Kardiyoloji Hemşiresi Nedir? Ne İş Yapar?

Dünya çapında kadın ve erkeklerdeki erken ölüm nedenlerinin başında kardiyovasküler hastalıklar gelir. Üstelik bu alandaki tanı ve tedavi yöntemlerindeki onca gelişmeye rağmen sıralama yıllardır değişmedi. Kardiyovasküler hastalıklar ciddi sonuçludur ve tedavisi multidisipliner yaklaşım gerektirir. Özellikle yataklı tedavi hizmetlerinde uygulanan tanı ve tedavi hizmetleri çok geniş kapsamlıdır. Bu hizmetlerde ileri teknoloji kullanılır. Haliyle de ekibin tecrübe ve donanımı önemlidir.

Kardiyoloji ekibinin en önemli ayaklarından biri hemşirelik hizmetleridir. Yüksek kalitede tedavi ve bakım gerektiren bu alanda uzmanlaşmış hemşirelere ihtiyaç vardır. Kardiyoloji uzmanları normal şartlarda günde iki kez vizit yapar. Hastaları değerlendirir ve tedavisini düzenler. Sonrasında hastanın takibi hemşirelerin sorumluluğundadır. Tedavi, 7/ 24 kesintisiz olarak verilen hemşirelik hizmeti desteğiyle başarıya ulaşılır.

Kurumlar, kardiyoloji kliniklerinde tanı ve tedavi hizmetlerini farklı yöntemlerle uzmanlaşan hemşireler sayesinde yürütürler. Mevzuatlarda gerekli vurgu yapılmasa da hemşirelik hizmetlerinde uzmanlaşmanın gerekliliği saha çalışmasında ortaya çıkar. Kardiyoloji hemşirelerinin uzmanlaşması amacıyla, kongre, eğitim programları ve kurslar düzenlenir. Sertifika programlarına yönelik çalışmalar yürütülür.

Hemşirelik mesleğinin en büyük sorunlarından biri branşlaşma olmamasıdır. Diplomasız, sertifika dayanaklı uzmanlık, profesyonel hemşirelik hizmetleri için yeterli değildir. Bu durum hemşirelerde iş kaygısı ve stres yaratır. Bakım kalitesi düşer. Yazımın devamında kardiyoloji hemşirelerini tanıtırken meslekte uzmanlaşmaya vurgu yapmaya çalışacağım.

Kardiyoloji Hemşiresi Nedir?

“Kardiyoloji hemşiresi” olarak spesifik bir kadro ve atama yoktur. Klinik hizmetleri hemşireliğinden yola çıkarak şu şekilde tanımlayabiliriz: Bir sağlık kurumunun kardiyoloji servisinde görevlendirilen, hastaların tedavisini takip eden, bakımını planlayan ve organize eden hemşireye, kardiyoloji hemşiresi denir. Hasta ve ailelerinin eğitim ve danışmanlık hizmetlerinden sorumludurlar.

Kardiyoloji hemşireliği diğer klinik hemşireliğinden biraz farklıdır. Kardiyoloji kliniğinde tedavi gören hastalar çoğunlukla stabil değildir ve takip parametreleri oldukça fazladır. Beş dakika önce kontrol ettiğiniz bir hasta aniden fenalaşabilir: Tansiyonu düşer, yükselir, kalp ritmi bozulur vb. Kardiyovasküler hastalıklarda kullanılan ilaçlar da yan etkileri açısından dikkatli uygulama gerektirir. Çoğu ilacın uygulanmadan önce nabız, tansiyon gibi hayati bulgularının ölçümü gerekir. Sonuçlara göre ilacın dozu değişebilir ya da uygulanmayabilir. Tabi bu kararı hekim verir.

Uygulama sonrasında da uzun süreli izlem gerekebilir. Hastalar her ne kadar klinikte yatsalar da yoğun bakımdakilere benzer titizlik ve sıklıkta takip edilirler. Zaten kardiyoloji hemşireliğinin temelinde yoğun bakım hizmetleri vardır. Bu hizmetler, kritik düşünme, karar verme, deneyim, araştırma, eğitim, liderlik ve etik kavramları içerir. Kardiyoloji hemşirelerinde aranan özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

İlgili eğitim: Liderlik Eğitimi

• biyolojiye ilgili ve başarılı olmak,

• İnsanlara yardım etmeyi sevmek,

• Sorumluluk duygusu,

• Çabuk ve doğru karar verebilme,

• Şefkat ve sevecenlik,

• Empati yeteneği,

• Tedbirli ve öngörülü olmak,

• Fiziksel dayanıklılık,

• Soğukkanlı ve hızlı hareket edebilmek.

• Zamanı etkin yönetebilmek.

