Mülakatta Sorulmaması Gereken Sorular
Soru Konusu | Neden Sorulmaması Gerektiği | Olabilecek Sonuçları |
---|---|---|
Yaş | Rencide edici olabilir ve çocuk işçiliğine yeltenim olarak algılanabilir. | İş başvurusu sürecinde ayrımcılık iddiası |
Tutuklanma Kaydı | Başvuranın geçmişi ile ilgili ön yargıya yol açabilir. Ayrıca birçok ülkede yasaktır. | İhlal nedeniyle yasal işlemler |
Başvurulan iş yerindeki çalışanlarla arkadaşlık durumu | Bu durumun işe uygunlukla ilgisi yoktur ve olumsuz bir etki yaratabilir. | İş verimliliğinin düşmesi |
İflas ve kredi sorunları | Bu durumun işe uygunlukla ilgisi yoktur ve bazı yerlerde yasaktır. | İş kanunlarına uyumsuzluk |
Vatandaşlık | Ayrımcılık olarak yorumlanabilir ve bazı yerlerde yasaktır. | Ayrımcılık iddiaları ve yasal sorunlar |
Engellilik Durumu | Mülakat sırasında engelliliğin işlevsellikle ilgili gerekçeler dışında sorulması kabul edilebilir değildir. | İşe alım sürecinde ayrımcılık iddiaları |
Sürücü belgesi | İlgili iş pozisyonu için gerekli değilse, gereksiz ve potansiyel olarak ayrımcıdır. | İş başvurusu sürecinde ayrımcılık iddiası |
Acil durum iletişim bilgisi | Başvuru sırasında gereksiz ve işe uygunlukla alakasız bir bilgidir. | Gizlilik ihlalleri |
Yabancı dil becerileri ve aksan | Ayrımcılık olarak algılanabilir, işten bağımsız yabancı dil becerisini sormamalısınız. | Dil ayrımcılığı iddiası ve kanunen suç |
Evlilik durumu-isim değişikliği-eş-çocuk durumu | Bu özel bilgiler işle ilgisi olmayabilir ve ayrımcılık olarak algılanabilir. | Kişisel alanın ihlali ve ayrımcılık iddiaları |
Hukuki bir düzlemde ve kurallara uygun bir mülakata tabi tutulduğunuzdan emin olmak için mülakatta sorulmaması gereken sorular, bazı başlıklar ve nedenleri:
Mülakatta Sorulmaması Gereken Sorular Neler?
Yaş.
İş kanununa göre bir çocuk işçiyi işe alamazsınız. Bir çocuk işçi ihlali olabilme ihtimaline olabileceğine dair şüpheleriniz varsa bunu sormalısınız. Eğer böyle bir şüphe hiç oluşmamışsa rencide edici bir soru olabilir. Eğer kafanızda yeterli şüphe varsa, bu durumda kişinin yaşının çalışmak için yeterli olduğunu öğrenmek üzere kanıt isteyebilirsiniz. Mülakatta sorulmaması gereken sorular dediğimizde aklımıza öncelikle aday kaç yaşında diye şüpheye düşmemelisiniz. Bu çok aykırı bir durumdur.
Tutuklanma Kaydı.
Bence sormayın. Zaten resmi kayıtlarda mevcut. Ayrıca bu soru bazı ülkelerde yasak olabiliyor. Mülakatta sorulmaması gereken sorular değil, tamamen kanun ile yasaklanmış bir soru olabiliyor. Belki suç oranı yüksek ülkelerde bu sorulamayabilir. Eğer öyle bir durum varsa ve adayın tutukluluk kaydından dolayı işe alınmadığını yazmak için tamamen pozisyonla alakalı bir gerekçeniz olması gerekir.
Başvurulan iş yerindeki çalışanlarla arkadaşlığının olup olmadığı.
