Yönetsel Karar Verme Teknikleri
| Teknik Adı | Teknik Tanımı | Kullanım Alanı ve Önemi |
|---|---|---|
| Delphi Tekniği | Delphi tekniği, uzmanların görüşleri arasında ortak sonuç çıkarmaya çalışan bir tekniktir. | Gelecekteki ekonomik olayları ilgilendiren konularda kullanılan, uzun süren ve maliyeti yüksek bir tekniktir. |
| Beyin Fırtınası | Bir grup içinde, herkesin belirli bir konu hakkında fikirlerini özgürce ifade etmesine dayanan bir teknik | Genellikle yaratıcı fikirlerin ortaya çıkmasını sağlamak ve sorun çözümüne yönelik yeni yaklaşımların bulunmasında etkin bir araçtır. |
| Pareto Analizi | 80-20 ilkesine dayanarak, bir durumu veya problemin çoğunluğunun genellikle belirli birkaç faktör nedeniyle meydana geldiğini gösterir. | Kaynakların en etkili şekilde kullanılacağı alanları belirlemeye yardımcı olur, öncelik sırası belirlemede etkili bir araçtır |
| Sebep-Sonuç Diyagramı | Bir sorunun olası nedenlerini belirlemek için visüel bir yol olan 'balık kılçığı diyagramı' olarak da bilinir. | Problemleri analiz etmek ve çözüm bulmak amacıyla kullanılır. |
| Çoklu Oynama Tekniği | Belirli bir senaryoda farklı alternatiflerin sonuçlarını değerlendirmeye dayanır. | Belirsizlik durumlarında ve gelecekteki olayları tahmin etmek için oldukça kullanışlıdır. |
| Bir Şeytanın Avukatını Tayin Etme Tekniği | Aldığınız kararları ve çözüm önerilerinizi sorgulamak için bir kişi atanır. | Kararlardaki hataları ve önyargıları bulmaya yardımcı olur. |
| Nominal Grup Tekniği | Grup üyelerinin bireysel düşüncelerini ve fikirlerini özgürce paylaştığı bir teknik. | Grup içinde fikir çatışmalarını ve baskıları azaltmaya yardımcı olur. |
| Philips 66 Tekniği | Grup üyeleri altı kişilik ekipler halinde altı dakika boyunca bir fikir üzerinde düşünürler ve sonra fikirlerini paylaşırlar. | Hızlı ve etkili bir şekilde birçok fikiri alma ve değerlendirme yöntemi sağlar. |
| PUKÖ Tekniği | Planla, Uygula, Kontrol Et, Önlem Al anlamlarına gelen bir problem çözme ve sürekli iyileştirme teknikidir. | İşletmelerin hedeflerine ulaşmalarında yardımcı olur ve problemleri önleme konusunda etkili bir strateji sunar. |
İster kişisel yaşamımızda, ister çalışma hayatında ister ülke için olsun; yaşamın tüm aşamalarında karar vermek zorundayız. Yaşamın her anında bir yol ayrımına gidiyoruz ve bu yol ayrımında en az iki yoldan birini seçmek durumunda kalıyoruz. Yani karar vermek eylemini gerçekleştiriyoruz. Verdiğimiz kararların kalitesi de kişinin, işletmenin ve ülkenin de kalitesini belirlemektedir. Bu da karar vermek eyleminin ne kadar önemli olduğunu bizlere göstermektedir.
Hayatın akışı içerisinde en az ikili yol ayrımlarıyla karşılaşmışızdır. Çoğu kez de bu yol ayrımları içerisinde üç ya da dört farklı seçenek bulunmuştur. Bizlerde gerek kendimiz, gerek işletme gerek de ülke için bu yollardan birisini seçmek zorundayız. Biz bu yollardan birisini seçmesek dahi yaşam bizi bu yollardan birini seçmeye itmektedir. Her karar vermek eyleminin bir sonucu bulunmaktadır. Bu eylemi gerçekleştirirken sorunun ne olduğunu tanımlamak için çalışmak gerekir.
Özellikle bir organizasyon içerisinde yer alan yöneticiler için bu durum oldukça zordur. Hangi organizasyon içerisinde yer alırsa alsın yöneticilerin ortak özelliklerinin başında karar vermek gelir. Karar alanında elde edilen başarı, yöneticinin ve işletmenin geleceğini etkileyecek düzeydedir. Bu kadar önemli etkileri olan karar alma eylemini gerçekleştirirken yönetsel karar verme teknikleri kullanılmalıdır. Yönetsel karar verme teknikleri, karar verme ve sorun çözme alanlarında hem pratik hem de yararlıdır.
