Perfüzyon Nedir? Perfüzyonist Nasıl Olunur?

Canlıların temel yapı birimi hücredir. Hücreler bir araya gelerek dokuları, dokular organları, organlar sistemleri ve sistemler canlıyı oluşturur. Sistemlerin sorunsuz çalışması ve bu sayede canlılığın devam etmesi, hücrelerin yaşamsal faaliyetleri sürdürebilmek için enerji üretmesiyle gerçekleşir. Bu enerji ise besin ve oksijen ile sağlanır. Hücrelerin ihtiyaç duyduğu besin ve oksijeni taşımakla görevli olan sistem dolaşım sistemidir.

Canlının aldığı besin ve oksijen kana karışır ve dolaşım sistemi aracılığı ile tüm hücrelere ulaştırılır. Dolaşım sisteminde meydana gelecek bir aksaklık, doku veya organların hasar görmesine, kaybına, hatta ileri boyutta canlılığın sona ermesine sebep olur. Bu da demektir ki; eğer bir sebeple dolaşım sisteminin kalp ya da damarlar gibi elemanlarından biri devre dışı kalırsa, beslenemeyen dokular için eksrakorporeal (vücut dışı) dolaşım desteği gerekir.

Bu durumun örnekleri hipotermiye (vücut ısısının aşırı düşüşü) bağlı olarak uzuvların işlevini yitirmesi, organ nakilleri, açık kalp ameliyatları ve bazı büyük damar ameliyatlarında görülebilir. Bu tür olgularda dolaşımı vücut dışında sağlamak için perfüzyon cihazı ya da diğer adıyla perfüzyon pompası kullanılır.

Perfüzyon Nedir?

Perfüzyon, temel olarak hücre, doku ve organların beslenmesi anlamına gelir. Etimolojik olarak incelendiğinde, Fransızca’da ‘akıtmak’, ‘boşaltmak’ anlamlarına gelen ‘perfuse’ sözcüğünden türediği görülür ve tıp literatüründe, bir çözeltinin iğne veya intranül benzeri yardımcılarla damar yoluna akıtılması anlamında kullanılır.

Açık kalp ameliyatlarının başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için ameliyat ortamının kansız olması gerekir. Bunu sağlayabilmek için ise akciğer ve kalp fonksiyonları durdurulmalıdır. Dolaşımın sağlanamayacağı bu süreçte hasta ölmemesi için bir cihaza bağlanır. Kalp-akciğer makinesi olarak da adlandırılan bu perfüzyon cihazı, hastanın damar sistemine bağlanarak kalbin pompa işlevi ve akciğerin gaz değişim görevini yerine getirir, kan miktarı, vücut ısısı, kandaki oksijen oranı ve kan basıncı gibi bilgileri gözlemlemeyi sağlar.

Tıpta perfüzyon teknikleri konusundaki gelişim, açık kalp ve damar ameliyatlarının başarılı bir şekilde yapılabilmesinin yanı sıra donör organların beslenebilmesini sağlayarak, nakil işlemi için 24 saat süre tanıyabilmekte ve hipotermi ya da benzeri sebeplerle işlevini yitirme eğilimindeki organların kurtarılmasına olanak tanımaktadır.

1950’lere kadar açık kalp ameliyatları yapılamadığından birçok kalp ve damar hastalığı ne yazık ki tedavi edilemiyordu. Çünkü bu organ ve dokulara müdahale edebilmek için bir süreliğine işlevlerini durdurmak, bu süre içerisinde de hastayı hayatta tutmak mümkün olmuyordu. 1950’lerin başında perfüzyon cihazı bulundu, bu sayede tıpta büyük bir ilerleme kaydedildi ve kalp damar hastalıklarının tedavisi mümkün hale geldi.

Perfüzyon Teknikleri Nedir?

Kalp ve damar ameliyatları esnasında kalp-akciğer pompası, kalp ve solunum destek üniteleri gibi cihazları kuran, uzman cerrah gözetiminde bu cihazları kullanarak vücut dışı dolaşım işlemini yöneten, bu sırada hastanın değerlerini gözlemleyerek gereklerini yerine getiren kişileri yetiştirmek üzere, yüksekokul düzeyinde eğitim veren programın adı ‘Perfüzyon Teknikleri’dir. Aynı zamanda fakülte mezunlarının ‘perfüzyonist’ olarak yetiştirilmesini amaçlayan yüksek lisans programı da aynı isimle anılmaktadır.

26 Nisan 2011 tarihinde yürürlüğe giren meslek yasası ile ‘perfüzyonist’ tanımı yapılmış ve bu mesleği yapmak için alınması gereken eğitim net olarak belirlenmiştir. 6-12 Şubat 2012 tarihleri arasında ise Sağlık Bakanlığı tarafından, en az 1 yıldır perfüzyonist olarak çalışan, bu süreyi, katıldıkları operasyonları ve en az lise düzeyinde olmak üzere mezuniyetlerini kurumlarından onaylı şekilde belgelendirebilen kişiler yoğun bir eğitime tabi tutulmuşlardır. Eğitim sonunda sınavı başarıyla tamamlayanlara ‘Perfüzyonist Yetki Belgesi’ verilmiştir. Yetkilendirme süreci 2012 yılında son bulmuştur.

