Dijital Okuryazarlık Nedir?
Terim | Açıklama | Önemi |
---|---|---|
Dijital Okuryazarlık | Akıllı cihazların tümüyle birlikte anlama, analiz etme ve bilgiyi bulma becerileri. | Teknolojik gelişme ve değişimle birlikte bu becerilerin edinilmesi günlük yaşamın bir gerekliliği haline gelmiştir. |
Bilgisayar Okuryazarlığı | Geleneksel ifadelerden oluşur ve standart laptop ve masaüstü bilgisayarlar kullanılarak beceri ve bilgi akışını sağlar. | Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaşması ve iş dünyasında gerekliliği. |
Dijital Beceriler | Dijital cihazların kullanımında somut yeteneklerin geliştirilmesini içerir. | Teknolojik cihazlar hayatın her alanına yayıldığından, bu cihazların etkin kullanımı gereklidir. |
Sosyal Medya | Dijital okuryazarlık kapsamında sosyal medya ile etkileşim önemli bir yer tutar. | Dijital dünyada iletişim ve bilgi paylaşımı büyük rol oynar. |
Dijital Dönüşüm | Geleneksel iş süreçlerini dijital teknolojilere adapte etme süreci. | İş ve yaşam alanlarının dijitalleşmesi ve verimlilik artışı. |
5G Teknolojisi | Dijital dönüşümün hızla ilerlemesi ve mobil iletişim teknolojilerinin 5. nesil platformuna geçilmesi süreci. | Daha hızlı internet bağlantısı, daha fazla kullanıcı kapasitesi ve büyük veri aktarımı sağlar. |
Teknolojiye Bağımlılık | Teknolojik cihazlara ve dijital platformlara olan yoğun ihtiyaç ve bağlılık. | Dijital okuryazarlığın önemini arttırır. |
Bilinçli İnternet Kullanımı | Dijital okuryazarlık, bilinçli internet kullanımını da içerir. | Sahte haberler, online dolandırıcılık ve kişisel verilerin korunması gibi konularda bilinçli olmanın gerekliliği. |
Uzaktan Eğitim | Dijital platformlar üzerinden eğitim verme süreci. | Pandemi sürecinde oldukça yaygınlaşmış ve dijital okuryazarlığın önemini arttırmıştır. |
Teknik Beceriler | Dijital okuryazarlık, teknik becerilerin de geliştirilmesini içerir. | Dijitalleşen dünyada teknik becerilere sahip olmanın önemi artmıştır. |
Dijital okuryazarlık, sanıldığı kadar eski ya da bilindiği kadar yeni bir kavram değildir. Dijital dönüşümün yaşandığı çağ da okuryazarlık söyleminin de önemi artmış oldu. Dijital okuryazarlık, teknoloji gibi hemen oluşan bir olgu olmadı. Zaman içerisinde yavaş yavaş ortaya çıktı. Fakat son yıllara geldiğimizde bu kavram kendini iyiden iyiye hissettirdi. Hatta okuryazarlıkla ilgili bölümler boy göstermeye başladı. Bizlerde önemli olduğunu düşündüğümüz bu konuyu ele almak istedik. Dijital okuryazarlığın ne gibi olumlu yönleri olacak ve hayatımızı nasıl etkileyecek? Hepsini bilmek gerekir. Ancak daha öncesinden teknolojiye ve dijitale kısaca değinelim. Sonrasında ise dijital okuryazarlık nedir? Ne anlama gelir? Kavramından başlayacağım.
Dijital dünyayı popüler hale getiren birçok sebep vardır. Dijitaldan önce insanlar teknolojiyle tanıştı. İlk medya ve teknoloji eşyası ise televizyon olarak bilinir. Bu olgu kimine göre de değişiklik gösterebilir. Fakat televizyonun hayatımıza girmesi biraz sancılı bir süreç içinden geçmiştir. Hem yaşanılan imkansızlıklar hem de ön yargı sürecin yavaş işlerlemesine neden olmuştur. Zaman içinde yaşanan gelişmelerle internet ve teknoloji çabuk gelişim gösterdi. Daha doğrusu insanlar, televizyona göre daha hızlı tepki verdi. Kısa süre içinde evde internet kullanım oranı arttı. Sosyal medya kullancıları çoğaldı. En sonunda da akıllı cihazlarla birlikte hayatımız şekillendi.
