IIENSTITU
AnasayfaBlogBilimsel Etik Kavramı ve Nikola Tesla
Bilim

Bilimsel Etik Kavramı ve Nikola Tesla

28 Kasım 2019
Bu bir adamın yüzünün yakın çekimidir. Yüz hatları, etraflarında hafif bir çerçeve bulunan mavi gözleri de dahil olmak üzere açıkça görülebiliyor. Yüzünün alt yarısında mavi ve beyaz renkte görünen bir kumaşın hafif bulanık bir görüntüsü var. Alnında yakın çekim bir göz çizimi yer alıyor. Yüzünün sağ tarafında, bir yüzün yanı sıra diğer işaretleri de içeren bir para biriminin yakın çekimi görülebilir. Yüzünün sol tarafında bir elin yakın çekimi yer alıyor. Sağ alt köşeye doğru, bulanık bir deniz kabuğu görüntüsü var.
KonseptAçıklamaÖrnek/ Bilgi
EtikAhlak kurallarının evrenseli; duyguları bir kenara bırakmak, akıl ve mantıkla hareket etmektir.Etik olmak, her türlü davranışta insanı ve insanlığı ön plana almayı içerir.
BilimInsanoğlunun sorularına cevap arayışının yanı sıra, deneysel ve sürekli geliştirilebilir bir alan.Bilimde her şeyin mantıklı bir açıklaması olduğuna inanılır.
Bilimsel EtikBilimsel araştırmaların ve uygulamaların etik kurallar çerçevesinde yapılması gerekliliği.Bilimsel etik, insanlığın çıkarlarını ve etik ilkeleri göz önünde bulundurmayı gerektirir.
Nikola Tesla19. ve 20. yüzyılın önde gelen bilim insanlarından biri.Tesla, bilim ve teknolojiyi temelden değiştirebilecek bir dizi buluşa imza attı.
Tesla ve EtikTesla'nın bilimsel çalışmalarının etik kurallar çerçevesinde hareket etmek isteği.Tesla'nın hedefi, bilim ve teknolojiyi insanlığa hizmet etme aracı olarak kullanmaktı.
Yeni ve Akılcı BuluşlarBilimsel araştırmaların genellikle yeni ve yenilikçi çıktılar üretmesi.Tesla, bu perspektifi kullanarak büyük şirketleri köşeye sıkıştırdı ve yeni buluşları ile onları rezil etti.
Thomas EdisonTesla'nın profesyonel rakibi ve aynı zamanda döneminin en büyük icatçısı.Tesla'nın en büyük hedeflerinden biri, Edison'a karşı kendini kanıtlamaktı.
Tesla’nın Çalışma EtiğiTesla'nın işine olan tutkusu ve adamışlığı.Tesla genellikle günde sadece 2 saat uyurdu ve yemek yerken vakit kaybetmemek için sıklıkla katı gıdalar tüketmezdi.
Tesla’nın İdealleriTesla'nın bilime ve insanlığa olan inancı.Tesla, insanlara ucuz, belki de bedava elektrik sağlama ideali ile çalışıyordu.
Tesla’nın EtkileriTesla'nın bilime ve topluma olan katkıları.Tesla'nın buluşları, çağımızın bilim ve teknolojisi üzerinde derin bir etki yaratmıştır.

Bu yazıda birçok terimin üstünde durmak gerek. Aslında anlatmak istenilen şey bilimsel etik ve bana göre de buna en güzel örnek Tesla ve Edison. Tabi öncesinde etiğin ne olduğuna ve bilimin neresinde olduğuna biraz bakalım derim.Temel olarak bir kavramın ne olduğuna ilk baktığımız yere yani sözlüğe baktığımızda etik olmak ahlak ve mesleki ahlak olarak iki temel anlam taşır.

Etik Olmak Nedir?

Etik ahlak kurallarının evrenseli yani ahlakın daha geniş kapsamı olarak da bilinir. Bugün sözlük anlamının ne olduğuna bakarken Wikipedia’da bir tanım takıldı gözüme onu da sizinle paylaşmak istedim. ‘Etik veya en yalın tanımıyla töre bilimi. Etik terimi Yunanca "karakter" anlamına gelen "ethos" sözcüğünden türemiştir. Türkçede etik sözcüğü yanlış biçimde ahlak sözcüğüyle eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Halkın kendi kendine oluşturduğu ve hiçbir yazılı metine dayanmayan kanunlara etik ilkeler denir.    

