Etkin Karar Verme Sürecinde Hangi Tekniklerin Kullanılması Gerektiğini Nasıl Belirlerim?

Bu sorunun cevabı çok yönlüdür. Öncelikle, etkin karar verme sürecinin, kararın alınması gereken konu ile ilgili mevcut durumu, potansiyel sonuçları ve kararın uygulanması için gereken maliyetleri dikkate alması gereken bir süreç olduğunu unutmamak önemlidir. Karar verme sürecinin çeşitli teknikleri kullanılması gerekebilir, ancak hangi tekniklerin kullanılacağını belirlemek için, öncelikle aşağıdaki öğelerin dikkate alınması gerekir: 1. Kararın amacı: Kararın alınması gereken konunun amacının belirlenmesi, karar verme sürecinde hangi tekniklerin kullanılacağını belirlemede önemlidir. 2. Kararın kapsamı: Kararın alınması gereken konunun kapsamının belirlenmesi, karar verme sürecinde hangi tekniklerin kullanılacağını belirlemede önemlidir. 3. Karar verme grubu: Kararın alınması gereken konu ile ilgili karar verme grubunun (yöneticiler, çalışanlar, stajyerler, araştırmacılar, vb.) oluşturulması, karar verme sürecinde hangi tekniklerin kullanılacağını belirlemede önemlidir. 4. Karar verme sürecinin türü: Karar verme sürecinin türünün (yönetsel, stratejik, vb.) belirlenmesi, karar verme sürecinde hangi tekniklerin kullanılacağını belirlemede önemlidir. 5. Karar verme sürecinin içeriği: Karar verme sürecinin içeriğinin (veri toplama ve analizi, karar verme modelleri, karşılaştırmalı değerlendirme, karar çıkarımı, vb.) belirlenmesi, karar verme sürecinde hangi tekniklerin kullanılacağını belirlemede önemlidir. 6. Kararın uygulanması: Kararın uygulanmasının sonuçlarının belirlenmesi ve gereken önlemlerin alınması, karar verme sürecinde hangi tekniklerin kullanılacağını belirlemede önemlidir. Bu öğeler göz önünde bulundurularak, karar verme sürecinde hangi tekniklerin kullanılması gerektiği belirlenebilir.

Etkin Karar Verme Sürecinin Başarısını Nasıl Ölçerim?

Etkin karar verme sürecinin başarısını ölçmek için birçok çeşit araç ve yöntem kullanılabilir. Örneğin, kararların performansını gözlemleyerek veya karar verme sürecinin net sonuçlarını ölçmek için anket, test veya çalışma raporları kullanılabilir. Ayrıca, karar verme sürecinin etkinliğini ölçmek için karar vericilerin katılımını, çözümlerin uygulanma süresini, mevcut kaynakların etkin kullanımını veya karar verme sürecinin sonuçlarının etkilerini anlamak da ölçüm aracı olarak kullanılabilir.

Etkin Karar Verme Sürecinin Uygulanmasında Hangi Zorluklarla Karşılaşılabilir?

1. Çok fazla seçenek. Kullanılabilir kaynakların kısıtlı olması, seçeneklerin sayısını azaltabilecek, ancak aynı zamanda zorlayıcı bir durum olabilir. 2. Otorite aşırılığı. Karar verme sürecinde, etkin karar vericilerin gerçekten karar verme yetkisine sahip olup olmadıklarının kontrolü gerekir. 3. Grup dinamikleri. Grup dinamikleri, üyelerin kendi çıkarlarını öne çıkarmalarını veya farklı görüşleri kabullenmeyi reddetmelerini engelleyebilir. 4. Yüksek riskli seçenekler. Etkin karar verme sürecinde, karar vericilerin riskli seçenekleri ölçebilecek ve cesaretli kararlar vermeyi öğrenmeleri gerekir. 5. Zaman kısıtlamaları. Etkin karar verme sürecinin gerçekleşmesi için, karar vericilerin yeterli zamanda yeterli bilgiye sahip olmaları gerekir. Ancak, bir konu üzerinde çok fazla zaman harcamak, karar verme sürecini yavaşlatabilir.

Karar vermek için kullanılan yöntemler nelerdir?

