AnasayfaBlogİş Kanunu Nedir? Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
İş Hukuku

İş Kanunu Nedir? Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

06 Kasım 2019
Bir kişi, açık ve düz bir yüzeye yerleştirilmiş bir kitabın üzerinde siyah bir kalem tutarken görülüyor. Kişi siyah bir takım elbise giymektedir ve kısmen bulanık bir odaktadır. Kitaba bakmaktadır ve eli, kalemin ucu sayfanın hemen üzerinde duracak şekilde konumlandırılmıştır. Kişinin diğer eli yan tarafındadır. Arka planda, beyaz bir kravatın yakın çekimi ve bulanık arka planda bir kitap ve ciltler görülebilir. Görüntü 1280x853 piksel çözünürlüğe sahiptir.

Merhaba sevgili dostlar,

KavramAçıklamaÖnemi
İş Kanunu4857 sayılı yasayı ifade eder. İşçi ve işverenin hakları ve yükümlülükleri burada belirlenmiştir.İş hukukunun temelini oluşturur.
İşçiİşverene bağımlı olarak çalışan ve bu çalışma karşılığı ücret alan kişi.İş yerinde yapılacak işlerin gerçekleştirilmesi için zorunlu bir unsurdur.
İşverenİşçiyi çalıştıran ve bu çalışma karşılığında ücret veren kişi.İş yerini oluşturan ve işçiye yönetme yetkisine sahip olan kişidir.
Hizmet Sözleşmesiİşveren ile işçi arasında yapılan ve işçinin haklarını belirten sözleşme.İşçi haklarının korunmasının temel koşuludur.
İş Hukukuİşçi ve işveren arasındaki ilişkiyi düzenler.İş yerindeki huzuru ve adaleti sağlar.
İşçi Lehine Yorum İlkesiYasal belgelerdeki hükümler yeterince açık değilse, bu hüküm işçinin yararına olacak şekilde yorumlanır.İşçinin haklarının korunması amacıyla oluşturulmuştur.
Sendikaİşçilerin haklarını korumak amacıyla kurulan birlikler.İşçilerin haklarını daha iyi savunmasını sağlar.
Grevİşçilerin işi bırakarak işverene karşı tepkisini göstermesi.İşçilerin haklarını elde etmesine yardımcı olur.
Lokavtİşverenin iş yerini kapatma eylemi.İşverenin işçilere karşı bir tepki olarak ortaya çıkar.
Toplu İş Sözleşmesiİşveren veya işverenler ile bir veya birden çok işçi sendikası arasında iş yeri hükümleri belirlenmek üzere yapılan sözleşme.İşçilerin haklarının toplu olarak düzenlenmesini sağlar.

Geçenlerde eski bir iş arkadaşımla karşılaştım. Sohbet ederken, yeni iş yerinde bazı hak kayıpları yaşadığından bahsetti. Ücretlerinin düzenli olarak ödenmediğini, fazla mesai ücretlerini alamadığını anlattı. Ona haklarını bilip bilmediğini sordum. Maalesef, birçok kişinin olduğu gibi, o da iş kanunu hakkında yeterli bilgiye sahip değildi.

Bu durum beni düşündürdü. İş hukuku ve işçi hakları hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? Çalışma hayatı, hayatımızın büyük bir bölümünü kaplıyor. Bu nedenle, haklarımızı ve sorumluluklarımızı bilmek çok önemli. Bugün sizlerle Türkiye'de iş hukuku ve 4857 sayılı İş Kanunu hakkında detaylı bir paylaşım yapmak istiyorum.

İş Hukuku Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

İş Hukukunun Tanımı ve Kapsamı

İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen, bu ilişkilerden doğan hak ve yükümlülükleri belirleyen bir hukuk dalıdır. Bireysel iş hukuku ve toplu iş hukuku olmak üzere iki ana bölüme ayrılır:

Bireysel İş Hukuku: Tek bir işçi ile işveren arasındaki ilişkileri düzenler.



Toplu İş Hukuku: İşçi sendikaları, işveren sendikaları ve devlet arasındaki ilişkileri kapsar.

İş Hukukunun Tarihsel Gelişimi

Sanayi Devrimi ile birlikte, büyük fabrikalar kurulmuş ve işçi sınıfı ortaya çıkmıştır. Ancak, çalışma koşulları oldukça ağırdı:

Uzun çalışma saatleri (günde 16 saate kadar)

Düşük ücretler

Güvenlik önlemlerinin yetersizliği

Çocuk işçiliği

Bu zorlu koşullar, işçilerin haklarını korumak için örgütlenmesini sağladı. İlk başta yasa dışı kabul edilen sendikalar, zamanla yasal statü kazandı. Devletler, işçi haklarını korumak için yasalar çıkarmaya başladılar. Böylece, iş hukuku kavramı doğdu.

