Hemşire Kimdir? Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
| Rol ve Tanım | Görev ve Yetki | Sorumluluk ve Eğitim Geçmişi |
|---|---|---|
| Hemşire | Sağlık personeli olarak, birey, toplum, grup ve aile sağlığının korunması ve geliştirilmesi, tıbbi tedavinin planının oluşturulması ve uygulamaya dönük olarak sağlıklı ve güvenli bir çevre oluşturma | Mesleki eğitim ve deneyim gerektirir. Bakım hizmetlerinin ve hizmet sunumunda ortaya çıkan sonuçların değerlendirmesinden sorumludur |
| Uzman Hemşire | Lisans eğitimini tamamladıktan sonra Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış yüksek lisans eğitimi sonucunda uzmanlaşabilir | Lisans ve yüksek lisans eğitimi gerektirir, uzmanlık alanında özellikle yetkili ve eğitimlidir |
| Gözetmen Hemşire | Resmi tatillerde veya mesai saatleri dışında başhemşireye vekalet ederek işleri yönetir | En az beş yıllık deneyime sahip lisans mezunu olmalıdır |
| Yetki Belgesi | Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen hizmet içi eğitim çalışmaları sonucunda tanzim olunan belgeye sahip olma | Belirli bir disipline özgü eğitimi tamamlamış olma ve bu alanda geçerli olan mevzuatlara uyma gerekliliği |
| Danışman Hemşire | Kendi disiplini ile ilgili araştırma, danışmanlık ve eğitim çalışmalarını yürütme | Bilimsel kongre, konferans ve seminer etkinliklerine katılım ve sürekli eğitim gerekliliği |
| Yönetici Hemşire | Hemşirelik hizmetlerinin ve bu hizmetlerden sorumlu insan gücünün varlığının yönetimi ile risk yönetimini beraberinde bulundurur | Yönetim ve liderlik becerileri, risk yönetimi ve kalite kontrol konularında deneyim ve bilgi gerekliliği |
| Acil Hemşire | Acil durumlar haricinde, doktor tarafından belirtilen tedavilerin uygulanması ve acil durumlar için hazırlıklı olma | Acil bakım becerileri ve karar verme kabiliyeti gerektirir |
| Eğitimci Hemşire | Hemşirelik eğitimleri sağlama ve danışmanlık hizmetleri verme | Eğitim verme ve mentorluk konularında deneyim ve bilgi gerekliliği |
| Bakım Planlama Hemşiresi | Hasta bakımını planlama, değerlendirme ve uygulama | Bakım planlama ve değerlendirme konularında deneyim ve bilgi gerekliliği |
| Araştırmacı Hemşire | Sağlık araştırmaları yapma ve araştırma bulgularını uygulamaya geçirme | Klinik araştırma metodları ve araştırma etiği konularında deneyim ve bilgi gerekliliği |
Hemşirelerin görev ve meslekleriyle ilgili tanımlara 8 Mayıs 2010 tarihinde çıkartılan 27515 sayılı Hemşirelik Yönetmeliğinde açıkça yer verilmiştir. Buna göre ilgili görevlere geçmeden önce aşağıda yer alan tanımların bilinmesi gerekmektedir.
Hemşire Kimdir?
Hemşirelik mesleğini yerine getirmeye yönelik 6283 sayılı Hemşirelik Kanununda göre yetkili olan sağlık personeli olarak tanımlanabilir.
Uzman Hemşire Kimdir?
Lisans eğitimi sonrasında yüksek lisans eğitimini alarak uzmanlaşan ve diploması Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanan hemşireler uzman hemşire olarak ifade edilir.
Gözetmen Hemşire Nedir?
Resmî tatillerde veya mesai saatleri dışındaki diğer zaman aralığı da olmak üzere gözetmen hemşire başhemşirenin yerine bakar ve işlerin yürütülmesini sağlar. Gözetmen hemşireler başhemşire tarafından seçilerek ilgili kriterleri arasında lisans mezunu olması, beş yıllık bir deneyimi bulunması gibi kriterlere dikkat edilir. Fakat ilgili kurumlarda veya kuruluşlarda istenilen kriterlerin sağlanmaması halinde diğer hemşireler arasında da görevlendirmeye gidilebilir.
Yetki Belgesi Nedir?
Hemşirelik disipliniyle ilgili özellik sunan birimler ve alanlarda ilgili mevzuatlar kapsamında düzenlenen hizmet içi eğitim çalışmaları sonucunda Bakanlık tarafından tanzim olunan belgeleri ifade etmektedir.
Hemşirelik Hizmetlerinin Kapsamı Nedir?