Bir işletmede yöneticinin yönetsel anlamda tüm fonksiyonlarının her aşamasında karar vermek en önemli unsur olarak karşısına çıkmaktadır. Karar vermek eylemi önemli bir aşama olduğu için yöneticiler tarafından önemle ele alınması gerekmektedir. İyi bir yönetici olmanın en büyük sırrı önüne çıkan kararları en iyi şekilde değerlendirmesidir. Bu doğrultuda da kararlar almasıdır. Bu yazıda yöneticinin karar verme sürecinde yardımcı olacak yönetsel karar verme teknikleri hakkında bilgi sahibi olacaksınız. Hazırsanız yönetsel karar verme teknikleri hakkında bilgi sahibi olmaya başlayalım!
Yönetsel Karar Verme Teknikleri Nelerdir?
Yönetici olan kişilerin en büyük özelliği karar vermektir. İşletmelerde gerçekleşen çoğu konularda karar verme yetkisi yöneticilere aittir. Bir yönetici karar verirken çalıştığı işletmenin çıkarlarını düşünerek hareket etmektedir. Bir işletmede alınan her kararın daha önce alınan kararlarla uyum içinde olması gerekmektedir. Bir işletmenin yöneticisi, kendisinin emrine verilen maddi ve beşeri kaynakların verildiği kişidir. Bu yüzden verilen kararların yöneticilik işinin temeli olduğu açıkça ortadadır. Yönetici, kendisine verilen kaynakları kullanarak organizasyonu gerçekleştirecek olan kişidir.
İşte karar vermek eylemi de burada karşımıza çıkmaktadır. Bir yönetici bir işin nasıl yapılacağını ve kim tarafından yapılacağını belirlemelidir. Belirledikten sonra o iş yapılabilir. Dolayısıyla yönetici çeşitli işler arasında karar vermek zorundadır. Seçilen alternatifler yöneticinin aldığı kararları göstermektedir. Günümüzde gelişen yönetim anlayışında bilimsel yöntemler kullanılarak kararlar verilmektedir. Bir yöneticinin başarısı onun karar verme yeteneğine bağlıdır. İşletmede alınan yanlış kararlar yanlış kişilerin yanlış faaliyetler yapmasına neden olur. Bu durum da işletmede belirlenen hedeflere ulaşmada en büyük engel olarak görülür.
Yöneticilerin etkin kararlar almasını sağlamak ve işletmelerin amaçlarına doğru bir şekilde ulaşmasına yardımcı teknikler bulunur. Bu teknikler zaman içinde yapılan araştırmalar doğrultusunda geliştirilen bilimsel yöntemlerdir. Bu yöntemler, yönetsel karar verme teknikleri adı altında adlandırılabilir. Yönetsel karar verme teknikleri, sorun çözümüne yönelik geliştirilmiş bilimsel temellerin kullanımına dayanmaktadır. Bilimsel yöntemin kullanılmasıyla yöneticilerin kullanacağı ortak bir dil oluşur. Karar vermede subjektif ögelerin yerini objektif ve sistematik bir süreç alır.
Bilimsel yöntem kullanırken gözlem ve deneylerden yararlanılır. Ortaya atılan iddia başkaları tarafından sınanabilmelidir. Yönetsel karar verme teknikleri bir bilimsel yöntem olarak sayılır. Yönetsel karar verme teknikleri; delphi tekniği, beyin fırtınası, pareto analizi, sebep-sonuç diyagramı, çoklu oynama tekniği, bir şeytanın avukatını tayin etme tekniği, nominal grup tekniği, philips 66 tekniği, PUKÖ vb. oluşmaktadır. Şimdi bu tekniklerden delphi tekniği ile başlayalım.
Delphi Tekniği Nedir?
Delphi tekniği, uzmanların görüşleri arasında ortak sonuç çıkarmaya çalışan bir tekniktir. Delphi tekniği içerisinde birçok uzmandan ayrı ayrı sorunlarla ilgili görüşler istenir. Ardından ortaya çıkan görüşler birleştirilir ve görüşlerin ortalaması alınır. Delphi tekniği, ortalamalardan çok farklı görüşlere sahip olan kişilere bunun nedeni sorulur.
Delphi tekniği, maliyeti pahalı ve uzun süren bir tekniktir. Gelecekteki ekonomik olayları ilgilendiren konularda kullanılan bir tekniktir. Günlük olaylarda genellikle kullanılmaz. Delphi tekniği hakkında bilgi sahibi olduktan sonra şimdi de bir şeytanın avukatını tayin etme tekniği hakkında bilgi sahibi olalım.
Bir Şeytanın Avukatını Tayin Etme Tekniği Nedir?