Karar Verme Süreçleri Karar verme süreci, bir problemin çözümü veya alternatifler arasında seçim yapma becerisidir. Karar vermek için kullanılan yöntemler aşağıda açıklanmıştır: Rasyonel Karar Verme Rasyonel karar verme, mantığa ve analize dayalı olarak yapılan seçimlerdir. Bu yöntemde, bireyler sübjektif duygulardan arınmış olarak alternatifleri değerlendirir ve en iyi sonucu veren seçimi yapar. İçgüdüsel Karar Verme İçgüdüsel karar verme, sezgilere dayalı olarak alınan kararlardır. Bu yöntemde, duygular ve öznel olayları dikkate alarak karar verilmektedir. Genellikle hızlı ve esnek olmak için kullanılır. Grup Kararı Grup kararı, bir grup insanın ortak bir amaç için karar verme sürecidir. Bu yöntemde; tartışma, fikir alışverişi ve anlaşmazlıkları çözme becerisi önemlidir. Grupların sinerjisi ve bilgi birikimi sayesinde daha iyi kararlar alınabilir. Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Analitik Hiyerarşi Süreci, karmaşık karar problemlerini çözmek için kullanılır. AHS yöntemi, alternatiflerin önem düzeyine göre sıralanması ve kriterlerin belirlenmesini içerir. Kararlar, akılcı ve yapılandırılmış bir şekilde gerçekleşir. Benzetim ve Tahmin Yöntemleri Benzetim ve tahmin yöntemleri, geleceğe yönelik kararların alınmasında kullanılır. Bu yöntemlerle; belirsizlikleri ve riskleri değerlendirerek en uygun seçeneği belirlemek mümkün olmaktadır. İstatistiksel ve matematiksel modeller kullanılarak gerçekleştirilir. Sonuç olarak, karar vermek için farklı yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemlerin hangisinin kullanılacağı, problemin niteliğine ve bireyin beceri ve tercihlerine bağlıdır. Önemli olan, karar verme sürecinin etkin ve doğru yöntemlerle gerçekleştirilmesidir.

Karar verme süreci aşamaları nelerdir?

Karar Verme Süreci Aşamaları Problem Tanımı ve Önemi Karar verme süreci aşamaları, başarılı bir karar alabilmek için izlenmesi gereken adımlar ve yöntemlerin belirlendiği ana başlıklardır. Süreç içerisinde ilk adım olarak, problemi tanımlama ve önemini belirleme yer alır. Bu aşamada, karar vericinin hangi konular üzerinde karar almak istediği ve bu kararların ne ölçüde etkili olabileceği değerlendirilir. Bilgi Toplama ve Alternatiflerin Belirlenmesi Ardından, gerekli bilgi ve verilerin toplanması süreci gerçekleştirilir. Bu aşama, karar vericinin kararını verirken göz önünde bulundurması gereken faktörler, seçenekler ve muhtemel sonuçları kapsar. Gerekli bilgi ve veriler toplandıktan sonra, karar vericinin önünde olan alternatifler belirlenir ve ayrıntılı olarak incelenir. Alternatiflerin Değerlendirilmesi ve <a href="https://www.iienstitu.com/blog/risk-analiz-yontemleri">risk analizi</a> Değerlendirme aşamasında, karar vericinin belirlediği alternatiflerin getireceği sonuç ve etkiler üzerinde düşünülür ve bu alternatifler arasında karşılaştırmalar yapılır. Ayrıca, her alternatifin potansiyel riskleri ve faydaları göz önünde bulundurulur, bu sayede karar verici için en uygun seçenekler belirlenir. Karar Alınması ve Uygulama En uygun alternatifler değerlendirildikten sonra, karar verici nihai seçimini yapar ve bu seçimleri somut eylemlere dönüştürme süreci başlar. Bu aşamada, alınan kararın uygulanması için gerekli plan ve stratejilerin belirlenmesi ve hayata geçirilmesi esastır. Sonuçların Takibi ve Değerlendirilmesi Son aşamada ise, uygulanan kararların sonuçlarının ve etkilerinin takip edilmesi ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu süreç, hem karar vericinin öğrenmesini kolaylaştırır hem de süreç içerisinde ortaya çıkan yeni problemlere çözüm üretebilme kabiliyetini artırır. Bu sayede, alınan kararlar üzerinde yapılan değerlendirmeler ile sürekli iyileştirme ve gelişme imkanı sağlanmış olur.

