X, Y ve Z Kuşaklarını Tanıyalım

Günümüz toplumlarını nesilden nesile bu zamana getiren insan topluluklarına ‘’kuşak’’ denir. X,Y ve Z kuşakları ile ilgili olarak daha önce birçok şey duymuş olabilirsiniz. Aralarında bazı zamanlar çatışmalarıyla ünlenmiş bu kuşakların bütün üyeleri birbirine benzer ortak deneyimleri paylaşırlar. İnsanlar ne zaman doğduklarına bağlı olarak kuşaklara ayrılırlar. Önemli olan müşterek hayat deneyimleridir.

X, Y ve Z kuşakları sahip oldukları özellikler bakımından oldukça büyük farklar vardır. Bu nesillerin teknolojiye, iş yaşamına, sosyal çevreye hayata uyum sağlamaları değişiklik göstermektedir.

Bunlardan X kuşağı; zorluk ve yokluk yıllarıyla mücadele ederek gelişmiştir. Bu nedenle iş ve sosyal hayatlarında tecrübe sahibidirler.

Y kuşağı; teknolojinin ilerlediği dönemdeki insan topluluklarından oluşur. Diğer adı ‘’milenyum kuşağıdır’’.

Z kuşağı ise teknoloji ile doğmuştur. ‘’kristal kuşak’’ olarak anılır. Çevrenizde daha adını bile söylemeden akıllı tablet ve telefonlarla cirit atan işte tam da bu kuşaktır.

Dünya nüfusunun büyük bir kısmını bu üç kuşak oluşturur. Bu üç kuşak arasında görüş ayrılığından dolayı çatışmalar çıkmaktadır. Kuşaklar arası çatışmalar yüzyıllardan beri her çağda görülmüştür. Toplumlarda bu çatışmalar büyük problemler oluşturmaktadır. Bu nedenle eski kuşakların yeni gelen kuşaklara karşı anlayışlı olması beklenilir.

X,Y,Z Kuşakları Özellikleri

Her kuşağın kendine özgü özellikleri vardır. Kuşak veya aynı zamanda jenerasyon belli dönemlerde doğan insanların içinde bulundukları çağın imkanlarına göre sınıflandırılmış topluluklardır. Her bir nesil kendinden önceki neslin gelişimini, gelenek görenek ve yaşam tarzını bilirse ona göre davranış geliştirebilir ve çatışmalar azalabilir.

X Kuşağı Öncesi

X kuşağından önce 2 kuşak daha vardır. Bunlar;

• Sessiz Kuşak: 1925-1945 arası doğanlar

• Baby Boomer: 1946-1964 arası doğanlar; bu dönem ikinci dünya savaşından sonra nüfus patlaması olduğu için ‘’bebek bombardımanı’’ olarak adlandırılır.

Bu iki kuşak X kuşağının büyükanne, büyükbaba ve anne babalarından oluşur.

X Kuşağı

1965-1979 arası doğumlular bu kuşaktandır. Henüz teknolojinin gelişmediği dönemdir. Değişimi kabullenmeyen, teknolojiye uyum sağlamakta sorunlar yaşamış bir kuşaktır. Zorluk ve yokluk dönemlerinden geçtiği için sabırlı, disiplinli ve saygılı bir kuşaktır. Toplumsal sorunlara duyarlıdır. Merdaneli çamaşır makinaları, bantlı teyp ve pikapla dünyaya gözlerini açmışlardır. İlk defa internet, akıllı telefonlar, ipad bu dönemde ortaya çıkan yeniliklerdir. Bütün teknolojik gelişmeleri sonradan gören nesildir. X kuşağının belli başlı bir takım özellikleri şunlardır:

•  Genellikle çevresindekilere saygılı, görgülü bir kuşaktır.   

•  Zorluklarla mücadele yıllarından geldikleri için sabırlı ve kıymet bilen bir nesildir. Ellerindeki imkanları kullanmayı bilirler. İş yerindeki kurallara ve çalışma saatlerine özen gösterirler. İş motivasyonları yüksektir.

