İş Güvenliği ve İş Kazası
Koruyucu Araçlar | Kullanım Amacı | Örnekler |
---|---|---|
Baret | Baş yaralanmalarını önlama | Beyaz baret (yöneticiler), Sarı baret (işçiler), Turuncu baret (ustabaşılar), Yeşil baret (sağlık personeli) |
İş Elbisesi | Yapılan işten kişiyi koruma | Kimyasal bileşimlerin kullanıldığı iş yerleri için özel koruma kıyafetleri, ısı ve alevden koruyan kaynakçı önlüğü |
İş Ayakkabısı | Ayak yaralanmaları ve elektrik çarpmasını önleme | Çelik burunlu ayakkabılar, elektrik çarpması için kauçuk çizmeler |
Maske | Solunum yollarını zararlı maddelerden koruma | Toz maskesi, karbon filtreli maske, yarım yüz maskesi, tam yüz maskesi |
Gözlük | Gözleri zararlı ışınlardan ve yabancı maddelerden koruma | Beton püskürtme, asit ve çözeltiler, zımparalama işlemleri ve buhar vb. tehlikeli işlerden koruyan gözlükler |
Eldiven | Elleri keskin kenar ve köşelerden, kimyasallardan, sıcaktan ve soğuktan, elektrik kıvılcımlarından, ezilme, burkma, delinme ve kesilme gibi durumlardan koruma | Çeşitli işler için farklı tipte eldivenler |
Kulaklık | İş yerlerinde yüksek sesin oluşturduğu psikolojik ve fizyolojik etkileri azaltma | Gürültü sınırını aşan iş yerlerinde kullanılan kulaklıklar |
Özel Koruyucu Araçlar | İş yerine ve çalışanlara özgü risklere karşı koruma | Kimyasal ya da biyolojik risklerle karşılaşılan iş yerleri için özel koruyucu kıyafetler, maskeler, eldivenler |
İş Güvenliği Eğitimleri | İş kazalarının önlenmesi ve çalışanların iş güvenliği bilincinin artırılması | Yüksek ses, kimyasal etkileşim, yüksek sıcaklık vb. durumlara karşı işyerinde alınması gereken önlemler hakkında eğitimler |
İş Güvenliği Sistemleri | İş yerindeki tehlikeleri önceden belirleme ve bu tehlikelere karşı önlem alma | İş yerinin genel risk değerlendirmesinin yapılması, riskleri önlemek için sistematik bir yaklaşımın uygulanması |
Sanayileşme ve teknolojik gelişmenin hızla ilerlediği dünyada çalışanların güvenliği ön plana çıkmıştır. Bundan dolayı iş yerlerinde önceden alınan önlemlerle çalışanların tehlikelerden koruması amaçlanmıştır. İş güvenliği koruyucu araçları bu yüzden önem kazanmıştır.
İş Güvenliği Nedir?
İş yerlerindeki faaliyetler sırasında çalışanlara zarar gelmemesi için makine, malzeme ve araç gereçler de oluşabilecek aksaklıkların giderilmesi için yapılan teknik ve sistemli çalışma iş güvenliğini oluşturur. İş yerince çalışanlar tarafından icra edilen faaliyetler esnasında, insan sağlığının bozulmasına yol açabilecek nedenler şunlardır:
Kimyasal unsurlar,
Fiziksel unsurlar,
Biyolojik unsurlar,
Mekanik unsurlar,
Sosyal ve ruhsal unsurlar,
Beslenme unsurlarıdır.
İş Kazası Nedir?
Beklenmedik bir anda meydana gelen, planlanmamış, yaralanma, can ve mal kaybına kaza denir. İş kazası ise, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 11-A maddesinde belirtilen durumlarda meydana gelen kazalardır.
Yaralanma nedir?
İş kazası sonucunda çalışan da meydana gelen kesilme, yırtılma, ezilme, parçalanma, kanama, kırılma gibi olaylara yaralanma denir. Çalışılan işten dolayı insan sağlığında meydana gelen hastalıklara meslek hastalığı denir. Örneğin; cam sanayi ve kot taşlamada çalışanlarında görülen silikozis rahatsızlığı gibi.
