IIENSTITU
AnasayfaBlogHaber Yazma Teknikleri
Nedir?

Haber Yazma Teknikleri

18 Ocak 2021
Bir deftere siyah kalemle yazı yazan bir kişinin yakın çekimi. Kişi kollarını masaya dayamış oturmaktadır. Kağıt beyaz ve defter açık, düzgün bir el yazısıyla dolu bir sayfa ortaya çıkıyor. Birkaç kelime görülebiliyor ama içerik net değil. Kişi yazdıklarına odaklanmış, konsantrasyondan kaşları hafifçe çatılmış. Arkasındaki duvarda zamanı gösteren bir saat var. Kişinin diğer eli yanında durmakta ve kalemi rahat bir şekilde tutmaktadır.
Haber Yazma TekniğiTanımKullanım Alanları
Ters Piramit TekniğiEn önemli olayın en başta verildiği tekniktir.Özellikle güncel ve toplumu ilgilendiren haberlerde kullanılır.
Düz Piramit TekniğiHaber ayrıntıdan başlar ve önemli kısmı genelde sona saklanır.Dergi haberciliği, magazin ve gazetelerin hafta sonu eklerinde sıkça kullanılır.
Kare TekniğiÖnemli bilgilerin aynı oranda olduğu haberlerde kullanılan tekniktir.Birden çok önemli bilginin olduğu haber metinlerinde etkilidir.
Kare Tekniği ve Ters Piramit Tekniğinin BirleştirilmesiBirden fazla öneme sahip bilgilerin olduğu haberlerde uygulanır.Siyasetçi, iş adamı, sanatçı ve sporcu ölümlerinin haberlerinde kullanılır.
Konuşma Dili/Serbest Yazım TekniğiMuhabirin bilinen tekniklere bağlı kalmadan haber yazdığı tekniktir.Gazetelerin hafta sonu ekleri, seyahat yazıları ve dergi haberciliğinde kullanılır.
Kronolojik Dizi TekniğiOlayların tarihsel sıraya göre anlatıldığı tekniktir.Deprem, yangın gibi felaket haberlerinde ve tören, açılış işlerinde tercih edilir.
5N 1K KuralıKim, Ne, Nerede, Ne Zaman, Niçin ve Nasıl sorularının yanıtlarını içeren kuraldır.Her tür haber yazımında temel alınan bir kuraldır.

Gazete, radyo, televizyon ve internet… İletişim araçları teknolojiyle birlikte gelişti değişti. Daha kolay ulaşılır oldu. Bu değişimde değişmeyen ve sabit kalan haberlerdi. Radyo dinlenirken de haber almak öncelikliydi. Bu öncelik gazetenin de var olma sebebiydi. Televizyonda en çok izlenen programlardan biri haberlerdi. Ve internette en çok tık alanlar arasında da haber siteleri var. Peki, haber nedir?

Haber; ülkemizde ya da dünyada yaşanan güncel ve ilginç olayların basın ve yayın organları aracılığıyla halka iletilmesidir.

İletişim araçlarına göre haberin içeriği ve dili değişiyor. Radyodaki haber bültenleri, televizyondaki haber programları ya da internet sitelerinin haber içerikleri farklılık gösteriyor. Değişiklik olsa da haber yazmayla ilgili kuralların belirlenmiş yöntemleri ve teknikleri var. Şimdi haber yazma teknikleriyle ilgili daha fazla bilgi sahibi olalım.

Haber Yazma Teknikleri Nelerdir?

Haber yazma tekniklerine geçmeden önce 5N 1K kuralına değinmek istiyorum. Zira haberin esası 5N 1K kuralı. Yazılan haber metni 5K 1K kuralındaki sorulara cevap vermeli. Peki, nedir bu sorular? Kim, Ne, Nerede, Ne Zaman, Niçin ve Nasıl? Sorular haberin vaz geçilmezleri ancak kendi aralarında da önem sırası var. Kim ve ne soruları okuyucunun cevabını en çok merak ettiği sorular. “Kim Yaptı? Ne Yaptı? Ne Oldu?” Bu soruların cevabını haber metninde bulamayan okuyucu genelde o haberi yarım bırakır. 

5N-1K kuralından sonra gelelim haber yazma tekniklerine:

  • Ters Piramit Tekniği

Haberde en önemli olayın en önce verilmesi ters piramit tekniğidir. En eski ve günümüzde en çok kullanılan haber yazma tekniğidir. Haberdeki bilgiler en önemliden başlar ve daha az önemliye doğru devam eder. 

