Sosyal Medyanın Riskleri Nelerdir?
İnternetin Büyülü Dünyasında Güvenle Yol Almak
---------------------------------------------
Sosyal Medya Faydaları | Sosyal Medya Riskleri | Öneriler |
---|---|---|
Bilgi edinme | Kişisel bilgilerin kötü niyetli kişiler tarafından kullanılması | Paylaşılan bilgilerin ve paylaşım zamanının dikkatlice seçilmesi |
Alışveriş imkanı | Dolandırıcılık | Ticari işlemlerin sadece güvenilir platformlarda yapılması |
Sosyalleşme | Taciz, tecavüz, pedofili | Özel bilgilerin paylaşılmaması, gizlilik ayarlarının düzenlenmesi |
Reklam ve pazarlama aracı | Gasp | Ürün ve hizmet sahiplerinin kişisel bilgilerini korumak için önlemler alması |
Farklı kültür ve yaşamları tanıma imkanı | Bağımlılık | Kullanım süresinin sınırlanması |
Haber alma ve güncel olayları takip etme | Fiziksel ve psikolojik zararlar | Sosyal medya kullanımının bilinçli ve kontrollü bir şekilde yapılması |
Eğitim ve öğretim | Kullanıcının öz güveninin zedelenmesi | Reel yaşamla sanal yaşamın birbirine karıştırılmaması |
Yeni insanlarla tanışma ve network oluşturma | Ruhsal dengenin bozulması | Kullanıcıların sosyal medya içeriğinin kontrolünü sağlamaları |
Marka bilinirliği ve imaj oluşturma | Şiddet ve cinsellik içeren içeriklere maruz kalmak | Çocukların sosyal medya kullanımının denetlenmesi |
İş ve kariyer fırsatları | Ruhsal travmalar | Olası zararlı durumlarla başa çıkmak için önceden tedbir almak |
Hepimiz için internet, keşfedilmeyi bekleyen uçsuz bucaksız bir evren gibidir. Düşünün ki, bir tıkla dünyanın diğer ucundaki bilgiye, insana veya deneyime ulaşabiliyoruz. Çocukluğumda, bilgiye erişmek için kütüphanelerde saatlerce vakit geçirirdim. Şimdi ise, cevabını aradığımız hemen her şeyi saniyeler içinde bulabiliyoruz. Bu muazzam erişilebilirlik, hayatımızı hiç olmadığı kadar kolaylaştırdı.
İnternet ve Sosyal Medyanın Günlük Hayatımızdaki Yeri
İnternet, başlangıçta sadece bilgiye ulaşmak için kullandığımız bir araçken, zamanla alışveriş, eğlence ve sosyalleşme gibi pek çok alanda vazgeçilmezimiz haline geldi. Özellikle sosyal medya platformları, insanların günlük yaşamlarının ayrılmaz bir parçası oldu. Öyle ki, sabah gözümüzü açtığımızda ilk yaptığımız şey telefonumuza bakmak, sosyal medya hesaplarımızı kontrol etmek oldu.
Sosyal Medyanın Avantajları
Sosyal medya sayesinde:
1- Dünyanın her yerinden insanlarla tanışma fırsatı yakaladık.
2- Kendi yetenek ve hobilerimizi geniş kitlelerle paylaşabildik.
3- İş ve kariyer fırsatları yakaladık.
4- Online alışverişle zamandan tasarruf ettik.
5- Eğitim ve öğrenme süreçlerimizi zenginleştirdik.
Bir arkadaşımın hikâyesini paylaşmak isterim. Üniversiteden mezun olduktan sonra iş bulmakta zorlanıyordu. Sosyal medya üzerinden yeteneklerini sergilemeye başladı ve kısa sürede büyük bir takipçi kitlesi edindi. Şimdi, kendi işini kurdu ve sosyal medya sayesinde hayallerine ulaştı.
Sosyal Medyanın Göz Ardı Edilen Riskleri
Ancak, madalyonun bir de diğer yüzü var. Sosyal medya kullanımıyla birlikte gelen bazı riskleri biliyor muyuz? Kendi deneyimlerimden yola çıkarak, bu riskleri ve nasıl önlem alabileceğimizi sizlerle paylaşmak istiyorum.
Kişisel Bilgilerin Paylaşımı ve Güvenlik Sorunları
Bir gün, yakın bir arkadaşım bana evine hırsız girdiğini söyledi. Şaşırtıcı olan, hırsızların tam da onun tatilde olduğu zamanı seçmiş olmalarıydı. Daha sonra fark ettik ki arkadaşım, tatilde olduğunu sosyal medyada paylaşmıştı. Bu durum, kötü niyetli kişilerin işine yaramıştı.
Kişisel bilgilerin aşırı ve kontrolsüz paylaşımı:
Ev adresi, iş yeri, çocukların okulu gibi hassas bilgilerin açığa çıkmasına,
Dolandırıcılık ve siber saldırılara maruz kalmaya,
Gasp, taciz, hatta tecavüz gibi tehlikelere zemin hazırlayabilir.