Hemşirelik hizmetlerinin kapsamı oldukça geniş olup bu kapsamda aşağıda yer alan maddeleri sıralayabiliriz;
Birey, toplum, grup ve aile sağlığının korunması, geliştirilmesi hastalık durumunda tedavi edilmesi ve yaşam kalitesinin istenilen seviyeye getirilmesi amacıyla hemşire tarafından yerine getirilen bakım hizmetleri, doktor tarafından hazırlanan tanı ve tıbbi tedavinin planının oluşturulması ve uygulamaya dönük olarak sağlıklı ve güvenli bir çevre oluşturma, yönetim, danışmanlık, araştırma kalite geliştirme, işbirliği yapma ve eğitim sağlama rolleridir.
Mesleki eğitim kapsamında elde edilen beceri, bilgiler ve karar verme avantajlarını kullanarak insanların karşılaşmış oldukları ve çalıştıkları her ortamda doğum öncesi başta olmak üzere hayatın tüm sahalarında etik ilkeler ve meslek standartları kapsamında gösterilen hemşirelik bakımı,
Yerine getirilen hemşirelik hizmetlerinin ve bu hizmetlerden sorumlu insan gücünün varlığının diğer varlıkların ve hizmetin sağlanacağı bakım ortamının yönetimi ile risk yönetimini beraberinde bulundurur.
Hemşirelerin Görev Yetki ve Sorumlulukları Nelerdir?
Hemşire tarafından sağlanmış olunan hemşirelik hizmetleriyle ilgili kalite ve sonuçlarını değerlendirir, verilen hizmet sunumunda ortaya çıkan sonuçlardan faydalanarak ihtiyaç olan iyileştirmeleri gerçekleştirir ve ilgili birime sonuçları iletir.
Her ortamda ailenin, bireyin ve toplumun hemşirelik faaliyetiyle gerçekleştirilebilecek sağlıkla ilgili gereksinimleri belirler ve hemşirelik tanılama zamanı boyunca tespit edilen ihtiyaçlar çerçevesinde hemşirelik bakımını bilimsel verilere dayandırarak değerlendirir, planlar, uygular ve aynı zamanda denetlemekle görevlidir.
Doktor tarafından konulan tıbbi tanı ve tedavi planı uygulaması kapsamında; doktor tarafından acil durumlar hariç yazılı olarak belirtilen tedaviler uygulanır, hastada beklenmedik bir komplikasyonun gelişmesi halinde, acil uygulanması beklenilen tanı ve tedavi planlarında müdavi doktorun (hastayı muayene ve tedavi etmeye çalışan doktorun) tıbbi olabilen istemini yerine getirir. Bu zaman aralığında hem hastanın hem çalışanın güvenliği sağlamak açısından gerekli olabilecek tedbirleri alır.
Doktor tarafından ortaya konulan tanı ve tedavi süreçleriyle ilgili reçete edilen ilaçların uygun protokoller doğrultusunda uygulanmasını sağlar.
Yapılan tıbbi tedaviler kapsamında hastaya sağlanan hizmetlerin zarar verebileceğini öngörmesi halinde ilgili sorumlu doktorla bu konuyu konuşur, doktorun işlemin uygulanması hususunda ısrarcı olması halinde ise durumu yazılı olarak kayıt altına alarak doktorun yazılı onayı üzerine işlemi gerçekleştirir.
Hastaya yapılan tanı ve tedavi girişimlerinin hasta üzerinde göstermiş olduğu sonuçları takip eder, istenmeyen bir durumun meydana gelmesi halinde ilgili kayıtları tutarak doktoru bilgilendirir.
Kendisinden sonra görevli olan hemşire gelmeden ve hasta visit’i sözlü ve yazılı olarak hasta başında gerçekleştirmeden, toplu kazalarda, doğal afet durumlarında ise hemşireye olan talep ortadan kalmayacağından dolayı kurumdan ayrılamaz.
Kendi disiplini ile ilgili olan araştırma, danışmanlık ve eğitim çalışmalarını yürütür. Hemşirelik mesleğiyle ilgili bilimsel kongre, konferans ve seminer etkinliklerine katılır.
Sağlık hizmetlerinin sağlandığı bütün alanlarda etkili bir şekilde görev alır, kurullar tarafından oluşturulan sağlık politikalarının yürütülmesine, ilgili mevzuatlar kapsamında karar mekanizmalarına katılarak etki olarak çalışır.
Hizmet sunumu boyunca, hizmetten yararlananların kişisel farklılıklarını göz önünde bulundurarak insan mahremiyetini ve onuruna dikkat eder.
Yapılan bütün uygulamaları hemşirelik esasları kapsamında kayıt altına alır.