•  İçinde bulunduğu mevcut imkanlarla yetinir.

•  Eğitim durumları ve yabancı dil seviyeleri iyi olan kuşaktır.

•  Yeni çıkan teknolojik aletlere uyum sağlamaya çalışırlar. Zorunluluktan interneti öğrenmeye çabalar.

• Disiplinli bir kuşaktır.

• Risk almayı sevmezler.

• Çalışkandır. Bıkmadan usanmadan çalışır.

Y Kuşağı

1980-1999 yılları arasında doğanlar bu kuşağın mensubudur. Milenyum kuşağı olarak anılırlar. X ve Z kuşağı arasında köprü görevi görürler. Teknolojiyle çocukluk dönemlerinde tanışmışlardır. Bu nedenle çok çabuk adapte olmuşlardır. Teknolojik olarak donanımlı bir kuşaktır. Y kuşağı özellikleri  şunlardır:

• Özgürlüklerine düşkün ve bağımsızdırlar.

• Kurallara uymaktan hoşlanmazlar, otoriteyi sevmezler.

• Sınırlı mesai saatlerinde çalışmayı sevmiyorlar.

• Kendi işinin patronu olmak veya hızlıca yükselmek isterler.

• Kendilerine farklı görüşler dayatılmasını sevmezler.

• Kendi görüşlerine ters gelen görüşleri eleştirirler.

• İstedikleri olana kadar direnirler.

• Sosyal mekanlara katılma ve sosyal çevreleri önemlidir.

• Sosyal medyayı aktif olarak kullanırlar. Her türlü görüşlerini paylaşabilirler.

• Eylemde bulunmak veya yardımlaşmak için sosyal ağları etkin olarak kullanırlar.

• Değişimlere kolaylıkla ayak uydururlar.

• Girişimcilik ruhları gelişmiştir.

• Özgüvenleri vardır.

•  Akranlarıyla birlikte olmak ve onların onaylarını almak önemlidir.

•  Çalışmaktan hoşlanmaz, eğlenmeyi ve kazanmayı severler.

Z Kuşağı

2000-2020 yılları arasında doğanlar bu kuşağa ait kişilerdir. Kristal kuşak olarak da anılırlar. Şimdiki zamanın yeni bireyleri olarak sosyal ortamlarda öne çıkarlar. Neredeyse teknolojiyle hayata gözlerini açmışlardır. En minikleri bile ellerindeki akıllı telefon ve tabletleri anne demeyi öğrenmeden önce profesyonelce kullanmaya başlamıştır. Gerçi bu çok da övünülecek bir konu değildir. Erken yaşta teknolojik alet kullanmaya başlayan çocuklarda bir takım gelişim gerilikleri görülmektedir. Z kuşağı  özellikleri  şunlardır:

•  IQ seviyeleri çok yüksektir.

•  İnternet üzerinden sosyal medya platformları ile sosyalleşirler.

•  Aynı anda birçok işle meşgul olabilirler ve sabırsızdırlar.

•  Yaptıkları işten çok çabuk sıkılırlar. Odaklanma süreleri çok kısadır.

•  Cep telefonları, MP3 çalar, İ-pod ve DVD leri ayrılmaz parçalarıdır.

•  Geleneksel eğitim bu kuşağa uygun değildir.

•  Çabuk tüketen ve çabuk sıkılan bir nesildir.

•  Teknoloji ile çok iç içe olduklarından dikkat ve konsantrasyon zorluğu yaşarlar.

•  Kararsız, tatminsiz ve tüketicidirler.

•  Bu kuşak bireylerinin kompleksiz oldukları söylenir. Söylemek istediklerini karşı tarafa direkt söylerler.

•  Bu kuşak çok zorluk görmediği için azim ve hırsları yoktur. Bu da iş hayatlarında zorluklara neden olabilir.