Dijital dönüşüm sadece bununla kalmayıp 3G, 4G ve 5G kavramlarıyla kendini yeniledi. Henüz 5G insanlara ulaşmamışken, 6G konuşmaya başlandı. İnternet artık fiber internet oldu. Bu kadar hızlı gelişen süreçte bizler neredeyiz ya da nerede olacağız. Tam bir muamma ve merak konusu. Şu da bir gerçek ki, insanlar için teknoloji artık bir ihtiyaç. Varlığı henüz yok iken ihtiyaç olmaması gayet doğal. Ancak ortaya çıktığı andan itibaren insanların hayatını kolaylaştırdı ve vazgeçilmez bir parçası oldu.
Dijital Okuryazarlık Ne Anlama Gelir?
Dijital okuryazarlık, akıllı cihazların tümüyle birlikte anlama, analiz etme ve bilgiyi bulma becerilerine verilen isimdir. Akıllı telefonlar, tabletler, dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarla birlikte ağ cihazlarının sağladığı üretme ve aynı zamanda paylaşabilme yetisidir. Bazı yerlerde dijital okur yazarlık şeklinde ismiyle kullanır. Bu kavramlarla birlikte dijital okuryazarlık sanıldığından daha farklıdır. Bilgisayar okuryazarlığı ve dijital becerilerinden farklı kategori de yer almaktadır.
Bilgisayar okuryazarlığı daha çok geleneksel ifadelerden oluşur. Standart laptop ve masaüstü bilgisayarlar kullanılarak beceri ve bilgi akışı sağlanır. Bilgisayar okuryazarlık yazılımı sayesinde uygulama paketleri pratik sonuçlara odaklanır. Dijital beceriler ise daha çağdaş terimlerden oluşmaktadır. Fakat dijital cihazların kullanılmasında sınırlı davranmaktadır.
Dijital okuryazarlık kavramının özüne baktığımızda iki terimin birleşmesiyle oluştuğunu görmekteyiz. Dijital ve okuryazar terimlerinin farklı kombinasyonları üzerinde oluşmaktadır. Burada dijital, bilgiyi sembolik bir temsili olarak gözükür. Okuryazarlık da verilen bilginin okunmasında rol oynar. Aynı zamanda yazma becerisine sahiptir. Okuryazarlık güçlü akıllı cihazların prensiplerini taşır. Akıllı telefon ve tabletler gibi cihazların, sosyal medya ile etkileşimi dijital okur yazarlık konusunda önemlidir. Dijital okuryazar, analiz edebilme ve bilgiye erişme gibi konularda deneyim kazanarak medya platformlarını güçlendirir.
Geleneksel okuma ve yazma, dijital okuryazarlığın yerini tutmaz. Eski dönem okuryazarlık standart biçimlerden oluştuğunu söyleyebiliriz. Ancak yeni nesil dijitalde iletişim odağı daha fazla ve iletişimi farklı yollarla sonuçlandırır. Kısacası analog dönemden dijitale geçiş olması okuryazarlık konusunda da farklılık yaşanmasına yol açmıştır. Dijital okuryazarlık giriş konusunda farklı çalışmalar yapıldığını bilmekteyiz. Dijital okur yazarlık ile etkin şekilde teknik beceriler oluşturulmalıdır.
Dünyada bulunanan toplumların hemen hemen hepsinde her gün internet kullanılır. Sadece sosyal yaşamda da değil. Uzaktan eğitim, iş toplantıları, ticaret, alışveriş gibi yaşamın her alanında internet vardır. Teknoloji ile sürekli irtibat halinde olduğundan dijital okuryazarlık daha da önemli olduğu düşünülmektedir. Sade bir internet gezintisinin üstünde bilinçli davranmak gerekir. Olayları iyi okuyabilmeli ve görebilmek gerekir.
