Yüksek İnşaat Mühendisi Nedir? Ne İş Yapar?

Yüksek inşaat mühendisliği, inşaat alanında yüksek lisansın tamamlanmış olduğu bir inşaat mühendisliği unvanıdır. “Yüksek inşaat mühendisi nasıl olunur?” sorusunun cevabını açıklamadan önce, inşaat mühendisi olmanın yolunu hatırlayalım. Mühendislik Fakültelerinin İnşaat Mühendisliği lisans programını okumak ve mezuniyet şartlarını yerine getirmek ilk aşamadır. Mezun olmaya hak kazananlara “inşaat mühendisi” unvanı verilir.

İnşaat mühendisliği, hem bölüm olarak hem de meslek olarak ülkemizde en çok tercih edilen mühendislik türlerinden birisidir. Mühendislik fakültelerinin en çok mezun verdiği bölümlerden birisi olan bu mühendislik türü, günümüzde popüler bir meslek olarak yapılıyor. Ancak bu kadar çok mezun veren bir bölüm olduğu için, iş bulma konusunda akademik kariyer durumu önem kazanır. Mezun sayısı çok olduğu zaman iş verenlerin baktığı ilk kriter, yüksek lisans veya doktora gibi mezuniyetlerin varlığıdır. Lisans mezunlarının iş bulma şansı eskisi kadar olmadığı için, yüksek lisans yapmış bir inşaat mühendisi daha kolay iş bulur. Eskiden lisans mezunu olan gençler kolaylıkla iş bulabiliyorken; şimdi artık bunun yanına en azından yüksek lisans mezuniyeti eklemelidir. 

Bu nedenle günümüzde inşaat mühendisliği mesleğini tercih etmek isteyen adaylar, yüksek lisans yaparak, yüksek inşaat mühendisi unvanını almalıdır. Aylık kazanç ve kariyerde yükselme için bu akademik unvanlar gerekli, hatta zorunludur. 

Bu yazıda, “Yüksek inşaat mühendisi nedir?”, “Yüksek inşaat mühendisi ne iş yapar?”, “Yüksek inşaat mühendisi nasıl olunur?” ve “Yüksek inşaat mühendisi maaşları” konularını işleyeceğiz. Yüksek inşaat mühendisliği mesleğiyle ilgili merak edilen konular hakkındaki yazımıza birlikte göz atalım…

Yüksek İnşaat Mühendisi Nedir?

Yüksek inşaat mühendisi; inşaat projelerinin yürütülmesinde, koordinasyon sağlanmasında ve inşaat alanında karşılaşılan sorunlarla ilgili teknik çözümler sunan uzmandır. Bu uzmanların; binalardan fabrikalara, yollardan köprülere kadar birçok yapıyla ilgili projeleri yaptığını söyleyebiliriz. 

Bu mühendisler, kurumlar için yapılan projelerin inşaat mevzuatlarına uygunluğunu kontrol eden ve uygunsuzlukları gidermek için çözüm ararlar. Binalar, köprüler ve barajlar gibi kamu yapılarının tasarım ve inşa aşamalarında yönetici olarak görev alan yetkili mühendislerdir. İnşaat mühendisliği alanında yüksek lisans yapmak isteyen inşaat mühendislerinin şunları bilmeleri önemlidir:

• Yapı Mühendisliği: Proje ofislerinde çalışmak isteyen adaylara uygun bir alandır,

• Yapı İşletmesi: Plânlama, hak ediş ve metraj konularında çalışmak isteyenlere uygundur,

• Hidrolik ve Su Kaynakları: Baraj ve su kanalları konularında çalışmak isteyenlere uygundur,

• Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği: Kazı işleri, zemin etütleri veya zeminle ilgili bir alanda çalışmak isteyenlere uygundur,

• Ulaştırma Mühendisliği: Karayolları ve demiryolları gibi alanlarda çalışmak isteyenlere uygundur. 

Yüksek inşaat mühendisleri projelerde; diğer inşaat mühendisleri, makine mühendisleri ve elektrik mühendislerinin içinde bulunduğu ekibi yönetir. Yüksek inşaat mühendisi, inşaat mühendisliği lisans programından sonra yüksek lisans bitirmiş uzmandır. Bu yüksek lisans mezuniyeti sayesinde; kurumlarda yöneticilik, müdürlük, şantiye müdürlüğü gibi görevlerde çalışabilirler. Bu yüksek mühendisler şantiyeler dışında, fabrikalarda ve kamu kurumlarında sözleşmeli mühendis ve yönetici olarak da çalışabilirler.

Yüksek inşaat mühendislerinin inşaat alanında bilirkişi olarak kabul edildiğini de söyleyebiliriz. Bu mühendislerin yüksek lisans eğitimi sırasında aldığı eğitimlerden bazıları şunlardır:

• Akışkanlar mekaniği,

• İnşaat mühendisliği dizaynı,

• Mühendislik ekonomisi,

• Termodinamik,

• Yapı dinamiği,

• Zemin tasarımı ve çok katlı yapı dinamiği.

Yüksek İnşaat Mühendisi Ne İş Yapar? 

Yüksek inşaat mühendisi, hem kamu kurumlarında hem de özel şirketlerde iş bulabilir. Kendi şirketini kurabilir ve diğer kurumlarla çalışmalar yürütebilir. Yüksek inşaat mühendisinin yaptığı işlerden en önemlisi; inşaat projesini talep eden firmaların veya kişilerin isteklerine göre proje ve ihale dosyası hazırlamaktır.