Karar almaya etki eden faktörler nelerdir?

Karar Verme Sürecine Etki Eden Faktörler Bireysel Faktörler Karar almaya etki eden faktörler başlıca iki ana kategoriye ayrılır: bireysel ve çevresel faktörlerden. Bireysel faktörler içinde, yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi, kişilik özellikleri ve duygusal durum gibi unsurlar karar verme sürecini etkileyebilir. Örneğin, yaşam deneyimi olan bir birey, değerlendirdiği konuda daha doğru ve hızlı kararlar alabilir. Değerler ve İnançlar Bireyin değer yargıları ve inançları da karar elmaya önemli ölçüde etki eder. Değerleri ve inançları, sonuçlara olan bakış açısını ve alternatifler arasındaki seçimi şekillendirebilir. Ayrıca, vicdan muhasebesi yaparak etik ve ahlaki açıdan uygun kararlar verme sürecini de etkiler. Bilgi ve Deneyim Karar verme sürecinde önemli bir faktör de bireyin bilgi ve deneyim seviyesidir. Bir konuda yeterli bilgi ve deneyime sahip olan birey, daha kesin ve doğru kararlar verebilir. Aynı zamanda deneyimler, bireyin geçmişten ders çıkarma ve kararlarını gözden geçirme kabiliyetini artırır. Çevresel Faktörler Çevresel faktörler de karar verme sürecini önemli ölçüde etkiler. Bireyin sosyal çevresi, aile, iş yaşamı ve ekonomik koşulları kararları üzerinde etkilidir. Sosyal çevre, bireyin sorumluluklarını ve beklentilerini belirleyerek, karar verme sürecinde rol oynar. Aile içindeki değerler ve katılımcı yaklaşımlar karar verme sürecini daha sağlıklı kılar. Zaman ve Kaynak Kısıtlılıkları Zaman ve kaynak kısıtlılıkları da karar verme sürecinde önemli faktörlerdendir. Sınırlı zaman ve kaynaklarla, bireyin doğru, akılcı ve etkili kararlar verme kabiliyeti düşebilir. Bu durum, karar verme sürecini karmaşık ve zorlayıcı hale getiren stres ve baskı unsurlarını ortaya çıkarır. Sonuç olarak, karar almaya etki eden faktörler bireysel ve çevresel sebeplerle çeşitlenir. Bireyin özellikleri, değer yargıları ve deneyimleri karar verme sürecini derinden etkilerken, çevre ve zaman kısıtlılıkları gibi faktörler de bu süreci zorlayabilir. Bu çerçevede, bilinçli ve doğru kararlar verme yeterliliğini artırmak için faktörlerin farkında olmak ve onları göz önünde bulundurarak hareket etmek önemlidir.

Etkin karar verme süreci oluştururken uygulanan tekniklerin önemi nedir ve neden en kötü karar bile kararsızlıktan daha iyidir?

