Çini Sanatı ve Tasarımı Bölümü (MYO)
Dönem | Bölge | Önemli Çini Eserleri |
---|---|---|
Karahanlılar | Orta Asya | İslamiyeti kabul eden ilk Türk devletlerinden biri olarak bilinen Karahanlılar döneminde çini sanatı kullanılmaya başlanmıştır. |
Anadolu Selçuklu Devleti | Anadolu | Anadolu Selçuklu Devleti döneminde de çini sanatının kullanıldığı bilinmektedir. |
Büyük Selçuklular | Orta Doğu ve Anadolu | Büyük Selçuklular döneminde çini sanatı önemli bir yer tutmuştur. |
Osmanlı İmparatorluğu | Osmanlı Toprakları | Osmanlı dönemiyle birlikte çini sanatı daha yoğunluklu olarak kullanılmaya başlanmıştır. |
14-16. Yüzyıl | İznik | Bursa Muradiye Camii, Edirne Muradiye Camii, Bursa Yeşil Camii ve Türbesi, Çinili Köşk |
14-19. Yüzyıl | Kütahya | Konya ve İstanbul’daki birçok cami, Konya Mevlana Türbesi |
Günümüz | Kudüs | Restore edilen Kubbetül Sahratül Meşerrefebetül Müşerrefe Camii |
Genel | Türkiye | Osmanlı'dan kalan birçok yapıda ve müzelerde çini eserlerine rastlanabilir. |
Genel | Dünya | Çini sanatı, dünya genelinde birçok müze ve koleksiyoner tarafından ilgi görüyor. |
Genel | Türkiye ve Dünya | Bugün hala çini sanatıyla uğraşan birçok sanatçı ve atölye bulunmaktadır. |
Çini sanatı ve tasarımı örnekleri; binlerce yıllık geçmişi olan kültürel miraslarımızdan biridir. Genellikle Osmanlı sanatı olarak bilinen çini, aslında ilk Müslüman Türk medeniyetlerine kadar uzanan bir tarihe sahiptir. İslamiyeti kabul eden ilk Türk devletlerinden Karahanlılar döneminde çini sanatı kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca, Anadolu Selçuklu Devleti dönemi ve Büyük Selçuklular döneminde de çini sanatının kullanıldığı kayıtlara geçmiştir. Sonrasında, Osmanlı döneminin başlamasıyla çini sanatı daha yoğunluklu olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk dönemlerinden son dönemlerine kadar, özellikle iki kentte çinicilik faaliyetleri yapılmaya devam edilmiştir. Çini sanatının ilk başkenti olan İznik’te, genellikle 14-16. yüzyıl arasında çini sanatı faaliyetleri yapılmıştır. İznik’ten sonraki çini başkenti ise Kütahya olmuştur. Kütahya’da çini sanatı, 14. yüzyıldan başlayıp 19. yüzyıla kadar uzanmıştır. Çini örnekleri çoğunlukla, mimarî yapıların iç ve dış süslemelerinde sıkça kullanılmıştır.
İznik’teki ilk çini örneklerine; Bursa Muradiye Camii’nde, Edirne Muradiye Camii’nde, Bursa Yeşil Camii ve türbesi ile Çinili Köşk’te rastlanıyor. Kütahya’daki çini örnekleri genellikle; Konya, Kayseri ve İstanbul’daki birçok camide ve Konya Mevlâna Türbesi’nde bulunuyor. Ayrıca, Kudüs’te restore edilen Kubbetül Sahratül Meşerrefebetül Müşerrefe Camii’nde de bu örneklere rastlanıyor.
İznik çinilerinde 16. yüzyıla kadar genellikle mozaik ve sırlı boya teknikleriyle geometrik desenler kullanılıyordu. Renk olarak da; mavi, siyah, lacivert ve turkuaz tercih ediliyordu. 16. yüzyıldan sonra sır altı boya ve sır tekniği ve farklı renkler de kullanılmaya başlanmıştır.
Kütahya çinilerine baktığımızda ise; 16. yüzyıldan sonra sert beyaz hamur malzemesi ve sır altı tekniğinin kullanılmış olduğunu görüyoruz. Bu dönemdeki eserlerde, canlı ve parlak renkler tercih edilmiştir. Ayrıca zarif ve ince süslemeler de dikkati çeken diğer noktalardır. Çinicilik aslında, porselen veya seramikle ilgisi olmayan bir sanat dalıdır. Çini sanatında kullanılan malzeme, porselen ve seramik malzemelerinden farklı olan özel bir topraktır. Kütahya ve civarında bulunan bu topraklarla çeşitli türlerde eşyalar yapılır ve fırınlanır. Daha sonra üzerine çini sanatı tasarım örnekleri çizilerek ve sırla kaplanarak tekrar fırınlanır. Bu aşamalar sonrasında çini eserlerinin genel aşamaları tamamlanmış olur. Tabii ki artık yeni tasarımlar ve modern teknikler kullanılarak çini sanatı icra ediliyor.
Çiniciliğin başkentinin halen Kütahya olduğunu söylesek yanlış olmaz. Hatta Kütahya’ya ve çini sanatımıza, dünya çapında da kıymet veriliyor. Kütahya; 2017 yılında Zanaat ve Halk Sanatları konusunda UNESCO tarafından “Yaratıcı Şehirler Ağı” na kabul edilmiştir. Aynı zamanda çiniciliğimizin de, UNESCO’nun “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası” listesine layık görüldüğünü eklemeliyiz.
