Görgü Kuralları Nelerdir?
Görgü Kuralları Türleri | Açıklama | Önemi |
---|---|---|
Kişisel Görgü Kuralları | Bir bireyin görmüşlük durumunu, tecrübe ile şekillenen somut davranışlarını kapsar. (ör. yemekte nasıl davranılacağı) | Bireyin toplumda kabul görme ve saygı görmesinde etkilidir. |
Toplumsal Görgü Kuralları | Toplum tarafından kabul gören ve uygulanan yazılı olmayan kuralları ifade eder. (ör. olgun davranışlar sergilemek) | Toplumun düzgün ve uyumlu bir şekilde işlemesi için gereklidir. |
Devletlerarası Görgü Kuralları | Devletler arası genel geçer kuralları kapsar. (ör. diplomatik ilişkilerdeki nezaket kuralları) | Devletlerin uygarlık düzeyindeki gelişimini gösterir ve uluslararası ilişkilerin düzenlenmesine yardımcı olur. |
İletişimde Görgü Kuralları | Bireylerin birbirleri ile olan iletişimlerinde uymaları gereken kuralları ifade eder. (ör. dürüst olmak) | Sağlıklı toplumsal iletişimin geliştirilmesine katkı sağlar. |
Kültürel Görgü Kuralları | Bir toplumun kültürel değerlerine göre oluşmuş nezaket ve görgü kurallarıdır. (ör. belirli bir bayramda uygulanan özel ritüeller) | Toplumları birbirine bağlar ve kültürel değerlerin gelecek nesillere aktarılmasını sağlar. |
İş Hayatında Görgü Kuralları | İş ortamındaki davranış ve eylemleri düzenleyen kurallar. (ör. toplantılarda gösterilecek davranışlar) | İş yerindeki profesyonellik ve düzeni sağlar. |
Okulda Görgü Kuralları | Okulda öğretmenlere ve diğer öğrencilere karşı uygulanması gereken kurallar. (ör. ders esnasında konuşmamak) | Eğitim ortamlarının disiplin ve düzeninin sağlanmasına yardımcı olur. |
Dinî Görgü Kuralları | Dinî tören ve ayinlerde uyulması gereken kurallar. (ör. camide uyulması gereken görgü kuralları) | Dinî değerlerin ve duygusal hassasiyetlerin korunmasına yardımcı olur. |
Sosyal Mekanlarda Görgü Kuralları | Cafe, restoran gibi sosyal mekanlarda uygulanması gereken kurallar. (ör. gürültü yapmamak) | Sosyal mekanların işleyişini sağlar ve bu alanlarda rahatsız edici durumların önüne geçer. |
Aile İçi Görgü Kuralları | Aile içinde uygulanan ve saygı çerçevesinde şekillenen kurallar. (ör. büyüklere saygı göstermek) | Aile içi sevgi ve saygı düzenini sağlar. |
Toplum içi ilişkilerin düzenlenmesinde önemli rol oynayan görgü kuralları, Batı uygarlıklarında ilk defa Fransa’da ortaya çıkmıştır. Fransız Devrimi olmadan önce saraya yeni gelen kişilere etiquette isimli nezaket kurallarını içeren kitapçıklar verilmiştir. Doğu uygarlıklarında ise bu kuralların ortaya çıkışı çok daha eski dönemlere dayanmaktadır. İlk örnekleri M.Ö. 2400’lerde Mısır Hükümdarı Ptah-Hotep devrine kadar uzanır.
Bu başlangıç kabullerine rağmen, en ilkel topluluklardan en gelişmiş toplumlara kadar hepsinin kendisine ait görgü kuralları bulunmaktadır. Bu toplumlar, bireyleri arasındaki ilişkileri düzenleyen kuralları gelecek nesillerine aktararak kendilerine özgü geleneklerini yaratmışlardır. Bu nedenle günümüzde genel kabul gören kuralların yanında farklı toplumların kendi içerisinde farklılık gösteren nezaket ve görgü anlayışları bulunmaktadır. Bu şekilde değişkenlik gösterebilen kurallar toplumsal kültürün bir parçası haline gelir. O toplumun hayata bakış açısını yansıtırken, yaşanan değişimlere göre yeni biçimler kazanabilir.
Nezaket ve Görgü Kuralları Nelerdir?
Nezaket ve görgü kuralları, yasa ile korunmayan ve yazısız olan, toplum içerisindeki bireylerin gerekli saygı ve inceliği gösterebilmek için uyması gereken kurallardır. Görgü, bir bireyin kişiliğini etkileyen, tecrübe ile şekillendirdiği somut davranış biçimlerini ifade eder. Görmüş olma durumudur. Örf ve âdet gibi yazısız kuralların daha basit bir biçimi olarak kabul görmektedir. Kişinin bulunduğu ortamda ve karşılaştığı farklı durumlar karşısında nasıl davranması gerektiğini belirler. Örneğin, bir iş toplantısında, yemekte veya resmi bir törende davranış biçimini düzenler.
