AnasayfaBlogSenaryo Nedir? Senaryonun Aşamaları Nelerdir?
Nedir?

Senaryo Nedir? Senaryonun Aşamaları Nelerdir?

29 Ocak 2021
Siyah arka planlı, mavi ve siyah damalı desenli bir tokmağı tutan bir kişinin elinin yakın çekimi. El çerçevenin ortasında, tahta ise görüntünün sağ alt köşesinde yer alıyor. Tahtanın üzerinde clapper board yazan bir etiket bulunmaktadır. Kişinin parmakları tahtanın kenarlarını hafifçe kavrıyor ve parmak eklemleri görülebiliyor. Görüntüdeki ışık, kişinin cildini ve klaket tahtasının dokusunu vurguluyor.
Senaryo AşamalarıTanımÖnemli Notlar
Fikir/Tasarım AşamasıSenaryo yazmaya başlanmadan önce, olayın detayları ve karakterlerin nasıl bir evrim geçireceği belirlenir.Karakter, anlatı, yer ve zaman detayları ile hikayenin dramatik seyri rasyonel ve gerçekçi bir şekilde yazılmalıdır.
Sinopsis (Genel Özet)Hikayenin ana hatlarını ve genel çerçevesini net ve yalın bir şekilde ifade eden ilk yazım metni.Sinopsis, kısa ve öz olmalı, edebi kaygılardan ve duygusal ifadelerden uzak olmalıdır.
Tretman (Genişletilmiş Sinopsis)Sinopsisin daha detaylı ve hacimli hali. Karakterler, mekanlar ve olay örgüsüne dair daha çok bilgi verilir.Tretman, sinopsiste kesinlikle yazılmayacak olan diyalogları içerebilir.
Karakter TasvirleriKarakterlerin görünümü, kişilik özellikleri, evrimleri ve hikayedeki rolleri tanımlanır.Karakter tasvirleri, okuyucu/kullanıcı tarafından kolayca anlaşılabilmeli ve hayali bir dünya oluşturabilmelidir.
DiyaloglarKarakterlerin konuşmaları ve aralarındaki iletişim senaryoya eklenir.Diyaloglar doğal, özgün ve karakterlere özgü olmalıdır.
Yer ve ZamanHikayenin geçtiği yer ve zaman belirtilir.Konu ve olayları destekleyecek şekilde belirlenmelidir.
Çatışma UnsuruHikayenin gelişmesine ve ilerlemesine yol açan olaylar ve durumlar.Çatışma unsuru, hikayeye dinamizm ve heyecan katmalıdır.
Yan HikayelerAna hikayeyi destekleyen veya zenginleştiren ek hikaye veya olaylar.Yan hikayeler, ana hikayeyle uyum içinde olmalı ve onu desteklemelidir.
Anlatı ÇerçevesiHikayenin genel yapısını ve hikayenin nasıl sunulacağını belirleyen çerçeve.Anlatı çerçevesi, okuyucu/kullanıcıyı senaryoya dahil etmeli ve ilgisini çekmelidir.
Senaryo Yazım TekniğiSenaryonun yazılmasını kolaylaştıran ve anlaşılırlığını artıran teknikler ve kurallar.Senaryo yazarken bu tekniklerin yanı sıra, yaratıcılık ve orijinallik de önemlidir.

Senaryo; uzun metrajlı film, animasyon, belgesel tv dizisi, kısa film vb. sinema ve televizyon formatları için yazılmış olan içeriğe ve akışa dair bilgi veren önemli bir metindir. Senaryo aynı zamanda zihinde canlandırılan ve hayal gücüyle beslenen öykülerin, zihinsel olmaktan çıkıp yazınsala geçişinin de adıdır.

Senaryo yazmak, zihinsel karışıklığı gidermek ve öykünün/hikayenin yol alacağı süreci betimlemek için çok önemlidir. Eğer, düşünülenler sadece sözel olarak ifade ediliyor ya da kağıda geçirilmiyorsa, yapımın sağlıklı bir şekilde uygulanması zorlaşır. Belirsizlikler, acabalar ve sonsuz alternatifler ile çekim süreci daha yoğun ve zor bir hal alabilir.

Başta yönetmen ve çekim ekibine bir yol haritası sunmak, belirsizlikleri gidermek ve daha duru ve yalın bir zihinle çekime başlayabilmek için senaryo kesinlikle yazılmalıdır ve olmalıdır. Böylesi olmazsa olmaz bir konumda bulunan senaryo yazımının elbette ki nasıl yazılacağı, teknik detayları, dili, karakter tasvirleri ile konu dökümü ve anlatının seyri önem kazanmaktadır.

