İnsan Kaynakları Uzmanı Olmak İçin Ne Yapılmalı?

İnsan kaynakları, son yılların en popüler kavramlarından biri olmasının yanında en ideal meslek alanlarından da biri olarak görülüyor. Bu durumun belli başlı nedenleri var. Öncelikle İK alanı oldukça geniş bir iş dağılımına sahip. Sonra, İK alanı ile ilgili eğitim seçenekleri de epey çoğalmış durumda. Netice olarak insan kaynakları alanında kariyer hedeflemek, ilgi çekici bir tercih olarak görülüyor. Ayrıca İK alanında çalışmanın birden fazla yolu var ve buna bağlı olarak da çalışabileceğiniz birbirinden ayrı iş pozisyonu var. Bugün sözünü açacağımız insan kaynakları uzmanı da İK alanında kariyer hedefleyenlerin ulaşmak istedikleri iş pozisyonlarından biri olarak biliniyor. 

İnsan kaynakları departmanının en yetkili kişilerinden biri olan insan kaynakları uzmanı, geniş bir bilgi birikimine sahip olarak kurumu ve pozisyonu temsil eder. Her meslekte olduğu gibi İK uzmanlığı için de yetkinlikler ve bilgi birikimi öne çıkarıcı niteliklerdir. Peki bir kariyer hedefi olarak insan kaynakları uzmanı olmak için neler yapılabilir? Rehber niteliğindeki yazımızı okuyarak insan kaynakları uzmanı olmak için hangi yolları tercih edebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

İnsan Kaynakları Uzmanı Olmak İçin Okunabilecek Bölümler

İK alanındaki bilgiler, pratik uygulamaya dayalı bilgilerden oluşur. Ayrıca alandaki bilgiler oldukça çeşitlidir. İşe alım, yetenek yönetimi, dijital İK yöntemleri, iş hukuku ve bordro uygulamaları gibi alanda kullanılması gereken bilgiler mevcuttur. İK alanında çalışmanın öne çıkarıcı niteliklerinden biri alan bilgisini geliştirmek ve güçlendirmektir. Yazımızın bu bölümünde bir meslek hedefi olarak insan kaynakları uzmanı olmak için hangi bölüm eğitimlerini almanız gerektiğinden bahsedeceğiz. 

Öncelikle ik uzmanı olmak için ilgili bölümlerden mezun olmanız gerekmez; fakat alanda uygulanabileceğiniz bilgilere yakın bölümleri okumak, işinizi kolaylaştıracaktır. Yine ik uzmanı olmayı en baştan hedefliyorsanız en doğru yolun alan eğitiminden geçtiğini bilmelisiniz. Alan eğitimini, üniversite düzeyinde almanız fikir ve bilgi gelişimi açısından size yeni bakış açıları kazandıracaktır. En azından bir üniversite bölümünü bitirmek, kişide bir özgüven duygusu yaşatır ve işe alım için 2 yıllık ya da 4 yıllık bir bölümden mezun olmanın avantajını kazandırır. Tabii ki iş arama döneminin sıkıntıları göz ardı ettiğimiz sürece. 

İk uzmanı olmak için okuyabileceğimiz bölümler; açıköğretim, ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeylerde eğitim sunmaktadır. Alan bilgisini elde etmek ve geliştirmek için size uygun olan eğitim düzeylerini seçerek bölümü bitirebilirsiniz. Yalnız tercihinizi belirlerken İK alanını da genel olarak araştırmanızı öneririz. Çok geniş ve çeşitli aşamalardan oluşan bir alanın eğitimi için mutlaka geniş içerikli derslere sahip bölümleri tercih etmelisiniz. Örneğin, İk alanında en çok iş hukuku, bordro ve özlük uygulamaları, kariyer yönetimi ve işe alım aşamaları aktif olarak kullanılıyor. Bunun farkında olarak direkt almak istediğiniz insan kaynakları yönetimi bölümünün derslerini araştırabilirsiniz. 