Etkin Karar Verme Sürecinde Tekniklerin Önemi Etkin karar verme süreci oluştururken uygulanan tekniklerin önemi, kurumların ve bireylerin başarıya ulaşma şansını artıran stratejiler geliştirebilmesini sağlamaktadır. Bu teknikler, düşünülmüş ve değerlendirilmiş sürdürülebilir stratejilere yol açar ve kararsızlığa göre daha etkin sonuçlar elde edilmesini mümkün kılar. Bilimsel olarak faydası kanıtlanmış <a href="https://www.iienstitu.com/blog/hizli-karar-verme-teknikleri">karar alma teknikleri</a>, zamanın hızlı aktığı bir dünyada kayıpların önüne geçmeyi amaçlar. Karar Vermenin Kararsızlıktan Daha İyi Olması Kararsızlığın kişiler ve kurumlar için atıl bırakıcı etkisi, özellikle sürekli değişen ve gelişen bir dünyada önemli kayıplara yol açar. Etkin karar verme süreci ile karar alınarak, belirsizlik ortadan kaldırılır ve aksiyon almaya, yani hedeflere ulaşmak için gerekli adımları atmaya imkan tanır. Hedeflerin belirlenmesiyle birlikte, yapılan değerlendirmeler ve öngörüler, başarıya yönelik strateji geliştirmede ipuçları sunar. Strateji Oluşturma ve Ortaklık Etkin karar verme sürecinin en önemli unsuru, kurumun vizyonuna uygun stratejiler oluşturmaktır. Bu stratejiler, her bir çalışanın ve birimin farklı projelerle desteklemesi gereken ortak hedefler sunar. Stratejide ortaklık, kurumları başarıya götüren oldukça önemli bir faktördür. Planlama ve Kontrol Etkin karar verme sürecinde, zamanın, kuvvetin ve mekanın ustaca kullanılması gereklidir. İyi bir planlama yapmak, sürecin kontrollü bir şekilde yönetilmesine, ölçümlenmesine ve kontrol altına alınmasına katkı sağlar. Bu sayede, karar süreçleri daha az sancılı geçer ve hedeflere ulaşma şansı artar. Yönetim ve Performans Etkin karar verme sürecinin sistematik bir şekilde yönetilmesi, alınan kararların iş birimlerine fayda sağlamasına ve firmaların sürdürülebilir performansına katkıda bulunur. <a href="https://www.iienstitu.com/blog/albert-einstein-hayati">albert einstein</a>, ön çalışmaların önemine dikkat çekerek, düşünmeye ayıracağı zamanın aksiyondan daha fazla olacağını belirtmiştir. VUCA Dünyasında Etkin Karar Verme Günümüz dünyası VUCA dünyası olarak tanımlanır ve iş dünyasındaki belirsizlikler yönetimsel zorlukları beraberinde getirir. Bu ortamda, etkin karar verme süreci ile geliştirilen stratejiler ve tekniklerin önemi daha da artar. Yalın ve esnek organizasyonlar, firmalarda her bir çalışanın firmaya daha fazla değer katmasına imkan tanır ve başarıya ulaşma şansını artırır. Sonuç olarak, etkin karar verme süreci oluştururken uygulanan tekniklerin önemi, başarıya ulaşma şansını artırmak, kararsızlığa göre daha etkin sonuçlar elde etmek ve hedefleri gerçekleştirmede önemli bir rol oynamaktadır. Bu sürece yönelik planlama, strateji geliştirme ve yönetim becerileri artırıldığında, başarılı bir şekilde karar almak ve uygulamak mümkün hale gelir.

VUCA dünyası kavramı çerçevesinde etkin karar verme süreçleri nasıl yönetilmeli ve bu süreçlere nasıl uyum sağlanmalıdır?

Etkin Karar Verme Süreci ve VUCA Dünyası Günümüz global dünyası, hızlı değişim ve belirsizliklerle dolu bir 'VUCA Dünyası' (Değişken, Belirsiz, Karmaşık ve Muğlak) olarak adlandırılır. Bu bağlamda, etkin karar verme süreçlerinin yönetilmesi ve bu süreçlere uyum sağlanması büyük önem taşır. Karar Verme Süreçlerinin Bilimsel Tekniklere Dayandırılması Karar alma süreçleri, yargılı bir hareketi gerektirir. Konunun bir sonuca bağlanması, sonraki adımları beraberinde getirir ve her karar yeni bir kapı açar. Bu süreçler, bilimsel olarak kanıtlanmış tekniklere dayandırılarak yönetilmeli, böylece kararların sağladığı fayda artmalıdır. Strateji Oluşturma ve Hedef Belirleme Etkin karar verme sürecinde en önemli konu, strateji oluşturmaktır. Kurumların vizyonuna uygun stratejiler oluşturulmalı ve bu stratejileri farklı projelerle destekleyen her bir çalışan ve birimin ortaklık anlayışı geliştirmesi gerekmektedir. Planlama ve Kontrol Karar süreçleri genellikle zorlu ve belirsiz olabilir. Bu nedenle, kontrol altına alınmalı, ölçümlenmeli ve sistematik bir yaklaşımla yönetilmelidir. Bu kontrolün sağlanması ve kararın iş birimlerine kazanç sağlaması, firmaların sürdürülebilir performanslarına da destek verecektir. Vuca Dünyası'na Uyum Sağlama VUCA dünyası; değişken, belirsiz, karmaşık ve muğlak bir dünyayı temsil eder. Bu nedenle örgütlerin bu doğrultuda evrim geçirerek daha yalın, esnek ve dinamik bir yapıya geçiş yapması gerekmektedir. İş dünyasının belirsizliklerini yönetmek ve yönetimsel zorlukları azaltabilmek için kurumsal yapıların da bu dünyaya uyum göstermesi gerekir. Netice itibarıyla, hızlı ve dinamik bir dünyada başarılı olmak için etkin karar verme süreçlerinin yönetimi ve bu süreçlere uyum sağlanması kritik önem taşır. Bunun için bilimsel tekniklerden yararlanılmalı, stratejik planlama yapılmalı ve sürecin kontrol altına alınması sağlanmalıdır. Ayrıca, VUCA dünyasının getirdiği belirsizliklerle başa çıkabilmek adına, kurumsal yapıların bu dünyaya uyum sağlama sürecine de dikkat etmeleri gerekir.