4857 Sayılı İş Kanunu ve Uygulaması

İş Kanunu Nedir ve Nasıl Uygulanır?

4857 sayılı İş Kanunu, Türkiye'de işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen temel yasadır. Bu kanun, iş sözleşmelerini, çalışma koşullarını, ücretleri, izin haklarını ve daha birçok konuyu düzenler.



İş kanunu nedir nasıl uygulanır sorusunun cevabı, bu kanunun detaylarında gizlidir:

İş Sözleşmeleri: Kanun, iş sözleşmelerinin nasıl yapılacağını ve sona erdirileceğini düzenler.

Çalışma Süreleri: Haftalık çalışma saatleri, fazla mesai koşulları belirlenmiştir.

Ücret ve Ücretin Ödenmesi: Ücretlerin nasıl hesaplanacağı ve ödeneceği kanunda yer alır.

İzin Hakları: Yıllık izin, mazeret izni, doğum izni gibi haklar tanımlanmıştır.

İş Güvenliği ve Sağlığı: İş yerinde alınması gereken önlemler belirtilmiştir.

İşverenin Yükümlülükleri

İşverenler, kanunda belirtilen yükümlülüklere uymak zorundadır. Bunlar arasında:

1- Ücretlerin Zamanında Ödenmesi

2- İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerinin Alınması

3- Eşit Davranma İlkesi: Ayrımcılık yapmamak

4- İşçilere Eğitim Verilmesi

5- Kayıt ve Belgelerin Tutulması

Geçmişte çalıştığım bir firmada, işverenimiz düzenli aralıklarla bize eğitimler verirdi. Bu sayede hem mesleki gelişimimizi sağladık hem de iş güvenliği konusunda bilinçlendik.

İşçinin Yükümlülükleri

İşçiler de kanunun belirlediği yükümlülüklere tabidir:

İşini Özenle Yapmak

İş Yerinin Kurallarına Uymak

Sadakat Gösterme Yükümlülüğü

İşverenin Malına ve Bilgilerine Zarar Vermemek

Hizmet Sözleşmesinin Önemi

İş sözleşmesinin önemi, çalışma hayatımızda büyük bir yer kaplıyor. İş sözleşmesi olmadan çalışmak, hem işçi hem de işveren için riskler barındırır.

İş Sözleşmesi Çeşitleri

1- Belirli Süreli İş Sözleşmesi

2- Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi

3- Kısmi Süreli İş Sözleşmesi

4- Çağrı Üzerine Çalışma Sözleşmesi

5- Deneme Süreli İş Sözleşmesi

Bir keresinde, bir proje için belirli süreli iş sözleşmesi imzalamıştım. Proje bitiminde sözleşmem sona erdi ve bu süreçte haklarım korunmuş oldu.

İş Kanunu, 4857 sayılı yasayı ifade eder İşçi ve işverenin hakları ve yükümlülükleri burada belirlenmiştir, İş hukukunun temelini oluşturur, İşçi, İşverene bağımlı olarak çalışan ve bu çalışma karşılığı ücret alan kişi, İş yerinde yapılacak işlerin gerçekleştirilmesi için zorunlu bir unsurdur, İşveren, İşçiyi çalıştıran ve bu çalışma karşılığında ücret veren kişi, İş yerini oluşturan ve işçiye yönetme yetkisine sahip olan kişidir, Hizmet Sözleşmesi, İşveren ile işçi arasında yapılan ve işçinin haklarını belirten sözleşme, İşçi haklarının korunmasının temel koşuludur, İş Hukuku, İşçi ve işveren arasındaki ilişkiyi düzenler, İş yerindeki huzuru ve adaleti sağlar, İşçi Lehine Yorum İlkesi, Yasal belgelerdeki hükümler yeterince açık değilse, bu hüküm işçinin yararına olacak şekilde yorumlanır, İşçinin haklarının korunması amacıyla oluşturulmuştur, Sendika, İşçilerin haklarını korumak amacıyla kurulan birlikler, İşçilerin haklarını daha iyi savunmasını sağlar, Grev, İşçilerin işi bırakarak işverene karşı tepkisini göstermesi, İşçilerin haklarını elde etmesine yardımcı olur, Lokavt, İşverenin iş yerini kapatma eylemi, İşverenin işçilere karşı bir tepki olarak ortaya çıkar, Toplu İş Sözleşmesi, İşveren veya işverenler ile bir veya birden çok işçi sendikası arasında iş yeri hükümleri belirlenmek üzere yapılan sözleşme, İşçilerin haklarının toplu olarak düzenlenmesini sağlar

İşçi Lehine Yorum İlkesi

İş hukuku ilkeleri arasında yer alan işçi lehine yorum ilkesi, işçinin korunmasını amaçlar. Kanun metninde bir belirsizlik varsa, bu belirsizlik işçinin lehine yorumlanır. İşçi haklarının korunması, bu ilke sayesinde daha da güçlenir.