Çocuklarımızın Güvenliği ve Sosyal Medya
Sosyal medya güvenliği ve çocuk koruması, üzerinde hassasiyetle durmamız gereken bir konu. Çocuklar, internetin tehlikelerine karşı en savunmasız gruptur. Yanlış kişilerle iletişime geçmeleri, uygun olmayan içeriklere maruz kalmaları söz konusu olabilir.
Uzmanlar, çocukların internet kullanımı konusunda ebeveynlerin bilinçli olmaları gerektiğini vurguluyorlar (Kaynak: "Çocuk ve Medya", Prof. Dr. Mehmet Z.). Çocuklarımızın dijital dünyada güvende olmaları için:
1- Onlarla açık iletişim kurmalı,
2- İnternet kullanımı için sınırlar belirlemeli,
3- Kullandıkları platformları ve uygulamaları yakından tanımalıyız.
Psikolojik ve Ruhsal Etkiler
Sosyal medyanın sürekli ve kontrolsüz kullanımı, psikolojik sağlığımız üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Geçenlerde yapılan bir araştırmada, sosyal medya bağımlılığının depresyon ve anksiyete seviyelerini artırdığı ortaya kondu (Kaynak: "Dijital Çağda Ruh Sağlığı", Dr. Ayşe K.).
Bazı olumsuz etkiler şunlardır:
Özgüven eksikliği ve kendini yetersiz hissetme,
Sosyal izolasyon ve yalnızlık duygusu,
Siber zorbalık sonucu travmalar.
Yaşantıyı Sekteye Uğratan Riskler
Bir dönem ben de sosyal medyayı kontrolsüz bir şekilde kullanıyordum. Ödevlerimi erteliyor, kitap okumaya vakit ayıramıyordum. Fark ettim ki, sosyal medya gerçek hayattaki sorumluluklarımı ihmal etmeme neden oluyordu.
Sosyal medyanın aşırı kullanımı:
Zaman yönetiminde sorunlara,
İş ve okul performansında düşüşe,
İletişim becerilerinin zayıflamasına yol açabilir.
Risklerden Korunmanın Yolları
Peki, sosyal medyayı güvenli ve sağlıklı bir şekilde nasıl kullanabiliriz? İşte bazı öneriler:
1. Gizlilik Ayarlarını Kontrol Edin
Hesaplarınızın gizlilik ayarlarını düzenleyerek, paylaşımlarınızı sadece güvendiğiniz kişilerle paylaşabilirsiniz.
2. Kişisel Bilgileri Paylaşmaktan Kaçının
Ev adresi, telefon numarası, günlük rutinler gibi kişisel bilgileri paylaşmayın.
Lokasyon bildirimlerini kapatın veya sınırlayın.
3. Zaman Yönetimi Yapın
Sosyal medya kullanımına günlük sınırlar koyun.
Telefon bildirimlerini kapatarak dikkatinizi dağıtan unsurları azaltın.
4. Çocuklar İçin Ebeveyn Kontrollerini Kullanın
Yaşa uygun içerik filtreleri kurun.
Çocuklarınızla internet güvenliği hakkında konuşun.
5. Siber Zorbalığa Karşı Duyarlı Olun
Zorbalığa maruz kalırsanız bunu yetkililere bildirin.
Destek almak için arkadaşlarınızla ve ailenizle iletişim kurun.
Sonuç: Bilinçli Kullanımın Gücü
Unutmayalım ki, sosyal medya doğru kullanıldığında bir nimet, yanlış kullanıldığında ise bir tehdittir. Bizim elimizde olan, onu nasıl yöneteceğimizdir. Kendimize ve sevdiklerimize zarar gelmemesi için bilinçli ve dikkatli olmalıyız.
Kaynaklar
"Dijital Çağda Ruh Sağlığı", Dr. Ayşe K., 2019, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
"Çocuk ve Medya", Prof. Dr. Mehmet Z., 2018, Ankara: Eğitim Kitabevi.
"İnternet ve Sosyal Medya Bağımlılığı", Doç. Dr. Selim T., 2020, Psikoloji Yayınları.
"Siber Zorbalık ve Gençlik", Dr. Emre Y., 2017, Altın Kitaplar.
Haydi, gelin internetin ve sosyal medyanın bize sunduğu bu muhteşem dünyayı güvenle ve sağlıklı bir şekilde keşfedelim!
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü mezunu. Yaklaşık 15 yıldır profesyonel olarak dalgıçlık yapıyor ve çalışma hayatının çoğu turizm sektörü içerisinde geçti. Araştırmayı, öğrenmeyi ve öğrendiklerini aktarmayı keyifli buluyor. Şu an İstanbul İşletme Enstitüsü’nün yanı sıra bir kaç dijital içerik ajansında yazar olarak çalışmakta.