İşte Wikipedia’da gözüme takılan o tanım bu oldu. Ne demek Türkçede yanlış biçimde ahlak sözcüğü ile eş anlamlı olarak kullanılır? Sokağa çıkıp kime sorsan etik için ahlak terimini ilk sırada kullanır herhalde. Ama etik, duyguları bir kenara bırakıp akıl ve mantıkla hareket etmek demektir. Etik olmak her türlü davranışta önce insanı düşünmek ve saygılı olmak, eşit olarak insanı ve insanlığı ön plana almak demektir. Şimdi bilimsel etik nedir? Sorusuna geçmeden önce incelemek istediğim bir temel kavram daha var. Bu kavram bilim.

Bilim Nedir?

Bilim insanoğlunun sorularına cevap aramanın bir çeşididir. Merak, çalışma ve deneme-yanılma üçlüsünün sentezidir. Felsefe ile tek ortak yönü sorulara cevap vermesidir. Ama bilim deneyseldir ve geliştirilebilir. Bilimin üstüne ekleme yapılabilir. Felsefe ise genellikle dogmalara dayanır. Bilime göre her şeyin bir sebebi vardır ve tesadüfe yer yoktur. Yani bilim için her şeyin mantıklı bir açıklaması vardır.  

Bilimsel Etik Ne Demek?

İnsanlar hukuk önünde eşittir. Yasalara karşı bir eylem gerçekleştirdiklerinde görürler. Ama insanların ceza almadıkları ya da diğer insanlar tarafından yargılanmadıkları, hatta kimseye fark ettirmeden yaptıkları bazen de kendilerinin bile fark etmediği yanlışlar vardır. Hani az önce anlattığımız etik var ya. İşte bu işin ceza veya yaptırım alınmayan kısmı ahlak, fark edildiğin de yaptırıma maruz kalan tarafı ise etiktir. Yapılan bir çalışmanın tek amacının tek amacının insanlık adına olması ve yapılan çalışmalarda bu amacın ön planda olması. İnsanlık yararına olmayan hatta zararına olan yani insan hayatını tehlikeye sokacak her türlü bilimsel araştırma yöntemleri ve tekniklerinden uzak durmak gerek.

Bir bilim insanının öğrencisine, asistanına hatta bütün topluma örnek olma sorumluluğu vardır. Bilimsel bir çalışmanın yasal olması ve yasallık ilkesine uygun şekilde hareket edilmesi gerekir. Kanunlarca belirlenmiş ve insanlık dışı görülmüş uygulama ve deneylerden uzak durulmasıdır. Üst kademeye atlamak, rütbe almak, kazanç düşüncesini bilimin önüne geçirmek, erken şöhret olma isteği, sabırsızlık, tam manası ile kanıtlamadan ortaya koymak, eksikleri olduğu halde sabırsız davranıp aceleye getirmek tam bir bilimsel etik boşluğu örnekleridir. Şimdi gelin etik bilimi tamamen etik kuralları üzerine kurulu olan ve karşısına tam tersi engeller çıkan efsane bilim adamının hayat hikayesine hep beraber bakalım.

Nikola Tesla

Ona kısaca Edison’un hayatını çaldığı adam diyebiliriz. Evet, o Nikola Tesla. Dünyadaki bilim ve teknoloji yapısını temelden değiştiren sayısız deney ve buluşa imza atmasına rağmen değeri bugün bile anlaşılmayan o efsane insan Nikola Tesla. Ortalık I. ve II. Dünya Savaşı ile kırılırken onun aklında tek bir şey vardı: İnsanlara ucuz belki de bedava olan kablosuz elektrik sunmak.

Tesla 1878 yılında okulu bırakmıştı. Ama kişisel beceri ve kabiliyetleri bir firmada, gayet iyi bir ücretle mühendis olarak iş bulmasına engel olamadı. Hayat mücadelesi verirken bile proje çizdi patent aldı. Western Union’a kazma kürekle çukur kazarak para kazandı. Hayatını idame ettirebilmek için bu işte çalışmak zorunda kaldı. Bu süre zarfında bile transformatör ve neon lambalar ile ilgili projelerini çizdi. Tek amacı büyük adamın karşısına çıkmak ve doğruyu tüm dünyaya göstermekti. 

