Database türleri nelerdir ve hangi sektörlerde kullanılmaktadır?

Veritabanı Türleri ve Kullanım Alanları Veritabanı, bilgisayar dünyasında önemli bir yere sahip olup, farklı türleri ve kullanım alanları bulunmaktadır. Bununla birlikte, veritabanı türleri nelerdir ve hangi sektörlerde kullanılmaktadır sorusunu akademik bir perspektiften ele alalım. İlk olarak, veritabanı türlerine değinelim. Genel olarak üç farklı veritabanı türü bulunmaktadır: ilişkisel, hiyerarşik ve ağ veritabanları. İlişkisel veritabanları, tablolar ve ilişkiler aracılığıyla verilerin saklandığı ve sorgulandığı en yaygın kullanılan si<a href="https://www.iienstitu.com/blog/stem-ogretmeni">stem</a>lerdir. Hiyerarşik veritabanları, verilerin ağaç yapıları üzerinde düzenlendiği ve ebeveyn-çocuk ilişkilerine göre sorgulandığı silerdir. Ağ veritabanları ise, kayıt ve ilişki düğümleri üzerinden verilerin esnek bir şekilde bağlanabildiği daha karmaşık yapıdaki silerdir. Her veritabanı türünün farklı sektörlerde kullanım alanları bulunmaktadır. İlişkisel veritabanları, hemen hemen her sektörde kullanılabilir olduğu için en yaygındır. Özellikle finans, e-ticaret ve hizmet sektörlerinde sıklıkla rastlanır. Hiyerarşik veritabanları ise daha spesifik alanlarda, örneğin <a href="https://www.iienstitu.com/blog/cografi-bilgi-sistemleri-bolumu-myo">coğrafi bilgi sistemleri</a> ve ağ planlama sektörlerinde tercih edilmektedir. Ağ veritabanları, çok daha karmaşık veri yapılarına sahip olduğundan özellikle bilim, araştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde ön plana çıkmaktadır. Sonuç olarak, veritabanı türleri ve sektörel kullanım alanları değişiklik göstermekle birlikte, birçok sektör veritabanlarının avantajlarından faydalanmaktadır. Bu avantajlar arasında verilerin düzenli, güvenli ve esnek bir şekilde saklanması, sorgulanması ve analiz edilebilmesi sayılabilir. Böylece, şirketler ve bireyler, veritabanları sayesinde daha başarılı ve etkin yönetim süreçleri gerçekleştirebilirler. Öyleyse, veritabanı türlerinin ve kullanım alanlarının bilinmesi, güncel teknoloji ve iş dünyasına uyum sağlamada büyük önem taşımaktadır.

Veritabanı sistemi nedir ve geleneksel yöntemlere nasıl bir alternatif sunar?

Veritabanı Sistemi ve Geleneksel Yöntemlere Alternatif Sunumu Veritabanı, bilgisayarların kullanılmaya başlandığından beri var olan ve birbirleriyle ilişkisi bulunan bilgilerin saklandığı ya da depolandığı alanın tümüne verilen isimdir. Bu sistem, aynı zamanda bilgi veya veri akışının kontrol edildiği depolama sistemidir. Veritabanının temel amacı, geleneksel yöntemlere alternatif sunarak, sıradan dosya – işlem sisteminin yerine geçmek için geliştirilmiştir. Veritabanı sistemlerinin tarihsel gelişimi Veritabanı sistemleri, 1960’lı yılların başında ortaya çıkmıştır ve günümüze kadar birden fazla evrim geçirerek, her dönemin gerekliliklerini yerine getirme kapasitesine sahip olmuştur. İlk çıkan veritabanı ürünleri oldukça basit ve esnek yapılardaydı, ancak teknolojik gelişmeler sayesinde daha da güçlü ve karmaşık hale gelmiştir. Veritabanının işletmeler ve bireyler için önemi Veritabanı sistemi, şirketlerin ve bireylerin çok sayıda bilgiyi saklayabilmesini sağlar. Bu sayede, ödeme tutarları, kimlik bilgileri ve hastaların takibi gibi geniş bir alanda depolama yapılması mümkündür. Ayrıca, veritabanının sağladığı kayıt altına alma özelliği, ileride yaşanabilecek birçok sorunun önüne geçilmesine katkı sağlar. Erişim ve güvenlik Bir veritabanı yönetim sistemi tarafından kontrol edilen veritabanları, gerekli bilgilerin güvenli ve düzenli bir şekilde aktarılmasına olanak tanır. Bazı durumlarda, erişilmesi istenmeyen bilgilerin silinmesi veya yok edilmesi mümkündür. Ancak, bu bilgilerin geri getirilmesi genellikle zordur ve zaman alır, bu nedenle veritabanının güvenliği büyük önem taşır. Sonuç olarak, veritabanı sistemi, geleneksel yöntemlere güçlü bir alternatif sunar ve günümüzde işletmeler ve bireyler için büyük öneme sahiptir. Veritabanlarının sağladığı avantajlar sayesinde, büyük miktarda bilgiyi güvenli ve düzenli bir şekilde saklamak ve kullanmak mümkün olmaktadır.

