Risk Analiz Yöntemleri
Risk Analizi Yöntemleri | Açıklama | Uygulama Alanı |
---|---|---|
Fine-Kinley Analiz Metodu | Tehlikenin çalışan, iş yeri ve çevresinde oluşturabileceği zararın etkisi değerlendirilir. Risk; ihtimal, frekans ve etkinin çarpımına eşittir. | Tüm sektörler |
Tehlike ve İşletebilme Analiz Metodu (HAZOP) | Kaza yaratabilecek durumların söz konusu olduğu durumlarda kullanılır. Genellikle sonuçları ve ortadan kaldırılması hedeflenir | Kimya sektörü, kritik sistemler |
L Tipi Matris Analiz Metodu | Acil olarak, önlem alınması gereken tehlikelerin analizinde kullanılır. Basit ve tek kişinin uygulayabileceği bir yöntemdir. | Tüm sektörler |
Neden-Sonuç Analiz Metodu | Olumsuz sonuçların nedenlerini belirtir. Bu analiz yöntemi, balık kılçığı modelindedir. | Tüm sektörler |
İş Güvenlik Analiz Metodu | İş ve görevlerin iyi bir şekilde tanımlandığı 4 aşamalı yöntemdir. Aşamalar; yapı, tehlikelerin belirlenmesi, risk analizi ve güvenlik ölçüsüdür. | Tüm sektörler |
Ön Tehlike Analiz Metodu | Tehlikeli durum ve sistemleri gösteren kontrol listelerinin yardımı ile gerçekleşir. | Tüm sektörler |
X Tipi Matris Analiz Metodu | Deneyim ve öğrenilmiş bilgilere dayalı bir risk analiz yöntemidir. | Tüm sektörler |
Risk Analizi Periyotları | Risk analizi çok tehlikeli sınıfta 2 yılda 1 kez, tehlikeli sınıfta 4 yılda 1 defa, az tehlikeli sınıfta 6 yılda 1 kez olmak üzere düzenli aralıklarla güncellenir. | Tüm sektörler |
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu | 2013 yılından itibaren tüm işveren ve firmalar risk analizi yaptırma yükümlülüğü ile karşı karşıya. | Tüm sektörler |
Risk Analizi Amacı | Tehlikelerin öngörülmesi ve risklerin önlenmesi ile iş ortamının ve çalışanın güvenliğinin sağlanmasıdır. | Tüm sektörler |
Teknolojinin gelişmesi, yaşanılan çağı farklı boyutlara taşımıştır. Bu durum, hayatın her alanına yansıdığı gibi sektörlerin de dönüşmesine neden olmuştur. Yıllarca var olan mesleklerin içerisinde yeni istihdam alanları doğmuştur. Bunun gibi durumlara bağlı olarak risk, her yerde karşımıza çıkan bir kavramdır. Bir olay ve olgunun zarar görmesi, kayıp ve hasara uğraması, bu zarar ile belirsizlik içermesi anlamına gelir. Bu kavram ile birlikte gelen risk analizi, olumsuz durumların önceden saptanmasını sağlar. Detaylı değerlendirmeler sonucunda, işletmelerin işlevleri net bir şekilde ortaya çıkar.
Risk analizi, risk yaşama ihtimalini en aza indirir. Dışarıdan gelen tehlikelerin belirlenmesini kolaylaştıran bu yöntem, alınan önlemler ile çalışmaların sorunsuz bir şekilde devam etmesini sağlar. Kapsamlı değerlendirmeler sayesinde olası risklere karşı etkili çözümler sunulur. Kontroller ve kontrol tedbirleri sonucunda, doğru bir risk analizi gerçekleştirilir. Hangi durumlarda hangi risklerin yaşanabileceği tespit edilir. İş yerlerine geleceğini gösteren risk analizi yöntemleri, onların doğru adımlar atmalarını kolaylaştırır. Çalışmalarının sürdürülebilirliğini artıran bu durum, zararı minimalize eder. Çalışanların iş güvenliğini de sağlayan bu yöntemler, ayrıntılı aşamalardan geçilerek tamamlanır. Bu içerik, hayatımızın her alanında karşımıza çıkan risk kavramını ve alınması gereken önlemleri sorgulatacak.