Teknik ilk olarak Amerika’da 1850’li yıllarda kullanılmış. Gazeteciler telgrafla haber metni gönderirken en önemli kısmı ilk iletmiş. O yıllardan günümüze kadar da kullanılıyor ters piramit tekniği. Gazetelerde hemen giriş cümlelerinde ve spotta en önemli haberin en önlemli bilgisi veriliyor. Önem sırasına göre haber metni geliştiriliyor. Televizyon haberciliğinde de bu teknik kullanılıyor. Bu teknik toplumu yakından ilgilendiren en güncel olaylarda tercih ediliyor. 

  • Düz (Normal) Piramit Tekniği

Magazin ve mizah gibi renkli konularda kullanılan yöntem düz piramit tekniğidir. Haber ayrıntıdan başlar. Önemli kısım genelde sona saklanır. Öyküleyerek anlatmaya olanak tanır. Giriş cümlelerinde yoruma da yer verilebilir. Bu sebeple de daha çok dergi haberciliğinde, magazin haberlerinde ve gazetelerin hafta sonu eklerinde kullanılır. Güncelliği geçmeyen konularda tercih edilir.

  • Kare (Kutu) Tekniği

Haberdeki bilgiler bazı durumlarda aynı oranda önemlidir ya da haberde çok önemli olan birden fazla bilgi vardır. Öyle ki ters piramit tekniğinin uygulanması mümkün olmaz. Böyle durumlarda kare tekniği devreye girer. Haber üst üste bloklarla inşa ediliyor gibi düşünülebilir. En önemli bilgiler en üst blokta yer alır, sonraki sıralarda da daha az önemli veriler paylaşılır. Her bir paragrafta aynı öneme sahip bilgiler yer alır. Bazı paragraflarda da olayın geçmişine dair bilgiler yer alır.

  • Kare Tekniği ve Ters Piramit Tekniğinin Birleştirilmesi

Bu teknik de birden fazla öneme sahip bilgilerin olduğu haber metinlerinde uygulanır. Girişte eş değerdeki bilgiler yazılır sonraki bölümlerde de detaylara yer verilir. Olaydaki yan karakterler, haber konu olan kişilerin tanıtılması bu teknikte yapılır. Topluma mal olmuş siyasetçi, iş adamı, sanatçı ve sporcu ölümlerinin haberlerinde uygulanan tekniktir. Biyografisi, yaptığı işler ve ailesiyle ilgili bilgiler ayrı bölümlerde işlenir. Köklü kurumlar ve tarihi eserlerle ilgili haberlerde da bu teknik uygulanır. Az kullanılan haber yazma tekniklerindendir.

  • Konuşma Dili/Serbest Yazım Tekniği

Bu teknik son yıllarda popüler olan haber yazma tekniklerindendir. Muhabir bilinen tekniklere bağlı kalmadan haber yazar. Kalemindeki ustalığı konuşturmak ister. Bu sebeple de edebi kaygılar taşır. Kurallara bağlı kalınmadan yazılsa da haberin anlaşılır olması yani 5N 1K’daki sorulara cevap vermesi esastır. Yeni bir teknik olduğu için tartışılıyor ve zaman zaman eleştiriliyor.

Kalemi iyi muhabirin yazdığı haberler beğeniliyor ancak bu tekniği uygulayan bazı muhabirler haberdeki esası kaçırıyor. Özellikle gazetelerin hafta sonu eklerinde, seyahat yazılarında ve bazı dergi haberciliğinde tercih ediliyor. İyi kalemle ve bu teknikle yazılan haberleri okumak da çok zevkli notunu düşmek istiyorum.

  • Kronolojik Dizi Tekniği

Bu teknik başlı başına bir teknik olarak kabul edilebilir mi? Sorunun cevabı tartışılabilir. Kaynaklarda çok fazla yer bulmaz ancak kullanılır. Zaman zaman bütün tekniklerin içinde yer bulur bazen de tek başına bir haber yazma tekniğidir. Özellikle deprem, yangın, sel gibi felaket haberlerinde kullanılır. Ayrıca tören ve açılış gibi olayların haberlerinde de kullanılır.

Olaydaki yaşananlar tarihsel sıraya göre verilir. Hangi haberlerde kullanılacağına değindiğimizde ters piramit kuralıyla birlikte sıklıkla kullanıldığını söylemek gerekir. Deprem haberlerini ele alıp düşünelim. Deprem haberlerinde en güncel bilgi en başta paylaşılır yani ters piramit kuralı tercih edilir. Sonrasında da depremin kronolojik sırası yapılır.