Sizin de anlayacağınız gibi kardiyoloji hemşireliğinde hem mesleki anlamda ve kişilik özellikleri açısından çıta oldukça yüksek.

Kardiyoloji Hemşiresi Ne İş Yapar?

Kardiyoloji hemşireleri, kardiyoloji servisi, koroner yoğun bakım ünitesi, tıbbi tanı ve tedavi laboratuvarlarında görev yapar. Klinikte kalp yetmezliği, kalp krizi, hipertansiyon, kapak hastalıkları gibi ciddi hastalığı olan hastalar yatar. Kardiyoloji hemşirelerinin anatomi, fizyoloji ve fizyopatoloji bilgilerinin iyi olması gerekir. Hasta takibi ve olası olumsuzlukların erken tespiti için bu bilgiler önemlidir. Aynı şekilde ilk yardım ve CPR bilgi ve becerilerinin de üst düzeyde olması gerekir.

Klinikte hekim ya da Mavi Kod Ekibi ulaşıncaya kadar yaptıkları uygulamalarla hayat kurtarırlar. Aynı şekilde EKG okuma bilgileri sayesinde kardiyak kaynaklı birçok olumsuzluğu erken tespit edip hekimi bilgilendirirler. Hasta takip monitörlerinden önce uyarı düğmesine basan profesyonellerdir. Mesleki bilgi, beceri ve donanımları yanında nahif kişilik özellikleri sergilemeleri gerekir. Neden mi? Çünkü kalp hastaları oldukça kırılgandır ve sağlık kaygıları yüksektir. Açıkça dile getirmeseler de ölüm ve sakatlık korkusu yaşarlar. Bu nedenlerle kardiyoloji hemşirelerinin görev tanımları oldukça geniştir ve kliniğe özel uygulamalar içerir. Aşağıda bu görevleri sizin için sıralıyorum:

• Hastanın sağlık sorunlarını değerlendirip bakım uygulamalarını planlar, uygular ve değerlendirir. 

• Tedavi süreci boyunca tedavinin hasta üzerindeki etkilerini takip eder. Normal dışı durumları hekime bildirir.

• İlaçları güvenli şekilde temin eder ve hekim orderine göre uygular.

• Hastalıkların oluşmasını önlemek için toplumu bilgilendirir. 

• Gerekli. Rehabilitasyon hizmetlerini organize eder. 

• Öğrenci hemşirelerin eğitimine katkı sağlar.

• Kardiyoloji alanında ulusal-uluslararası kongre ve seminerlere katılır.

• Hastaların tedavi süreçlerinde diğer disiplinlerle (diyetisyen, fizyoterapist vb.) iş birliği yapar.

• Tanı ve tedavi amaçlı yapılan girişimlerde gerekli ekipmanları hazırlar. (Kataterizasyon, anjiografi, kalıcı pace-maker yani ‘kalp pili’ gibi) İşlemler sırasında dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamalarını denetler. İlaç güvenliği ve özellikle narkotik ilaç güvenliğini sağlar.

• Kurumun ve kalite biriminin belirlediği formları ve ölçme değerlendirme ölçütlerini değerlendirir. (Düşme riski, ağrı vb.)

• Hastanın evden getirdiği ilaçlarının gerekli kontrollerini yapar ve saklanmasını sağlar.

• Narkotik ilaçları talimatlara uygun şekilde saklar ve kullanır.

• Acil müdahale setini her vardiya başlangıcında kontrol ederek kullanıma hazırlar.

• Tanı amacıyla, kan, idrar, sıvı ve doku örneklerini uygun şekilde alır ve laboratuvara transferini sağlar.

• Doku bütünlüğünün bozulduğu uygulamalarda hastayı hazırlar, gerekirse hekimi asiste eder ve 

• Sonrasında hastayı izler.

• İzole edilmesi (diğer hastalardan ayrılması) gereken hastaları izolasyonunu sağlar. 

• Diyetisyenle iş birliği halinde hastaların beslenmesini düzenler. Gerektiği durumlarda nutrisyon desteği uygular. Buna yönelik bakımları sağlar.

• Hizmet içi eğitimlere katılır.

• Kalite direktörü sorumluluğunda yürütülen kalite çalışmalarına katılır.

• Hasta ve çalışan güvenliği kapsamındaki tedbirleri alır. Özellikle kataterizasyon laboratuvarında görev yapan kardiyoloji hemşirelerinin radyasyon güvenliği tedbirlerine uyması önemlidir.

• Gerekli durumlarda monitör takibi yapar. 

• Gerektiğinde hastanın aldığı çıkardığı takibi yapar.