Dijital Okuryazarlık İçin Belli Aşamalar
Dijital okur yazarlık, anlatılanlardan farklı olarak da 3 aşaması bulunur. Bu aşamada okuryazarlığın bilgiyi kullanma, anlayabilme ve üretebilme gibi konular ortaya çıkar. Dijital okuryazarlık araştırması, toplumun kullanım amacını ve nasıl kullanıldığını gösterir. Şimdi 3 aşamadan oluşan okuryazarlığa biraz daha yakından bakalım.
Doğru Şekilde Kullanım: Bireylerin, teknolojik cihazları yeterli kullanımına bakılır. Teknik detaylarda sahip olduğu bilgilerin hepsini kapsamaktadır. Dijitalin buluştuğu platformlarda doğru şekilde atılan adımlar takip edilir. Asıl amaç yeterli becerinin sağlanmasıdır.
Kullandığını Anlayabilme: Doğru şekilde kullanılan cihazlar için en önemli konuda anlayabilmedir. Anlama unsuru bu aşamadan kritik görev alır. Dijital olayları doğru görmek kadar, anlamak da gereklidir. Anlama konusunda hem bireysel hem de toplum olarak düşünmek ve hareket etmek gerekir. Dijitali doğru okumamızda anlama unsuru herkese büyük ölçü de yardımcı olur. Kazanılan anlama yetisi sayesinde olaylara farklı açıdan bakmanız kolaylaşır. Bunun sonucunda da eleştiri ve değerlendirme becerileri ortaya çıkar.
Üretebilme Yetisi: Üretme, dijital okur yazarlığın son aşamasıdır. İletişime geçilebilmesi için bir üretim yetisi muhakkak olmalıdır. Üretim yapabilmek ya da ortaya bir şey çıkarabilmek, internet kullanımından farklıdır. Dijital mecralara içerik üretebilmek birçok yolun kapısını açar. Üretimler; yazı yazma, video, görsel hazırlama ağırlıklı şekilde yapılmaktadır. Sosyal medyanın dilinden anlayabilmek ve belli bir noktaya erişebilmek için üretmek gereklidir. Dijital okur yazarlık kanadından üretimin yerini iyi şekilde tespit etmek lazımdır.
Üretebilme yetisinde, oluşturma ve toplumla iletişim kurabilme olguları iyi ayarlanmalıdır. Web 2.0’ın özüne giderek etkili bir biçimde kullanabilmeyi sağlamak gerekir. Hızla gelişen dijital ortamda çabuk tepki verebilmek için üretim aşaması es geçilmemelidir. Dijital okur yazarlık günümüzün bir parçası olduğu unutulmamalıdır. Okuryazarlık günümüzün gerekli olduğu çoğu kişiler tarafından doğrulanmıştır.
Dijital Okuryazarlık Bölüm
Çağımızda teknolojinin önemi henüz yeni anlaşılıyor. Ortalama 20 yıllık bir kullanım alanı olsa da bazı gelişmelerin yeni olduğunu görebiliyoruz. Özellikle de bilinçli kullanım konusunda toplum olarak çağın gerisindeyiz. Sadece Türk toplumu için değil, dünya üzerinde bir genelleme yapabiliriz. Bu yüzden dijital okuryazarlık diye bir kavram ortaya çıktı. İnsanların bilinçlenmesi, olayları doğru şekilde yorulayabilmesi ve kullanabilme yetisi kazandırılmak istenmiştir. Dijital okur yazarlık bu esaslar üzerine ortaya çıkmıştır.
Dijital okuryazarlık konusunda daha da ileri gidilerek birer ders veya bölüm şekilde verilmesi gerektiği düşüncesi artmıştır. Bununla ilgili Türkiye’nin attığı adımlar vardır. Birçok kurum ve kuruluş okuryazarlık konusunda eğitim vermektedir. Bu kurumlara üniversitelerde sessiz kalmamaktadır. Uygulama üniversitelerin pilot bölgelerinde başlayarak faaliyete geçti. Geçtiğimiz sene yani 2018 – 2019 yılının müfredatına eklendi. Şu anlık dijital okuryazarlık ders olarak verilmektedir. Anadolu üniversitesi dijital okuryazarlık konusunda sessiz kalmayarak farklı bir adım attı. Dijital vatandaşlık eğitimi altında gerekli desteği sağlamaktadır.
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.