Günümüzde Üniversitelerin sağlık meslek yüksekokulları veya sağlık bilimleri fakülteleri bünyesinde bulunan 2 yıllık ‘ perfüzyon teknikleri ’ programları ‘ perfüzyon teknikeri ’ yetiştirirken, öğrenim süresi 4 yıl olan  perfüzyon  lisans programları ise ‘ perfüzyonist ’ ünvanı ile mezunlar verir. Diğer bir deyişle ön lisans programları, mesleğe bir başlangıç ya da hazırlık aşaması sayılır. Görev alabilmek için mutlaka 4 yıl okumak gerekir.

Perfüzyon okuyanlar, özel hastane ve kliniklerde çalışma imkanlarının yanı sıra kamuda atama imkanına sahipken, perfüzyon teknikerleri özel sektör ya da kamu fark etmeksizin bu alanda çalışmaya yetkili değildir. Ancak ön lisans diplomalarını aldıktan sonra vakıf ya da devlet üniversitelerince açılan lisans tamamlama programlarını da bitirerek veya dgs ile perfüzyon lisans programlarına kaydolup başarıyla tamamlayarak perfüzyonist olarak çalışmaya hak kazanırlar.

İş tanımı gereği bir hastanın hayati sorumluluğunu üzerine alan perfüzyonist ,tedavi konusunda olmasa da insan anatomisi ve fizyolojisi konusunda neredeyse bir cerrah kadar bilgili olmalıdır. Bu sebeple perfüzyon lisans eğitimi sırasında, tüm bölümler için ortak olan derslerin yanı sıra

• Anatomi

• Fizyoloji

• Perfüzyon teknikleri teknolojisi

• Perfüzyon cihazları

• Tıbbi terminoloji

• Biyokimya

• Kalp hastalıkları

• Farmakoloji

• Ekstrakorporeal yaşam desteği

• Kardiyak anestezi

• Hematoloji

• Transplantasyonda perfüzyon

• Kan ve kan ürünleri transfüzyonu prensipleri

• Ekstrakorporeal dolaşımda hasta monitörizasyonu

• Temel mikrobiyoloji ve enfeksiyon hastalıkları

gibi dersler verilerek alanında uzman ve donanımlı perfüzyonistler yetiştirilmesi amaçlanmaktadır.

Lisans ve ön lisans eğitimleri esnasında teorik derslerin yanı sıra uygulamalı dersler, laboratuvar dersleri, klinik uygulamaları bulunur. Ayrıca mezun olmadan önce mutlaka yaz stajı yapmak gerekir, ki bu staj mesleğe atılmanın, deneyim kazanmanın ilk adımıdır.

Perfüzyonist olmanın yollarından biri de biyoloji, sağlık bilimleri, biyomedikal ve benzeri alanlarda lisans eğitimini tamamladıktan sonra perfüzyon yüksek lisans programını tamamlamaktır. Yüksek lisans sonrası, kişiler bu alanda çalışmaya yetkinlik kazanacaklardır. Yüksek lisans programında da lisans programına eş değer dersler verilerek perfüzyonistler yetiştirilmektedir.

Her öğrenciden master programı boyunca en az 75 vakada kardiyopulmoner bypass tecrübesi edinmiş olması beklenmektedir. Bu vakalar esnasında hazırlık aşaması, perfüzyon cihazlarının seçimi, operasyon boyunca kararların alınması gibi değerlendirmeler yapılmaktadır.

Perfüzyonist Nedir?

Akciğer, kalp ve böbrek gibi organların fonksiyonlarını takip eden makinelerin çalışmasıyla ilgili süreci yönetir. Vücuda makine ile kan pompalanmasını ve karbondioksitin atılmasını sağlayan kişidir. Kalp ve damar ameliyatları gerçekleştirilirken hastanın dolaşım ve solunum fonksiyonlarını yapay olarak sürdürür. Kalbi durduran ilacı verip hastanın makine ile bağlantısını kesme görevi Perfüzyonist isimli meslek elemanına aittir. Doktorlar ile işbirliği yapan uzmanlar, gerekli talimatlar doğrultusunda çalışır. Organların işlevleri hakkında bilgi sahibi olan kişiler, kan ve hücrelerin sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar.

Doktorlardan aldığı talimatlar doğrultusunda, ameliyat sırasında kullanılan makineleri çalıştırır. Hasta için gerekli kontrolleri gerçekleştirir. Perfüzyonist, hastanın fizyolojik parametrelerini ve kan biyokimyasını takip ederek gerekenleri yerine getirir. Makineleri kullanan en yetkili kişiye verilen mesleki unvandır. İnsan ilişkileri kuvvetli olan kişiler, ameliyathane ekibi ile işbirliği içerisinde çalışır. Hastayla yakın ilişkide olan uzmanlar, güçlü iletişim yeteneğine sahip olur. Uzmanlar, ameliyathanede önemli bir görev üstlenir.

