Spor Kulüplerinde Kriz Yönetimi
Kriz Yönetimi Nedir?
Kriz Yönetimi | Değişim ve Belirsizlik | Tehditler ve Fırsatlar |
---|---|---|
Beklenmeyen olaylarla karşılaşma | Bilgi çağında sürekli değişimler | Tehditlerden kaçınma ve fırsatları değerlendirme |
Plansız değişimlere adapte olma | Değişim süratinin ortaya çıkardığı belirsizlik durumları | Beklenmeyen tehlikeler |
Krizi engelleyici önlemler almak | Önceden sezilmeyen olaylara karşı hazırlıklı olma | Fırsatları zamanında algılama ve onları değerlendirme |
Spor kulüpleri için kriz yönetimi | Spor kulüplerinde yaşanan hızlı ve beklenmeyen değişimler | Spor kulüplerini bekleyen tehlikeler ve fırsatlar |
Tehditlerin bir krize dönüşmesini engelleme stratejileri | Belirsizlik durumlarında spor kulüplerinin aldığı aksiyonlar | Organizasyonların alması gereken önleyici tedbirler |
Değişimin içinde zaman zaman kaybolduğumuz bilgi çağında, çevremizdeki belirsizlik ve değişim sürati, organizasyonları beklenmedik tehlike veya fırsatlarla karşı karşıya getirmektedir. Organizasyonların varlıklarını devam ettirebilmeleri, tehlike ve fırsat denklemini çok iyi çözümleyerek, tehlikelerden kaçınırken fırsatları değerlendirmelerine bağlı olacaktır. Fırsat ve tehdit ortamlarında beklenmeyen ve önceden sezilmeyen olaylar, organizasyonları plansız değişmeye zorlamakta ve hatta krize sevk edebilmektedir (Şimşek, 1998).
Kriz sözcük anlamıyla, bir örgütün üst düzey hedeflerini ve işleyiş biçimini tehdit eden veya hayatını tehlikeye sokan, acil karar verilmesi gereken, uyum ve önleme sistemlerini yetersiz hale getiren gerilim durumudur. Ani olarak veya kendisini hissettirerek ortaya çıkan bu tür olumsuzluklar karşısında, birçok kurum ve kuruluş Kriz Yönetimi uygulamalarından yararlanmaktadır.
Kriz Yönetimi ise kriz olarak nitelenen durumu ortadan kaldırmak için planlı, sistematik ve rasyonel bir şekilde uygulanan faaliyetler topluluğudur. Sistematik olarak adım adım verilecek kararları, bu kararları uygulayacak ekibi oluşturmayı, uygulama sonuçlarını hızla alarak, yeni kararlar vermeyi kapsar (Koçel, 1993). Kriz yönetimi uygulamalarında, içsel ve dışsal çevrede beliren bir takım olumsuzlukların giderilmesi yönünde planlar hazırlanması, örgütsel yapının uyum içinde çalışabilmesi yönünde düzenlemeler yapılması ve karar süreçleri oluşturulması gibi eylemler söz konusu olmaktadır (Şimşek, 1998).
Kriz Yönetiminin Özellikleri
Kriz yönetiminin kendine has özellikleri vardır. Krizler farklı yapılar içermesine rağmen aralarında birtakım güçlü benzerlikler veya bağlantılar bulunabilmektedir. Bu anlamda kriz yönetim süreci:
1- Erken Uyarı Sinyali Toplama
2- Hazırlık ve Önleyici Tedbirler
3- Hasar Yayılmasını Önleme
4- Onarma ve Toparlanma
5- Öğrenme
olarak sıralanır ve öğrenme tamamlandıktan sonra geri bildirimle erken uyarı sinyali bölümüne yeni tasarım için gönderilir. İç ve dış çevresel faktörler nedeni ile meydana gelebilecek aksaklıkların giderilmesinde birçok çözüm önerisi bulunmaktadır.
Patrick O'Beirne ve Stephen Ries'in çalışmalarında kriz yönetimi süreçlerindeki önemli faktörleri şöyle sıralamışlardır:
Önleme: Eğitim, Planlama, Araştırma
Önleme ve Tepki: Medya Stratejileri geliştirmek, önceden haber vermek, planlama, hazır olmak, medya aktiviteleri, finans
Tepki Aktiviteleri: Kriz faktörlerine karar vermek, bilgi anahtarını muhafaza etmek, medya stratejilerini yerine getirmek, geçici aktiviteler, genel aktiviteler
Yenileme: Danışma, finansal yardım, ortak programlar, zarar kontrol stratejisi, yeniden yapılanma, plan analizi (O'Beirne & Ries, 2004).
Spor Kulüplerinde Kriz Yönetimi
Sivil Toplum Örgütü olarak kulüplerin dinamik yapısı ve çevresel değişim örgütün karşılaşacağı belirsizlik derecesini etkilediği gibi, yönetsel karar almayı da azaltmaktadır. Spor organizasyonları düzenlenirken organizasyon anında her şeyin hatasız ve tam olarak planlanan doğrultuda gerçekleştirilerek uygulanabilmesi için bazı temel unsurlara ihtiyaç vardır. Bu temel unsurlar;
Kullanılacak tesislerin mevcut durumu
Basın yayın ve haberleşme sistemi
Ulaştırma hizmetleri
Güvenlik tedbirleri
Gıda maddelerinin durumu
Konaklama
Sağlık hizmetleri
Sosyal tesislerin durumu
Araç-gereç ve malzemenin durumu
Mali kaynak
Yetişmiş insan unsurları
şeklinde ifade edilmektedir (İnal, 2000).
