Nezaket ve Görgü Kuralları Nelerdir?

Bir toplumun günlük hayatını yaşarken uyması gereken kurallar bütününe denir. Nezaket ve görgü kuralları, genellikle aileden öğrenilmekle birlikte internetten, insanları gözlemleyerek, sorarak, okuyarak vb. yollarla da öğrenilebilen bilgilerdir. Bu kurallar aynı zamanda toplumun düzenini de sağlam tutmaya yarayan kurallardır. Bireyin kişiliği üzerinde de olumlu birçok etkisi vardır. Kişinin bulunduğu yerde ve zamanda nasıl ve ne şekilde davranması gerektiğine yardımcı olur. Nezaket ve görgü kuralları uymak kişinin hayatının her yerinde her insana karşı olumlu bir ifade bırakmasını ve karşısındakinin onu daha iyi dinlemesini sağlayan toplum kurallarıdır.

Görgü; görülesi olayları temsil eder. Somut davranışlar sergilenmesi beklenir. Toplumda uyulması gereken kurallardır. Nezaket ve görgü kuralları yasalar tarafından belirlenen veya oluşturulan kurallar bütünü değildir. Bir toplumun değerlerinin oluşturduğu kurallar bütünüdür. Yani nezaket ve görgü kuralları toplum tarafından oluşturulan ve belirlenen kurallardır. Bir toplumdan başka bir topluma bu kurallar değişiklik gösterebilmekle birlikte herkes tarafından kabul edilen kurallar bütünü de bulunmaktadır. Bu yüzden bu kurallara uyulmadığı zaman herhangi bir yasal yaptırım yoktur. Ancak toplumsal olarak bir yaptırım bulunur. Toplum tarafından baskı görme, saygısız, kaba vb. damga yeme gibi durumlar doğurabilir.

Nezaket; başkalarına karşı nazik, ince ve saygılı olma durumudur. Sosyal yaşamda çeşitli durumlarda uyulması gereken kurallara nezaket kuralları denir. i̇letişimden tavıra, duruştan beden diline kadar geniş bir ağı temsil eder. nezaket ve görgü kuralları kişileri ve toplulukları birbirinden ayırmaya ve yaşamı kolaylaştırmaya yardımcı olur. bireylerin ve toplulukların davranışlarına düzen getirir ve nasıl davranılması gerektiği ile belirleyici rol oynar. nezaket ve görgü kuralları, uyulması durumunda bireyi veya toplulukları başkalarına karşı saygılı, uygar ve ince olarak gösteren kurallardır.

Nezaket ve görgü kuralları ortama, zamana, bireye ve topluluklara göre değişiklik gösterebilir. Ancak herkes tarafından kabul edilen kurallar şunlardır;

• Yüz yüze iletişim

• Ziyaret

• Kılık ve kıyafet

• Sofra

Yüz Yüze İletişimde Görgü Kuralları

Günümüzde teknoloji ne kadar gelişmiş ve daha da gelişmeye devam ediyor olsa bile, belki de asla değişmeyecek olan şey yüz yüze iletişimin gücüdür. Aynı zamanda bu güçten kaynaklanan etkidir. Bunun sebebi iletişimin sadece sözlerle değil beden dili yardımıyla olmasıdır. Hatta bazen karşımızdakinin dediklerinden bir şey anlamasak bile beden dili o an yardımımıza koşup anlamamızı sağlamıştır. Bazen gözlerine, bazen oturuşuna, bazen duşuna bakarak karşımızdaki kişinin duygu ve düşüncelerini anlayabiliriz.

İlgili eğitim: Etkili İletişim Teknikleri ve Beden Dili Analizi Eğitimi

Nezaket ve görgü kuralları içerisinde en önemlilerinden biri olan yüz yüze iletişimde görgü kuralları, yer ve zamanlara göre farklı davranışlar sergilenmesini gerektirebilir. Kişilerin hazırlıklı konuşmalarda farklı hazırlıksız konuşmalarda farklı davranmaları gerektiği gibi, tek kişilik konuşmalarda ve küme konuşmalarında farklı tutumlar sergilemelidir.

Yüz yüze iletişimde görgü kuralları içerisinden en önemli olanı konuşmanızı doğru bir şekilde ayarlamaktır. Ne hızlı ne yavaş bir şeklide konuşulmalıdır. Konuşma hızını normal ve kelimelerinizin düzgün çıktığına emin olun Bunun için diksiyon çalışmaları yaparak  konuşmanızı düzeltebilirsiniz. Yüz yüze görgü kuralları genel olarak karşılıklı iletişimi temsil ettiği için karşınızdaki kişiyle iletişim kurduktan sonra sakın karşınızdakine ona bıraktığınız izlenimleri sorgulamayın. Diğer yüz yüze görgü kuralları şu şekildedir;

• “Teşekkür ederim” ve “Lütfen” kelimelerini kullanın. Günlük konuşmalarda sözlüğünüze bu kelimeleri eklemeyi unutmayın. Çünkü yüz yüze görgü kuralları içerisinde karşı tarafa olumlu bir izlenim bırakmanızı ve sizi nazik birisi olmanızı sağlayan sihirli sözcüklerdir.