Perfüzyonistlerin görev ve sorumlulukları şöyle;

• Dolaşım ve kalp, damar ekipmanlarını yönetir. Doğru kullanım sağlar.

• Kardiyopleji uygulaması ile miyokardı korur.

• Cerrahi durumlarda makineye bağlı hastayı gözetim altında tutar. Fonksiyonlarını kontrol ederek olası durumlara karşı önlem alır. 

• Hemofiltrasyon, ultrafiltrasyon ve aferez uygulamalarını gerçekleştirir.

• Çeşitli teknikler ile vücut sıcaklığı regülasyonunu yapar. 

• Kan ürünleri transfüzyonu, gerekli medikasyon ve anestezik işlemleri uygular.

• Donör doku ve organların korunmasına yardımcı olup olumsuz durumları engeller. 

• Kan gazları ve biyokimyasını analiz ederek gerekli işlemleri yapar.

• Hastanın hayatta kalması için gerekli tüm işlemleri uygular.

• Trombosit jel üretimini gerçekleştirir. Uygulama için zaman kazanır. 

• Hasta dolaşımı ile ilgili kayıtları tutar. Böylece, değerlendirmesini kolay bir şekilde yapar.

• Perfüzyonist adayları ile diğer tıbbi personelin eğitimine destek verir. Yeterlilik ve performans değerlendirmesine yardımcı olur.

• Kalite kontrol çalışmalarında görev yapar. Cihazların kullanıma hazır hâle getirildiğinden emin olur. 

• Seminer, kongre, söyleşi ya da panel gibi bilimsel etkinliklere katılarak mesleki gelişimini artırır. Bilimsel yayınları izler ve yorumlar.

• Kalp, akciğer ve böbrek makinelerinin devrelerini, mekanik bileşenlerini parçalara ayırır. Uygun olmayan maddeleri temizler. 

• Ekstrakorporeal devreyi birleştirip ameliyat için ön hazırlığını yapar. 

• Mesleki etik kurallara uyum sağlar. Görevinin gerekliliklerini tam anlamıyla yerine getirir.

• Hasta haklarına duyarlılık gösterir. İlişkilerini güven ve samimiyet çerçevesinde yürütür. 

Perfüzyonist Ne İş Yapar?

perfüzyonist; kalp-damar, akciğer, karaciğer ve benzeri operasyonlarda cerrah ve anestezi uzmanı ile koordine çalışarak vücut dışı dolaşım ünitesini kurmak ve yönetmekle yükümlü kişidir. bu operasyonlar sırasında kalbin fonksiyonunu durdurma görevini üstlenecek ve bu işlem için gerekli maddeleri vücuda aktaracak kişi de perfüzyonisttir.

• Perfüzyonistin tüm görev, yetki ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir;

• Kalp-akciğer makinesini kurmak ve yönetmek.

• Vücut dışı dolaşım ekipmanını yönetmek.

• Kalp fonksiyonlarının durdurulduğu cerrahi müdahaleler ve vücut dışı dolaşım sırasında hastanın fizyolojik verilerini takip ederek gerekli girişimleri yapmak.

• Kalp kasının korunması ile ilgili işlemleri gerçekleştirmek için kalbi gevşeme pozisyonunda durdurmak.

• Kanın süzülmesi veya ayrıştırılması ile ilgili uygulamaları yapmak.

• Kan pıhtılaşması ile ilgili verileri analiz ve monitörize ederek, pıhtılaşmayı önleyici girişimlerde bulunmak.

• Operasyon esnasında vücut sıcaklığının kontrolünü sağlamak, ısıyı şartların gerektirdiği düzeyde tutmak.

• Vücut dışı dolaşım ekipmanı üzerinden kan ürünleri, ilaçlar ve anestezik ajanların vücuda girişini sağlamak.

• Hastaya ait kanın pıhtılaşma faktörlerinden arındırılarak hastaya tekrar verilmesi anlamına gelen ototransfüzyon uygulamasını yapmak.

• İzole organ ve uzuv perfüzyonunun yapılmasını, ilaçların ve hücresel tedavilerin verilmesini sağlamak.

• Gerekli durumlarda donör doku ve organlarının korunmasına yardımcı olmak.

• Kanın vücut dışında oksijen değişiminin yapılmasını sağlayan ECMO ve kısa, orta, uzun dönem kalp destek cihazlarının yönetimini yapmak.

• Damar içerisinde oksijenasyon işleminin yönetimini yapmak.

• Kan gazları ve kan biyokimyasını analiz ve monitörize ederek gerekli girişimleri yapmak.

• Operasyon öncesi hasta hazırlığına ve operasyon sonrasında, tedavi edilen hastalığın görülme ve ölüme sebebiyet verme sıklığı ile ilgili toplantılara aktif olarak katılmak.

• Gerektiğinde trombosit jel üretimi yapmak

• Vücut dışı dolaşım fonksiyonlarının sağlanması için gerekli cihaz ve tekniklere hekim ile birlikte karar vermek.

• Vücut dışı dolaşım desteğinde olan hastanın taşınmasına destek sağlamak.

• Vücut dışı dolaşım sistemleri ve hasta dolaşımı ile ilgili kayıtları eksiksiz olarak tutmak.

