Yaratıcı Drama Aşamaları

Yaratıcı Drama, dünyada 1900'lü yılların başından itibaren bir öğrenim yöntemi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye'de okul ve kurumsal şirketlerde tiyatro tekniği içerisinde uygulanmaktadır. İlk olarak Amerika'da kullanılan kavram, İngiltere'de "eğitimde drama"; Almanya'da "oyun pedagojisi"; Türkiye'de "yaratıcı drama" ismi ile yer almıştır. Bireyin hayal gücünü geliştiren bu yöntem, kişilerin olay ve durum arasındaki ilişkileri kolay bir şekilde öğrenmesine yardımcı olur. Dikkat, algılama, dinleme, konuşma, yorumlama ve vücut dili gibi iletişim becerilerini artırır. Bireylerin olumsuz davranışlarını değiştirir.

Yaratıcı Drama, herhangi bir konuda doğaçlama ve rol yapma gibi teknikler ile gerçekleştirilen canlandırmalardan oluşur. Gazete haberi, fotoğraf, öykü, anı, kitap veya ders konusu ile somut ya da soyut bir olgu, eğitimde işlenecek konular arasında yer alır. Çocuk ya da yetişkin fark etmeksizin herkes tarafından tercih edilen Yaratıcı Drama eğitimi, birbirinden farklı teknik yöntem ile uygulanır. Kişilerin estetik bilincinin gelişmesini sağladığı gibi eleştirel düşünme yeteneğine de katkıda bulunur. Sosyal ilişkilerinizi iyileştiren bu eğitim modeli, hayatınıza değer katar. Bu içerikte size, Yaratıcı Drama eğitiminin aşamalarını, özelliklerini ve bireylere sağladığı faydaları aktaracağım.

Yaratıcı Drama Nedir?

Yaratıcı Drama; eğitim boyunca kişilerin kendilerini gerçekleştirmesini sağlar. Dramatik oyundan farklı olan bu yöntem, öğrencilerin öz saygı ve disiplin kazanmasına destek olur. Sanatının ilhamını tekniğinden alan yaratıcı drama, duygusal farkındalık ve konsantrasyonu keşfeder. Çocuk, genç ya da yetişkin fark etmeksizin herkese olumlu katkısı bulunur. Bireylerin olgu, olay ve kavramlara eleştirel bir şekilde bakmasını sağlar. Sanatın, bilimin ve teknolojinin bir arada kullanıldığı Yaratıcı Drama, kişileri olumsuz davranışlardan arındırır.

Kavramları sağlıklı ve doğru bir şekilde algılamaya yardımcı olan bu yöntem, kişilerin sosyal yönlerini geliştirir. Yaratıcı Drama aşamaları, bir grubun üyelerinin deneyimlerinden yola çıkarak canlandırılması ile gerçekleşir. Deneyimli bir eğitmenin yönetiminde uygulanan Yaratıcı Drama süreci, şimdi ve burada ilkesi ile rol yapmaya dayalıdır. Tiyatro ve drama etkinliklerinden faydalanan Yaratıcı Drama aşamaları, bilişsel örüntülerin yardımıyla yeniden yapılandırılır.

Yaratıcı Drama Aşamaları Nelerdir?

Yaratıcı Drama; yöntem ve amaç olarak farklı alanlarda kullanılır. Eğitim, psikolojik danışma ve rehberlik, sosyal hizmetler ve kültürlerarası çalışmalar gibi çeşitli amaçlarda oldukça faydalı bir eğitim olarak görülür. İnsanın bulunduğu her ortamda kullanıma uygundur. Duygu ve düşüncelerinizi açık bir şekilde ifade etmenizi kolaylaştırır. Yaratıcı Drama süreci çeşitli aşamalar ile gerçekleşir. 

Yaratıcı Drama Aşamaları şöyle;

• Plan Hazırlama Aşaması

Amaç ve kazanımları belirlemeyle başlayıp içerik hazırlama süreci ile devam eder. Eğitmen amaç ve kazanımları belirler. Kişilerin öğretim süreci sonunda kazanacakları ve uyarıcıya verdikleri tepkiler belirleyicidir. Amaç kazanıma döndürüldüğü zaman etkili bir planlama gerçekleşir. Sanat ile birlikte sosyal bilimlerden yararlanılır. Yaratıcı Drama; resimden müziğe, edebiyattan tiyatroya kadar her alanda içerik üretir.

• Uygulamalar Aşaması

Isınma ve hazırlık çalışmalarını içerir. Katılımcıyı dramaya hazırlayan bu aşama, lider ve öğretmen ilişkisini güçlendirir. Spor ve dans gibi harekete dayalı çalışmalar eşliğinde bir sonraki aşamaya hazırlanılır. Tanışma, uyum, etkileşim gibi özellikleri kazandırır. Eğitmenin koordinatörlüğünde yapılan çalışmalar, kesin kurallar çerçevesinde belirlenir. Bedenin ve zihnin ısınması amaçlanır. 

• Oyun Aşaması

Eğitmenin belirlediği konulara uygun oyunlar ile kişilerin eğitime alışması sağlanır. Evrensel çocuk oyunları, Yaratıcı Dramanın oyun aşaması içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu adım sürecinde, oyunlar gidişata göre değişikliğe uğrayabilir. Özgür bir şekilde oynanan oyun, çocukların temel ihtiyaçları arasında yer alır. Bu Yaratıcı Drama aşaması, kişilerin rahat hareket etmesine yardımcı olur. 