İş dünyasında etkin karar verme süreçlerini desteklemek için kullanılması önerilen bazı teknikler nelerdir ve bu tekniklerin sağladığı faydaların nelerdir?

İş Dünyasında <a href="https://www.iienstitu.com/blog/yonetsel-karar-verme-teknikleri">karar verme teknikleri</a> ve Faydaları İş dünyasında etkin karar verme süreçlerini desteklemek için çok sayıda teknik vardır. Bunlar arasında SWOT analizi, PEST analizi, COST-BENEFIT analizi ve DECISION TREES en yaygın olarak kullanılanlardır. Bu teknikler, tüm seçeneklerin dikkate alınmasına ve en etkili çözümlerin belirlenmesine yardımcı olur. nin yaygın olarak kullanılmasının nedeni, sağladıkları belirgin faydalardan kaynaklanmaktadır. Birincisi, bu teknikler daha bilinçli ve mantıklı kararlar almayı sağlar. İkincisi, kurumları kararsızlık durumundan korurlar ki bu durum zaman kaybına neden olabilir ve sonuç olarak kurumun gelişmesini engeller. <a href="https://www.iienstitu.com/blog/etkin-karar-vermenin-unsurlari">etkin karar verme teknikleri</a>nin kullanılması, <a href="https://www.iienstitu.com/blog/stratejik-planlama-nedir">stratejik planlama süreci</a>nin bir parçasıdır. Çünkü bu teknikler, özellikle uzun vadede başarılı stratejilerin oluşturulmasına büyük katkı sağlar. Kurumlar, seçtikleri stratejide bir ortaklık oluşturur ve tüm çalışanların aynı stratejik çizgide hareket etmesini teşvik ederler. Stratejik planlama, özellikle işletmelerde sürecin kontrol altında tutulması ve değişikliklerin hızla uygulanabilmesi için önemli bir araçtır. Bu da karar süreçlerinin daha az sancılı ve daha etkin olmasını garantiler. Ayrıca, bu planlama, ölçümlemeye ve sonuçların analizine, hedefe nasıl ulaşıldığına dair değerli bilgiler sağlar. Son olarak, etkin bir karar verme süreci, alınan kararların iş birimlerine ve genel olarak firmanın sürdürülebilir performansına katkıda bulunur. Albert Einstein'ın dediği gibi, kararlar genellikle düşünerek ve sonra hızlıca harekete geçerek alınır. Birçok kişi ön çalışmaların zaman kaybı olduğunu düşünebilir ancak aslında bu, alınan kararın faydası için önemlidir. Kısacası, daha doğru kararlar vermek için etkin karar verme tekniklerinin kullanılması önemlidir. Bu teknikler, belirsiz ve karmaşa dolu iş dünyasında firmalara rehberlik eder ve başarılı stratejilerin oluşturulmasını sağlar.

