kişilerin ve kurumların web sitelerine yönlendiren linkler
Haberle alakalı ses ve görüntü dosyaları
Orijinal dokümanlar, rapor ve basın bültenlerine ait linkler.
Bu kısımlar muhabirin araştırmaları, yaratıcılığı ve editör bakış açısı ile hazırlanan önemli araştırma haberleridir. Uygun şekilde yapılandırılan, etkin haber piramitleri, haber üzerinde gezinme seçenekleri ile olayın detaylarına inme fırsatı tanır. Bu teknik, gezdiği sayfalarda yazının sadece ana fikrini görmek isteyen insanlara da hitap ettiğinden, okuyucu haberlere rahatlıkla göz atabilmektedir. İlgisini çeken kısımlara linkleri tıklayarak, ulaşabilmektedir.
Doğrusal Olmayan (Non-Linear) Tekniği
Bu teknik haber öyküsündeki unsurları, belirli bir sıralama ile ara başlıklara ayırır ve sonrasında farklı web sayfalarına verir. Eklenen haberle ilgili detaylı bilgilerin bulunacağı çeşitli kaynaklara erişim bağlantıları sağlanır. Doğrusal olmayan teknik, internet haberciliğin tümünde kullanılan temel bir teknik olarak göze çarpar. Örnek olarak, cumhurbaşkanının konuşmasını haber yapmak yerine, internette cumhurbaşkanının konuşma metni yayınlanır. Haber giriş cümlesiyle birlikte eklendikten sonra, konuşma metni ayrı bir web sayfasına bağlantılı olacak şekilde sayfaya yerleştirilir. Bu sayede merak eden kullanıcıların konuşmanın tam metnine erişimi sağlanmış olur.
Bu teknikte en dikkat çeken nokta, okurun haberi anlaması için baştan sona kadar okumak durumunda kalmamasıdır. Temel olarak, birbirinden bağımsız başlıklar yer alır. Eklenen haber başlıkları ile ilgili unsurları içeren bağlantı cümlelerine ana sayfada ya da bölüm sayfalarında yer verilir. İnternet kullanıcısı bu teknik ile yazıyı baştan sona okumak zorunda kalmaz. Okuyucu ilgi duyduğu kısmı tıklayarak açılan yeni pencereden istediği bilgilere erişebilir. Doğrusal olmayan teknikle hazırlanan yazıyı okumak için, okurun adım adım ilerlemesi gerekir. Sayfaları birer birer açarak her kısmı ayrı ayrı okuması gerekir. Okuduğu sayfanın altında yer alan sonraki sayfa linkine tıkladıktan sonra yazının bir sonraki kısmına geçer.
Doğrusal olmayan haber yazma tekniğinde editör veya muhabir, haberi tematik ve kronolojik olarak sıralayabilir. İnternette haber yazmanın en önemli özelliği birden çok unsuru belli bir düzen içinde ve akıcı bir şekilde sayfaya yerleştirmektir. Doğrusal olmayan yazım tekniği, İnternet haberciliği için kesin bir kural değildir. Uzun ve kapsamlı haberlerde, okurun beklentilerini karşılamak üzere hazırlanır. Bu teknik haber yazma tekniğinden ziyade haberin yayım tasarımına yönelik bir sunum tekniğidir.
İnternet Haberlerinin Üstün Yönleri Nelerdir?
İnternette haber yayınlamanın en avantajlı yanı bir anda çok sayıda okuyucuya ulaşmasıdır. Özellikle içinde bulunduğumuz teknoloji çağında insanların pek çoğu alışverişten haber okumaya kadar her şeyi ellerindeki akıllı telefonlar aracılığı ile yapmaktadır. Bu nedenle haberlerin hem internet hem de sosyal medya üzerinde yayınlanması artık bir zorunluluk halini aldı. İnternet haberleri genel olarak masa başı çalışma düzeneğinde ve çoğunlukla internet kaynaklarından alınan ya da diğer gazetelerden elde edilen bilgiler ile hazırlanır. Bu sebeple internet haberlerini yapmanın maliyeti oldukça düşük olmaktadır.
Gazete Haberleri İnternet Haberlerinden Daha Mı Çok Okunur?
Yapılan haberlerinin okuyucu oranlarına bakınca gün geçtikçe basılı gazetelerin okunma oralarının hız kesmeden düştüğü görülmektedir. Ancak buna karşılık internet haberlerinin okunma oranlarının artığı da diğer gözlemler arasındadır. Gazete ve internet haberi arasındaki en belirgin fark insanlara haberlerin internet aracılığı ile çok daha hızlı bir şekilde ulaşmasıdır.
Günümüzde insanlar internet üzerinden haberleri takip ediyor ve haberleri hızlı bir şekilde tüketiyor. Tam da bu sebeple her gazetenin artık etki olarak haber yayınladığı bir internet sitesi bulunuyor. Bunun yanında gazeteler sosyal medya hesaplarına da sahip. Artık gazeteler okuyucuları ile interaktif ortamlarda buluşmayı seçiyor. Bu sayede etkileşim içinde haberler yapılıyor. Sanal ortamda yer almayan gazetelerin de hayatta kalma şansı oldukça düşük olduğu gözlemleniyor.
İşletme Eğitimimi tamamladıktan sonra uzun yıllar eğitim sektöründe hizmet verdim. Eğitim alanında çalışmalara devam ederek, her alanda içerik üreterek, kendimi geliştirmeye devam ediyorum.