• Doğaçlama Aşaması

Öğrencilerin kısa bir süre düşünmesine izin verildikten sonra kendiliğinden oynadığı adımdır. Kişinin gördüğü ya da yaşadığı olayları canlandırmasıdır. Bu Yaratıcı Drama Aşamasında; çocuk keşfeder, gelişir, buluş yapar ve öğrenir.

• Oluşum Aşaması

Önceden yapılan etkinliklerin yardımı ile şaşırtıcı sonuçlara ulaşılmasıdır. Süreç sonucunda; şiir, karikatür, öykü, resim, müzik, mektup ya da günlük gibi ürünler çıkabilir. İyi bir şekilde planlanması gereken bu aşama, belirli bir yaş grubuna hitap eder. 

• Değerlendirme Aşaması

Eğitmen, katılımcılara soru sorarak öğrenilen bilgilerin pekişmesini sağlar. Bu Yaratıcı Drama aşamasında, eğitmen yürüttüğü sürecin kontrolünü yapar. Kişilerin verdiği cevaba göre amaca ulaşılıp ulaşılmadığı anlaşılır. Yaratıcı Drama, öğrencinin kişilik eğitiminde baş rol oyuncusu olur.

Yaratıcının Dramanın Özellikleri Nelerdir?

Yaratıcı Drama Aşamaları, çeşitli özellikler çerçevesinde şekillenir. Bir amaç uğruna gerçekleştirilen bu eğitim, doğaçlama ve rol yapma gibi yöntemler ile canlanır. Yaratıcı Dramanın özellikleri;

• Bu eğitim, grup etkinliğidir. Çalışmalar, bir eğitmen eşliğinde yapılır.

• Katılımcı merkezli olan Yaratıcı Drama, günlük yaşamda karşılaşılan sorunlar ile kolay bir şekilde başa çıkılmasına yardımcı olur. 

• Canlandırma teknikleri ile gerçekleşir. 

• Süreç odaklı olan Yaratıcı Drama, katılımcılara anlamlı yaşantılar sunar.

• Tiyatro ile farklılıkları olmasına rağmen tiyatrodan beslenir.

• Oyunların -mış gibi yapma, kurallar içerisinde özgürlük, yarışma, çatışma ve dramatik özelliklerinden faydalanılır.

• Yaratıcı Drama aşamaları; ısınma ve iletişim çalışmaları ile başlayıp canlandırma süreci ile de devam eder.

Yaratıcı Dramanın Sağladığı Faydalar

Yaratıcı Drama, çocuk ya da yetişkin fark etmeksizin herkesin kişisel gelişimine olumlu katkılarda bulunur. Hem sanatsal hem de bilimsel bir etkinlik sürecidir. Utangaçlık, asosyallik ya da güvensizlik gibi olumsuz duyguların azalmasını sağlar. Yaratıcı Dramanın katılımcılara sağladığı faydalar;

• Oyun yöntemi ile soyut ve karmaşık olayların anlaşılmasını kolaylaştırır. Kişilerin karşılaştığı çatışmalar ile başa çıkmasına yardımcı olur.

• Bireylerin düş gücünü geliştirip zenginleştirir. Çocukların sanatçı ruhu taşıyan bireylere dönüşmesini sağlar.

• Estetik duygusuna olumlu katkılarda bulunan Yaratıcı Drama aşamaları, kavramların sağlıklı bir şekilde algılanmasına destek olur. 

• Eleştirel düşünme yeteneğini geliştirir. Çocukların hayatı yorumlamayı öğrenmesini sağlar. 

• Çocuklar drama yolu ile olay ve durumlar arasındaki bağlantıyı öğrenir. 

• Grupla yapılan bu etkinlik iş birliği, sosyal ilişkiler, iletişim kurma gibi yönlerin gelişmesini sağlar.

• Kişiler etkinlikler ile duygularını yansıtır. Böylece, duygusal gelişimi üzerinde etkileyici bir role sahiptir. 

• Milli ve manevi değerlerin gelişmesini sağlar. 

• Çocukların eğlenceli zaman geçirmesine yardımcı olan Yaratıcı Drama, sanat ve edebiyat eğilimini artırır.

Eğitimde Kullanılan Oyun Örnekleri

Yaratıcı Drama aşamaları içerisinde oyun önemli bir yere sahiptir. Çocukların derse olan ilgisini artırır. Yaşamın iyi bir şekilde kavranmasını sağlar. Bu aşama, geleneksel oyunlar çerçevesinde gerçekleşir. Yaratıcı Drama oyun örnekleri;

• Katılımcıların birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan el sıkışma oyunu,

• Katılımcıların birbirlerinin isimlerini öğrenmesine yardımcı olan müzikli balonlar oyunu,

• Tanışma amaçlı bir oyun olan isim balonları,

• Grup üyelerinin ortama ısınmasına destek olan alfabetik sıra oyunu,

• Katılımcıların ülkeleri öğrenmesini sağlayan ülke kağıtları oyunu.