Risk Analizi Nedir?
Risk analizi, iş yerlerinin çalışmalarının sorunsuz bir şekilde devam edebilmesi açısından oldukça önemli bir durumdur. Çalışma şartlarının iyileştirilmesi adına iş yerinde yapılan bir analiz çeşididir. Bu değerlendirme, olası iş kazalarının önüne geçer. İşçi sağlığını korumaya yönelik önlem olarak da değerlendirilir. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile 2013 yılından itibaren tüm işveren ve firmalar risk analizi yaptırma yükümlülüğüne girmiştir.
Çalışma şartlarının ve ortamının iyileştirmesini zorunlu hale getiren bu kanun, güvenlik ve çalışma perfomansı açısından önemlidir. İş kazaları faktörlerini önceden bilerek önlem alınmasına yardımcı olur. Her yerde her an yaşanabilecek riskler ile başa çıkmanın kolay yolu analiz etmekten geçer. İş hayatında oluşabilecek riskler şöyle;
Firmalarda kullanılan maddeler,
Makine ve donanımlar, araç ve gereçler,
Çevresel etkiler,
Yürütülen operasyonlar,
Yapılan çalışmalar,
Birbiriyle etkileşen çeşitli faktörler.
Risk Analizi Yapılmasının Nedenleri Nelerdir?
İş sağlığı ve güvenliği kanununa uyum sağlamak amacıyla yapılan Risk analizi, öngörülen tehlikelerin hesaplanmasını sağlar. Risklerden kaç kişi nasıl etkilenir? gibi sorulara yanıt verir. Hastalık, yaralanma, sakatlık ve ölüm gibi sorunların önüne geçen analiz türleri, faaliyetlerin kesintisiz bir şekilde devam etmesine destek olur. Risk analizlerinin güncel tutulması, iş yerinde sürekli bir iyileştirmenin olmasını sağlar. Risk analizi; iş, yer, teknoloji değişikliği, yeni bir tehlikenin ortaya çıkması, kaza, meslek hastalığı veya büyük bir olayda yenilenir.
Risk analizi yapılarak olası tehlikeler önlenir. Böylece, hem iş ortamı hem işveren hem de çalışanın güvenliği korunur. Bu değerlendirme tehlike sınıfına bağlı olarak değişen aralıklarla yenilenir. Çok tehlikeli sınıfta 2 yılda 1 kez, tehlikeli sınıfta 4 yılda 1 defa, az tehlikeli sınıfta 6 yılda 1 kez olmak üzere düzenli aralıklarla güncellenir. İş kazalarını en aza indiren bu önlem türü yasalar ile korunmaktadır.
Risk Analizi Yöntemleri Nelerdir?
Risk analizi, tehlike ve risklerin olasılıklar kapsamında değerlendirilerek saptanmasıdır. Mevzuata uygun bir şekilde yapılması gereken bu değerlendirme sonucunda, çalışma ortamına dair veriler toplanır. Tehlike ve tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması amaçlanır. Önlemlerin devamlılığı sayesinde riskler kontrol edilebilir seviyeye indirilir. Risk analiz yöntemleri, kendi aralarında farklı çeşitlere ayrılır. Risk analiz yöntemleri;
Fine-Kinley Analiz Metodu: Tehlikenin çalışan, iş yeri ve çevresinde oluşturabileceği zararın etkisi değerlendirilir. Risk; ihtimal, frekans ve etkinin çarpımına eşittir.
Tehlike ve İşletebilme Analiz Metodu (HAZOP): Kaza yaratabilecek durumların saptanması, sonuçları ve ortadan kaldırılması için uygulanır. Genellikle kimya sektöründe ve kritik sistemlerde kullanılır.
L Tipi Matris Analiz Metodu: Acil olarak, önlem alınması gereken tehlikelerin analizinde kullanılır. Basit ve tek kişinin uygulayabileceği bir yöntemdir.