• Vücut dışı dolaşım gerektirebilecek müdahalelerde ameliyathanede hazır bulunmak.

• Tüm cihazların 24 saat kullanıma hazır bulunmasını sağlamak.

• Gerektiğinde diyaliz makinesini kurmak ve çalıştırmak.

• Sorumluluklarını eksiksiz yerine getirerek hastanın hiçbir doku ve organına zarar vermemek.

• Vücut dışı dolaşım sistemleri ile ilgili olarak perfüzyonist, perfüzyonist adayları ve diğer tıbbi personelin eğitim ve performans değerlendirmesine katkıda bulunmak.

• Kalite kontrol çalışmalarında bulunmak.

• Mesleki gelişimini sağlamak amacıyla, alanı ile ilgili bilimsel etkinliklere katılmak, yayınları takip etmek ve değerlendirmek.

• Profesyonel etik kurallarına uymak.

• Hasta haklarına duyarlı olmak.

Tüm bu sorumlulukların önemi ve fazlalığı göz önünde bulundurulduğunda perfüzyonist ünvanına sahip kişilerin veya adayların taşıması gereken belli başlı özellikler bulunur. Bu özelliklerin ilki disiplinli olmaktır. Yapılacak bir hamlenin bir insanın hayatını kurtarabileceği, ya da bir hatanın bir insanın hayatını bitirebileceği düşünülürse, bu mesleğe dahil olacak kişilerin son derece disiplinli, özverili ve dikkatli olmaları beklenir.

Çok uzun süre cihaz başında oturup verileri takip ettirmeyi gerektiren iş tanımı sebebiyle, bu alanda çalışan kişilerin sahip olması gereken en önemli özelliklerden biri sabırdır. Bir anlık dalgınlık bir hayatı sonlandırabilir. Bir perfüzyonist her zaman bunun bilincinde olmalı, sabır ve dikkatle süreci yönetmelidir.

Kalp ameliyatları veya organ nakilleri gibi perfüzyonistlerin yer alacağı operasyonlar çoğunlukla uzun sürelidir. Ameliyathane ekibinin saatlerce, hatta bazen gün boyunca ameliyathanede kalması gerekebilir. Bu da kapalı ortamda uzun süre bulunmak demektir. Bu mesleği seçecek kişilerin kapalı ortamda uzun saatler geçirmekle ilgili bir problemi olmamalıdır.

Ayrıca bulunulan ameliyatlar hayati risk taşıyan operasyonlardır. Bir hastanın tüm sorumluluğu o an ameliyathanede bulunan her çalışanın üzerine eşit olarak dağılmaktadır. Bir insanın hayati sorumluluğunu taşımak oldukça streslidir. Bu sebeple perfüzyonist olarak çalışmayı amaçlayan kişiler stres yönetimini sağlayabilmelidir. Bu mesleği seçecek kişiler, ameliyathane ortamında karşılaşacakları fiziksel görüntü ve psikolojik baskının kendilerini rahatsız etmeyeceğinden emin olmalıdır.

Ameliyat süreci başarılı bir ekip çalışması gerektirir. Cerrahlar, hemşireler, anestezi bölümü çalışanları ve perfüzyonistlerin uyum içinde olmaları ve doğru iletişim kurabilmeleri oldukça önemlidir. Bu yüzden bu mesleği tercih edecek kişiler etkili iletişim kurma yetisine sahip olmalıdır.

Yapılacak operasyonlar birçok prosedüre tabidir. Her sağlık çalışanı gibi perfüzyonistler de prosedürlere hakim olmalı ve işleyişin dışına çıkmamalıdır.

Bu yolda ilerlemeyi düşünen kişilerin göz önünde bulundurması gereken bir diğer durum ise çalışma saatleridir. Uzun saatler boyunca mesai yapmak, zaman zaman nöbet tutmak gerekecek ve bunlar büyük ölçüde plansızca gerçekleşecektir. Konunun özü şudur; perfüzyonistlik severek yapılması gereken bir meslektir. Aksi taktirde özverili olmak ve ödün vermek çok zor olacaktır.

Perfüzyonist olmayı hedefleyen adaylar tüm bu faktörleri göz önünde bulundurarak, kendi sınırlarını ve kapasitelerini bilerek adım atmalıdır. Eğitim süresince oldukça çok emek verecek, detaylı bir staj süresinden geçecek, tüm yetkinlikleri kazandıktan sonra bu mesleğe başlayacak kişiler, üstesinden gelip gelemeyeceklerine emin olmadan yola çıktıkları taktirde, emeklerinin boşa gitmesi söz konusu olabilir. Fakat kendinden emin şekilde yola çıkan, eğitim sürecini tamamlayan ve çalışma hayatına atılan bir perfüzyonist, kesinlikle emeklerinin karşılığını alacaktır.

Perfüzyonistlerin Çalışma Alanları Nelerdir?

Perfüzyon bölümünü bitirerek perfüzyonist ünvanını alan kişiler, kalp-damar ameliyatları yapılan devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, eğitim ve araştırma hastaneleri ve özel hastanelerde ameliyathanelerde, organ nakli yapılan cerrahi birimlerde, yoğun bakım ünitelerinde ve diyaliz merkezlerinde çalışabilirler.