X Kuşağı Jenerasyonu

1965-1980 tarihleri arasında doğan X kuşağı jenerasyonu, dünya çapında siyasi, sosyal ve ekonomik sürecin yaşandığı bir dönemi simgeler. Sıkıntılı ve zorlu bir süreci yaşamışlardır.  X Jenerasyonu, otoriteye saygılı, sadık, kurallara uyumlu ve çalışkan bir nesildir. Bu jenerasyona mensup kişiler, hırslı, zorluklarla mücadeleci, motivasyonu yüksek olan kişilerdir ve rekabetçidirler. Sabırla emeklerinin karşılığını almayı beklerler. Hayatlarını sürdürebilmek için çalışırlar. Türkiye’nin %22 sini oluşturur.

Merdaneli çamaşır makinelerini uzun bir dönem kullanıp otomatik çamaşır makinelerine geçen ilk jenerasyondur. Dönemlerinde siyah beyaz televizyon olup yıllarca kullandıktan sonra renkli televizyona geçiş yapılmıştır. İlk defa internet X kuşağı jenerasyonu zamanında keşfedilmiş ve kullanılmıştır. İlk ekonomik krizleri bu nesil insanları görmüştür. Kriz döneminde evlerini geçindirebilmek için daha çok çalışmışlardır. İş yerlerinde ilk defa bu jenerasyon döneminde bilgisayarlara geçilmiştir. Toplumsal olaylara karşı duyarlıdırlar. Değişim ve dönüşümlere karşı kolayca adapte olurlar. İnsan hakları hareketleri dünya genelinde en çok bu dönemde olmuştur. Kadınların iş hayatlarındaki aktifliği X kuşağı döneminde artmıştır. Kadın- erkek eşitliği kavramı bu dönemde çıkmıştır. Maddi durumları önceki kuşaktan daha iyi olup, daha sosyaldirler. Üretimden hizmete geçiş X kuşağı jenerasyonun da benimsenmiştir.

Y Kuşağı Jenerasyonu

1980-1999 tarihleri arasında doğan kişiler Y kuşağı jenerasyonu diye anılır. Bu grup adını İngilizce’deki WHY kelimesinden almıştır. Sorgulayan yapılarından dolayı Y jenerasyonuna bu ad verilmiştir. Y jenerasyonu kendisini komik, eğlenceli, akıllı ve yaratıcı olarak tanımlar. Genellikle mantıklıdır, şüphecidir ve nedenleri sorgular.  Diğer iki kuşak arasında köprü görevi gördüğü için önemli bir jenerasyondur. X ve Z jenerasyonlarının ikisi ile de anlaşabilir. Ancak X ile aralarındaki farklılıklar daha fazladır. Nedeni ise teknoloji ile çocukluklarında tanışmış olmalarıdır. Bu nedenle teknoloji kullanımına hakimdir. Sosyal sorumluluk, özgüven, hedef odaklılık ve değişimlere saygı iş yaşamlarındaki en önemli değerleridir. Teknolojiye olan uyumları sayesinde işyerinde daima esneklik isterler. Her alanda fark yaratmaktan ve fark edilmekten hoşlanırlar. Düşünce ve iş yapış tarzlarından, kılık kıyafetlerinden çalışma saatlerine kadar değişiklik ve farklılık gösteriler. Uzmanlara göre yaratıcı bir kuşak olarak tanımlanırlar. Türkiye nüfusunun % 35’ini oluştururlar. Yenilikçi, araştıran bir nesildir. Bu kuşağın en önemli özelliklerinden biri de özgürlüğüne düşkün olmasıdır. Aynı zamanda özgüveni yüksek ve sosyal ilişkilere de çok önem verirler. Y jenerasyonu için anne-babaları ve kendi yaşıtların oldukça önemlidir. Aileleri bu kuşak gençleri çok destekler ve çok düşkündürler. Gençlerde aileleri ile vakit geçirmekten keyif alırlar, onlara saygı duyarlar. Kendi yaşıtlarının ise fikirlerine önem verirler. Bu kuşak teknoloji ile birlikte büyüdüğünden, eğitim seviyeleri yüksektir. Farklı kültürlerle rahat iletişime geçerler. İnterneti aktif olarak kullandıkları için her türlü bilgiye anında ulaşırlar.