• Esneme, öksürme, hapşırma vb. durumlarda eliniz veya kolunuzla ağzınızı kapatın. Ardından ellerinizi yıkayın. Aksi durumlarda karşı tarafa kötü bir izlenim bırakırsınız. Hele ki bulaşıcı hastalıkların kol gezdiği bu zamanlarda kötü bir izlenim bırakır.

• Karşı tarafınızdaki kişiyle konuşmanızı bitirirken konuşmayı bitiren geçerli bir neden sunarak konuşma bitirilmelidir.

• Birine iltifat ederken içten ve samimi duygular beslenmeli. Aynı zamanda birisi size iltifat ettiğinde de teşekkür ederim, rica ederim vb. cümleleri kurulmalı.

• Karşınızdaki kişi sizi eleştirmeye başladığında hemen parlamayın. Biraz sabırlı olun. Eğer karşınızdaki kişi herkesin içinde bunu yapıyorsa veya eleştiride sınırı aşıyorsa karşınızdakini nazik bir dille uyarın.

• Yüz yüze iletişimde görgü kuralları yazının ilk bölümünde belirtildiği gibi davranışları da içine alır. Örneğin, bir kadın elini uzatmadan erkeğin elini uzatması hoş bir davranış değildir. Aynı zamanda üst makamda olan bir kişi el uzatmadan alt makamdaki kişinin el uzatması da hoş karşılanmaz. Yaşı büyük olan kişi el uzatmadıkça küçük olanın el uzatma davranışı da uygun görülmez. Cinsiyet, makam ve yaş farkı dikkate alınarak bu harekete dikkat edilmelidir.

• İletişim esnasında sürekli olarak kişinin kendinden bahsetmesi ya da sürekli başka birisinden bahsetmesi uygun bir davranış olarak kabul edilmez. Aynı zamanda karşınızdaki kişiye fırsat vermeden sürekli olarak kendinizin konuşması da hoş olmayan bir davranıştır.

• Konuşmalarda “sen” yerine “siz” diye hitap edin.

• Tanıştırılma esnasında bir sıra gözetilmelidir. Alt rütbede olanı üst rütbede olana, öğrenciyi öğretmene, küçük olanı büyüğe, erkeği kadına, yeni gelen kişiyi önceden gelenlere, tek kişiyi topluluğa takdim ederek tanıştırılmalıdır.

• Kişisel meseleler başkalarının duyacağı şekilde ve kalabalık bir ortamda konuşulmamalıdır.

Yüz yüze görgü kuralları yukarıdaki maddeler de sıralanmıştır. Yüz yüze görgü kuralları bu maddelerden daha fazlasını da içerebilir. Bu kurallar bütünü toplumdan topluma veya gruptan gruba değişiklik gösterebilir.

Ziyaret Sırasında Görgü Kuralları

İnsan sosyal bir varlıktır ve diğer insanlarla birlikte yaşamak zorundadır. Bu durumda insanın bazen sevdikleri ve tanıdıklarıyla sosyal ilişkilerini devam ettirebilmesi için ziyaretler yapması gerekir. Bu ziyaretlerin nezaket ve görgü kuralları çerçevesinde olması hem kişinin kendisi için hem de karşısındaki veya karşısındakiler için önemli bir yer ifade eder. Ziyaret sadece ziyaret eden için değil ziyaret edilen için de çok önemli bir yere sahiptir. Ziyaret sırasında görgü kuralları büyük önem taşır.

Ziyaret sırasında görgü kuralları toplumlara göre değişiklik gösterebilir. Ancak herkes tarafından kabul edilen ve uyulması gereken kurallar vardır. Ziyaret sırasında görgü kuralları;

• Ziyaret sırasında görgü kuralları içerisinde en önemli olanı ziyaret yapacağınız kişiye haber vermektir. Ziyaret edeceğiniz kişiyi ne kadar samimi olursa olsun gitmeden önce o kişiye mutlaka haber verilmelidir. Burada amaç davetsiz misafir damgası yememektir.

• Ziyarete gideceğiniz saate mutlaka uyulmalıdır. Eğer randevu saatine yetişemeyecek olursanız karşı tarafa haber verilmelidir.