SQL nedir, çeşitleri nelerdir ve veritabanı dilleri arasında hangi özelliklere sahiptir?

SQL ve Veritabanı Dillerinin Özellikleri SQL, Structured Query Language'in kısaltmasıdır ve veritabanı yönetim sistemi dillerinin başında gelmektedir. 1960'lı yıllarda ortaya çıkan veritabanı dilleri, temel veri depolama ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla geliştirilmiştir. Veritabanı yönetim sistemleri, bilgi ve veri akışının kontrol edildiği önemli bir yapıdır. Bu doğrultuda, SQL'nin veritabanı dilleri arasında hangi özelliklere sahip olduğunu ve çeşitlerini inceleyelim. SQL Çeşitleri SQL, veritabanları üzerinde veri sorgulama, ekleme, güncelleme ve silme işlemleri yapabilen bir dildir. Bu dili kullanarak farklı veritabanı türlerini yönetmek mümkündür. SQL'nin çeşitleri arasında, temel olarak üç farklı kategori bulunmaktadır: Veri Manipülasyon Dilleri (DML), Veri Tanımlama Dilleri (DDL) ve Veri Kontrol Dilleri (DCL). Veri Manipülasyon Dilleri (DML) DML, SQL içerisindeki dökümlerin, güncellemelerin ve sorgulamaların gerçekleştirilmesini sağlayan dildir. Bu kapsamda, SELECT, INSERT, UPDATE ve DELETE gibi komutlar bulunmaktadır. Veri Tanımlama Dilleri (DDL) DDL, veritabanlarında bulunan nesnelerin (tablo, indeks, görünüm vb.) oluşturulması, değiştirilmesi ve silinmesi için kullanılan dildir. CREATE, ALTER ve DROP gibi komutlar DDL kapsamında yer almaktadır. Veri Kontrol Dilleri (DCL) DCL, veritabanı üzerindeki kullanıcı yetkileri ve erişim kontrolünden sorumlu dildir. GRANT ve REVOKE komutları bu dili oluşturan ana bileşenlerdir. SQL'nin Veritabanı Dilleri Arasındaki Özellikleri SQL, veritabanı yönetim dilleri arasında önemli özelliklere sahiptir. Bu özellikler arasında, açık ve düzenli bir sözdizimi, yapısal bir sorgulama yeteneği ve güçlü bir standartlaşma bulunmaktadır. Ayrıca, SQL, farklı veritabanı türleri ve sistemleri ile uyumlu bir yapıya sahiptir. Bu sayede, programcılar ve sistem yöneticileri, veri tabanını daha etkili ve hızlı bir şekilde yönetebilmekte ve işleri kolaylaştırabilmektedir. Sonuç olarak, SQL, günümüzde veritabanı yönetim sistemleri için temel dil olarak kabul edilmektedir ve önemli özellikleri ve çeşitleri ile veri depolama alanında çözüm sunmaktadır. Bu nedenle, veritabanı yönetimi ve işlemleri için SQL'nin bilinmesi ve kullanılması büyük önem taşımaktadır.