İş için Etkin Karar Verme Süreci Oluşturmanın En İyi Yolları

Etkin Karar Verme Süreci Adımı	Açıklama	ÖRnek Teknik
Problemin Tanımlanması	Karar verme sürecinde ilk adım, hangi konuyu/sorunu çözmek istediğimizin net bir şekilde tanımlanmasıdır.	Beyin fırtınası, SWOT Analizi
Olası Çözümlerin Değerlendirilmesi	Sorunun çözümü için olası seçenekler belirlenir ve bunlar arasından en uygun olanı(veya olanları) değerlendirilir.	Pareto Analizi, İkili Karşılaştırma Analizi
Durum Analizi	Çözüm öncesi, mevcut durumu ve olası etkileşimleri anlamak için detaylı bir analiz yapılır.	PEST analizi, 5 Kuvvet Analizi
Hedef Belirleme	Belirlenen çözümle nereye ulaşılmak istendiği yani hedef belirlenir.	SMART hedef belirleme
Karar Verme Tekniklerinin Belirlenmesi	Durum analizinden sonra hangi karar verme stratejisinin en etkili olacağı belirlenir.	Karar Ağaçları, Konumlandırma Analizi
Katılımci Karar Verme	Tüm birimlerin karar verme sürecine dahil edilerek, herkesin görüşünün alınması sağlanır.	Delphi Tekniği
Ölçme ve Kontrol	Sonuçları izlemek ve gerekli düzenlemeleri yapmak için ölçme ve kontrol mekanizmaları oluşturulur.	Balanced Scorecard, KPI Monitorizasyonu
Performans Kriterlerinin Belirlenmesi	Kararın ne kadar etkili olduğunu belirlemek için ana performans kriterleri (KPI) belirlenir.	KPI Belirleme
Proje Yönetimi	Karar verme sürecinin etkili bir şekilde yönetilmesi için, sistematik bir proje yönetimi algısı oluşturulmalıdır.	Agile Yöntemler, Gantt Chart
Sürekli İyileştirme	Yürütülen süreçlerin etkinliğini artırmak için sürekli iyileştirme çalışmaları yapılır.	Kaizen, Lean

Karar; bazen uzun tartışmaları, bazen duygusal hezeyanları bazen ise neden sonuç ilişkisini sonuca bağlayan kesin bir yargıdır. Konunun bir sonuca bağlanmış olması sonraki adımları da beraberinde getireceğinden aslında her karar yeni bir kapı açar. Daha çok kurumlarda uygulanan stratejik karar alma adımları günlük hayata taşındığında da düşünülmüş, değerlendirilmiş, sürdürülebilir stratejilere olanak sağlar.

Peki, etkin karar verme süreci oluştururken uygulanan teknikler ne kadar önemli? Neden en kötü karar bile kararsızlıktan daha iyi? Öncelikle kararsızlık kişileri ve kurumları atıl bırakır. Özellikle sürekli değişen ve gelişen bir dünyada zamanın ne kadar hızlı aktığı düşünüldüğünde kararsız kalınan her an kayıp demektir. Bilimsel olarak faydası kanıtlanmış karar alma teknikleri uygulanarak alınan kararların ise sağladığı fayda tartışılmaz.

Bir konuyu sonuca bağlamak aksiyon almak demektir. Bir yönelimi gösterir. Yönelim olduğunda da ulaşılacak bir hedef vardır. Hedefin belirlemesiyle birlikte; sorulan birçok soru, değerlendirilen veriler, yapılan öngörüler hem şu an bulunulan nokta hem de ulaşılacak hedefe nasıl gidileceği hakkında ipucu verir. Etkin karar verme sürecinde en önemli konu bir strateji oluşturmaktır. Kurumun vizyonuna uygun olarak oluşturulan stratejilerde diğer bir nokta da her bir çalışanın ve her bir birimin aynı stratejiyi farklı projelerle desteklemesidir. Stratejide ortaklık ise kurumları başarıya götüren oldukça önemli bir noktadır.

Etkin Karar Verme Sürecini Ne Belirler?

Bazı kaynaklar stratejide zamanın, kuvvetin ve mekanın ustaca kullanılmasının öneminden bahseder. Daha çok savaş tekniği olarak tanımlanan stratejinin olmazsa olmaz adımı iyi bir planlama yapmaktır. Bunu yaparken özellikle işletmelerde sıklıkla kullanılan yalın altı sigma teknikleri sürecin kontrollü bir şekilde yönetilmesinin yanında ölçümlenmesi ve kontrol altına alınmasına da katkı sağlar. Karar süreçleri oldukça sancılı süreçlerdir. Böyle zamanlarda aşağıdaki adımları izlemek etkin karar verme sürecini kolaylaştırır.