Yazımızın bundan sonraki kısmında, üniversite eğitimi olarak tercih edebileceğiniz alternatif seçeneklere göz atabilirsiniz.

Açıköğretim İnsan Kaynakları Yönetimi 

Bir İnsan kaynakları eğitimi olarak açıköğretim insan kaynakları yönetimi bölümünü okuyabilirsiniz. Şu anda Anadolu Üniversitesi ile İstanbul Üniversitesi, uzaktan eğitim yoluyla İk eğitimi sunmaktadır. Anadolu Üniversitesi ön lisans düzeyinde eğitim verirken, İstanbul Üniversite ise 4 yıllık bir eğitim vermektedir. Açıköğretim düzeyinde bir İk eğitimi tercih etmeniz durumunda alacağınız dersler şu şekildedir:

• İşletme

• İktisat

• Muhasebe

• Hukukun Temel Kavramları

• Çalışma İlişkileri

• Yönetim ve Organizasyon

• Örgütsel Davranış

• Halkla İlişkiler

• Yönetim Bilişim Sistemleri

• İşletmelerde Eğitim ve Geliştirme

• Çalışma Psikolojisi

• Çalışma Sosyolojisi

• Performans Yönetimi

• Ücret ve Ödül Yönetimi

• Pazarlama Yönetimi

• İstatistik

• İnsan Kaynakları Yönetimi

• İş Hukuku

• Stratejik Yönetim

• Bordrolama ve Özlük İşleri

• İnsan Kaynakları Planlaması

• İş Sağlığı ve Güvenliği

• Kariyer ve Yetenek Yönetimi

• Kalite Yönetimi

İnsan kaynakları yönetimi bölümü, İK alanında kariyer için en uygun derslere sahiptir. Tercihinizi açıköğretimden yana kullanmak isterseniz 2 yıllık bir bölümün tam olarak beklentilerinizi karşılayabileceğini söylemek zor. Açıkçası detaylı ve alandaki uygulamaları barındıran bir eğitimi tercih etmenizi tavsiye ederiz. Bu durumda da yine 4 yıllık açıköğretim İK yönetimi ya da lisans İK yönetimi bölümünü tercih edebilirsiniz. Bu aşamada lisans insan kaynakları yönetiminden de bahsetmek gerek. 

Lisans İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü

Lisans İK yönetimi bölümü, 4 yıllık bir eğitim sunmaktadır. Şu anda hem devlet hem de özel üniversitelerde bulunmaktadır. İk yönetimi bölümünün 2 yıllık karşılığı da vardır. Üniversite sıralamanız ve hedefiniz doğrultusunda ön lisans ya da lisans eğitimi görebilirsiniz. Biz bu bölümde lisans ik yönetimi bölümünden bahsedeceğiz. 

Lisans İnsan kaynakları yönetimi bölümü, EA puan türünden öğrenci almaktadır. Toplam 11 üniversitede eğitimi bulunan bölüm, temel olarak bir İK çalışanı yetiştirme hedefindedir. Maalesef ülkemizdeki daha nitelikli ve daha iyi olanaklara sahip üniversitelerde İk yönetimi lisans bölümü bulunmamaktadır. Tabii ki İk alanında çalışmak için üniversite seçimini göz ardı etme gibi bir düşünceniz olabilir fakat üniversite ders içerikleri ve eğitiminin kalitesi, bilgi ve yetkinlik açısından ilk dikkat edilmesi gerekilen unsurlardır. Eğer bir kariyer planı olarak İk uzmanı olmak istiyorsanız tek seçeneğiniz İK yönetimi bölümü değildir. Sektördeki İk çalışanlarına baktığınız zaman da durumun böyle olmadığını göreceksiniz. Peki İk yönetimi bölümüne alternatif olabilecek ve işe alımı olumlu yönde etkileyebilecek bölümler nelerdir?

İnsan Kaynakları ile İlgili Diğer Üniversite Bölümleri Nelerdir?