Bir şeytanın avukatını tayin etme tekniği, şeytanın avukatı olan bir kişinin belirlenmesi ile başlar. Şeytanın avukatı olan kişi grup tarafından verilen belirleyici kararlarda meydan okuyucu alternatifler belirler. Bir şeytanın avukatını tayin etme tekniği içerisindeki amaç sorunun çözümü belirlenmeden önce grubu meydana gelebilecek durumlar hakkında yeniden düşünmeye sevk etmektir. Aynı zamanda grubun alternatifleri ve akla gelmeyen gelişmeleri önceden görmesini sağlamaktadır. bir şeytanın avukatını tayin etme tekniği, alınan kararların daha nitelikli olmasını sağlamaktadır. bir şeytanın avukatını tayin etme tekniği hakkında bilgi sahibi olduktan sonra beyin fırtınası tekniği hakkında bilgi sahibi olalım.
Beyin Fırtınası Tekniği Nedir?
Beyin fırtınası tekniği, yaratıcı karar verme tekniği olarak tanımlanmaktadır. Beyin fırtınası tekniği, serbestçe fikir üretme ve yeni alternatifler yaratma tekniğidir. Beyin fırtınası tekniği yaparken ortaya atılan görüşler kesinlikle eleştirilmemelidir. Ortaya atılan görüşler övülmelidir. Ortaya görüş atan kişiye de soru sorulmamalıdır.
Beyin fırtınası tekniği, ortaya atılan görüşlerden yeni alternatifler yaratılmaya çalışılan bir tekniktir. Asıl amaç yeni fikir üretiminin desteklenmesidir. Bu teknik içerisinde hiç kimse yeni bir görüş üretemez. Söylenen her görüş başkalarının daha önce ortaya attığı görüşlere dayanır ilkesi vurgulanmalıdır. Beyin fırtınası tekniği, dört ile yedi kişi arasında yapılır ve bir grup toplantısı söz konusudur. Bu teknik hakkında bilgi sahibi olduktan sonra PUKÖ tekniği hakkında bilgi sahibi olalım.
PUKÖ Tekniği Nedir?
PUKÖ tekniği, planla, uygula, kontrol et ve önlem al kelimelerinin kısaltması olan bir tekniktir. PUKÖ tekniği, adım adım plan yaparak sonuca ulaşmayı sağlayan sistematik bir tekniktir. PUKÖ tekniği ilk adımı planladır. Planla aşamasında amaç ve hedefler kesin olarak belirler. Ne yapılmak istenildiğine karar verilerek detaylı plan yapılır. Bu tekniğin ikinci aşaması uygula aşamasıdır. Bu aşamada sorumlu olan herkes bilgilendirilir. Faaliyet planı izlenir ve gerçekleştirilir. Aynı zamanda uygulama sonuçlarının izlendiği aşama olarak bilinir.
Bu tekniğin üçüncü aşaması kontrol et aşamasıdır. Bu aşamada hedeflere ulaşıp ulaşılmadığı kontrol edilir. Kalıcı bir izleme sistemi kurulur. Tekniğin son aşaması ise önlem al aşamasıdır. Bu aşamada etkili önlemler standartlaştırılır. Kalıcı bir izleme sisteminin kurulması sağlanır. PUKÖ tekniğinin sınırlarını genel anlamda bu şekilde ifade edebiliriz. PUKÖ tekniği konusunu bitirdikten sonra bu teknikleri kullanan kişiler üzerine olan kısa yazıya geçelim.
Teknikleri Kullanan Kişiler Üzerine
Yönetsel karar verme teknikleri kullanan kişiler, işletmelerdeki yönetici ve çalışanların bulundukları pozisyonun gereği olarak karar verme ve sorun çözme faaliyetlerini hızlı ve etkin bir biçimde yerine getirebilirler. İşletme içerisinde kişisel yaklaşım ve yöntemlerin ötesine geçerek karar alınması gereken konular ve çözülmeyi bekleyen sorunlar karşısında yaratıcılığı teşvik eden ortak bir düşünme tavrı desteklenir. Bu teknikleri kullanan kişiler, karar alırken ve uygulama perspektifi kazanırken işletme içi iletişim ve iş birliğini destekleyecek yönde adım atarlar. İşletme içerisinde karşılaşılan yönetsel sorunlar ve genel sorun çözme yaklaşımları daha etkili olur.
Sezer AÇİLER, 19 Haziran 1995 tarihinde Sakarya’da dünyaya geldi. 2018 yılında Sakarya Üniversitesi Sosyoloji bölümünü bitirdi. Gayrimenkul danışmanı, stajyer sosyolog ve Felsefe Grubu öğretmeni olarak çalıştı. Sertifika programlarına katıldı. 2019 yılında İstanbul İşletme Enstitüsünde blog yazarı olarak çalışmaya başladı.