Yüksek inşaat mühendislerinin diğer görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yapıların güvenliği ve risk durumu hakkında araştırma yapıp rapor hazırlamak,

• İmar yönetmeliğine aykırı olan yapıları ilgili kurumlara bildirmek,

• Kentsel dönüşüm çalışmalarının mevzuata uygun yapılmasını sağlamak,

• Binaların depreme karşı dayanıklılığını kontrol etmek,

• Riskli veya zayıf binaların güçlendirme çalışmalarını yürütmek,

• Proje için bütçe planlaması toplantıları yapmak ve önerilerini paylaşmak,

• Proje ekibindeki diğer inşaat mühendislerinin görevlerini belirlemek,

• Projenin yapım çalışmalarından önce alanda inceleme yaparak, iş ve işçi güvenliği konusunda gerekli önlemleri aldırmak,

• İnşaat çalışması başlamadan önce zemin etüdü yaptırmak ve alınan örneklerin yapı için uygunluğunu araştırmak,

• Malzemeler ve işçilikle ilgili bilgileri rapor haline getirip proje yöneticilerine sunmak,

• Şantiyelerde yapılan işlerle ilgili raporlar düzenleyip ilgili kurumlara göndermek, 

• Kurumdaki inşaat işlerinin ilgili mevzuata uygun yapılmasını sağlamak.

Yüksek İnşaat Mühendisi Maaşları

Yüksek inşaat mühendisi maaşları, çalışılan kurumun özelliğine göre değişkenlik gösterebiliyor. Kamu kurumları ve özel kurumların maaş hesaplamaları farklı olabiliyor. Devlet kurumlarında alınan maaşları etkileyen en önemli faktörlerden birisi kıdem yılı, yani tecrübedir. 2021 yılı için, kamu kurumlarında çalışan ve kıdemi 1/4 olan yüksek mühendislerin ortalama maaşı 8.000 TL’dir. Kişinin medenî hali, eşinin iş durumu ve çocuklar söz konusu olduğunda, maaşlara AGİ’nin ek ücretleri ekleniyor. 

Özel sektördeki yüksek inşaat mühendisi maaşları, tecrübeye ve çalışılan kuruma göre farklılık gösteriyor. Özel bir firmada çalışan ziraat yüksek mühendislerinin en düşük maaşları 4.000-5.500 TL gibi bir rakamla başlıyor. Aylık ortalama 7.030 TL olarak bildirilen yüksek inşaat mühendislerinin aldıkları maaşlar, 14.000 TL’ye kadar çıkabiliyor. Bu artışlarda, deneyimlerin ve kurumların verdiği ek gelirlerin payı olabiliyor. Özel sektörde alınan maaşı önemli ölçüde etkileyen bir konu, mevki konusudur. Çalıştığı kurumda müdür, genel müdür, şantiye müdürü gibi yönetici konumunda olan yüksek inşaat mühendisinin maaşı daha yüksek olabiliyor. 

Yüksek inşaat mühendisi maaşlarını etkileyen bir faktör de akademik kariyer durumudur. Yüksek lisanstan sonra doktora yapan yüksek inşaat mühendislerinin maaşlarına ek ücretler yansıyabiliyor. Akademik unvanların maaşlara etkisi, özel sektörde olduğu gibi devlet kurumlarında da mevcuttur. 

Yüksek İnşaat Mühendisi Nasıl Olunur?

“Yüksek inşaat mühendisi nasıl olunur?” sorusunun cevabını üç adım olarak verebiliriz: 

• Yüksek inşaat mühendisi olmak için ilk adım, Mühendislik fakültelerinde bulunan İnşaat Mühendisliği bölümünden başarıyla mezun olmaktır. 

• İnşaat mühendisi adaylarının atacağı ikinci adım ise, lisansüstü eğitim enstitülerinde açılan inşaat yüksek lisans programlarını kazanmaktır. 

• Son adım ise, mezun olmak için gerekli krediyi sağlayan dersler seçmek ve tez veya proje yazarak mezun olmaktır. 

Bütün mesleklerde olduğu gibi inşaat mühendislerinin de yüksek lisans yapmak için iki seçeneği vardır. İlk seçenek tezli yüksek lisans programı, ikinci seçenek de tezsiz yüksek lisans programıdır. İki program da iki yıl devam eder. İkisinde de ilk yıl teorik dersler alınır, ikinci yıl tez veya proje çalışmaları yapılır. 

• Tezli yüksek lisans programı, akademik kariyer yapmak isteyen ve üniversitelerde akademisyen olarak çalışmak isteyen kişiler için uygundur. Tezli yüksek lisans yapanlar, doktora yapabilir, doçentlik ve profesörlük gibi akademik aşamalara kadar ilerleyebilirler. Tezli programlara giriş başvurusu için ALES puanına ihtiyaç vardır. 

• Tezsiz yüksek lisans programı ise, akademik kariyer olarak sadece yüksek lisans yapmak isteyenlere uygun bir programdır. Tezsiz program mezunları, sadece yüksek inşaat mühendisi olarak kalırlar. Tezsiz programa başvurmak için ALES puanı istenmediğini de notlarımıza eklemeliyiz.