Database Nedir? Database Türleri Nelerdir?

Veritabanı Türü	Kısaca Açıklama	Örnek Kullanım Alanları
İlişkisel Veritabanları	Öğeler, satırlar ve sütunlardan oluşan ve tablo kümesi ile organizeli şekilde çalışan veritabanı türüdür.	Müşteri bilgileri, sipariş bilgileri gibi öğelerin düzenli bir şekilde tutulduğu işletme sistemleri.
Nesne Odaklı Veritabanları	Bilgi ve verinin nesne biçiminde görüldüğü ve temsil edildiği veritabanlarıdır.	Nesne tabanlı programlama dilleri ile yazılmış yazılım projeleri.
No Sql Veritabanları	Yarı yapılandırılmamış veya yapılandırılmamış veri ve bilgilerin depolanmasına olanak sağlayan veritabanlarıdır.	Büyük veri işlemleri, web uygulamaları gibi alanlar.
OLTP Veritabanları	Birden fazla kullanıcının kullanabileceği, çok sayıda işlem gerçekleştirebilen veritabanı türüdür.	Online işlem yapılan sistemler, bankacılık uygulamaları.
Dağıtılmış Veritabanları	Farklı mekanlarda bulunan ve en az iki dosyadan oluşan veritabanı sistemidir.	Bulut tabanlı depolama hizmetleri, geniş ağ yapıları.
Veri Ambarları	Belli bir havuza sahip olan ve sorgulama, analiz amaçlı bir veritabanı türüdür.	Büyük şirketlerin verilerini depoladığı sistemler.
Grafik Veritabanları	Grafik birimleri arasında verileri depolayan ve bunlar üzerinde işlem yapan veritabanı türüdür.	Sosyal ağ analizleri, ağ topolojisi gibi alanlar.
Hareketli Veritabanları	Konum ve zaman bilgilerini içeren verileri depolayan veritabanı türüdür.	Konum tabanlı hizmetler, GPS sistemleri.
XML Veritabanları	XML formatında veri depolama ve sorgulama hizmeti sunan veritabanı türüdür.	Web hizmetleri, veri alışverişi sistemleri.
Çok Boyutlu Veritabanları	Verilerin çok boyutlu şekilde saklandığı ve işlendiği veritabanı türüdür.	Bilgi madenciliği, karmaşık veri analizleri.

Database kelimesi Türkçede veritabanı anlamına denk gelir. Bilgisayarın kullanılmaya başladığından beri veritabanı vardır. Bir sistem veritabanı olmadan olamaz. Kendinize ait bir depolama alanınız yok ise, hiçbir şeyi kayıt altına alamazsınız. Belli başlı bilgileri kayıt altına alabilmek için veritabanı muhakkak şart. Şayet böyle bir sistem kullanmadığınız zaman, her bilgisayarı açtığınızda ilk günkü gibi olur. Yani herhangi bir veri kayıt altına alınmamış veya bir bilgi sisteme girilmemiştir.

Database kullanmadan da sistemi yürütebiliriz. Ancak bilgileri kayıt etme konusunda büyük sıkıntılar yaşarız. Veritabanı zaten bu yüzden var. Yüzlerce bilgiyi belleğinde saklama becerisi olduğu için bu ismi almıştır. Hatta etrafımızda ya da haberlerde hep şunu duyarız; bilgiler silinmiş veya yok edilmiş. Genellikle erişilmesi istenmeyen durumlarda veritabanında yer alan bilgiler silinir. Bu bilgiler silindikten sonra geri getirmesi biraz zordur. Biraz zaman alır. Polisiye olaylarda bilgi silinmesi olayı daha fazla yaşanır. Yaptığı kötü işlerde kanıt bırakmak istemeyen şüpheli böyle bir yola başvurur.