Ayrıca kemoterapik tedavilerde, ilaçlar vücuda damar yolu ile verildiğinde tüm organlara ulaştığından sağlıklı dokularda hasar meydana getirebilmektedir. Yalnızca kanserli dokunun veya organın perfüze edilmesi yani ilacın yalnızca kanserli organa verilmesi son zamanlarda onkoloji alanında tercih edilen bir yöntemdir. Bu aşamada da perfüzyonistlere ihtiyaç duyulmaktadır.

Türkiyede yılda yaklaşık 75,000 açık kalp-damar ameliyatının yanı sıra organ nakilleri karaciğer ameliyatları gibi vücut dışı dolaşıma ihtiyaç duyulan toplamda 200,000’e yakın olguya müdahale edilmektedir. Ülkede 300 civarı kardiyopulmoner bypass uygulaması yapılan merkez bulunduğu ve her kalp-damar cerrahı için en az 2 perfüzyonist çalışması gerektiği düşünülürse, bu alanda büyük bir istihdam açığı olduğu ortadadır.

Ayrıca lisans eğitimi veren üniversitelerin bu konudaki geçmişleri çok eski değil. Yeni yeni mezunlar vermeye başlayan bu alan, geleceğin mesleği olarak değerlendirilebilir. Perfüzyonistler, asgari ücretin yaklaşık 2-3 katı kadar maaşla işe başlarlar. Mesleki gelişim, beceri ve başarılarına göre alacakları maaş asgari ücretin 10 katını bulabilir. Yani bu stresli meslek sahiplerinin emeklerinin karşılığını aldığını söylemek mümkündür. Elbette elde edilen kazanç, gösterilen çabaların yalnızca maddi karşılığıdır. Bir insanın hayatına dokunmak, hayat kurtarmak ise bu meslekten alınabilecek en büyük manevi karşılıktır.

Perfüzyonistlerin Kariyer İmkanları Nelerdir?

Perfüzyonistlerin lisans eğitimini tamamladıktan sonra, seçebilecekleri iki yol bulunur. Birincisi; sahada kalarak aktif cerrahide devam etmektir. Bu yolda ilerleyerek hastane yöneticiliği, organ nakli komitesi yöneticiliği, yoğun bakım destek komitesi yöneticiliği gibi mevkilere erişebilirler.

İkinci yol ise lisans sonrası master ve doktora programlarına katılarak akademik kariyer yolunda ilerlemektir. Böylece donanımlı perfüzyonistlerin yetiştirilmesine ve perfüzyon teknikleri konusunda ilerlemelere katkıda bulunabilirler. Master programının 1-6 yıl civarı olması öngörülmektedir.

Perfüzyonist Maaşları

Perfüzyonistler, sağlık sektöründe oldukça önemli bir yere sahiptir. Doktorlar ile yakın ilişkide çalışan uzmanlar, hastalar ile doğrudan iletişim hâlindedir. Araştırma ve üniversite hastahanelerinde görevlendirilen sağlık çalışanları, özel ve devlet kuruluşlarında bulunur. Kişilerin kazancı; kurum ölçeğine, yeterliliğine, kişinin bilgi ve deneyimine göre değişir. Devlet ve özel sektör çalışanlarının maaşı farklılık gösterir. Devlette çalışan Perfüzyonistlerin maaşları şöyledir;

• En düşük 5.150 TL,

• En yüksek 5.900 TL olarak değerlendirilir. İlâve hizmet tazminatları, fazla mesai, döner sermaye gibi ücretlerden faydalanılır. 

Özel sektörde çalışan Perfüzyonistlerin maaşları ise;

• En düşük 5.000 TL,

• En yüksek 9.540 TL olup ortalama 7.140 TL olarak değerlendirilir.

Perfüzyonist Nasıl Olunur?

Üniversitelerin Perfüzyon lisans bölümlerinden ya da Sağlık Meslek Yüksekokulları'nın Perfüzyon Teknikeri bölümünden mezun olunması gerekir. Öğrenciler, DGS ile lisans tamamlama yönteminden faydalanabilir. Tıp, Veterinerlik, Eczacılık, Biyoloji, Genetik, Ebelik, Hemşirelik, Fizik, Kimya, Biyometri, Biyosistem Mühendisliği, Moleküler Biyoloji gibi bölümlerde yüksek lisans yaparak kendilerini geliştirebilir. Katıldıkları bilimsel eğitimler ile performanslarını artırabilirler. Perfüzyonistler geniş çalışma alanına sahiptir. KPSS ile yeterli puanı yaparak devlet hastahanelerine atanabilir, Eğitim ve Araştırma Hastahanelerinde görev alabilirsiniz. Özel sektörde çalışmak için Kalp ve Damar Cerrahisi bulunan tüm sağlık kuruluşlarına başvurabilirsiniz. Alanları ile ilgili sertifika programlarına katılarak iş verimliliklerini artırabilirler. Birbirinden farklı yurt içi ve yurt dışı bilimsel çalışmalarda bulunabilirler. 