İş kazalarının oluşması, çalışanların tedbirsizliğinden dolayı olduğu kadar, iş yerinin fiziksel ve mekanik çevre koşulları da önem arz eder. İş yerinin bulunduğu binanın iş faaliyetine uygunluğu, makine ve aletlerin korunması ve bakımı, iş yerinin temizliği, pencereler, taban ve tavan döşemeleri, merdivenler, kapılar, rampalar, geçiş yolları vb. kazalarda önemli rol oynar.
İş Güvenliği Koruyucu Araçları
Çalışanların iş kazasına uğramalarını önlemek üzere, çalıştıkları süre içinde mevzuata uygun olarak kullanmak zorunda olduğu malzemelere iş güvenliği koruyucu araçları denir. Koruyucu araçlar iki şekilde değerlendirilebilir:
İş yerine göre sürekli kullanılması gereken koruyucu araçlar: Baret, İş Elbisesi, İş Ayakkabısı vb.
Çalışma anında kullanılması gereken koruyucu araçlar: Maske, Gözlük, Emniyet Kemeri, Eldiven, Yağmurluk vb.
Baret: Baş yaralanmalarına neden olan delinme, kırılma, düşme gibi olaylardan kaçınmak ve başı korumak için kullanılır. Baretler dayanıklı bir malzeme olan termo plastikten yapılır. Yüksek ısılar için kullanılan baretler ise dura plastikten yapılır. Beyaz baretleri yöneticiler, sarı baretleri işçiler, turuncu baretleri ustabaşılar, yeşil baretleri sağlık personeli kullanır.
İş Elbisesi: Yapılan işe göre giyilen ve kişiyi yaptığı işten koruyan kıyafetlere denir. Örneğin, kimyasal bileşimlerin kullanıldığı iş yerlerinde özel koruma kıyafetleri kullanılır. Isı ve alevden korunmak için kaynakçı önlüğü kullanılır.
İş Ayakkabısı: Ezilme, delinme, kayma, çivi batması, sıcak malzeme üzerinde yürüme (asfalt vb.) ve elektrik çarpması gibi durumlara uygun farklı ayakkabılar ayak koruyucusu olarak kullanılır. Çelik burunlu ayakkabılar ezilme, batma gibi durumlarda kullanılırken, elektrik çarpması için kauçuk çizmeler kullanılır.
Maske: Zararlı buhar yayan kimyasallardan, tozlardan, boyalardan solunum yollarını korumak için yüze takılan araçlara maske denir. Toz maskesi, karbon filtreli maske, yarım yüz maskesi, tam yüz maskesi gibi çeşitleri vardır.
Gözlük: Göz koruyucu aletler, gözleri zararlı ışınlardan, yabancı madde ve darbelerden koruyan araçlardır. Beton püskürtme, asit ve çözeltiler, zımparalama işlemleri ve buhar vb. göze zarar veren tehlikeli işlerden iş güvenliği koruyucu araçlarından olan göz koruyucu gözlükler kullanılır.
Eldiven: Çalışanların ellerini, keskin kenar ve köşelerden, kimyasallardan, sıcaktan ve soğuktan, elektrik kıvılcımlarından, ezilme, burkma, delinme ve kesilme gibi durumlardan iş eldivenleri korur. İş eldivenlerinin ele tamamen oturması çok önemlidir.
Kulaklık: İş yerlerinde yüksek sesin olması çalışanlarda psikolojik ve fizyolojik etkiler bırakır. 80 desibelden yüksek sesler işitme kayıplarına yol açabilir. Gürültü sınırını aşan iş yerlerinde kulaklık takma zorunluluğu vardır.
İş güvenliği koruyucu araçları, iş yeri sahip veya yöneticileri tarafından iş yerlerinde kullanıma hazır bulundurulmalıdır. Koruyucu araçlarda bulunması yasal zorunluluk olan CE işaretinin, araçların üzerinde yazılı olmasına dikkat edilmelidir. İş yerlerinde kaza ve risklere karşı tedbirler alınmalı ve çalışanlara eğitimler verilmelidir.
İlgili eğitim: Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi (Bilgilendirme)
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.