Karar alınması gereken konunun/problemin net olarak tanımlanması,
Olası çözümlerin değerlendirilmesi,
Karar almadan önce durumun detaylı analizi,
Kararın götüreceği hedefin belirlenmesi,
Durum analizinden sonra etkin karar verme stratejisi oluşturacak tekniklerin belirlenmesi,
Karar alma sürecine tüm birimlerin dahil edilmesi,
Ölçme ve kontrol mekanizmalarının oluşturulması,
Sürdürülebilir olması için ana performans kriterlerinin(KPI) oluşturulması,

Etkin karar verme sürecinin sistematik bir proje yönetimi algısıyla yönetilmesi, alınan kararın iş birimlerine kazanç sağlaması anlamına gelebildiği gibi firmaların sürdürülebilir performanslarına da destek olur. Albert Einstein bu konuda “60 dakikam olsa, 55 dakikasını düşünmek, 5 dakikasını da aksiyon için kullanırdım” demiştir. Ön çalışmalar her ne kadar farklı açılardan bakıldığında vakit kaybı gibi görünse de her bir çalışma alınan kararın faydası için bir tuğla görevi görür.

Etkili Karar Verme Teknikleri Örnekleri

Günümüz dünyası VUCA dünyası olarak tanımlanır. Değişken(Volatile), belirsiz(Uncertain), karmaşık(complex) ve muğlak(ambiguous) bir dünyadan bahsedilir. Böyle bir dünyada ise iş dünyasındaki belirsizlikler yönetimsel zorlukları da beraberinde getirir. Geçmişte firmalar hiyerarşik organizasyonlarla yönetilirken günümüz dünyasında daha yalın organizasyonlar firmalarda her bir çalışanın firmaya daha fazla değer katmasını destekler.

Sadece hiyerarşi değil açık ofisler sayesinde duvarlar da ortadan kalkarken dijital dünyanın yaşam alanlarına hakim olmasıyla birlikte online çalışma sistemi hayata geçirilmiştir. Her an değişen bir dünyada doğru stratejiyi uygulayabilen firmalar hayatta kalırken etkin karar verme sürecine katkı sağlayan bazı teknikler hayatta kalmayı kolaylaştırır.

Pareto Analizi

Pareto analizi, etkin karar verme süreci olutururken, sadece çözüme kavuşturulacak en önemli sorun ya da sorunları göstermekle kalmaz, aynı zamanda sorunun ne kadar ciddi olduğu hakkında bilgi verir. Kriter belirlendikten sonra kritere göre puanlama yapılarak ilerlenen sistem, 80-20 mantığına göre işler. Bir işin %20’si tüm işin %80’nini kapsıyorsa öncelikli olarak %20’ye odaklanmayı salık verir.

İkili Karşılaştırma Analizi

Bu analiz, etkin karar verme sürecinde farklı hareket yollarının öneminin ölçülebilmesi için iyi bir yoldur. Önceliklerin net olmadığı durumlarda faydalıdır. Her bir seçeneğin diğer seçenekler ile karşılaştırmasını sağlar ve seçenekler arasında önem sırasının belirlenmesine yardımcı olur.

Konumlandırma Analizi

Konumlandırma analizi, pazarın durumu hakkında bilgi verir. Belirlenen kriterler üzerinde yapılan çalışmada kriterleri sağlayan seçenekleri tespit ederek tercihte kolaylık sağlar. Puanlandırma ölçeğine göre çalışan sistem, etkin karar verme sürecinde oldukça sık kullanılır.

Karar Ağaçları

bu yöntem bir nevi beyin fırtınası mantığına göre çalışır. sorun tanımlandıktan sonra sorunun kökü belirlenerek kök üzerinden sorulan sorulara verilecek evet-hayır seçenekleri üzerinden ilerlenir. i̇ş değiştirme, ev değiştirme gibi olası değişiklikler sırasındaki etkin karar verme sürecini yönetmek için oldukça etkili bir yöntemdir.

Artı, Eksi Analizi

Artı, eksi analizi, maksimum faydayı sağlayan etkili bir etkin karar verme tekniğidir. Bu teknikte durum farklı açılardan incelenir. Durumun olumlu ve olumsuz yönleri ele alındığı gibi enteresan yönleri de değerlendirilir. Değerlendirme önceden belirlenen bir puan aralığı üzerinden yapılır. Çıkan sonuç karar verme konusunda referans niteliği taşır.