Özetle hemşirelerin, hastaya ait bakımın planlamasını gerçekleştirmek, hekimin vermiş olduğu tedavinin uygulanması, hastayla ilgilenen hekimle koordinasyon sağlama ve görev kapsamına giren bütün sağlık uygulamalarını kayıt altına almak gibi başlıca görevleri bulunmaktadır.
Başhemşirenin Görev Sorumlulukları Nelerdir?
Başhemşire olabilmek için farklı uygulamalar söz konusudur. Başhemşire olunabilmesi için en az lisans eğitim seviyesine sahip olmak gerekir. Bunun dışında ilgili kurum veya kuruluşta, hemşirelik lisans eğitimine sahip olmayan hemşirelerin olması halinde ise diğer hemşirelerden de görevlendirmeye gidilebilir.
Başhemşire olarak çalışılan kurumda ya da kuruluşta, başhemşirelerin üst amirine karşı sorumluluklar şu şekilde gösterilebilir;
Hemşirelik hizmetlerinin yürütülmesini, değerlendirilmesini, geliştirilmesini ve planlanmasını ve kayıt altına alınmasını sağlamak.
Hemşirelik organizasyonlarının gerçekleştirilmesinde yer alan hemşirelerin meslek ilkelerine ve mevzuatlarına uygun olarak görev yapmalarını, hemşireler tarafından sağlanan hizmetlerin verimli ve etkin sunumlarından sorumludur. Hemşire hatalarından kaynaklı meydana gelebilecek uygulamaların önüne geçerek, gerekli tedbirleri alır. Menfi olayların varlığında ise kayıt altına alınması ve bildirilmesi sağlamakla sorumludur.
Çalışmış olduğu kurumda hemşirelik hizmetleriyle ilgili yeni başlayacak olan sağlık çalışanlarını ilgili bölümlere görevlendirir ve daha sonra göreve uyumlu olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca ilgili birimlerde görevlendirilecek hemşirelerin niteliğini ve sayısını belirler.
Hemşirelik faaliyetleriyle ilgili hizmetlerin tüm kayıt sistemlerinin ve Ek-1 deki formların geliştirilmesini sağlarken aynı zamanda kullanılmasını da amaçlar.
Hemşirelerin deneyimlerini ve bilgilerini göz önünde bulundurarak çalışma çizelgelerini ve görev dağılımlarını düzenlemek. Göreve yeni başlayan hemşirelerin oryantasyon eğitiminin sağlanması ve görevde yer alan hemşirelerin ise hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesini sağlar.
Staj programı kapsamında uygulamalı eğitimlere gelen hemşire öğrencilerin uygun çalışma ortamının sağlanması, öğretim üyeleriyle gerekli işbirliğini sağlayarak üniversite-hastanenin beraber çalışması desteklemek.
Mesleki gelişimlerin yükseltilmesi amacıyla sürekli eğitimleri desteklemek.
Hemşirelik hizmetlerinin bütçesinin planlanmasında görev alırken yapılması beklenen bilimsel araştırmaların faaliyetlerini sağlanması hususunda destek verir.
Hemşirelik hizmetlerinin daha iyi bir noktaya gelebilmesi için stratejik çalışma planlarını yaparak ve bunların uygulanmasını amaçlar.
Sağlık kurumları ve hastane ile ilgili çalışmalar kapsamında yöneticileriyle işbirliği yapar.
Olağanüstü durumlar kapsamında afet planları çerçevesinde ilgili kurumlarla ve birimlerle işbirliği içinde açil durum planlarını gerçekleştirmek, protokoller geliştirilmesini sağlamak ve gerek görüldüğü taktirde uygulamaya geçme adına ekibini hazırlamak.
Yönetim kurulu, konsey, komite toplantılarına katılmak.
Kimler Başhemşire Olabilir?
Başhemşire olabilmek için farklı uygulamalar söz konusudur. Kamu kurumlarında Başhemşire olunabilmesi için en az Diyetisyenlik, Ebelik ve Hemşirelik bölümlerinden birinde lisans eğitimine sahip olmak gerekir. Bunun dışında ilgili kurum veya kuruluşta, hemşirelik lisans eğitimine sahip olmayan hemşirelerin olması halinde ise diğer hemşirelerden de görevlendirmeye gidilebilir. Özel sektör ise ağırlıklı olarak hemşirelik bölümünde lisans eğitimini tamamlayan kişileri tercih etmektedir.
Sağlık Yönetimi bölümünde öğretim görevlisi. Sağlık hukuku, Türk sağlık sistemi ve sağlık kuruluşlarında teknoloji yönetimi alanında dersler vermektedir. Birçok uluslararası dergi, kitap ve bildirilerde yazı ve bölümleri vardır.