Haberin Özellikleri Nelerdir?

Ters piramit tekniği, kare tekniği, serbest teknik ya da düz piramit tekniği… Hangi teknikle yazılıyor olursa olsun haberde bazı özellikler bulunması gerekiyor. Yazıyı bitirirken bu özelliklere de değinmek istiyorum. İlk özelliğe haber yazma tekniklerinin girişinde değinmiştim ancak tekrar hatırlatmak istiyorum zira haberin esası; 5N 1K kuralı. 

  • Haber 5N 1K kuralındaki bütün sorulara cevap vermek zorunda. Biri eksik kalınca haberin anlaşılırlığı kayboluyor.

  • Haber güncel olmalı. En yeni ve en güncel haberler çok okunur, çok tıklanır ve çok izlenir.

  • Haber önemli olmalı. Toplumun hayatını yakından ilgilendiren ekonomik ve siyasi olaylar en çok merak edilen konulardır.

  • Televizyon, internet sitesi ya da gazete; haberin yayınlandığı mecra fark etmeksizin metin kısa ve anlaşılır cümlelerden oluşmalıdır.

  • Kısa ve öz cümlelere yazılan haber metninde geçen olaylar birbiriyle bağlantılı olmalıdır.

  • Alışılmışın dışında ilginç olaylar da zaman zaman haberlerin özellikleri arasındadır. İlginç haberlerde çok tıklanır ve çok okunur.

Ters Piramit Tekniği, En önemli olayın en başta verildiği tekniktir, Özellikle güncel ve toplumu ilgilendiren haberlerde kullanılır, Düz Piramit Tekniği, Haber ayrıntıdan başlar ve önemli kısmı genelde sona saklanır, Dergi haberciliği, magazin ve gazetelerin hafta sonu eklerinde sıkça kullanılır, Kare Tekniği, Önemli bilgilerin aynı oranda olduğu haberlerde kullanılan tekniktir, Birden çok önemli bilginin olduğu haber metinlerinde etkilidir, Kare Tekniği ve Ters Piramit Tekniğinin Birleştirilmesi, Birden fazla öneme sahip bilgilerin olduğu haberlerde uygulanır, Siyasetçi, iş adamı, sanatçı ve sporcu ölümlerinin haberlerinde kullanılır, Konuşma Dili/Serbest Yazım Tekniği, Muhabirin bilinen tekniklere bağlı kalmadan haber yazdığı tekniktir, Gazetelerin hafta sonu ekleri, seyahat yazıları ve dergi haberciliğinde kullanılır, Kronolojik Dizi Tekniği, Olayların tarihsel sıraya göre anlatıldığı tekniktir, Deprem, yangın gibi felaket haberlerinde ve tören, açılış işlerinde tercih edilir, 5N 1K Kuralı, Kim, Ne, Nerede, Ne Zaman, Niçin ve Nasıl sorularının yanıtlarını içeren kuraldır, Her tür haber yazımında temel alınan bir kuraldır
Haber yazma teknikleri haber yazma teknikleri nelerdir haber haber yazma muhabir gazeteci
Boynuna parlak kırmızı bir başörtüsü bağlamış bir kadın kameraya bakıyor. Koyu renk gözleri uzun siyah kirpikleriyle çerçevelenmiş ve yüzünde ciddi bir ifade var. Hafif bir kumaştan yapılmış olan eşarp omuzlarından ve göğsünden aşağıya yumuşak bir şekilde düşüyor. Saçları yüzünden geriye doğru toplanmış ve kollarını önünde kavuşturmuş bir şekilde duruyor. Kendinden emin ve kararlı görünüyor, karşısına ne çıkarsa çıksın üstesinden gelmeye hazır.
Neşe Polat
Blog Yazarı

Bayburt'ta doğdu. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldu. Medya sektöründe çalıştı. Yayınevlerinde editörlük yaptı.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Bu görüntü bir stand üzerindeki kameranın yakın çekimini göstermektedir. Kamera siyahtır, mavi bir ekranı ve ortasında beyaz bir çarpı işareti vardır. Kameranın sağında küçük kare şeklinde siyah bir cihaz var. Ön planda, gri ve siyah bir kasaya ve siyah bir kontrol paneline sahip bir makinenin yakın çekimi var. Daha geride, siyah ve gri gövdeli daha büyük bir makine vardır. Sahne, kamera ve makinelerdeki vurgularla iyi aydınlatılmıştır.
İş Tanımı

Televizyon Haberciliği Nedir?