Çini Sanatı ve Tasarımı Bölümü (MYO) Nedir?
Çini Sanatı ve Tasarımı Bölümü, Meslek Yüksekokulu bünyesi altında eğitim faaliyetlerini sürdüren bir bölümdür. Bu program 2020 itibariyle sadece Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nde Güzel Sanatlar Meslek Yüksekokulu’nda bulunuyor. Bölüme, merkezî yerleştirme sınavıyla ve TYT puan türüyle öğrenci kabul ediliyor. Bölümün öncelikli amacı; atalarımızdan bize miras kalan bu sanatı yeni nesillere tanıtmak ve öğretmektir. Diğer bir amacı da, çini sanatı ve tasarımı alanında yetişmiş sanatçı ve tasarımcılara olan ihtiyacın giderilmesidir. Çünkü çini alanındaki ihtiyacı karşılayacak başka bir bölüm henüz açılmamıştır.
Çini sanatının dünya çapındaki değeri, bir “dünya markası” statüsünde görülüyor. Dolayısıyla bu bölümde okuyan öğrenciler de kıymetli bir sanat elçisi olarak kabul ediliyor. Öğrencilerin, Çini Sanatı ve Tasarımı bölümünden mezun olduktan sonra dikey geçiş de yapma olanağı da bulunuyor. İlgili bir lisans programını da okudukları takdirde, kariyer ve uzmanlık konusunda büyük şanslara sahip olabilirler.
Mezunların dikey geçiş yapabilecekleri bölümlerden bazı şunlardır:
Tezhip
Eski Çini Onarımları
Geleneksel Türk El Sanatları
Çini Sanatı ve Tasarımı Bölümünün İş İmkânları Nelerdir?
Çini Sanatı ve Tasarımı bölümü mezunları için kamudaki iş imkânları kısıtlıdır, hatta yoktur. Bu bölüm mezunları için iş imkânları yüksek oranda özel sektörde faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlardır. Mezunların, özellikle çini tasarımı ve üretimi yapan fabrikalar ve atölyelerde iş bulma olanakları bulunuyor. Ayrıca mezunlar, kişisel atölyelerini açarak tasarımlarını üretebilir ve pazarlayabilir.
Çini Sanatı ve Tasarımı Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?
Çini Sanatı ve Tasarımı bölümü mezunları şu işleri yapabilir:
Kendi atölyelerinde kendi tasarımlarını üretip pazarlamasını yapabilir,
Çalıştıkları atölye ve fabrikalarda tasarımcı ve sanatçı olarak çalışabilir,
Çiniciliğin bütün aşamalarını (çamura şekil vermekten, tasarım ve uygulamaya kadar) tek başına yapabilir.
Çini konusunda faaliyet gösteren büyük kuruluşlarda, tasarımcılık ve danışmanlık gibi işler yapabilir.
Çini Sanatı ve Tasarımı Bölümü Dersleri Nelerdir?
Çini Sanatı ve Tasarımı bölümünde, uygulamalı derslerin ağırlıklı olarak verildiğini görüyoruz. Elbette ki sanat türlerini ve bu sanatların teorik konularını da içeren dersler mevcuttur. Ancak çizim teknikleri, boyama teknikleri, üretim teknikleri, laboratuvar dersleri, stajlar ve proje dersleri gibi uygulama derslerinin daha yoğun olduğu göze çarpıyor.
Uygulamaların yoğun olması, öğrencilerin çini sanatı ve tasarımı alanında deneyim kazanmalarına ve ustalaşmalarına olanak sağlıyor. Zorunlu Staj dersi sayesinde de, öğrencilerin mezun olmadan önce çalışma hayatını tanıması sağlanıyor.
Çini Sanatı ve Tasarımı bölümünün zorunlu dersleri şunlardır:
çini desen tasarımı i, ii, iii, iv
Temel Sanat Eğitimi I, II
Seramik Sanat Tarihi
Çini Seramik Teknolojisi I, II
Çini Atölye Uygulama I, II, III, IV
Çini Üretim Teknolojisi
Türk Sanat Tarihi
Teknik Resim
Mesleki Teknik Resim
Bölümün seçmeli ders havuzunda çeşitli alanlardan dersler bulunuyor. Seçmeli derslerin bazıları şunlardır:
Yabancı Dil dersleri (İngilizce, Almanca, Fransızca ve Rusça)
Ebru I, II
Serigrafi I, II
Laboratuvar I, II
Çamur Torna
Şekillendirme ve Kalıp Teknolojisi
Dekorlama Yöntemleri
Bilgisayar Destekli Tasarım
Proje I, II
Çini Sanatı ve Tasarımı Bölümünün Taban Puanları ve Başarı Sıralamaları
Çini Sanatı ve Tasarımı bölümü 2020 yılı itibariyle ülkemizde sadece Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nde bulunuyor. Bu yılın tek taban puanı 185,949 puanla bu üniversiteye aittir. Başarı sıralaması ise 1734463 olarak açıklanmıştır. Ayrıca bu üniversitenin bölüm için ayırdığı kontenjan da 15 olarak belirtilmiştir.
1998-1999 yılları arasında, Yalova'da bulunan bir reklam ajansının Koleksiyon adlı dergisinde; reklam koordinatörü ve köşe yazarı olarak çalıştı. 2003’te Mimar Sinan Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü'nden mezun oldu. Halen İstanbul Üniversitesi, Çocuk Gelişimi Bölümü öğrencisi.