Veritabanı sadece kötü kişilerin kullandığı bir program değildir. Koca koca şirketler tüm bilgi akışını, sistem sayesinde sağlar. Hatta bizler bile birey olarak birçok bilgiyi bu sayede saklayabiliriz. Database, insan beyni olarak da düşünülebilir. Tabi insan beyninden daha gelişmiş bir sistem olduğunu söyleyelim. Beynimiz belli başlı bilgileri belleğinde tutar. Ancak veritabanında yeteri kadar yer olduğu sürece binlerce bilgiyi saklamak mümkündür.

Geçmişten beri veri tabanı kullanılmaktaydı. Bilgiler kayıt altına alınır ve belli planda tutulurdu. Günümüzde bilgi daha da önemli hale geldi. Sistem üzerinden erişim sağlanan tek yer olması ve gerekli bilgileri aktarması özellikle şirketler için önemliydi. Basit bir dille söyleyecek olursak, bir kişinin ödeme tutarları, kimlik bilgileri, hastaneler için hastaların takibi ile ilgili otomasyon gibi geniş bir alanda depolama yapar. Veri tabanı her şeyi kayıt altına almasıyla ileride yaşanılacak birçok sıkıntının da önüne geçmiş olur. Şimdi Database nedir, sorusuna daha kapsamlı cevap verelim.

Database Ne Demek?

Database, birbirleriyle ilişkisi bulunan bilgilerin saklandığı ya da depolandığı alanın tümüne verilen isimdir. Veri tabanı genellikle elektronik ortamlarda tutulur. Bilgisayar üzerinde bilgi veya veri akışının kontrol edildiği depolama sistemidir. Sistemin asıl çıkış amacı geleneksel yönteme alternatif olmasıdır. Sıradan olarak bilinen dosya – işlem sisteminin yerine getirilmek için geliştirilmiştir. Veri tabanı bir yönetim sistemi tarafından kontrol edilir. Bilgilerin ve verilerin bağlı olduğu bir yönetim sistemi vardır.

Database ilk olarak 1960’lı yılların başında ortaya çıkmıştır. Sistem, günümüze kadar birden fazla evrim geçirmiştir. Yaşanılan teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek her dönemin gerekliliğini iyi şekilde yerine getirmiştir. İlk çıkan veritabanı ürünleri oldukça basit ve esnek birer yapıya sahipti. 1980’li senelere gelindiğinde ilişkisel veritabanları kullanılmaya başlandı. Bu seneyi 1990 yılı takip etti. 90’lı yıllarda ise nesne odaklı veritabanları ortaya çıktı. 2000’li yıllardan sonrada No Sql veritabanlarının kullanımları yaygınlaştı. 2010 senesinden sonra artık yeni bir döneme geçildi. Bulut sistemi ile veritabanı yeni bir çağ atladı. Günümüz big data kavramı veritabanları ile ilgili gelişmelerin de merkezinde yer aldı.

Database Türleri

İlişkisel Veritabanları: Veritabanı ilk olarak 1980’li yıllarında ortaya çıktı. Ancak ilişkisel veritabanı türü 80’li yılların sonuna doğru piyasada tutundu ve kullanımı rağbet gördü. İlişkisel tabanda öğeler, satırlar ve sütunlardan oluşur. Tablo kümesi ile organizeli şekilde yapılır. İlişkisel veritabanları oldukça verimli ve esnek çalışır.
Nesne Odaklı Veritabanları: Bu türde bilgi ve veriler isminden de anlaşılacağı gibi nesne odaklıdır. Nesne odaklı türler, aynı nesne biçiminde görülür ve temsil edilir.
No Sql Veritabanları: Son zamanların ismi duyulan Database türüdür. Web uygulamalarının yaygın kullanılmasından sonra ve karmaşık düzene iyi bir alternatif olmuştur. No Sql veritabanları yarı yapılandırılmamış veya yapılandırılmamış veri ve bilgilerin depolanmasına olanak sağlar.
OLTP Veritabanları: Birden fazla kullanıcının kullanmasına imkan verir. Çok sayıda işlem gerçekleştirir. Ve bu işlemleri gerçekleştirebilmesi için hızlı ve analitik bir veritabanına sahiptir.
Dağıtılmış Veritabanları: Farklı mekanlarda bulunan ve en az iki dosyadan oluşan veritabanları sistemidir. Aynı konumda bulunan veya farklı ağlara sahip bilgisayarlar üzerinde depolama yapar.
Veri Ambarları: Belli bir havuza sahip olan sorgulama ve analiz amaçlı bir Database türüdür. Merkezi bir sisteme bağlıdır.
Grafik Veritabanları: Grafik birimleri arasında verileri depolar ve bunlar üzerinde işlem yapar.