İşçi Haklarının Korunması ve Sendikaların Rolü

Sendikaların Önemi ve Görevleri

Sendikalar, işçilerin haklarını koruyan ve geliştiren kuruluşlardır. Görevleri arasında:

Üyelerinin Haklarını Savunmak

Toplu İş Sözleşmeleri Yapmak

Eğitim ve Bilinçlendirme Faaliyetleri

Bir sendika üyesi olarak, sendikamızın düzenlediği eğitimlere katıldım ve haklarım hakkında daha fazla bilgi edindim.

Toplu İş Sözleşmeleri

Toplu iş sözleşmeleri, sendikalar ile işveren veya işveren sendikaları arasında yapılır. Bu sözleşmelerle:

Ücretler ve Zam Oranları

Çalışma Koşulları

Sosyal Haklar

Ek İzinler

gibi konular düzenlenir.

Grev ve Lokavt

Grev: İşçilerin toplu olarak iş bırakmasıdır.

Lokavt: İşverenin işçileri topluca işten uzaklaştırmasıdır.

Bu araçlar, tarafların haklarını savunmak için kullanılır.

İş Hukukunun Güncel Konuları

Teknolojinin gelişmesi, iş hukukunda yeni sorunları da beraberinde getiriyor.

Dijitalleşme ve Çalışma Hayatı

Uzaktan Çalışma: Evden çalışan işçilerin hakları nasıl korunacak?

Dijital Platformlar: Uber, Yemeksepeti gibi platformlarda çalışanların durumu.

Siber Güvenlik: Çalışanların dijital verilerinin korunması.

Geçen yıl pandemi nedeniyle evden çalışmaya başladım. İşverenimle yaptığımız ek sözleşme sayesinde, haklarımız korunmuş oldu.

İşçi ve İşveren İlişkilerinde Etik ve Hukuk

İşçi ve işveren ilişkileri sadece kanunlarla değil, aynı zamanda etik kurallarla da şekillenir.

Etik İlkeler

Dürüstlük

Saygı

Gizlilik

Sorumluluk

İş yerinde etik değerlere önem vermek, hem üretkenliği artırır hem de çalışma ortamını iyileştirir.

Sonuç ve Öneriler

Sonuç olarak, iş hukuku ve iş kanunu, çalışma hayatımızın vazgeçilmez unsurlarıdır. Haklarımızı bilmek ve sorumluluklarımızı yerine getirmek, daha adil ve eşit bir çalışma ortamı sağlar.

Öneriler

Eğitimlere Katılın: İş hukuku ile ilgili seminer ve eğitimlere katılın.

Haklarınızı Okuyun: İş kanununu ve iş sözleşmenizi detaylıca inceleyin.

Uzmanlara Danışın: Hukuki bir sorunla karşılaşırsanız, profesyonel destek alın.

İletişim Kurun: İşvereninizle açık iletişim kurun, sorunlarınızı paylaşın.

Unutmayın, haklarımızı bilmek ve savunmak bizim elimizde.

Kaynaklar

1- Süzek, Sarper. İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları, 2020.

2- Mollamahmutoğlu, Hamdi; Astarlı, Muhittin. İş Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2018.

3- Eyrenci, Öner; Taşkent, Savaş; Ulucan, Devrim. Bireysel İş Hukuku. İstanbul: Legal Kitabevi, 2017.

4- Çelik, Nuri. İş Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta Yayınları, 2019.

5- Centel, Tankut. İş Hukuku Genel Esaslar. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.


Not: Bu yazıda kullanılan bilgiler, yukarıda belirtilen kaynaklardan derlenmiştir. Amaç, iş hukuku bilincini artırmak ve işçi hakları konusunda farkındalık yaratmaktır. Umarım faydalı olmuştur.

iş hukuku iş kanunu işçi hakları işveren hakları iş kanunu hükümleri
Bu resimde ikisi de gözlük takan bir erkek ve kadın görülüyor. Adam mavi bir gömlek ve siyah bir pantolon giyerken, kadın beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Her ikisinin de gözlükleri takılı ve dümdüz ileriye bakıyorlar. Adamın kolu kadının beline dolanmış ve yüzleri birbirine yakın göründüğü için birlikte bir anı paylaşıyor gibi görünüyorlar. Arka plan yumuşak, kirli beyaz bir renktedir. Işık hafif loş, görüntüye yumuşak ve sıcak bir his veriyor. Gözlüklerine rağmen, gözleri hala bir duygu belirtisi gösteriyor. Birbirlerinin varlığından memnun ve mutlu görünüyorlar.
Konuk Yazar
Blog Yazarı

İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.