Mesleki yeterliliğin yanı sıra sahip olunması gereken özellikler şöyledir;

• İş ahlakına ve disipline sahip olma,

• Detaylara önem verme,

• Yüksek odaklanma, 

• Sabırlı ve soğukkanlı olma,

• El ve göz koordinasyonu yüksek,

• Strese dayanıklı,

• Hızlı ve pratik karar verme, 

• Etkili iletişim becerisine sahip olma, 

• Ekip çalışmasına yatkın,

• Karaciğer transplantasyonu ve Vasküler Cerrahi işlemlerinde kullanılan cihazlar hakkında detaylı bilgiye sahip olma,

• Uzun saatler çalışmaya karşı fiziksel yeterliliği sağlama,

• Hasta mahremiyetine saygı duyma,

• Birlikte çalıştığı doktorların verdiği komutları hızlı bir şekilde anlayıp uygulama yeteneği.

Perfüzyon Teknikeri Nedir?

Perfüzyon teknikeri nedir? Sorusunu cevaplamadan önce “perfüzyon” kelimesinin ne anlama geldiğini açıklamak faydalı olacaktır. Hücre, doku ve organların beslenmesine perfüzyon denir. Başka bir tanımla perfüzyon: "Bir sıvıyı organ ya da dokuya kan damarları yoluyla pompalayıp ulaştırmak." anlamındadır. Perfüzyonu sağlayan organımız kalbimizdir. Kalbimiz damarlar aracılığı ile dokularımızı ve organlarımızı perfüze eder, yani besler. Boşaltım ihtiyacını gidererek hücrenin iç dengesini sağlar. Açık kalp ameliyatı genelde duran kalbe uygulanır. Kalbi durdurma işlemi tıbbi olarak bir dizi önlem eşliğinde gerçekleştirilir.

Ameliyat sırasında kalbin damarları perfüzyon cihazına bağlanır. Bu makine kana oksijen sağlar ve oksijenlenen kanı vücuda geri pompalar. Tabi bu esnada kan karmaşık işlemlerden geçer. Perfüzyon cihazını kullanan sağlık görevlileri perfüzyonistlerdir. Perfüzyon teknikerleri, kalp ameliyatı esnasında hastanın dolaşım ve solunum fonksiyonlarını yapay olarak desteklemekle sorumludurlar.

Açık kalp ameliyatları ciddi riskler içerir. Geçici hafıza kayıpları, göğüs ağrısı, baş dönmesi vb. Birçok problemin önlenmesine hastanın etkin şekilde perfüze edilmesi önemlidir. Perfüzyon teknikerlerinin:

• Sorumluluk sahibi,

• Disiplinli,

• Analitik düşünebilen,

• Stres altında görev yapabilen ve doğru kararlar alabilen,

• Gelişmiş el göz koordinasyonuna sahip,

• Yeniliklere ve gelişimlere açık,

Olmaları beklenir. Bu nitelikler dışında anatomi, fizyoloji, farmakoloji vb. alan bilgilerinin iyi olması gerekir.

Perfüzyon Teknikeri Ne İş Yapar?

Perfüzyon teknikerleri, özel hastaneler, kamu ve üniversite hastanelerinde görev yapabilirler. Asli çalışma alanları ameliyathanedir. İhtiyaç durumunda yoğun bakım ve diyaliz birimlerinde görevlendirilebilirler. Samimiyetle ifade etmem gerekirse perfüzyon teknikerliği istihdam açısından dezavantajlı bir meslek alanıdır. Kamuya açılan kadrolar kısıtlı ve buna bağlı olarak alınması gereken KPSS puanı yüksektir. Özel sektör istihdamlarında tecrübeli perfüzyon teknikerlerine öncelik verilir.

Perfüzyon teknikerleri, perfüzyonist sorumluğunda görevlerini yerine getirirler. Perfüzyon teknikerlerinin hata yapma lüksü yoktur. Nitekim yapılan hatanın sonuçları ölümcüldür ya da ciddi sonuçludur. Genel olarak yaptıkları işleri sizler için sıralıyorum:

• Perfüzyon cihazını çalışmaya hazır hale getirmek.

• Ameliyat sürecinde hastanın solunumunu takip etmek.

• Ameliyat sürecinde hastanın dolaşımını takip etmek.

• Ameliyat ve operasyonlarda gerekli kayıt tutmak.

• Çalışma alanının düzenini ve güvenliğini sağlamak.

• Perfüzyonda kullanılan cihazların soğutulma ve dezenfeksiyonunu sağlamak.

• Kullandıkları cihazların bakım ve kalibrasyonunu takip etmek.

• Ameliyat ve diyaliz gibi süreçlerde sağlık ekibini desteklemek.

• Ameliyat süresince tetkik için numunelerin transferini sağlamak.

Perfüzyon teknikerlerin kan ve kan ürünleriyle sürekli teması kaçınılmazdır. Her ne kadar koruyucu ekipman kullansalar da başta enfeksiyon olmak üzere risklerle karşılaşırlar. Bu açıdan sağlık kurumlarında iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının hazırladıkları talimatlara uygun hareket etmeleri önemlidir. Hasta güvenliği önlemleri de cerrahi süreçlerde önemli rol oynar. Alınan tedbirler ciddi birçok problemin önüne geçecektir.