Saydığımız veritabanlarına ek olarak yeni türlerde sisteme dahil edilmiştir. Yaşanılan teknolojik gelişmelerle birlikte yazılım ve bilişim ile birleşen yeni eklenen veritabanları da oldu. Şimdi yeni türlere göz atalım.

Bulut Veritabanları: Bulut depolama sistemi günümüzde en çok bilinen ve bireysel kişiler tarafından bir veri türüdür. Birçok firma veya şirket, bulut veritabanı desteği sağlar. Akıllı cihazların birçoğu bulut sistemini kullanır. Geniş bir ağ sistemine sahiptir. Risk oldukça az ve maliyetler diğerlerine göre düşüktür.
Çoklu Model Veritabanları: Çoklu veritabanları ile bir araya gelerek entegreli şekilde arka bir uçta buluşur.
Açık Kaynak Veritabanları: Veritabanının sistemim tamamen açık kaynaklı bir kod yapısına bağlıdır. Sql ve No Sql buna iyi birer örnektir.
Kendini Yöneten Veritabanları: Yeni ve bilinenlerin dışında kullanılan veri tabanı türüdür. Tamamen kendi kendini yönetebilir. İnce ayar, yedekleme, güncelleme ve güvenlik işlerini kolaylıkla çözümler.
Belge Veritabanları: Belgelerin bir yerde depolanması için tasarlanan Database türüdür. Depolama yapmak için daha modern çözümler sunar.

Database Yöneticiliği

Veritabanları günümüzde her sektörde kullanılmaktadır. Bankacılık, otomotiv sanayisi, sağlık, şirket yönetim ve telekomünikasyon gibi sektörlerde veri tabanı kullanılır. Dünyanın geneline baktığımızda her sektörün içinde bulunan bilgisayarların altyapısını veritabanları tamamlar. Veritabanı bilgileri fiziksel olarak kayıt altında tutar.

Veritabanının kurulumu, düzenlenmesi, sorgulanması, denetim ve güvenliği oldukça karışıktır. Karışık olan veritabanını ise, yönetici düzeni ile çözmek mümkün. Database yöneticiliği ile birlikte karmaşık gözüken bu yapı çözüme kavuşuyor. Yönetim sisteminin kullanılması içinde belli bir yazılım programı olması gerekir. Veritabanlarında yazılım olarak; MySQL, Microsoft Access, FileMaker Pro, Microsoft SQL Server ve Oracle gibi programlar kullanılır.

Database Dilleri

Veritabanında PL/SQL, SQL, TCL ve Transact – SQL dilleri yer alır. Bu diller veritabanına özel olarak üretilmiştir. Belli bir şirket ya da bireyler tarafından geliştirilir. Verileri yönetmek ve tasarlamak için programlama dilleri kullanılır. Aslında programlama dili olarak değil, daha çok veri sisteminin alt dili olarak tanımlanır. Fakat insanların diline bu şekilde yerleşince programlama dili olarak kalmıştır. Database dilleri sayesinde birçok işlemi yapabilmek mümkündür. Verileri kayıt altına alma, işleme veya silme işlemleri gibi.