• Eğer bir evi ziyaret ediyorsanız, dış kapının önünde beklenmemesi gerekir. Dış kapının gerisinde ve kenarda evin içini görmeyecek şekilde beklenilmelidir.

• Ziyarete gittiğininiz eve girerken karşı tarafın sizi evin içine buyur etmesini beklemelisiniz. Ardından size yer gösterene kadar beklenmelidir.

• Eğer ev sahibi konumunda iseniz evinize gelmek isteyen konuklarınızı mümkün olduğunca kabul etmelisiniz. 

• Eve gelen bütün konuklara eşit derece yakınlıkta olunmalıdır. Konuklara ikramda bulunulmalıdır.

• Konuklarınızın yanında sürekli saate bakılmamalı, sürekli zamanı ifade eden kavramlar kullanılmamalıdır. Sıkıldığını belli eden hareketlerden uzak durulmalıdır.

• Konuklarınıza ikramda bulunurken onlara ısrar edilmemelidir.

• Ev sahibi konumunda iseniz konuklarınız ayrılırken ziyaretleri için memnuniyetlerinizi dile getirmelisiniz.

• Ayrılık esnasında hemen ayaklanmalı ve vedalaşma faslı uzatılmamalıdır.

Ziyaret sırasında görgü kuralları yukarıdaki maddelerde sıralanmıştır. Ziyaret esnasında görgü kuralları toplumdan topluma değişiklik gösterebilir. Yukarıda verilen maddeler genel ve çoğu kişi tarafından kabul edilen ziyaret esnasında görgü kuralları olma özelliği taşır.

Kılık Kıyafet ve Görgü Kuralları

Nezaket ve görgü kuralları içerisinde olmazsa olmazlardan biri de kılık ve kıyafettir. Kılık kıyafet bizim hakkımızda birçok bilgi verir. Kılık kıyafet ve görgü kuralları birbiriyle oldukça ilişkilidir. Kılık kıyafet ve görgü kuralları karşı tarafa kendi kimliğimizi sunar. Kılık kıyafet ve görgü kuralları karşı taraf üzerinde kişinin ilk izleniminin belirlenmesini sağlar. Karşımızdaki kişiye ilk görünüşümüzde pozitif ya da negatif bir etki bırakılmasını sağlar. Kişinin pozitif bir etki bırakması için kılık kıyafet ve görgü kuralları uyması gerekir. Kılık kıyafetin her şeyden önce temiz ve düzenli olması beklenir.

Kişinin kılık kıyafetteki nezaket ve görgü kuralları için uyumu buradan başlamalıdır. Kılık kıyafet bulunulan yere ve o yerin kişi için önemine göre değişiklik de gösterebilir. Kıyafetin düzenli ve temiz olması karşı tarafa ve kişinin kendisine saygı gösterdiği mesajını verir. Bu da oldukça nazik bir davranış olarak görülür. Kılık kıyafet seçimi bu konuda çok önemli olmakla birlikte birçok değişkene sahiptir. Bunlardan bazıları;

• Mevsim

• Yaş

• Vücut özelliği

• Sosyal statü

• Çevre

• Ekonomi

• Moda

Sofrada Görgü Kuralları

Günümüzde genellikle geçiştirilmek zorunda olsa da sofra için görgü kuralları olmazsa olmazlardan biridir. Eskiden aile sofraları, ailenin bir araya geldiği, sohbetler ettiği günün bir saati iken, şimdilerde sadece yemek yemeyi amaçlayan bir eylem haline gelmiştir. Bu sebepten aile sofralarına özen gösterilmesi gerekmektedir. Sofra sadece aile için değil birçok protokol, devlet törenlerinde, diplomatik ilişkilerde vb. durumlarda da düzenlenir. Bu durumlarda organizasyonun çok iyi yapılması gerekmektedir. Sofra görgü kuralları gereğince özellikle büyük masalarda oturma biçimleri de çok önemlidir.

Kişilerin masadaki statülerine göre masaya yerleşmeleri gerekmektedir. Bunun yanı sıra masa tiplerine göre oturma biçimleri değişiklik gösterebilir. Oturma planları onlara göre düzenlenmelidir. Kurallar gereği uyulması beklenen her masanın kendine has oturma biçimi vardır. Genellikle toplumlar sofrada görgü kuralları benimsemişlerdir. Bu belirlenen sofrada görgü kuralları nezaket olma durumunu temsil eden başlıca kurallardır. Genel sofra görgü kuralları;

• Sofrada görgü kuralları arasında en önemli maddelerden biri yemeğe başlamadan önce ve bitirdikten sonra eller yıkanmalıdır.

• Yemek veren kişi, yemeğe başlamadan veya yemeğe buyur etmeden önce kimse yemeğe başlamamalıdır.

