Cankurtaran Nedir? Ne İş Yapar?
Nitelikler | Görevler | Kullanılan Araçlar |
---|---|---|
Yüzmeyi ve yüzme tekniklerini iyi bilmeli | Havuz ve denizleri yakından takip etmek | Bot |
İnsanlarla iyi iletişim kurabilmeli | Risk durumunda harekete geçmek | Kurtarma Topu |
Bedensel olarak bir sağlık sorunu olmamalı | Kişileri güvenli bir şekilde yüzdüklerinden emin olmak | Kurtarma İpi |
Aktif ve sürekli hareket halinde olmalı | Boğulan kişiye hemen müdahale edip kıyıya ulaştırmak | Cankurtaran Simidi |
Acil durumlarda sakinliğini koruyabilmeli | İlk müdahaleyi yaparak ambulans çağırmak | Cankurtaran Düdüğü |
Dikkatli olmalı | Havuz ve denizlerde devriye gezip kontrol yapmak | Sandal |
Görme ve işitme duyuları hassas olmalı | Hava şartlarının kötü olması durumunda havuza veya denize girişi engellemek | Jetski |
Birden fazla kişiyi ve geniş alanı takip edebilmeli | Arama kurtarma çalışmalarına katılmak | Palet |
Fiziksel özellikler bakımından güçlü olmalı | Havuz sularının prosedüre uygun kimyasal seviyesini ayarlamak | Maske |
Hızlı ve doğru karar verebilmeli | Acil durumlarda havuzu ya da denizi kapatmak için alarm vermek | İlk yardım çantası |
Bazı spor dalları eğlenceli olduğu kadar tehlikeli de olabilir. Keyif aldığımız bir spor türü olan yüzme bazı durumlarda kişi için geri dönülmesi zor sonuçlara yol açabilir. Bir anlık dikkatsizlik yüzünden boğulabiliriz. Yüzmeyi iyi bilmeme nedeniyle ya da yüzme sırasında başımıza gelen ani olaylar bu gibi durumların oluşmasına neden olabilir. Böyle zamanlarda bulunduğumuz havuz ya da denizde bulunan bir cankurtaran hayatımızı kurtarır.
Yüzme alanlarında bulunması hayati önem taşıyan cankurtaranlara, tıpkı bir doktor edasıyla canımızı emanet ederiz. Dizi ve filmlerdeki havuz sahnelerinde sıkça duyduğumuz nidalar vardır. Hatta maalesef ki bazen gerçek hayatta da duyabiliriz. Bunlardan biri “İmdat!” çığlığıdır. Diğeri ise "Yetişin cankurtaran yok mu?” Peki bizim için adeta bir deniz ve havuzdaki güvenlik görevlisi olan cankurtaran kimdir?
Cankurtaran Nedir?
Cankurtaranın bilinen iki anlamı vardır. Hem bir araç hem de meslek adı olarak kullanılır. Acil durumlarda yaralının hastaneye yetiştirilmesini ve yolda ilk müdahalenin yapılmasını sağlayan ambulansla eş değer olan araçlara cankurtaran denir. Deniz ve havuzlarda insanların güvenli bir şekilde yüzmelerini sağlayan ve olası bir boğulma durumunda müdahale eden kişiye de cankurtaran denir. Cankurtaranlar iyi yüzme bilen ve bu işin eğitimini almış kişilerdir. Bu eğitim bir üniversite eğitimi değildir. Sertifika eğitimidir. Cankurtaranların çalışma yerleri oteller, açık ve kapalı yüzme havuzları, yüzme havuzu bulunan spor salonları, belediyeler ve plajlardır. Cankurtaranlar ilk yardım bilgisine de üst seviyede sahip kişilerdir. İşe başlamadan önce ilk yardım eğitimi alırlar. Cankurtaranlık mesleğini yapabilmek için bazı niteliklere sahip olmak gerekir. Bu nitelikler şöyle sıralanabilir:
Yüzmeyi ve yüzme tekniklerini iyi bilmeli
İnsanlarla iletişimi iyi olmalı
Bu mesleği yapmak için özellikle bedensel olarak bir sağlık sorunu olmamalı
Aktif ve sürekli hareket halinde olmalı
Acil durumlarda sakinliğini koruyabilmeli
Dikkatli olmalı
Görme ve işitme duyuları hassas olmalı
Aynı anda birden fazla kişiyi ve geniş bir alanı takip edebilmeli
Fiziksel özellikleri bakımından güçlü olmalı
Sorumluluk alabilmeli
Hızlı ve doğru karar verme becerisine sahip olmalıdır.