Görgü kuralları uyulmadığı takdirde hukuki bir yaptırım oluşturmaz. Gereken yaptırım yine toplumun kendisi tarafından uygulanır. Böyle kişiler toplum içerisinde dışlanır ve ayıplanır. Bu özelliğiyle kuralların yaptırımları soyuttur. Kurallara uyma zorunluluğu olmamasına rağmen toplum içerisinde bir birey olarak var olmak ve gelişim gösterebilmek için kurallara uyulmalıdır. Aksi halde bu kişiler toplum tarafından saygısız, kaba ve görgüsüz gibi olumsuz sıfatlarla anılır. Bireyin toplum içerisinde kendini gerçekleştirebilmesi açısından bu durum sorunlara neden olur.
Nezaket ve görgü kuralları kişisel gelişim kadar milletlerin ve devletlerin uygarlık düzeyindeki gelişimi de gösterir. Nezaket ve görgü sahibi insanlara sahip olan bir devlet için ileriye gitmek ve büyümek daha kolaydır. Aynı zamanda toplumsal iletişim de geliştirilmiş olur. Sorunların medeni bir şekilde çözülebilmesi, çatışmayı ve karmaşayı azaltır. Her devletin kendine özgü kuralları olabileceği gibi devletler arası genel geçer kurallar da mevcuttur.
Aynı toplumsal statüye sahip iki insandan biri diğerinden daha fazla seviliyor ve kabul görüyorsa bunun nedeni insanlara karşı davranış biçimleri olabilir. Toplumda değer gören insanlar görgü kurallarına uyan insanlardır. Çünkü insanlar kendilerine saygılı davranan insanlara daha fazla saygı göstermeye dikkat eder. Siz de çevrenizdeki insanlara karşı davranışlarınızda onların size nasıl davrandığına dikkat ediyor musunuz? Sevdiğiniz insanlar kaba davranmaya başladığında tepkiniz nasıl oluyor?
Görgü Kuralları Örnekleri
Görgü kuralları hakkında toplumsal ilişkileri düzenleyen ve somut davranış biçimlerini belirleyen incelikli kurallar olduğundan bahsettik. Bu kurallar bulunulan ortamlara ve o ortamlarda bulunma amacına göre çeşitlenmektedir. Aslında hayatın her alanında geliştirilen ilişkileri ve davranışları düzenleme açısından önemli rol oynar. Öncelikle genel anlamda toplumsal görgü ve nezaket kurallarına örnekler verelim, ardından daha özel durumlara yönelik örneklerimize geçelim.Toplum içerisinde dikkat edilmesi gereken kurallardan bazıları şunlardır;
Olgun davranışlar sergilemek için çaba göstermek.
Diğer insanlara karşı hoşgörülü ve iyimser olmak.
Eleştirel düşünme biçimini uygun durumlarda doğru biçimde kullanmak.
İnsanların rahatsız olabileceği davranışlardan uzak durmak.
Güvenilir olmak ve verilen sözleri tutmak.
Haksız durumlarda özür dileyebilmek.
Kişiler Arası İletişimde Görgü Kuralları
Sağlıklı bir toplumsal ilişki, bireylerin birbirleri ile olan iletişiminin doğru kurulması ile oluşur. Bunun için kişiler arası iletişimde karşılıklı olarak uyulması gereken görgü kuralları bulunmaktadır. Bu kuralları uygulayan bireyler hem kendi iletişim becerilerini geliştirir hem de toplumsal diyaloğun gelişimine katkı sağlar. Bu kurallar şunlardır:
İletişim sadece sözlü bir biçimde kurulmaz. Duyguyu ve niyeti karşı tarafa aktaran beden dili, son derece önemlidir. Bu nedenle kişisel iletişimde vücudun hareketlerine de dikkat edilmelidir. Kolları bağlamak, bakışları kaçırmak gibi bedensel davranışlar iletişime zarar verir.
Sağlıklı bir iletişimin temelinde dürüstlük yatar. Karşınızdaki kişiye karşı dürüst olun. Yalan söylemek görgüsüzlük ve saygısızlık olarak değerlendirilir.
İletişimi mantıklı bir biçimde sonlandırın. Aniden kesilen konuşmalar karşınızdaki kişiye saygısızlık olarak algılanabilir.