Z Kuşağı Jenerasyonu

2000 yılından günümüze kadar olan zaman diliminde doğan Z kuşağı jenerasyonu,  Kristal çocuklar olarak anılırlar. Neredeyse teknoloji ile doğmuşlardır ve internet kuşağı olarak da bilinirler. Bilgiye kolay erişim sağlarlar. Değişikliğe ayak uydurur, kolay adapte olur ve dijitalin  her türlü alanından anlarlar. Yazılım hileleri, tabletler, bilgisayarlar akıllı telefonlar bu kuşağı bilimsel olarak ön plana çıkarmıştır. Bu kadar donanıma sahip olmalarının yanı sıra tatminsiz bireyler olup, gergin ve mutsuzdurlar. Sabırsızdırlar. İstedikleri bir an önce gerçekleşsin isterler. Girişimci ruha sahiptirler. Yeni girdikleri çalışma hayatlarında çabuk sıkılıp, kolay vazgeçerler. Özgüvenleri bir hayli yüksektir. Ekip çalışmasına pek yatkın değillerdir. Kendilerine karşı yüksek güvenleri vardır. Bağımsız olma istekleri daima ön plandadır. Onlar için hiç bir şey imkansız değildir. Z kuşağı jenerasyonu sosyal olaylara, çevreye, hayvan haklarına, insan haklarına karşı oldukça duyarlıdır. Genelde sanal alemde yaşadıkları için bireysel takılırlar. Birçok konuyla aynı anda ilgilenebilme becerisi ve kıvraklığı vardır. Sosyal çevrelerini internet oramı üzerinden oluştururlar. Özgürlüklerine çok düşkün oldukları için bu kuşak insanına çok fazla baskı yapılmamalıdır. Bilgiye kolay eriştikleri için diğer kuşaklardan daha şanslı olup her konuda bilgi sahibidirler. Problem çözme yetenekleri yüksektir. Ancak ebeveynlerinin onlara hata yapma şansı vermemesinden dolayı yargıya varma ve karar vermede zayıftırlar.

X,Y,Z Kuşakları ve Çalışma Hayatları

 X,Y,Z kuşakları ve çalışma hayatları, her birinin döneminde yaşamış oldukları şartlara ve kuşaklarına özelliklerine göre farklılık gösterir. İş hayatlarındaki çabaları, beklentileri, özverileri kariyer hedefleri farklı ve benzer yönleri vardır.

X Kuşağı: X kuşağı çalışma yaşamında özgüveni yüksek, bağımsız, çalışkan ve rekabetçi bir kuşaktır. Yaptığı işten keyif almak isteyen, stresli işlerden uzak durmaya çalışan bir kuşaktır. Onlara göre ideal çalışma ortamı, esnek olmalı, hızlı ve karşılıklı geri bildirim alabilmeli ve yaratıcılıklarını kullanabilmelidirler. X kuşağı çalışanlarının birçoğu otoriteye saygılıdır. Çatışma ve gerginlikten uzak durmaya çalışırlar. Çalışma ortamlarında yarı resmi ve arkadaşça bir tutumu tercih ederler. İşverenlerine karşı daima temkinlidirler. Bireysel çalışmadan çok takım çalışmasına yatkındırlar.