Neden-Sonuç Analiz Metodu: Olumsuz sonuçların nedenlerini belirtir. Bu analiz yöntemi, balık kılçığı modelindedir.
İş Güvenlik Analiz Metodu: İş ve görevlerin iyi bir şekilde tanımlandığı 4 aşamalı yöntemdir. Aşamalar; yapı, tehlikelerin belirlenmesi, risk analizi ve güvenlik ölçüsüdür.
Ön Tehlike Analiz Metodu: Tehlikeli durum ve sistemleri gösteren kontrol listelerinin yardımı ile yapılır.
X Tipi Matris Analiz Metodu: Deneyimli bir lider ve ekibi tarafından yapılır. 5 yıllık geçmiş kaza bilgilerinin yardımı ile gerçekleştirilir.
Hata Ağacı Analiz Metodu: Fiziksel, kimyasal, mekanik ve insan kaynaklı hataları tespit eder.
Olay Ağacı Analiz Metodu: Kaza öncesi ve sonrasında oluşan durumları belirtmek için kullanılır.
Hata Türleri ve Etki Analiz Metodu: Bir sistemde bulunan alet ve bileşen arızalarının sonuçları değerlendirilir.
Olursa Ne Olur Analiz Metodu: Aksaklıkların olası sonuçlarını ortaya çıkarır.
Risk Analizinde Uygulanması Gereken Adımlar
Risk analizi, belirli aşamalar çerçevesinde uygulanır. Bu değerlendirmeyi yapan ekibin çalışmaları özümsemesi gerekir. Böylec, risklerin tespit edilmesi kolaylaşır. Firmanın ana ve alt faaliyetleri belirlenerek adım adım uygulamaya geçilir. Risk analizinde uygulanması gereken aşamalar;
Planlama: Tehlikenin etkisinin büyüklüğü ve önemi ile ilgili stratejik planlama, risklerin kontrolünü sağlar.
Kontrol Tedbirlerinin Kararlaştırılması: Tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması, tehlikenin az tehlikeliler ile değiştirilmesi, riskler ile kaynağında mücadele edilmesi gibi adımları içerir.
Risk Kontrol Tedbirlerinin Uygulanması: İşveren tarafından uygulanması gereken planın adımları; tedbirlerin basamakları, işlemi yapan kişi ve bölümler, başlama ve bitiş tarihidir.
Uygulamaların İzlenmesi: Düzenli olarak izlenen adımlar denetlenerek aksayan taraflar belirlenir. Risk Analizi, olumsuzlukları ve tehlikeleri önleyen işlemler ile tamamlanır.
Risk Analizinin Kullanıldığı Sektörler
Risk Analizi sayısız meslek alanında kullanılır. Her mesleğin kendine has tehlikeleri bulunur. Risk Analizinin ağırlıklı olarak kullanıldığı sektörler;
Kimya,
Metal,
Otomativ,
Tekstil,
Tarımsal Gıda.
Risk Analizinin Faydaları Nelerdir?
Analiz yöntemleri; çalışan, işveren ve iş yeri açısından önemli bir yere sahiptir. Analiz sonuçlarının sayısız avantajı bulunur. Değerlendirmeler ile gerekli tedbirler rahat bir şekilde alınır. Bu analiz yönteminin işverene sağladığı faydalar şöyle;
Acil durumlar için her an hazırlıklı olma,
Olası tehlike ve riskleri önceden tahmin etme ve tatbikatını yapma,
Kaza ve meslek hastalıklarının yaşanmadığı bir firma izlenimi vererek uluslararası saygınlık ve geçerlilik kazanma,
Maddi ve manevi zararları minimuma indirme,
Teknoloji seçimi ile güvenli bir çalışma ortamı yaratma.
1990 yılında Bakırköy'de doğdu. Lisede Bilgisayar bölümünü bitirdikten sonra sınava 1 ay kala bölüm değişikliği yaptı, üniversitede radyo ve tv programcılığı okudu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi'ne devam ederken iş hayatına girmeye başladı. Uluslararası Çevre Kısa Film Festivali'nde koordinatör olarak yer aldı. Yazarak üretmenin heyecanını yaşıyor.