Eleştirmeniz gereken bir durum olduğunda karşınızdaki kişiyi rencide etmemeye özen gösterin. Kalabalık içerisinde değil özel konuşmalarda eleştirinizi iletin.
ltifat ile karşılaştığınızda basitçe teşekkür etmeniz yeterlidir. Siz birisine iltifat edeceğiniz zaman bunu abartılı kelimeler yerine verdiğiniz değeri hissettirecek şekilde yapmalısınız.
Rica ederim, teşekkür ederim ve lütfen gibi incelikli kelimeleri kullanmaktan kaçınmayın.
Görüşmenin amacına ve önemine göre kıyafet seçimlerine dikkat etmeli, temiz, düzenli ve uygun kıyafetleri giymelisiniz.
Dijital İletişimde Görgü Kuralları
Teknolojinin gelişmesi ve insan hayatına her geçen gün daha da fazla yerleşmesi ile beraber geleneksel görgü kuralları da kapsamını genişleterek dijital kurallara dönüşmektedir. İletişimi hızlandıran sosyal medya uygulamaları ve dijital iletişim araçlarının oluşturduğu yeni kurallar üzerinde daha fazla durulması sizce de önemli değil mi?
İş hayatındaki kurallar:
Telefonunuz müsait olmadığınız durumlarda çaldığında müsait değilim diye cevaplamak yerine daha sonra geri dönüş yapmalısınız.
İş ile ilgili Whatsapp üzerinden sorulan soruları titizlikle yanıtlamaya özen göstermelisiniz.
E- mail gönderdikten hemen sonra mesaj göndererek teyit istememelisiniz. Karşınızdaki kişi meşgul olabilir.
Samimi olmadığınız iş çevrenize mesaj gönderirken kullandığınız kelimelere dikkat etmelisiniz.
Geç saatlerde iletmeniz gereken şeyleri Whatsapp mesajı olarak değil mail olarak göndermelisiniz.
Mail ile herhangi bir belge bile gönderecek olsanız, birkaç cümle yazı eklemeniz saygılı bir davranış olacaktır.
Sosyal Medyadaki Kurallar:
Arkadaşınız bile olsa diğer kullanıcıların fotoğraflarını repost ederken izin isteme nezaketini göstermelisiniz.
Paylaşımlarınıza yorum yapan kişilere cevap vermeyi ihmal etmemelisiniz.
Tanımadığınız kişinin paylaşımına yorum yapacaksanız aradaki mesafeyi koruyacak bir yaklaşım şekli seçmelisiniz.
Tanışmak istediğiniz kişiler tarafından olumlu yanıt alamadığınızda ısrarcı olmamalısınız.
Paylaşacağınız toplu fotoğraflarda yanınızdaki kişilere de dikkat edin. Fotoğrafta kötü görünen bir kişi paylaşım yapmanızı istemeyebilir.
Yeni tanıştığınız kişilere hemen ertesi gün sosyal medyadan mesaj göndermemeye dikkat edin.
Sosyal medya uygulamalarında sahte isimlerle hesap açarak diğer kullanıcıları rahatsız etmemelisiniz.
Her ne kadar yakın arkadaşınız da olsalar insanları paylaşımlarınızı beğenmeleri için zorlamamalısınız.
Genel Kurallar:
Görüntülü arama yapmadan önce arayacağınıza dair ön bilgilendirme yapmalısınız.
Kamuya açık alanlarda kulaklık kullanmadan müzik dinlememeli veya video izlememelisiniz.
Kaldırımda ya da dar alanlarda yürürken sadece telefonunuza odaklanarak diğer insanların alanlarını işgal etmemelisiniz.
Toplu taşıma araçlarında ve diğer sosyal alanlarda telefonla konuşurken ses tonunuzu doğru ayarlamalısınız. Diğer insanlar sizi dinlemekten keyif almıyor olabilirler.
Size gelen mesajları ilgili olan ya da olmayan herkese sırf siz katıldığınız için göndermemelisiniz.
İyi ve sürekli ilişkiler kurabilmek hem toplum içerisinde hem de kişisel yaşamda mutluluğu sağlayan en önemli etkendir. Bu ilişkileri sağlıklı kurabilmek ise görgü kuralları açısından uyumlu olmaktan geçer. Sizlerin de eklemek ve diğer insanlara hatırlatmak istediğiniz görgü kuralları varsa yorum bölümüne eklemeyi unutmayın.
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldum. Eğitimime devam ederken, bir televizyon kanalında canlı yayın kameramanı olarak görev yaptım. Çeşitli kısa film projelerinde farklı görevlerde bulundum. Enstitü’den aldığım online içerik editörlüğü eğitiminden sonra yazarlık yapmaya başladım.