Perfüzyon Teknikeri Maaşları

Perfüzyon teknikerleri, kamu ve özel hastanelerde ve özel diyaliz merkezlerinde görev yaparlar. Görev yaptıkları kuruma göre aldıkları maaşlar değişiklik gösterir. Özel sektörde 3000-5000 TL arasında değişen maaş ödemeleri söz konusudur. İnternet verilerine göre ortalama maaşın 4000 TL civarında olduğunu söyleyebiliriz. Bazı kurumlarda asgari ücret ödemesi de yapılabilmektedir. Yapılan iş göz önüne alındığında bu miktarların düşük olduğunu düşünebilirsiniz. Çok da haklı olduğunuzu belirtmek isterim.

Kamuya 10/2 kadro derecesiyle atanan perfüzyon teknikerlerinin maaşı 2021 yılı zamlarıyla 4800 TL olmuştur. Kıdeme göre maaşlar artmaktadır. Örnek verecek olursak aynı yıl için 6/3 derecede perfüzyon teknikeri 5000TL, 2/1 derecede ise 5650 TL civarında maaş almaktadır. Bu miktarlara nöbet, ek mesai, AGİ ve döner sermaye ödemeleri dâhil edilmemiştir. Perfüzyon teknikerlerinin görev yaptığı ameliyathane ve diyaliz gibi birimler döner sermaye hesaplamalarında yüksek katsayıya sahiptir.

Perfüzyon Teknikeri Nasıl Olunur?

Önceleri perfüzyon teknikeri olmak için eğitim veren bir lisans ya da ön lisans bölümü bulunmuyordu. Ameliyathane hemşireleri ve anestezi teknikerleri Sağlık Bakanlığı’nın sertifika programlarına gönderiliyordu. Sertifika sahibi sağlık profesyonelleri sektörün nitelikli iş gücü ihtiyacını olabildiğince karşılamaya çalışıyordu. Sonrasında üniversiteler bünyesinde Perfüzyon Teknikleri Bölümleri açıldı. Bu bölümler, popüler ön lisans bölümleri arasında yerini aldı. İki yıllık ön lisans düzeyinde eğitim veren bölümü başarıyla bitirenler “perfüzyon teknikeri” unvanını alıyor.

Perfüzyon teknikerlerinin perfüzyonistlerle sıklıkla karıştırıldığına şahit oluyoruz. Bu iki unvanda alınan eğitim başlıkları örtüşse de eğitimin süresi noktasında ayrılırlar. Perfüzyonistler lisans düzeyinde 4 yıl süren eğitim alırlar. Perfüzyon teknikerlerinin eğitimi ise iki yıl sürelidir. Perfüzyonistler, perfüzyon teknikerlerine göre daha geniş yetkiye sahiptirler. Perfüzyon teknikerleri diplomalarıyla özel sağlık kurumlarına başvurabilirler. Kamuya atanmak isteyenlerin öncelikle KPSS sınavına girmesi gerekir. Bu noktada, KPSS 2019-1 merkezi atamasında: En düşük taban puanlı atama 90,086 - En yüksek atama ise 97,651 puan ile gerçekleştiği bilgisini vermek isterim. Açıkçası atama şartları oldukça zorlayıcı.

Perfüzyon Eğitimi Veren Okullar Ve Puanları

Bugün Türkiye’de lisans düzeyinde perfüzyon eğitimi veren 3 adet vakıf üniversitesi bulunur. Devlet üniversiteleri içerisinde de bu bölümün açılması için gerekli çalışmaları yürüten okullar mevcuttur. Lisans eğitimi veren okullar ve puanları şu şekildedir:

Perfüzyon Teknikleri Ön Lisans Programı Olan Okullar ve Puanları

Yüksek lisans programı ise birçok devlet üniversitesinin yanı sıra bazı vakıf üniversitelerinde de bulunmaktadır ve bu okullar şu şekilde sıralanabilir;

• Ankara Üniversitesi

• Çanakkale Üniversitesi

• Dokuz Eylül Üniversitesi

• Ege Üniversitesi

• Harran Üniversitesi

• İstanbul Üniversitesi Kalp Enstitüsü

• İzmir Katip Çelebi Üniversitesi

• Karabük Üniversitesi

• Sakarya Üniversitesi

• Sütçü İmam Üniversitesi

• Namık Kemal Üniversitesi

Ön lisans mezunlarının, eğitimlerini 4 yıla tamamlayarak perfüzyonist olmasını sağlayan lisans tamamlama programı ise yalnızca Atatürk Üniversitesi’nde bulunur.

Perfüzyon Teknikleri Bölümü (MYO) Nedir? 

Perfüzyon Teknikleri Bölümü: Kalp-akciğer makinası, kalp-akciğer destek cihazları ve diyaliz cihazlarının hazırlanıp çalıştırılmasını ve takibini destekleyecek nitelikli ara personel ihtiyacını karşılamak üzere açılmıştır. 