Düzenli çalışan kişiler olmalı
Tedbirli olmalı
Stres yönetimi yapabilmeli
İlgili eğitim: Stres Yönetimi Eğitimi
Cankurtaran Ne İş Yapar?
Cankurtaranlar havuz ve denizlerde çalışır. Özellikle havuzu bulunan otellerde cankurtaran çalıştırma zorunluluğu bulunur. Cankurtaranı olmayan havuzlu oteller Turizm Bakanlığından açılış belgesi alamaz. Cankurtaran; kaza, yaralanma ve ölüm riskini en aza indirebilmek için belirlenmiş güvenlik önlemlerinin uygulanmasını sağlar.
Havuzu ya da denizi yakından takip eder. Herhangi bir risk durumunda harekete geçmeye hazır bir şekilde bekler. Kişilerin güvenli bir şekilde yüzdüklerinden emin olmak için onları kontrol eder. Boğulma tehlikesine karşı dikkatli olmaları konusunda kişileri uyarır. Boğulma durumunda hemen müdahale eder ve boğulan kişiyi karaya ulaştırır. İlk müdahaleyi yapar ve ambulans çağırır. Kalp masajı yapar. Suni teneffüs yapar. Havuz ve denizlerde devriye gezerek kontrol yapar.
Hava şartlarının kötü olması durumunda havuza ya da denize girilmesini engeller. Çalıştıkları yerde ekipman kontrolü yaparak ekipmanlar hakkında rapor yazar. Ekipmanların düzgün çalışmaması durumunda değiştirilmesini ya da tamir edilmesini sağlar. Acil durumlarda havuzu ya da denizi kapatmak için alarm verir
Havuz sularının prosedüre uygun olarak kimyasal seviyelerinin ayarlanması için incelemeler yapar. Arama kurtarma çalışmalarına katılır. Cankurtaranlık hassas ve çok önemli bir meslektir. Çünkü kişinin hayatını kurtarır. Bu nedenle dikkatli bir şekilde ve bu iş için uygun olan kişiler tarafından yapılmalıdır.
Cankurtaranın ilk görevi hemen suya atlamak değildir. Mümkün olduğu kadar önce karadan müdahale yapar. Suya atlamak en son yapması gereken iştir. Boğulan kişiyi eğer ulaşabileceği bir yerdeyse sopa, ip, can simidi gibi araçlar yardımıyla kıyıya çekmeye çalışır. Son çare olarak suya girip boğulan kişiyi kıyıya ulaştırır. Cankurtaranlar aldıkları eğitimin seviyesine göre bronz cankurtaran, gümüş cankurtaran ve altın cankurtaran unvanları ile çalışır.
Cankurtaranların Kullandığı Malzemeler
Bot
Kurtarma Topu
Kurtarma ipi
Cankurtaran simidi
Cankurtaran düdüğü
Sandal
Jetski
Palet
Maske
İlk yardım çantası
Cankurtaran Maaşları
Cankurtaranların iş imkanları yaz aylarında turizm sezonunun açılmasıyla çoğalır. Kapalı yüzme havuzları dışında kışın çalışabilecekleri bir ortam yoktur. Bu nedenle genellikle üniversite öğrencileri tarafından tercih edilir. Aldıkları ücret çalıştıkları yerin büyüklüğü ve yoğunluğu ile doğru orantılıdır. Kamu kurumlarında çalışan cankurtaranlar asgari ücret alırlar. Ancak onların da çalışma süreleri 5 ay gibi kısıtlı bir süredir.
Özel sektörde de durum çok farklı değildir. Yıldızı bulunan otellerde maaşlar 2500-3000 lira arasındadır. Küçük işletmelerde çalışanların bu maaşlara ulaşması bile zordur. Cankurtaranlara en çok tatil bölgelerinde ihtiyaç duyulur. Sezonun yoğunluğuna da bağlı olarak tatil beldelerinde çalışan cankurtaranların maaşları en fazla 4000-5000 liraya ulaşabilmektedir.
Cankurtaran Nasıl Olunur?