Öncelikle bilinmesi gereken senaryo, okunmak için yazılmayan, çekilmek/filme alınmak için yazılan teknik bir metindir. Teknik metin olmasından dolayı da kendine özgü bir anlatı dili ve anlatı çerçevesi vardır. Bu teknik detaylara dikkat edildiğinde elbette ki hayal gücüyle paralel bir şekilde, herkes senaryo yazabilir.

En başta herkesin zihninde var olan bir hikayenin, üzerine daha derin ve detaylı düşünülerek yazılması gerekmektedir. İşte bu içeriğe dair farklı farklı yazılan küçük metinler, ana metin olan senaryoya gidişin temel basamakları olarak ifade edilir. Konudan, kısa özete, genel özetten bir bütün olarak hikayeye gidiş senaryoyu bir ana metin halinde değerlendirmeyi gündeme getirir.

Parçadan bütüne doğru işleyen bu süreç, hiç kuşkusuz tümevarımsal bakışla ana metin olan senaryoya ulaşmayı daha ritmik, daha kolay ve daha keyifli hale getirecektir. Yazılan küçük hacimli metinlerde ortaya çıkan kimi aksaklıklar, mantık hataları ya da zamansal sıçrayışlar, ana metin olan senaryoya geçmeden fark edilip düzeltilecek böylelikle senaryo daha duru ve yalın bir dille ifade edilebilecektir.

Senaryonun Aşamaları Nelerdir?

Senaryo yazmaya başlarken, hikayenin detayları ve derinliği ile süreç içerisinde karakterlerin değişimleri de düşünülmeli, yazım aşamasında anlatı, karakter, yer ve zaman detayları ile hikayenin dramatik seyri rasyonel ve gerçekçi bir şekilde yazılmalıdır. 

Sinopsis (Genel özet/hikaye)

Fikir/tasarım aşamasının belirgin bir hal almasının ardından gelen ilk yazım metni Sinopsis’tir. En genel ve anlaşılır anlamda, sözel olarak bir filmi izleyen kişinin, izlemeyenlere filmi anlatma biçiminin yazılı hali olarak ifade edilebilir. Sinopsis, edebi kaygılardan ve duygusal ifadelerden uzak bir yapıda yalın, net ve anlaşılır bir şekilde hikayenin genel hatları ile anlatıldığı bir düzyazı türüdür.

Sinopsis yazmaktaki temel amaç; ana metin senaryo yazım aşamasında olayları, karakterleri ve anlatının genel çerçevesini küçük bir hacimde (2-5 sayfa) bile olsa göz önünde bulundurmak ve senaryoya geçişte anlatıyı ilerletmek ve sürdürmek konusunda hazır metin üzerinden kolaylık sağlamaktır.

Tüm bileşenleri ve ana hatlarıyla ana metin senaryoyu her türlü yazılı hazırlık olmaksızın yazmak kolay olmayacağı için, böylesi bir önhazırlık zahmetli ve yoğun olan bu süreci yazar kişi senarist açısından ziyadesiyle kolaylaştıracaktır. Anlatı içinde unutulabilecek detaylar, verilecek esler, geçiş noktaları ve olay örgülü karakter tasvirleri bu küçük hacimli önhazırlık çalışmaları ile hatırlanacak ve senaryo tüm ayrıntıları ile yazılabilecektir.

Sinopsis’te ayrıca yer/zaman/mekan ve karakterlerle ilgili genel bir giriş, hikayeye başlangıç için biçim ve içerik açısından yerinde olacaktır. Tüm detay ve ayrıntıların bir sonraki yazım aşaması olan tretman’a devredilmesi ile sinopsisin görev alanı da daha net bir biçimde ortaya çıkmış olacaktır. Hikayenin örgüsü ve genel bakış açısının kurulabilmesi açısından sinopsis aşaması önemlidir. Genel bir bakışla anlatılan karakter/karakterler üzerinden inşa edilen anlatı, yine aynı genellikte yer/zaman/mekan belirteçleri ile detaya girmeden verilerek süreç yazılmalıdır.