Yeni ve Akılcı Buluşlar

Tek başına ve küçük bir adam iken sesini duyuramayan Tesla, patentleri aldıkça onu dinleyen ve katılan insanların sayısı arttı. O ise bu seslerle tek yürek olup dünyayı sömüren devlere karşı bilimin ve teknolojinin bir para sömürüsü unsuru değil insanlığa hizmet etme aracı olduğunu göstermeye hazırlanıyordu. Bunun için dönemin büyük şirketleri yeni ve akılcı buluşları ile rezil ediyordu. İlk olarak General Electric gibi büyük bir firmayı köşeye sıkıştırmıştı. Ama Tesla’nın en büyük hedefi onlarca insanı altında çalıştıran Thomas Edison’a ulaşmaktı. 

Yalnızca insanlık için çok çalışan adam katı yiyecekler tüketmeyip vakitten bu şekilde tasarruf eden günde sadece 2 saat uyuyan bu adam bir keresinde üç gün uyumadığını söylemişti. Alternatif akım motorunu icat eden Tesla, Thomas Edison’un yanında çalışmaya başlamıştı. Alternatif akım Edison için çok büyük bir icattı. Artık şehirde alternatif akım dolaşacak ve herhangi bir ampul patladığında şehirdeki diğer lambalar sönüp şehri karanlığa boğmak yerine yanmaya devam edeceklerdi. Edison her ne kadar kendi icadı olan doğru akım da diretse de daha az maliyetli ve daha verimli olan alternatif akım karşısında yenik düşecekti.

İnsanlığa ve Etik Değerlere Gelen İlk Darbe 

1888 yılında “Alternatif Akım Motorları ve Transformatörlerinin Yeni Sistemi” adlı makalesiyle George Westinghouse’un dikkatini çekti. İki isim bir süre ortak oldu ancak Westinghouse Tesla’nın iyonosfer tabakasını kullanarak tüm dünyaya bedava elektrik sağlamak için çalıştığını fark etti. Bu nedenle ortaklık bozuldu. Tesla’nın hayalleri yine ertelendi.

Bir bilim adamı düşünün ki elektriğin kablosuz olarak iletilmesini sağlamaya çalışsın ve iyonosfer üzerine taşıdığı elektrik ile dünyanın neresinde olursanız olun yeryüzüne çakacağınız iki çapa ile bedava elektrik sahibi olun. Şüphesiz ki bu dünya için çok büyük bir nimet olabilirdi. Ama hepimiz biliyoruz ki Dünya’da bir sömürü ve kazanç düzeni hakim. Şu anda böyle yarın da böyle olacak. 

İşte Tesla’nın yaşadığı dönemde de bu böyle olacak ki kendilerine bilim adam diyen insanlar, Tesla’nın dünyadaki düzeni ve dengeleri böylesi bir icat ile yerle bir edeceğini düşünmüş hatta sadece bunun ile sınırlı kalmamışlar onunla olan tüm ortaklıklarını da bitirmişlerdir. Bu da yetmezmiş gibi onu itibarsızlaştıracak her türlü yola başvurmuşlar ve böylesi bir mucidin yalnız başına bir otel odasında ölüp gitmesine göz yumacak kadar cani olmayı başarmışlardır.

Yani onlar için her şey paraydı. Yani onlar için her şey güçtü. Kendilerine mucit diyen bu adamlar insan yararına olan bir icadı tüm toplumları kalkındırabilecek bir buluşu paraya tercih etmişlerdi. İşte mesleki etik kavramına ters düşmenin ve hatta bilimsel etik kavramını hiçe saymanın en büyük örneklerinden birisi budur. 