• Yemek esnasında ağzını silmek isteyen kişi, kimseye göstermeden ve peçetenin kirlenen kısmını içe katlayarak gizlemelidir.

• Yemek yerken konuşulmamalıdır.

• Ağız açıkken yemek çiğnenmemeli, çorba gibi yemekler şapırdatmadan içilmelidir.

• Diğer sofra görgü kuralları ise yemek yerken masada dik oturmalı ve dirsekler masaya koyulmamalıdır.

• Sofrada yemek yerken herkesin yemek yeme hızına uyulmalıdır. Ne yavaş ne de herkesten hızlı yemek yenmelidir.

• Sofrada görgü kuralları içerisinde önemli bir kural ise yemek yiyen kişi kendi önünden yemelidir. İçeceğini, yemeğini başkasının önünden almak hoş olarak karşılanmaz.

• Eğer sofrada bir misafir olarak yer alıyorsanız hizmet etmemeniz gerekir. Konuklara hizmet edilmelidir.

• Sofrada görgü kuralları içerisinde en dikkat edilmesi gerekenlerden biri de yemek esnasında dişlerin karıştırılmaması gerekir. Eğer bu durum çok gerekli görülüyorsa izin istenerek lavaboya gidilmelidir.

Sofrada görgü kuralları genel olarak belirtilmiştir. Bu kurallar toplumdan topluma değişiklik gösterebilir.

İş Yeri Görgü Kuralları

İş yeri görgü kuralları meslektaşlarınıza, mesai arkadaşlarınıza vb. saygı göstermek olarak adlandırılır. Bu kurallar iş yerinde uymanız gereken profesyonel hayata dair kurallardır. Bu kuralları iş hayatınızda uygulamak istiyorsanız İş Yerinde Görgü ve Etik Kuralları eğitimi  almanız size fayda sağlar. Enstitü üzerinden online eğitim aracılığıyla bu eğitimi alabilmeniz mümkün. Bu eğitimi alarak iş yaşamınızda profesyonel bir çalışma sürdürebilirsiniz.

İlgili eğitim: İş Yerinde Görgü ve Etik Kuralları Eğitimi

Genel olarak belirlenmiş iş yeri görgü kuralları;

• İşe başlarken iş yerinde bulunan herkese selam verilmeli ve hayırlı işler denilmeli.

• İş yeri görgü kuralları içinde en önemlilerinden biri çalışma saatlerine uyulması gerekliliğidir.

• İş yerinde düzenlenen toplantılara vaktinde katılmalı ve hazırlıklı gelinmelidir.

• İş yerinde mesaj bırakırken ad, soyad ve iletişim bilgilerinizi içeren not bırakmanız gerekir.

• Çalışma hayatınızda tanıtıldığınızda ayağa kalkılması gerekir.

• İş yerinizin belirlemiş olduğu bir kıyafet kuralı varsa bu kurallara uymanız gerekir. Belirli bir kural yoksa her zaman üst düzey yöneticilerinizi bu konuda örnek almalısınız.

• Çalışırken oturuşlarınıza dikkat etmelisiniz. Geriye yaslanmış, masaya gömülmüş veya yayılarak oturuş biçimlerinden uzak durun.

• Karşınızda bulunan kişileri iyi dinleyin. Eğer aklınıza bir şey takılırsa karşı tarafın sözünün bitmesini bekleyin ardından sorunuzu sorun.

İş yeri görgü kuralları genel olarak belirtilmiştir. Bu kurallara uymanız halinde çalışma yaşamınızda profesyonel olarak nitelendirilir ve iş arkadaşlarınıza karşı saygılı davranmış olursunuz. Aynı zamanda işyeri görgü kuralları kişilerin çalışma ortamından dışlanmasını engelleyen kurallardır.

Görgü Kurallarının Faydaları 

Görgü kurallarının faydaları genel anlamda bireye olumlu kazanımlar sağlar. Görgü kurallarının faydaları arasında en önemlilerden biri kişiyi toplumda yükseltir. Bu kurallar düzeni ve işleyişi sağlayarak karışıklık oluşmasını engeller. Görgü kurallarının faydaları içinde en önemlisi toplumun çağdaşlaşmasını ve ilerlemesini sağlar. Bireylerin davranışlarını sınırlar ve denetler. Görgü kurallarının faydaları arasında bireyi özgürleştirmesi de sayılabilir. Bireyin özgür bir şekilde kendini ifade etmesini sağlar. Belirsizlik durumunu azaltır ve istikrar oluşmasını sağlar. Genel olarak görgü kurallarının faydaları bu şekilde saymak mümkün. Görgü kurallarının faydaları bireylere ve toplumlara her zaman kazanım oluşturmak ve ilerlemelerini sağlamaktır.