11 Aralık 2020
Siyah beyaz gömlek giyen bir kadın, siyah çizgilerle beyaz bir arka planın önünde duruyor. Gözlük takıyor ve üstünün altında çiçekli bir gömlek var. Kolunu uzatmış, hafifçe sola doğru bakmaktadır. Koluna yakından bakıldığında kolundaki bir logo görülüyor. Saçları hafifçe aşağı doğru eğilmiş olan yüzünden geriye doğru toplanmıştır. Sol bileğinde büyük, gümüş bir saat var. Yüzü gözlükleri tarafından hafifçe gizlenmiş. Rahat ve memnun görünüyor.
Meslekler

Özel Haber Nedir? Özel Haber Nasıl Araştırılır?

17 Aralık 2019
Görüntüde gözlüklü ve pembe gömlekli bir kadın görülüyor. İki eliyle elinde beyaz bir kupa tutmaktadır. Yüzü hafifçe sağa eğiktir ve yüzünde küçük bir gülümseme vardır. Saçları topuz yapılmış ve doğrudan kameraya bakıyor. Arkasında siyah çizgiler olan beyaz bir yüzey ve solunda beyaz zemin üzerinde siyah bir Y harfi var. Kadın görüntünün ön planında yer alıyor ve kupa elinde net bir şekilde görülebiliyor. Duruşu rahat ve ifadesi memnun.
Nedir?

İnternet Haber Yazım Teknikleri

25 Ağustos 2021
Bu resim bir masada oturan bir kadını tasvir etmektedir. Siyah beyaz bir gömlek giyiyor ve önünde bir muz var. Arkasında bir dizüstü bilgisayar, yanında ise saksı içinde bir bitki var. Dizüstü bilgisayarın ekranında bir cep telefonunun ekran görüntüsü ve sol üst köşede üzerinde siyah beyaz bir sembol bulunan beyaz bir kare var. Kadın aşağıya bakıyor, masaya odaklanmış ve ellerini masanın üzerine koymuş. Atmosfer huzurlu ve sakin. Kullanılan renkler çoğunlukla siyah ve beyaz, metinde biraz mor ve bitkiden gelen bir miktar yeşil. Genel olarak görüntü huzurlu ve odaklanmış bir atmosfer yansıtıyor.
Meslekler

İnternet Haber Sitesi Üzerinden Haber Yayınlama Yöntemleri

07 Eylül 2021
Bu görsel, İnternet Gazeteciliği Eğitiminde çevrimiçi bir kursu tasvir etmektedir. Resimde takım elbiseli bir adam görülüyor ve yakın çekim olduğu anlaşılıyor. Arka planda bir uçağın bulanık görüntüsü görülüyor. Bu, kursun muhtemelen uluslararası gazeteciliğe odaklandığını ve dünyanın farklı yerlerinden habercilik gibi konuları kapsadığını göstermektedir. Bu çevrimiçi kurs sayesinde katılımcılar, gazeteciliğin küresel bağlamda nasıl işlediğini anlayabilir ve başarılı uluslararası gazeteciler olmak için gereken becerileri geliştirebilirler. Ayrıca bu kurs, katılımcıların farklı kültürlerden ve konumlardan haber yapmak için kullanılan en son teknolojileri ve stratejileri keşfetmelerine yardımcı olacaktır.
5
(4)

İnternet Haberciliği

21 Konu20 Saat
Koyu renk takım elbiseli bir adam iyi aydınlatılmış bir odada duruyor. Gülümsüyor, kendinden emin ve gururlu görünüyor. Siyah, iki parçalı, özel dikim bir takım elbise giyiyor ve altında beyaz bir gömlek var. Saçları düzgünce şekillendirilmiş ve duruşu kendinden emin. Elleri cebinde ayakta duruyor ve dümdüz karşıya bakıyor. Bakımlı ve profesyonel görünüyor. Parlayan bir çift siyah elbise ayakkabısı giymiş, kemerini ve kravatını uyumlu bir şekilde takmış. Sofistike ve başarılı görünüyor.Dr. Sertaç Dalgalıdere
₺1245₺0
Bu görüntü, muhtemelen bir içerik uzmanlığı eğitimine katılan takım elbiseli bir kişiyi gösteriyor. İyi giyimli kişi, bir ışık kaynağıyla aydınlatılmış siyah bir arka planın önünde duruyor. Yakın çekimde adamın yüzü ve arka planda bir tabela görülüyor. Ayrıca bir pencerenin ve bir kişinin elinin bulanık görüntülerinin yanı sıra bir kişinin siyah beyaz fotoğrafı da var. Bu görüntü, bireyin kendi alanında nasıl uzman olunacağını öğrendiği bir içerik uzmanlığı eğitimine dair bir fikir vermektedir. Bir içerik uzmanı olmak için gereken bağlılık ve özverinin yanı sıra başarılı olmak için bilgi ve beceri kazanmanın önemini göstermektedir. İçerik uzmanı olmak isteyenlere sıkı çalışma ve özverinin şart olduğunu hatırlatıyor.
4.8
(32)