Cankurtaran olmak için cankurtaran sertifikası almak gerekir. Bu sertifika Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu ya da federasyonun yetki verdiği kurumlardan alınabilir. Üniversitelerin cankurtaran merkezleri, su altı ve su üstü arama kurtarma merkezleri, ilk yardım eğitim merkezleri ve spor kulüpleri cankurtaran sertifikasının alınabileceği kurumlardandır.
Bu eğitimi alabilmek için en az ilkokul mezunu olmak gerekir. Meslek liselerinin acil tıp alanlarından mezun olanlara öncelik verilir. 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir. İyi derecece yüzme bilmek sertifika alabilmenin ana koşuludur. Herhangi bir sağlık probleminin olmadığı raporla beyan edilmelidir. Bu şartları sağlayanlar eğitimi aldıktan sonra yapılan sınavda başarılı olurlarsa cankurtaran olarak çalışmaya başlayabilirler. Kurslar 4-6 gün uzunluğunda olur. Eğitim süresi ve içeriği kurumlarda standarttır. Eğitimde cankurtaran malzemelerinin kullanımı ve bakımı öğretilir. İlk yardım konusunda teorik ve uygulamalı bilgiler verilir. Su altında yön bulma, yüzme teknikleri, havuzda standart bayrak ve düdük işaretleri hakkında bilgiler verilir. Anatomi ve suda yaralı taşıma teknikleri de eğitim sırasında öğretilen bilgiler arasındadır.
Bu eğitimlerin sonunda bir sınav yapılır ve en az %70 başarı beklenir. Başarı sağlayanlara uluslararası cankurtaran belgesi verilir. Cankurtaranların yetkileri de aldıkları belgelere ve unvanlarına göre değişir. Bronz, gümüş ve altın cankurtaran olarak meslekte yükselerek çalışabilirler. Bu belgelerin geçerlilik süresi 2 yıldır. Süre bitiminde cankurtaranlar isterse tekrar eğitimlere katılarak belgelerini yenileyebilir.
Bronz Cankurtaran: Temel cankurtaran eğitimi alındıktan sonra elde edilen belgedir. Bu belgeye sahip olanlar yalnızca havuzlarda çalışabilir. 6 ay bronz cankurtaranlık yaptıktan sonra tekrar kursa gidilerek bir üst kademenin belgesi alınabilir.
Gümüş Cankurtaran Belgesi: Bronz cankurtaranlık belgesi alındıktan sonra bu aşamaya geçilebilir. Gümüş cankurtaranlar deniz ve göl kenarlarında çalışabilir. 6 ay bu belge ile çalışıldıktan sonra bir üst kademeye geçilebilir.
Altın Cankurtaran Belgesi: 6 ay gümüş cankurtaran olarak çalışanlar altın cankurtaranlık kursuna katılarak bu belgeyi alabilirler. Bu belgeyi alabilmek için 3 yıldız dalıcı belgesine sahip olmak gerekir. Açık deniz, deniz kıyısı, göl ve havuzlarda çalışabilirler.
Bunların dışında bir diğer cankurtaran türü de sporcu cankurtaranıdır. Sporcu cankurtaranları can kurtarma spor müsabakalarına katılan lisanslı sporculardır. Federasyonun lisanslı sporcusu olma zorunlulukları vardır. Lisanslı oldukları sürece herhangi bir yerde çalışmazlar.
Cankurtaranlık mesleğinde ilerlemek isteyen kişiler 6 ay altın cankurtaranlık yaptıktan sonra cankurtaran eğitmeni olmak için federasyona başvururlar. Yapılan sınav sonucunda başarılı olurlarsa “cankurtaran eğitmeni” sertifikası alırlar. Bu sertifika ile kendi işlerini kurabilirler. Cankurtaran eğitmeni olanlar için unvanlarda herhangi bir ayrışma görülmez Eğitmenler bronz cankurtaran eğitmeni, gümüş cankurtaran eğitmeni ve altın cankurtaran eğitmeni olarak çalışabilirler.
Selçuk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 2015 yılında mezun oldu. Mezun olduktan sonra çeşitli okullarda edebiyat öğretmeni olarak çalışan Akyüz, pandemi sürecinde İstanbul İşletme Enstitüsü'nde çeşitli eğitimler aldı. Aldığı bazı eğitimler sonucunda ajanslarda içerik üretmeye başladı. Edebiyat, eğitim, sağlık ve dekorasyon gibi konularda yazılar yazmakta.