Etik, Ahlak kurallarının evrenseli; duyguları bir kenara bırakmak, akıl ve mantıkla hareket etmektir, Etik olmak, her türlü davranışta insanı ve insanlığı ön plana almayı içerir, Bilim, Insanoğlunun sorularına cevap arayışının yanı sıra, deneysel ve sürekli geliştirilebilir bir alan, Bilimde her şeyin mantıklı bir açıklaması olduğuna inanılır, Bilimsel Etik, Bilimsel araştırmaların ve uygulamaların etik kurallar çerçevesinde yapılması gerekliliği, Bilimsel etik, insanlığın çıkarlarını ve etik ilkeleri göz önünde bulundurmayı gerektirir, Nikola Tesla, 19 ve 20 yüzyılın önde gelen bilim insanlarından biri, Tesla, bilim ve teknolojiyi temelden değiştirebilecek bir dizi buluşa imza attı, Tesla ve Etik, Tesla'nın bilimsel çalışmalarının etik kurallar çerçevesinde hareket etmek isteği, Tesla'nın hedefi, bilim ve teknolojiyi insanlığa hizmet etme aracı olarak kullanmaktı, Yeni ve Akılcı Buluşlar, Bilimsel araştırmaların genellikle yeni ve yenilikçi çıktılar üretmesi, Tesla, bu perspektifi kullanarak büyük şirketleri köşeye sıkıştırdı ve yeni buluşları ile onları rezil etti, Thomas Edison, Tesla'nın profesyonel rakibi ve aynı zamanda döneminin en büyük icatçısı, Tesla'nın en büyük hedeflerinden biri, Edison'a karşı kendini kanıtlamaktı, Tesla’nın Çalışma Etiği, Tesla'nın işine olan tutkusu ve adamışlığı, Tesla genellikle günde sadece 2 saat uyurdu ve yemek yerken vakit kaybetmemek için sıklıkla katı gıdalar tüketmezdi, Tesla’nın İdealleri, Tesla'nın bilime ve insanlığa olan inancı, Tesla, insanlara ucuz, belki de bedava elektrik sağlama ideali ile çalışıyordu, Tesla’nın Etkileri, Tesla'nın bilime ve topluma olan katkıları, Tesla'nın buluşları, çağımızın bilim ve teknolojisi üzerinde derin bir etki yaratmıştır
bilimsel etik nikola tesla bilimsel etik ve nikola tesla
Orta yaşlı, gür sakallı ve bıyıklı bir adam kameranın önünde duruyor. Yüzünde sert bir ifade, güçlü bir çene hattı ve belirgin elmacık kemikleri vardır. Siyah bir tişört ve kot pantolon giymektedir ve erkeksi bir yapısı vardır. Sakalı ve bıyığı bakımlıdır ve saçları düzgünce geriye taranmıştır. Kendinden emin ve kararlı görünüyor, bir güç ve erkeklik sembolü.
Ali Gümüşay
Blog Yazarı

Eylül 1998 doğumluyum ve aslen Malatyalıyım. İstanbul Gazi Lisesi' ni bitirdik ten sonra İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde öğrenime başladım. Öğrenim durumum devam etmekte son sınıf öğrencisiyim.  Kendime ait bir internet sitesi ve YouTube kanalım var. İnternet sitesinde yazdığım makaleler ve YouTube kanalımda seslendirip montajladığım videolarım mevcut.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Uzun saçlı bir kadın insan kalabalığının ortasında duruyor, yüz ifadesi odaklanmış ve kararlı. Beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giyiyor. Arkasında, bazıları bulanık ve odak dışı olan birçok insan toplanmış. Kadının solunda, dışarıyı işaret eden bir el görülüyor. Sağda, bir kişinin yüzü çoğunlukla bulanıklıkla gizlenmiş. Daha geride, dudaklarında gülümseme izi olan bir kişinin yüzü görülüyor. Daha ileride, gözleri kapalı başka bir kişinin yüzü görülüyor. Görüntü yumuşak bir şekilde aydınlatılmış ve sahneye rüya gibi bir his veriyor.
Nedir?

Etik Nedir? Türleri Nelerdir?

09 Aralık 2019
Resimde bir masanın üzerindeki kitap yığınının yakın çekimi gösterilmektedir. Yığın, çeşitli renk ve dokulara sahip çeşitli kitaplardan oluşmaktadır. Sağ alt köşede kalem tutan bir kişinin kolu görülüyor. Kitaplar düzgün, düzenli bir yığın halinde dizilmiş ve öndeki kitap diğerlerinden biraz uzağa doğru eğilmiş. Arka planda takım elbiseli ve kravatlı bir adam görülüyor. Kitapların ve adamın takım elbisesinin renkleri nötr arka planla kontrast oluşturuyor. Görüntü, kitapların ve adamın takım elbisesinin ayrıntılarını vurgulayan bir yakın çekimdir.
Nedir?