Perfüzyon Teknikleri (MYO) Bölümü TYT puanı ile öğrenci kabul eden 2 yıllık ön lisans programıdır. Mezunları “Perfüzyon teknikeri” unvanını alırlar ve uzman gözetiminde görev yaparlar. Bölümün örgün öğretim ve ikinci öğretim seçeneği vardır.

MTAL Sağlık Hizmetleri Alanı mezunları bu bölüme ek puan avantajlarını kullanarak yerleşebilirler. 

Bölümün DGS ile lisans bölümlerine geçiş hakkı bulunmaktadır. 

Mezunlar, ÖSYM sayfasında yayınlanan Tablo-2’ye göre perfüzyon ve hemşirelik lisans bölümlerine geçiş yapabilirler.

Perfüzyon Teknikleri Bölümü İş İmkanları Nelerdir? 

Perfüzyon Teknikleri Bölümü mezunları üniversite, özel hastaneler ve kamu hastanelerinde görev yapabilirler. Bu kurumların ameliyathane, diyaliz ve yoğun bakım birimleri görev tanımlarına uygun iş alanlarıdır. Son yıllarda yaygınlaşan özel diyaliz merkezleri de perfüzyon teknikerleri için yeni istihdam alanları açmaktadır.

Bu noktada mezunların iş bulma konusunda zorlanacaklarını tekrar hatırlatmak isterim. Nedenini açıklamam gerekirse şunu söyleyebilirim: Kamuda kısıtlı kadro açılmaktadır. Özel sektörde ise finans odaklı yönetim politikaları istihdamı zorlaştırmaktadır. Özel sağlık kurumları genellikle bu iş alanı için bölüm mezunlarını değerlendirmeye sıcak bakmazlar. Hemşire, ameliyathane teknikeri vb… unvanlarla görev yapanlar istemeden de olsa bu alandaki boşluğu doldururlar.

Yüksek puan alarak atanmayı başarırsanız kamuda 4500TL üzeri maaş alabilirsiniz. Kurumların sabit dışı ek ödeme miktarlarında farklılıklar olabilmektedir. Verimlilik puanı yüksek kurumlarda tavandan ek ödeme alma şansınız olacaktır. Tabi ki tam tersi bir durumla da karşılaşabilirsiniz.

Özel sektörde ise perfüzyon teknikeri maaşları düşüktür. İş başvurularınızı asgari ücret teklifi alabileceğinizi öngörerek yapmanız faydalı olacaktır. Aksi halde hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Hata yapma lüksünüzün olmadığı bu görev alanının çok daha yüksek ücretleri hak ettiği noktasında size katıldığımı bilmenizi isterim. 

Perfüzyon Teknikleri Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?

Perfüzyon teknikerleri uzman denetim ve sorumluğunda görev yaparlar. Çalışma alanlarında kan ve kan ürünleriyle temas riski yüksektir. Bu nedenle Sağlık Kurumlarında İş Sağlığı Ve Güvenliği kurallarına riayet etmeleri önemlidir.
Önemli olan görevlerini sizler için aşağıda sıralıyorum:

• Ameliyat ve operasyonlarda kayıt tutmak.

• Çalışma alanının düzenini sağlamak. 

• Kullandıkları cihazları çalışmaya hazır hale getirmek.

• Kullandıkları cihazların soğutulma ve dezenfeksiyonunu sağlamak.

• Ameliyat sürecinde hastanın solunumunu takip etmek.

Yaptıkları iş kısıtlı gibi görünse de perfüzyon teknikerleri ameliyat ve diyaliz süreçlerinde tıbbi ekibe çok yönlü destek sağlarlar. Uzun süre ayakta kalmak oldukça yorucudur. Üstelik dikkatinizin üst seviyede olması istenir. En çok da sabrınızla sınanacağınız bir çalışma alanıdır.

Perfüzyon Teknikleri Bölümü Dersleri Nelerdir?

Perfüzyon Teknikleri Bölümünde mesleki ağırlıklı ders programı uygulanmaktadır. Bunun yanı sıra zorunlu kültür dersleri de okutulmaktadır. Zorunlu staj uygulaması olduğunu da bilmeniz faydalı olacaktır. Bölümün mesleki dersleri Diyaliz Bölümü (MYO) dersleri ile benzerlik gösterir.

Ders başlıkları öğrenim göreceğiniz üniversiteye göre değişebilmektedir. Genel temel mesleki dersleri fikir sahibi olmanız için sıralıyorum:

• Laboratuvar Aletleri

• İlk Yardım

• Klinik Perfüzyon

• Pediatrik Perfüzyon 

• Kan Ürünleri

• Farmakoloji

• Enfeksiyon Kontrol ve Sterilizasyon Esasları

• Temel Anatomi ve Fizyoloji

• Temel Biyokimya

• Temel Sağlık Uygulamaları

• Perfüzyon Bilgisi

• Kalp Hastalıkları

• Deontoloji ve Tıbbi Etik

• Sağlık Hizmetleri Yönetimi

• Psikoloji ve Davranış Bilimleri

• İş Sağlığı ve Güvenliği