Direkt İk eğitimi görmek istemiyor ya da farklı bir bölüm okurken kariyer hedefinizi İK alanına çevirmek isteyebilirsiniz.. Böylesi bir durumda, işinizi kolaylaştıracak bazı bölümler bulunmaktadır. 

Stajyerlik başta olmak üzere İK alanındaki diğer iş pozisyonları için de istenen bölümleri baktığımızda, bazı bölümlerin bir adım daha ön planda olduğunu görebiliriz. Burada, işe alım için belirlenen kriterler söz konusudur. Kurumun iş tanımı, istediği mesleki nitelikler, kurumun hizmet alanı ve mevcut ik politikası. Belirlenen kriterler sonucunda en uygun aday işe alınır. Şimdi ik alanı için uygun bir aday olmanıza yarayacak üniversite bölümlerinden bahsedelim. 

Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri:

Çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri bölümü, diğer bölümlere göre nispeten daha az bilinen bir bölüm. EA puan türünde yer alan bölüm, iş yerinin ve çalışma ortamının en iyi ve verimli şekilde nasıl yönetebileceğine dair fikir ve bilgiler sunmaktadır. İK alanı da çalışan ve kurum ilişkileri için geniş bir bakış açısını hayata geçirmeye dair kurum için uygulamalara karar verir. Bu bakımdan ÇEKO dediğimiz bölüm, insan kaynaklarının çalışma alanlarına yakın bir içeriğe sahip ve eğitim dersleri arasında insan kaynakları konuları da yer almakta. 

Halkla İlişkiler ve Tanıtım

Halkla ilişkilerin çalışma alanı da epey geniş bir dağılıma sahip. İnsan kaynakları da bu alanlardan yalnızca biri. Pek çok halkla ilişkiler mezunu ya stajyer olarak ya da deneyim elde ettikten sonra İk alanına yöneliyor. Halkla ilişkiler bölümü, insan kaynakları alanı ile ilgili bilgiler sunmasının yanında, iletişim odaklı bir meslek barındırdığı için de alana geçiş konusunda ciddi sıkıntılar yaşamanız pek olası değil. 

• İktisat: İktisat bölümü, sosyal bilimlerin en temel disiplinlerinden biri olarak bilinir. İk açısından ise bir işletmenin iktisadi anlamda nasıl kâr elde edebileceği, çalışma ilişkileri ve çalışan verimliliği açısından hangi yöntemlere başvurabileceğine dair detaylar, iktisat bilgisi gerektirir. İktisat bölümü de işletme gibi İk alanında çalışmış kişilerin en sık mezun olduğu bölümler arasındadır. 

• İşletme: İşletme bölümü, İk alanında çalışmak için en uygun bölümlerden biridir. İşletme yönetimi, organizasyon ve iletişim gibi konuları da içine alan işletme bölümü, insan kaynakları ile ilgili bilgiler de sunmaktadır. Ayrıca iyi bir sıralama neticesinde üst düzey üniversitelerde okuyabilir ve doğrudan insan kaynaklarına yönelebilirsiniz. 

• Bankacılık ve Finans: Bankacılık ve finans ile ilgili bölümler de ik alanında çalışmak için uygun bölüm derslerini barındırır. Yine bankacılık alanında deneyime sahip kişilerin tercih ettiği alanlardan biri, insan kaynaklarıdır. Eğer bankacılık mezunuysanız ve insan kaynakları alanında da çalışma niyetiniz varsa kendinizi kanıtlamanız durumunda herhangi bir sorunla karşılaşmazsınız. 

• Muhasebe: Muhasebe bölümü, insan kaynaklarında sıkça kullanılan verileri analiz etme ve raporlama işleri için uygun bir temel edinmenizi sağlar. Kurumun idari ve mali işleri için İk yönetimine önemli roller düşmektedir. Muhasebe bilginizle İk alanında çalışabileceğinizi belirterek alana geçiş yapabilirsiniz. 