Kaynak Gösterme Yöntemleri

24 Mart 2021
Bir kadın masa başında dizüstü bilgisayarının önünde oturuyor. Bir not defterine bir şeyler yazıyor ve dikkatle ekrana bakıyor. Elleri klavyenin üzerinde duruyor ve yüzü konsantrasyon içinde odaklanmış. Masanın üzerinde sarı kenarlıklı beyaz bir kâğıt ve bir fincan kahve var. Arkasında beyaz çarşaflı ve mavi battaniyeli bir yatak var. Oda, sıcak ve davetkâr bir atmosfer sağlayan bir lamba ile aydınlatılmıştır. Kadın beyaz bir gömlek, mavi bir kot pantolon ve kahverengi ayakkabılar giymiştir. Uzun, kahverengi saçları at kuyruğu şeklinde arkaya toplanmıştır. Görüntü kadının yakın çekimidir ve onun adanmışlık ve kararlılık ifadesini görmemizi sağlar.
Bilim

Bilimsel Makale Nedir?

08 Ocak 2020
Bir adam elinde bir şişe şeffaf alkolle bir odada durmaktadır. Beyaz bir gömlek giymiştir ve yüzünde şaşkın bir ifade vardır. Arkasında, üzerinde beyaz yazılar olan siyah bir arka plan vardır. Solunda elinde bir tüp tutan bir kadın vardır. Önünde iki kişinin bulanık bir görüntüsü ve sağında bir kılıcın yakın çekimi vardır. Siyah arka plan üzerinde beyaz bir harf açıkça görülebiliyor. Adam sanki bir cevap arıyormuş gibi kaybolmuş ve emin değil gibi görünüyor.
Bölümler

Bilim Tarihi Bölümü Nedir?

07 Ekim 2020
Bir kadın, aydınlık bir odada dikkatle bilgisayar ekranına bakmaktadır. Pembe bir bluz giymiş ve koyu kahverengi saçlarını arkadan bağlamış. Gözleri ekrana odaklanmıştır ve elleri masanın üzerinde hafifçe durmaktadır. Arka plandaki duvarlar beyaz ve üzerlerinde birkaç poster ve resim var. Masa ahşap ve pembe bir yastık da dahil olmak üzere çeşitli eşyalarla dolu. Derin düşüncelere dalmış gibi görünüyor, sanki bilgisayarda bir sorunu çözmeye çalışıyor. Odadaki aydınlatma sıcak ve davetkâr, atmosfer ise konsantrasyon ve odaklanma havasında.
5
(36)

Nöropazarlama Eğitimi

19 Konu5 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
₺1763₺1193
Bu görsel, Stratejik Yönetim üzerine çevrimiçi bir kursa aittir. Resimde takım elbise giymiş, masa başında oturan bir adam görülüyor. İzleyici ön planda metal bir kutunun, bir saatin, bir kişinin gözlerinin, düğmeli bir gömleğin ve bir adamın yüzünün yakın çekimini görebilmektedir. Arka planda da beyaz bir metnin yakın çekimi bulunmaktadır. Stratejik Yönetim dersi, öğrencilere etkili iş stratejileri planlamak ve uygulamak için gerekli bilgi ve araçları sağlayacaktır. Bu ders sayesinde öğrenciler potansiyel iş fırsatlarının nasıl değerlendirileceğini, stratejik planların nasıl geliştirileceğini ve risk ve belirsizliklerin nasıl yönetileceğini öğreneceklerdir. Ayrıca, rekabet ortamını nasıl değerlendireceklerini, şirketlerinin rekabet avantajlarını nasıl belirleyeceklerini ve bir rekabet stratejisi nasıl geliştireceklerini anlayacaklardır. Buna ek olarak, öğrenciler stratejik yönetim ile finans, pazarlama ve operasyonlar gibi diğer işletme fonksiyonları arasındaki ilişkiyi keşfedeceklerdir. Nihayetinde, bu ders öğrencileri başarılı stratejik yöneticiler olmak için gerekli becerilerle donatacaktır.
4.4
(13)

Stratejik Yönetim Eğitimi

9 Konu2 Saat
Bu, koyu mavi takım elbise giyen bir adamın fotoğrafı. Arkasında beyaz bir duvar olan parlak ışıklı bir odada durmaktadır. Adamın kısa siyah saçları var ve yüzünde ciddi bir ifadeyle önüne bakıyor. Beyaz bir elbise gömleği, mavi çizgili bir kravat ve koyu mavi bir takım elbise ceketi giymektedir. Ayrıca siyah elbise pantolonu ve siyah elbise ayakkabıları giymektedir. Elleri yanındadır ve sol bileğinde bir saat takılıdır. Adam kendinden emin ve sakin görünüyor.Dr. Bilal Şentürk
₺808₺0