• Hastaların farklı bir kliniğe transferi gerekirse refakat eder ve ilgili klinik hemşiresine dosyayı teslim edip gerekli bilgilendirmeleri yapar.

• Ölüm durumlarında hasta ailesini ve yakınlarını destekler.

Kardiyoloji Hemşiresi Maaşları

2021 yılı maaş zamları sonrasında lisans mezunu 1/5 derecesindeki hemşire maaşı 5.868 TL olmuştur. 1/ 4 derecede görev yapan ve kıdem yılı 25 yıl üstü lisans mezunu hemşire maaşı ise 5888 TL olmuştur. Maaş miktarına fazla mesai, nöbet, eş-çocuk yardımı ve ek ödeme dahil değildir.

Kamuda çalışanlar, her ay maaşlarına ilaveten sabit ödeme alırlar. Sabit dışı ek ödeme miktarı kurumlara göre değişiklik gösterir. Yoğun bakım ve anjiyo laboratuvarı gibi özellikli birimlerde çalışanlar avantajlı ek ödeme katsayısından faydalanırlar.

Özel sektörde görev yapan kardiyoloji hemşirelerinin maaşı ise maalesef kamuda ödenen seviyelerde değildir. Ortalama asgari ücret seviyesindedir diyebiliriz. Kıdeme göre zaman içinde yükselir. Büyük şehirlerde özellikle kataterizasyon laboratuvarında çalışan kıdemli kardiyoloji hemşirelerinin yüksek ücretler aldığını da eklemek isterim. 

Kardiyoloji Hemşiresi Nasıl Olunur?

Ülkemizde hemşirelik alanında branşlaşma söz konusu değildir. Daha doğrusu temel hemşirelik eğitimi sürecinde mümkün değildir. Değişken sağlık politikaları hemşirelik mesleği üzerinde de etki göstermiştir. Yıllar içinde farklı eğitim programlarından geçen hemşireler, hemen hemen aynı görev tanımı çerçevesinde hizmetlerini yürütmüşlerdir. Yardımcı hemşire, hemşire, yüksek hemşire gibi unvanlar mesleki bir karmaşaya yol açmıştır. Farklılıklar derece-kademe ve maaş üzerinde de etkili olmuştur.

Günümüzde hemşirelik 4 yıllık lisans eğitimi düzeyine çıkarılmıştır. Gelelim nasıl kardiyoloji hemşiresi olunacağı konusuna. Kısaca özetlemek gerekirse: Öncelikle lisans düzeyinde eğitim veren üniversitelerin hemşirelik bölümlerinden mezun olmak gerekir. Sonrasında kamuda görev yapmak isteyenler, KPSS puanlarına göre tercih yaparlar. Bu noktada, 2020/5 atamasında en düşük 65,94112 puan, en yüksek ise 86,8275 puanla atama yapıldığını belirtmek isterim.

Özel sektör için hemşirelik diplomasına sahip olmak yeterlidir. Kardiyoloji hemşireliği uzmanlaşmaya en çok ihtiyaç duyulan alanlardandır. Sağlık Bakanlığı eğitim ve sertifika programları düzenleyerek kardiyoloji hemşirelerinin bilgi ve becerilerini arttırmayı hedefler. Aynı zamanda kardiyoloji hemşireliği kapsamında düzenlenen bilimsel etkinlik ve kongrelere katılmalarını destekler. Sertifika programlarında: Kalbin anatomisi, kalp hastalıkları, EKG okuma gibi konularda kapsamlı eğitim verilir.

Programı başarıyla tamamlayan hemşireler sertifikalı kardiyoloji hemşiresi olur. Yine de bu sertifikalar başka kliniklerde görevlendirilemeyecekleri garantisini %100 vermez. Diplomalı uzmanlık sunan ise tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarıdır. Kardiyoloji hemşireliği ve diğer branşlara başvurmak isteyen adaylarda: 

• Yurt içi 4 yıllık lisans eğitimi veren üniversitelerin hemşirelik bölümü mezunu olmaları.

• Yurt dışındaki hemşirelikle ilgili YÖK denkliği olan kurumların hemşirelik bölümünden mezun olmaları.

• Son üç yıl içinde ALES sınavından sayısal, eşit ağırlık veya herhangi birinden en az 55 puan almaları.

Şartları aranır. Adayların Lisans notunun %40 ‘ı ve ALES puanının %60’ı alınarak başarı notu hesaplanır. Bu not sonucuna göre yüksek lisans programlarına kayıtları oluşturulur. Programı başarıyla tamamlayan hemşireler “uzman hemşire” unvanını alırlar. Sizlere kardiyoloji hemşirelerini olabildiğince tanıtmaya çalıştım. Tüm hemşirelik branşlarının uzmanlık düzeyine çıkarılması dileğiyle.