Genel olarak sosyal bilim disiplinlerinin ve alanlarının İK alanında önemsendiğini söyleyebiliriz. Bununla birlikte problem çözme, analiz yapabilme ve istatistik oluşturma gibi konular için mühendislik ve istatistik bölümlerinin de bir fayda getireceğini belirtmeliyiz. Doğrudan İk mezunu olmadığınız için iş başvurusu konusunda bir tereddüt yaşamanız normal. İş başvurusu aşamasında kendinizi öne çıkarmak ve kanıtlamak açısından İk alanı ile ilgili eğitimler alabilir ve gelişime açık olduğunuzu gösterebilirsiniz. Ayrıca sertifikalara ve mezun olduğunuz bölüme ek olarak İK yüksek lisans seçeneğini de tercih edebilirsiniz. 

İnsan Kaynaklarında Öne Çıkarıcı Bir Özellik: Deneyim

Pek çok meslek için deneyimin ne kadar öne çıkarıcı bir nitelik olduğundan rahatlıkla söz açabiliriz. Hatta iş hayatında; alan eğitiminin, deneyim yanında pek de önemsenmediğinden de bahsedebiliriz. Öncelikle bir şeyin farkına varmak yerinde olacak ve işinizi kolaylaştıracak. Çağımızda alan eğitimi, yalnızca üniversite eğitimiyle sınırlı değildir. Ayrıca iş hayatında yetkinlikler devri diyebileceğimiz bir dönem de çoktandır kendini hissettirmiş durumda. Bunun ne anlama geldiğinden biraz söz açmak gerekiyor. 

Yetkinlikler ve deneyim, ilgili meslek hakkında tecrübe ve alan bilgisi edindiğinizi gösteren emarelerdir. Günümüzde yetkinlik tanımı epey geniş ele alınıyor. İk alanında da yetkinlikler başlı başına işe alımı gerçekleştirebilecek kadar önemli görülüyor. Ayrıca hemen insan kaynakları uzmanı olma gibi bir kariyer düşü gerçek olmadığından kendinize katabileceğiniz deneyim ve yetkinliklerin farkına varmak gerekiyor. İk alanındaki yetkinliklere bakacak olursak yönetim ve iletişim konularının bir adım önde olduğunu görebiliriz. İK geniş bir alan olduğu için ve bu geniş alanı mümkün olan en doğru şekilde yönetmek de gerekli bir nitelik olduğundan,; yönetim ve organizasyon becerilerinizin gelişmiş olması gerekir. Tabii ki bu nitelikleri geliştirmek için işin mutfağını öğrenebileceğiniz bir yere de ihtiyaç vardır. 

İnsan kaynakları alanında deneyim elde etmenin birkaç yolu var. Bu yollar sonunda, ik uzmanlığı gibi bir pozisyona yükselme de bir hayalden ötesine geçebiliyor. Mezun olan herkesin sorduğu soruyu İk alanı için de sormak mümkün: İnsan kaynaklarında deneyim nasıl kazanılır?

Öncelikle, deneyim elde etmenin yolları kişiden kişiye değişir ve yol boyunca verilen kararlar bir şekilde kariyeri de etkiler. Bundan dolayı vereceğimiz tavsiyelerin mutlaka size uygun olacağını ve iş vaat edeceğini söyleyemiyoruz. Yine de denenmiş ve alandaki kişilerin de onayladığı bazı tavsiyelere de kulak asmak gerekiyor.

Stajyer Olarak Başlamak

İK için en öğretici ve doğru yol stajyerlikten geçiyor. İk stajyeri, stajyerliğin konforu altında işi yavaş yavaş öğrenme imkânına sahiptir ve eğer işi en iyi şekilde yaparsa aynı kurumda insan kaynakları elemanı ya da insan kaynakları uzman yardımcısı olarak tam zamanlı kadroya geçebilir. Ayrıca insan kaynakları alanı, uzun dönem stajyerlik için de en uygun alanlardan biri. Eğer uzun dönemli ik stajyeri pozisyonuna geçerseniz hem maaş kazanır hem de aynı kurumda çalışabilme olanağını elde edebilirsiniz. İk stajyeri olmak için ise sıklıkla Linkedin mecrasını bakın ve kariyer sitelerindeki uzun dönemli staj ilanlarını takip edin. Daha detaylı bilgi için ik stajyerliği hakkındaki yazımızı da okuyabilirsiniz. 