Spor kulüplerinin temel unsurlardaki faaliyetlere ait öngörülemeyen problemler ile Türk spor yönetim kültüründen kaynaklanan zafiyetler devamlı kriz durumunu canlı tutmaktadır. Spor kulüplerinde sportif başarıya yönelik gayretler bütün faaliyetlerin özünü oluşturmakta diğer bütün faaliyetler bu ana faaliyeti destekleyecek şekilde düzenlenmektedir. Sportif ve ekonomik olarak en çok karşılaşılan kriz durumları ise;
Küme düşme
Kontrat bitiminde kilit pozisyondaki oyuncunun kaybedilmesi
Kilit oyuncu yokluğu
Temel finans kaynağının kaybedilmesi (örn: sponsor kaybı) olmaktadır.
Sporda Kriz Önleme Stratejileri
Sportif yapıların, çok yönlü olmaları kriz potansiyelini içinde barındırmaktadır. Bu kapsamda, mevcut zafiyetleri gidermeye çalışırken, krizi önleme, çözme veya fayda krizi yaratabilme yolunda kullanabilecekleri başlıca yöntemler aşağıya çıkarılmıştır (Şimşek, 1999):
Önleme: Eğitim, Planlama, araştırma,
Önleme ve tepki: Medya Stratejileri geliştirmek, önceden haber vermek, planlama, hazır olmak, medya aktiviteleri , finans
Tepki Aktiviteleri: Kriz faktörlerine karar vermek, bilgi anahtarını muhafaza etmek, medya stratejilerini yerine getirmek, geçici aktiviteler, genel aktiviteler, medya stratejileri geliştirmek, önceden haber vermek, planlama, hazır olmak, finans
Yenileme: Danışma, finansal yardım, ortak programlar, zarar kontrol stratejisi, yeniden yapılanma, plan analizi, planlama, hazır olmak, medya aktiviteleri, finans, geçici aktiviteler, genel aktiviteler
1- Erken Uyarı Sistemi ve Kriz Sinyalinin Alınması
2- Sürekli İç ve Dış Hazırlık ve Önleyici Tedbirler
- Sıfır tabanlı bütçeleme, harcama yönetimi ve finansal gelişim
- Etkin kararlar alınması ve stratejik politikalar oluşturulması
- Dinamik ve geleceğe dönük planlama
- Esnek ve organik bir örgüt yapısı kurulması
- Örgüt geliştirme ve eğitim
- Risk yönetimi ve sorun giderici yönetim
3. Hasar Yayılmasını Önleme, Onarma ve Toparlanma
- Zaman baskısını giderme ve etkin zaman kullanımı
- Çatışma ve gerilim azaltılması
sürekli iç ve dış çevre analizi
Sıfır tabanlı bütçeleme, harcama yönetimi ve finansal gelişim,
Etkin kararlar alınması ve stratejik politikalar oluşturulması,
Dinamik ve geleceğe dönük planlama,
Esnek ve organik bir örgüt yapısı kurulması,
örgüt geliştirme ve değişim yönetimi,
Risk yönetimi ve sorun giderici yönetim,
Zaman baskısını giderme ve etkin zaman kullanımı,
Sporcularda stres yönetimi, gerilim azaltılması şeklinde değerlendirilmektedir.
Kriz Yönetimi ile süreçlerdeki potansiyel risklerin (hedefe ulaşma yolunda tehdit ve engeller) sürekli değerlendirilerek ve ilgili risklerin yönetilmesine ilişkin önlemlerin alınması sağlanarak, kulübün hedeflerine ulaşmasına yardımcı olunacaktır.
Değişim ve Belirsizlik Ortamında Etkili Kriz Yönetimi Yöntemleri
İşletmelerin, organizasyonların krizle karşılaşmalarının temel nedeni sert rekabet koşullarında rakiplerinden geri kalmalarıdır. Bu temel neden çeşitli faktörlere bağlıdır. Krize neden olan faktörler içinde işletmenin kendi yapısal sorunları ön sırayı almaktadır. Krize neden olan başlıca örgütsel etmenler:
Yönetim tarzı ve özellikleri
Geçmiş olaylar ve deneyimler
Örgüt büyüklüğü
Departmanlaşma
Merkezilik yapısı ve bilgi akışı
Gruplar, inanç tutum ve bazı demografik özellikler
Kurum ve organizasyonların evrensel yaşam seyri
şeklinde değerlendirilmektedir (Şimşek, 1998).
Sonuç olarak, krizi etkili yönetebilmek için, oluşturulacak örgütsel yapı, değişimlere uyum gösterecek şekilde esnek olmalı ve iletişim sistemi hiyerarşik bir yapı içinde bulunmalıdır. Etkin kriz yönetimi yöntemleri ile krizin olumsuz etkilerinden korunularak, fırsata çevrilmesi mümkün olacaktır.
Kaynakça
İnal, A. N. (2000). Beden Eğitimi ve Spor Bilimine Giriş. Demirel Matbaacılık.
Koçel, T. (1993). İşletme Yöneticiliği: Yönetici Geliştirme, Organizasyon ve Davranış. Beta Basım Yayım Dağıtım.
O'Beirne, P., & Ries, S. (2004). Crisis Management in Sport. Human Kinetics.
Şimşek, M. Ş. (1998). Yönetim ve Organizasyon. Nobel Yayın Dağıtım.
Şimşek, M. Ş. (1999). Yönetim ve Organizasyon. Nobel Yayın Dağıtım.
Spor Yönetimi Uzmanı olan Serdar Samur, Türk spor yönetimi ve kültürünün gelişmesine katkı sağlamak maksadıyla, Gedik Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi'nde Öğretim Üyesi olarak çalışmaktadır. Futbol Yönetimine ışık tutacak çok sayıda ulusal ve uluslararası makaleler yanında 5 kitabı bulunmaktadır.