Tretman(Geliştirilmiş/Genişletilmiş Sinopsis)

Bir sonraki yazım aşaması olan Tretman’da ise sinopsisin aksine karakter/yer/zaman ve mekana dair daha fazla detay yazılabilir. Sinopsis ve senaryo arasındaki bir yazım türü olarak tretman, sinopsisin verdiği genel ifadeleri açan ve ana metin senaryoya hacim, detay ve derinlik açısından yaklaşan bir özelliğe sahiptir.

Sinopsiste kesinlikle yazılmayacak olan diyalog, eğer anlatı açısından çok önemli ise çok tekrarlamamak koşuluyla verilebilir. Karakter detaylı tasvirleri yanında yan karakterler ve sub-story (yan hikaye) konularına da anlatı içinde yer verilerek metin daha zengin hale getirilebilir. Ayrıca senaryo anlatısının olmazsa olmazı çatışma unsuru ve anlatının beslendiği çatışmanın dayanakları tretman içinde kendisine yer bulur.

Yazılan tretman metni (10-20 sayfa) sonrası ana metin senaryonun yazımına geçilir.

  • Ana metin içinde hikayenin gidişatı karakterler ve olaylar üzerinden tüm detayları ile birlikte yazılarak verilir.

  • Senaryo yazımında kesinlikle unutulmaması gereken bir diğer husus da senaryo yazarken sadece hikayenin anlatılmasıdır.

  • Hikaye haricinde yönetmen ve teknik ekibin işi olan çekim teknikleri, açılar, ışık-gölge kontrastlığı, çerçevelerin (kadrajın) belirlenip sabitlenmesi gibi unsurlara kesinlikle girilmemelidir.

  • Profesyonel bağlamda ortaya çıkan görev tanımları gereği senarist sadece hikayesini yazmakla mükelleftir.

Yazı aracılığıyla duygularını/düşüncelerini ifade edip kendi iç dünyalarını kağıda döken her türlü konuda yazan yazarlar gibi senaristler de dile hakim olmalı ve dilin kullanımına dair bilinçli, donanımlı ve hassas davranmaları gerekir. Senaristler, herkesin anlayacağı bir dil kullanımı ile kurdukları dünya ve atmosferi yalın, sade, anlaşılır ve süssüz bir ifade ve bakış açısı ile oluşturarak inşa etmeli ve hayal ile gerçek arası oluşturdukları hikaye evrenine herkesi davet edebilmelidirler…

Fikir/Tasarım Aşaması, Senaryo yazmaya başlanmadan önce, olayın detayları ve karakterlerin nasıl bir evrim geçireceği belirlenir, Karakter, anlatı, yer ve zaman detayları ile hikayenin dramatik seyri rasyonel ve gerçekçi bir şekilde yazılmalıdır, Sinopsis (Genel Özet), Hikayenin ana hatlarını ve genel çerçevesini net ve yalın bir şekilde ifade eden ilk yazım metni, Sinopsis, kısa ve öz olmalı, edebi kaygılardan ve duygusal ifadelerden uzak olmalıdır, Tretman (Genişletilmiş Sinopsis), Sinopsisin daha detaylı ve hacimli hali Karakterler, mekanlar ve olay örgüsüne dair daha çok bilgi verilir, Tretman, sinopsiste kesinlikle yazılmayacak olan diyalogları içerebilir , Karakter Tasvirleri, Karakterlerin görünümü, kişilik özellikleri, evrimleri ve hikayedeki rolleri tanımlanır, Karakter tasvirleri, okuyucu/kullanıcı tarafından kolayca anlaşılabilmeli ve hayali bir dünya oluşturabilmelidir, Diyaloglar, Karakterlerin konuşmaları ve aralarındaki iletişim senaryoya eklenir, Diyaloglar doğal, özgün ve karakterlere özgü olmalıdır , Yer ve Zaman, Hikayenin geçtiği yer ve zaman belirtilir, Konu ve olayları destekleyecek şekilde belirlenmelidir, Çatışma Unsuru, Hikayenin gelişmesine ve ilerlemesine yol açan olaylar ve durumlar, Çatışma unsuru, hikayeye dinamizm ve heyecan katmalıdır, Yan Hikayeler, Ana hikayeyi destekleyen veya zenginleştiren ek hikaye veya olaylar, Yan hikayeler, ana hikayeyle uyum içinde olmalı ve onu desteklemelidir, Anlatı Çerçevesi, Hikayenin genel yapısını ve hikayenin nasıl sunulacağını belirleyen çerçeve, Anlatı çerçevesi, okuyucu/kullanıcıyı senaryoya dahil etmeli ve ilgisini çekmelidir, Senaryo Yazım Tekniği, Senaryonun yazılmasını kolaylaştıran ve anlaşılırlığını artıran teknikler ve kurallar, Senaryo yazarken bu tekniklerin yanı sıra, yaratıcılık ve orijinallik de önemlidir
senaryo senaryo nedir senaryo yazmak senaryo aşamaları senaryo nasıl yazılır sinopsis treatman
Kısa, siyah saçlı bir adam resmi siyah bir takım elbise giymiş ve mavi kravat takmış. İyi aydınlatılmış bir odada ayakta duruyor ve ciddi bir ifadeyle önüne bakıyor. Ellerini önünde kavuşturmuş ve belinde kahverengi deri bir kemer var. Duruşu kendinden emin ve bakışları odaklanmış. Otuzlu yaşlarının ortalarında görünüyor ve kıyafetleri düzgün ve şık. Kare bir çene çizgisi ve temiz traşlı bir yüzü var. Gözleri kahverengi ve kaşları belirgin. Güçlü ve kararlı bir görünümü var.
Dr. Özgür Yılmazkol
Blog Yazarı

Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-tv ve Sinema bölümü mezunu. Aynı üniversitede doktora eğitimini tamamladı. Editörlüğünü yaptığı medya/sinema kitapları ve senaryosunu yazdığı belgesel, kısa film ve dizi senaryoları bulunmaktadır.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Dudaklarında yumuşak bir gülümseme olan bir kadının yüzünün yakın çekimi gösterilir. Koyu renk gözleri açık teniyle belirginleşiyor ve uzun kahverengi saçları yüzünü çerçeveliyor. Beyaz bir tişört giymiş, göğsü kadrajda görünüyor ve elleri önünde kenetlenmiş. Kadının sağında siyah ve mavi bir metin, solunda ise üzerinde siyah bir harf bulunan beyaz bir arka plan var. Kadının bakışları kameraya yönelmiş ve yüz ifadesi sıcaklık ve mutluluktan oluşuyor. Kadın memnuniyet ve neşe saçıyor ve çekimin kompozisyonu dengeli ve davetkar. Renkler canlı ve açılar mükemmel, anın duygusunu aktaran güzel bir görüntü oluşturuyor.
Nedir?

Kısa Film Senaryo Örnekleri

29 Temmuz 2020
Yakın planda, siyah beyaz bir klaket tahtasının yanında siyah gümüş bir kalem tutan bir el görülüyor. Klaket açık ve elde tutulmakta, kalem ise önündeki defterin hemen üzerinde durmaktadır. Defterin birkaç sayfası el yazısıyla doldurulmuştur. Resmin sağ tarafında vidalı metal bir plaka görülüyor. Görüntü hafif koyu ve sessiz bir tona sahip ve görüntüdeki el ve nesneler keskin odakta.
Nasıl Yapılır?

Senaryo Yazımına Dair

29 Ocak 2021
Sakallı ve gözleri kapalı bir adam bir tabelanın önünde duruyor. Tabelada kırmızı bir ünlem işareti ve yanında Uyarı! yazıyor. Adamın başını ve yüzünü kaplayan bir etiket var ama gözleri hâlâ kapalı. Beyaz tişörtü çerçevenin alt kısmında görülebiliyor. Sağ elinde bir video oyunu kumandası tutmaktadır. Rahatlamış ve içinde bulunduğu durumdan memnun görünüyor. Arka plan bulanık ve odak dışı. Adam yirmili yaşlarının ortasında görünüyor ve rahat ve memnun bir tavrı var.
İçerik Yazarlığı

Hikayeleri Yaşatmak İçin: Senaryo Yazarlığı

05 Şubat 2021
Bir film kamerası ve masanın üzerindeki patlamış mısırın yakın çekimi. Kamera siyah beyaz renktedir ve üzerinde bir klaket bulunmaktadır. Arka planda bir film makarası ve ön planda patlamış mısır dolu kırmızı beyaz puantiyeli bir kutu. Gökyüzü uzakta parlak beyaz bir daire şeklindedir. Patlamış mısırlar kameranın etrafına saçılmış ve sağ tarafta bir müzik grubunun yakın çekimi görülüyor. Görüntünün merkezinde bir filmin yakın çekimi yer alıyor. Tüm unsurlar bir araya gelerek çekilmekte olan bir filmin sahnesini oluşturuyor.
Nasıl Yapılır?

Bir Sinema Filmi Nasıl Ortaya Çıkar?

15 Nisan 2021