Yakın İlişkili Alanlarda Deneyim Elde Etmek

İK alanında deneyim elde etmenin öneminden bahsettik. Peki farklı olarak İk alanına yakın alanlarda deneyim elde etmeniz ne işe yarar? İK alanında kariyer hedefleyenlerin bir kısmı meslek ya da kariyer değişimi neticesinde bu hedefi gerçekleştirmeyi düşünüyorlar. Kariyer değişimi gene olarak riskli bir tercihtir fakat kişinin kendisini tatmin edecek bir mesleği tercih etme hakkı da vardır. Bu durumda yapılacak en mantıklı şey, ilgili alana yakın işlerle meşgul olup alana geçişi kolaylaştırmaktır. İK alanında çalışmak ve nihayetinde ik uzmanı olmak için geç sayılabilecek bir durum yoktur. Meslek ve kariyer değişimi gibi tercihleri, İK alanı kabul etmektedir. Fakat böyle bir durumda, daha yoğun ve ayrıntılı düşünmek ve yol haritasını da netleştirmek gerekir. Öncelikle insan kaynakları alanına geçişi kolaylaştıracak bazı işler ve meslekler vardır. Bunlardan bahsetmek gerekirse şöyle bir sıralama yapmak mümkün:

• İletişim Sektörü

• İdari İşler

• Muhasebe-Mali İşler

• Danışmanlık-Koçluk

• Bankacılık

• Medya ve Yayıncılık Sektörü

• Endüstri Mühendisliği

• Psikoloji- Sosyoloji

Bu alanlardaki ciddi deneyimler ve yetkinlikler İk alanındaki görev ve iş tanımına da uygundur. Yalnız alana geçiş yapmak her zaman kolay değildir. Bu alanlar çalışırken kendinizi İk konusunda da geliştirmeniz gerekir. Bunu kaliteli sertifika programlarına katılarak gerçekleştirebilirsiniz. Bir başka seçenek ise İk yüksek lisansı ya da açıköğretim ik yönetimi eğitimi almanızdır. Hem ilgili alanın bölümünü okuyarak bilgi sahibi olabilir hem de İk alanına yakın bir alanda çalışarak deneyim kazanmış olursunuz.

İlgili Bölümden Mezun Olmak ve Referansların Çokluğu

Üniversite eğitimi alarak İk alanı ile ilgili bilgilerinizi çoğaltmanız mümkün. Daha önce de bahsettiğimiz üzere çalışırken sertifika programlarına ya da İk yüksek lisansına başvurmanız da kabul edilebilir. Yalnız İk alanındaki iş ilanlarına baktığımız zaman çoğunlukla ilgili bölümden mezun olmak değil, deneyim sahibi olmak ibaresine dikkat çekilir. Yine de bölümü okuyarak hocalarınızdan referans alabilir ve İk stajyeri iş ilanlarına başvurmak için şansınızı artırabilirsiniz. Burada tekrar tavsiye ettiğimiz birinci yola çıkıyoruz. İnsan kaynakları yönetimi okuyarak İk stajyeri ilanlarına rahatlıkla başvurabilir ve ilgili kurumdan ciddi referanslar edinme olanağını elde edebilirsiniz. Referans veren kişilerin deneyimleri ve sektördeki ağırlıkları, bir sonraki işe alım için size avantaj sağlayabilir.

Netice olarak insan kaynakları uzmanı olmak için aşama aşama yolları döşemek gerekiyor. Hangi yolu seçeceğinizi ya da hangi yolu döşeyeceğinizi mesleğe ve alana olan ilginiz, koşullar ve alanın değişen dinamikleri belirleyecektir.