İçerik Uzmanlığı Eğitimi

28 Konu15 Saat
Koyu renk takım elbiseli bir adam iyi aydınlatılmış bir odada duruyor. Gülümsüyor, kendinden emin ve gururlu görünüyor. Siyah, iki parçalı, özel dikim bir takım elbise giyiyor ve altında beyaz bir gömlek var. Saçları düzgünce şekillendirilmiş ve duruşu kendinden emin. Elleri cebinde ayakta duruyor ve dümdüz karşıya bakıyor. Bakımlı ve profesyonel görünüyor. Parlayan bir çift siyah elbise ayakkabısı giymiş, kemerini ve kravatını uyumlu bir şekilde takmış. Sofistike ve başarılı görünüyor.Dr. Sertaç Dalgalıdere
₺1420₺0
Bu çevrimiçi kursta gülümseyen ve elinde mikrofon tutan bir sunucu veya spiker yer almaktadır. Görüntü, bulanık bir kask arka planıyla sunucunun yüzünün yakın çekimini yakalıyor. Ayrıca çerçevede siyah zemin üzerine beyaz harflerle yazılmış siyah beyaz bir işaret bulunmaktadır. Bu eğitim, bir sunucunun veya spikerin rolü, bu iş için gerekli beceriler ve izleyicilerin beklentileri hakkında derinlemesine bir inceleme sunmaktadır. Katılımcılar kendinden emin ve net bir şekilde nasıl konuşacaklarını, bir etkinliğe nasıl hazırlanacaklarını ve beden dili ve vokal teknikleri gibi teknikleri kullanarak izleyicilerle nasıl etkileşim kuracaklarını öğreneceklerdir. Ayrıca profesyonel bir sunum yapmalarına yardımcı olacak en son teknoloji ve araçlarla tanışacaklar. Eğitimin sonunda katılımcılar kendilerine daha fazla güvenecek ve mesajlarını etkili bir şekilde iletebileceklerdir.
5
(4)

Sunuculuk - Spikerlik Eğitimi

11 Konu5 Saat
Uzun siyah saçlı güzel bir kadın kameraya ışıl ışıl gülümsüyor. Doğal, ışıltılı bir parıltısı var ve gözleri sevinçle parlıyor. Üzerinde yakası açık beyaz bir elbise ve lacivert bir hırka var. Elleri önünde kenetlenmiş ve başı hafifçe sola doğru eğilmiş. Mutlu ve memnun görünüyor ve gülümsemesi iç huzurunu yansıtıyor. Görüntüsü yemyeşil bir arka planla çerçevelenmiş ve güneş yüzünde parlıyor. Bu, tek bir karede yakalanmış neşeli, zamansız bir an.Nurcan Usta Diriker
₺1102₺0
Şık, koyu renk bir takım elbise giymiş bir adam bir konferans salonunun ortasında durmaktadır. Gözlük takmış ve ciddi bir ifadeyle dosdoğru önüne bakıyor. Elleri iki yanındadır. Görüntünün odağında o var ve arka plan hafifçe bulanık. Bir iş adamı gibi görünüyor ve arkasındaki siyah yazılı dikdörtgen beyaz tabela bunu gösteriyor olabilir. Sağ üst köşede bir sandalye ve sol alt köşede bir masa var, her ikisi de odak dışı.
5
(3)

SEO Uzmanlığı

5 Konu15 Saat
Gözlüklü ve kırmızı ceketli beyaz bir adam mavi bir duvarın önünde durmaktadır. Yüzünde ciddi bir ifadeyle dosdoğru ileriye bakıyor. Saçları kısa ve kahverengidir ve gözleri gözlüklerin arkasında gizlidir. Kırmızı ceketinin altında açık mavi bir gömlek, siyah pantolon ve siyah ayakkabılar giyiyor. Kollarını önde kavuşturmuş ve ayaklarını hafifçe açarak ayakta duruyor. Yirmili yaşlarının sonunda ya da otuzlu yaşlarının başında gibi görünüyor.Yemliha Toker
₺1403₺0