Y Kuşağı: Y kuşağı çalışma hayatlarında özgüven sahibi, yetenekli, eğitim düzeyi yüksek, açık sözlü, başarı odaklı, hırslı ve kariyer hedefleri olan bireylerdir. Monotonluktan uzak olan aktif bir çalışma ortamı isterler. Daha çok finans, danışmalık ve bilişim sektörünü severler. Sosyal ve eğlenceli iş ortamlarını tercih ederler. Çalışma yaşamlarına başladıkları andan itibaren biran önce terfi etmek isterler. Çünkü otoriteyi sevmezler. Girişimcilik ruhları çok yüksek olduğundan kendi işini kurmak isterler. İyi eğitimli yüksek donanımlı ve hırslıdırlar.

Z Kuşağı: Z kuşağı çalışma ortamına yeni girmeye başlayan bir kuşaktır. Motivasyonları yüksek ve girişimci ruhludurlar. Bilgi ve kaynaklara önceki nesillerden çok hızlıca ulaşırlar. Bu nesille çalışmak isteyen işverenlerin sadece maaş olarak değil, sosyal sorumluluk bilincinde de olmaları gerekiyor. Teknoloji ile doğduklarından teknolojisiz bir dünyayı bilmeyen bir kuşaktır. Bilgiye hızlı ulaştıklarından elde ettikleri verileri bütün olarak kullanırlar. Tüm dünya insanları ile teknoloji sayesinde iletişim kurarlar. Buda farklı kültür ve mekanları tanımalarında etkendir.

Kuşak Çatışması

Yeryüzü üzerinde bulunan tüm dünya milletlerinin ortak sorunu kuşak çatışmasıdır. Eski ve yenilerin, yani genç ve ihtiyarların değer yargıları, hayat görüşleri, birbirlerine kabul ettiremeyişleri, anlaşmazlık ve çatışmalara neden olur.Her bir jenerasyon kendilerinden önceki bir diğer jenerasyonun kendilerini anlamadığını düşünür. Bunun nedeni ise, her bir kuşağın hayatlarını sürdürdükleri dönemde, farklı yaşam koşulları, farklı şartlar farklı kültürler yaşamış olmalarıdır. Aslında çatışmanın en büyük sebebi her bir kuşağın yaşadığı dünyanın farklılık göstermesidir. Temel olarak bütün kuşakların birbirinden farkı yoktur. Ancak farklı şartlarda sürdürdüklerinden hayata bakış açıları farklılık gösterir. Bu sebepledir ki farklı tarihlerde doğan insanlar farklı kuşakları oluşturmuştur. Yıllara bağlı gelişmeyle görülen yaşam tarzları, teknolojik gelişmeler kuşaklar arasında büyük uçurumların olmasına neden olmuştur. Bu da doğal olarak kuşak çatışmasını ortaya çıkarmıştır. Örneğin eskiden bir bilgiye ulaşmak için kalın kalın ansiklopedilere bakarken, günümüzde bilgiye bir tıkla ulaşmaktayız. Yani her doğan içinde bulunduğu dünyaya süratle adapte olmaktadır. Bu nedenle her nesil bir önceki nesli eleştirmektedir. Aslında çatışmalardaki temel neden iletişimsizliktir. Her kuşak sağlıklı iletişim kurarak ve bir sonraki kuşağı anlamaya çalışarak kuşak çatışması azaltılabilir.

Toplumları nesilden nesile taşıyan kuşaklar, belirgin özellikleri ve deneyimleriyle birbirinden ayrılır. X kuşağı, zorluk ve yoklukla sınavdan geçmiş tecrübeli bir grupken, Y kuşağı teknolojinin hızlı ilerlemesiyle şekillenen ve bağımsız ruhuyla bilinen bir kuşaktır. Z kuşağı ise teknolojiye doğuştan yatkın, fakat bu durumun bazı gelişim geriliklerine yol açabileceği bir grup olarak karşımıza çıkmaktadır. Hem toplumsal yaşamda hem de iş yaşamında bu üç kuşak arasındaki anlaşılırlığı artırabilecek unsurların başında, dil becerilerinin geliştirilmesi ve anlamayı artırabilecek diksiyon kursu gibi eğitimler gelmektedir.