Altı Şapka Modeli

Atlı şapka düşünme modeli en eğlenceli karar alma tekniklerinden biridir. Beyaz, kırmızı, mavi, yeşil, sarı, siyah gibi altı farklı renk problemin her yönüyle değerlendirilmesini sağlar. Beyaz, tarafsız bir gözle değerlendirme yaparken daha analitik ve veriye dayalı bir perspektif sunar. Kırmızı ise daha çok duyguların ortaya çıktığı bir bakış açısıyla hareket eder.

Sarı, iyimser ve çözüm odaklı yaklaşım sunarken yeşil şapkanın sahibi daha yaratıcı bakış açısıyla sürece katkı sağlar. Diğer yandan siyah şapka durumun tüm olumsuz taraflarını ortaya koyar. Mavi şapka, oturum boyunca kontrol ve organize etmeye yönelir. Bu şapka modeli durumun analiz edilmesinde hem analitik ve yaratıcı bakış açısına hem de duygusal ve olumsuz fikirlere müsaade ettiği için etkin karar verme süreci sırasında interaktif bir yaklaşım sunar.

Maliyet Fayda Analizi

Farklı etkin karar verme teknikleri uygulandıktan sonra maliyet fayda analizi durumun maddi boyutuyla ilgilenir. Verilere dayalı çalışan sistem, genellikle en az iki yıllık geriye dönük ve 5 yıllık öngörü/tahmin üzerinden çalışır. Yapılan yatırımın getirileri üzerine odaklanırken faydanın ne zaman başlayacağı da önemli bir kriterdir. Çıkan analiz üzerinden yatırım kararları, değişiklikler gibi birçok durum bir sonuca bağlanır.

Yukarıdaki analizlerin dışında Porter’ın 5 güç analizi piyasa hakkında bilgi verirken firmanın piyasadaki durumu hakkında fikir sahibi olunmasını sağlar. SWOT(Strength, Weakness, Opportunities, Threats) analizi, firmanın pazardaki güçlü ve zayıf yönleri hakkında bilgi verir. Bunun yanında fırsatlar ve tehditlerin de görülmesine imkan verir. Etkin karar verme süreci sırasında birçok analiz yöntemi iş birimi ve iş dinamiklerine göre uygulanır.

Etkin Karar Verme Süreci Oluşturmak Ne Sağlar?

Etkin karar verme, öncelikle doğru bir süreç yönetimini de beraberinde getirir. Bu sırada PUKÖ(Planla, uygula, kontrol et, önlem al) döngüsü üzerinden ilerleneceğinden tekrar eden hataların önüne geçilirken olası hatalar tespit edilir ve önlem alınarak ilerlenir. Dolayısıyla etkin karar verme teknikleri sürdürülebilir bir sistemi de beraberinde getirir. Karar alma sırasında çok farklı analizlerle durum değerlendirmesi yapılır. Oluşturulacak stratejiyle ise sistematik bir bakış açısı üzerinden ilerlenir.

Etkin karar verme sürecinin doğru yönetilmesi aşağıdaki faydaları sağlar.

Durum/problem net olarak tespit edilir.
Varsa, problemin neden olduğu kayıplar ve kayıpların nasıl önüne geçileceği üzerine kafa yorulur.
Sistem ve piyasa verileri üzerinden farklı ölçümler yapılır.
Kurumsal risk yönetimi ile olası riskler değerlendirilerek şiddetleri ve olasılıkları ölçülür.
Sorumlular(RACI Matrisi) belirlenerek sürecin her bölümün faydasına ilerlemesi sağlanır.
Süreç KPI(Key performance indicator), ana performans göstergeleri belirlenerek ölçülebilir ve sürdürülebilir hale getirilir.

Etkin karar verme süreci oluşturmak, sistematik bakış açısıyla mümkündür. Hemen hemen her karar bir proje yönetimi bakış açısıyla ele alındığında başarıya ulaşır. Her karar aynı zamanda bir başlangıçtır. En kötü karar bile başarılı bir süreç yönetimiyle avantaja dönüşebilir. İşinizde etkin karar verme süreci oluşturmak için yapmanız gereken öncelikle harekete geçmektir. Sonra ise bu hareketi farklı karar alma, analiz ve ölçme teknikleriyle yönetilebilir ve kontrol edilebilir hale getirmek gelir. Doğru zaman sizin başladığınız zamandır. Beklemeniz için ciddi bir sebebiniz yoksa hemen başlayın!