Bu bilgi başvuran kişinin belirli bir işte başarı gösterebilme yeteneği ile alakasızdır. O işyerinde çalışanların arkadaşları veya yakınlarının işe alımını teşvik etme veya yasaklamaya çalışmak, çalışanların üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir.
İflas ve kredi sorunları.
Türkiye'de böyle bir yasa yok ama Amerika'da bir şirkette çalışacaksanız Federal İflas Yasası gereğince bunun temel alınarak ayrım yapılması illegal bir durumdur. Bu yüzden hiçbir zaman iflas durumunu sormayın. Bütün kredi soruları Adil Kredi Raporlama Yasasına uymalıdır.
Ülkemizde de böyle bir soru sormanın işe alımla çok alakası olduğunu düşünmüyorum. Hepimiz para kazanmak için iş arıyoruz ve para kazanmak için çalışıyoruz.
Vatandaşlık.
Amerika'da ilgili bir yasa veya yönetmelik olmadıkça başvuran adaylara ABD vatandaşı olup olmadıklarını soramazsınız. Çünkü bu Göçmen Reformu ve Kontrol Yasası gereğince ayrımcılık sayılıyor. Adaylara Birleşik Devletler ‘de çalışıp çalışamayacaklarını sormaya yetkiniz var. Bundan ötesi yok. Keşke tüm ülkeleri kapsayan bir uygulama olsa.
Engellilik Hali Neden Sorulmamalı?
Engellinin engeli veya fark edilen engelliliği hakkında sorular sorması çirkin ve kabadır. Aday zaten resmi evraklarını ve engellilik durumunu size yazılı olarak bildirecektir. İşe odaklanmak kritiktir, engelliliğe değil. Onlara güvenli bir şekilde işin temek işlevlerini yerine getirebilecek kapasiteye sahip olup olmadıklarını sorabilirsiniz. Mülakatta sorulmaması gereken sorular için aslında bunu ilk sıraya koymak gerekirdi.
Sürücü belgesi.
İş gerektirmediği sürece sormaktan kaçının çünkü istatistik olarak bu engelli olan bireyleri baştan elemenize sebep olabilir. Ofis çalışanına ehliyetin var mı demek gerçekten saçma.
Acil durum iletişim bilgisi.
Başvuru sırasında gerçekten gereksizdir ve hiç anlayamadığım bir sorudur. Yer altında çalışmadığınız sürece acil durum için telefon vermenin gerekçesi nedir?
Yabancı dil becerileri.
Türkçe ye hakimiyeti ve aksanı ile ilgili sadece iş için gerekli ise sorun yoksa ırk ayrımcılığı olarak algılanabilir.
Kilo-boy-fiziksel yetenekler.
Ayrımcı olabilir. İşin gerektirdiğine odaklanmak önemlidir, kişinin fiziksel karakterlerine değil.
Evlilik durumu-isim değişikliği-eş-çocuk.
Bunlarla alakalı herhangi bir soru özellikle kadına karşı ise ayrımcılık olarak algılanabilir. Hiçbirinin işle bir ilgisi yok.
Irk, renk, din, cinsiyet ve ırk.
Anayasamız bu bilgileri ortaya çıkarabilecek sorular sormayı yasaklar; reddedilen adaylar bu sorulardan herhangi biri başvuru sürecinde yer aldıysa ayrımcılıktan dolayı dava açabilir.
Sendika üyeliği.
Bu eğer aday sendika üyeliği yüzünden işe alınmadığını iddia ederse İş kanunu hükümlerince başınız büyük belaya girebilir.
Eski asker/ askeri kayıtlar.
Ordu ile ilgili kişinin geçmişine dair genel sorular sadece eğer iş gereği ise veya işle ilgili nedenler var ise sorulabilir.
Hafta sonu çalışması/vardiya değişikliği.
İş için gerekmedikçe aday hafta sonu çalışıp çalışamayacağını belirtmemeli.
Yıldız Teknik Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olmuştur. Birçok alanda kendini geliştirmeye adamıştır.