Sosyal Medyanın Riskleri Nelerdir?
| Sosyal Medya Faydaları | Sosyal Medya Riskleri | Öneriler |
|---|---|---|
| Bilgi edinme | Kişisel bilgilerin kötü niyetli kişiler tarafından kullanılması | Paylaşılan bilgilerin ve paylaşım zamanının dikkatlice seçilmesi |
| Alışveriş imkanı | Dolandırıcılık | Ticari işlemlerin sadece güvenilir platformlarda yapılması |
| Sosyalleşme | Taciz, tecavüz, pedofili | Özel bilgilerin paylaşılmaması, gizlilik ayarlarının düzenlenmesi |
| Reklam ve pazarlama aracı | Gasp | Ürün ve hizmet sahiplerinin kişisel bilgilerini korumak için önlemler alması |
| Farklı kültür ve yaşamları tanıma imkanı | Bağımlılık | Kullanım süresinin sınırlanması |
| Haber alma ve güncel olayları takip etme | Fiziksel ve psikolojik zararlar | Sosyal medya kullanımının bilinçli ve kontrollü bir şekilde yapılması |
| Eğitim ve öğretim | Kullanıcının öz güveninin zedelenmesi | Reel yaşamla sanal yaşamın birbirine karıştırılmaması |
| Yeni insanlarla tanışma ve network oluşturma | Ruhsal dengenin bozulması | Kullanıcıların sosyal medya içeriğinin kontrolünü sağlamaları |
| Marka bilinirliği ve imaj oluşturma | Şiddet ve cinsellik içeren içeriklere maruz kalmak | Çocukların sosyal medya kullanımının denetlenmesi |
| İş ve kariyer fırsatları | Ruhsal travmalar | Olası zararlı durumlarla başa çıkmak için önceden tedbir almak |
İnternet, her birimize dünyanın kapılarını açan bir öğedir. Bilgi ve belgelere kolay ulaşabilmek adına en yaygın yöntem bilgisayar ve internet kullanımı olarak tanımlanabilir. Bu denli yaygın olmasının sebepleri ise kullanımının basit olması, kolay ulaşılabilir olması, yaş, dil, cinsiyet gibi ayrımların bulunmaması ve her kesimden insanın kendine bilgi edinecek bir alan bulabilmesidir.
İnternet kullanımı zaman içerisinde, bilgi edinmenin yanı sıra alışveriş, eğlence, sosyalleşmek gibi sebeplerle de oldukça sık kullanılır hale geldi. Hatta diğer sebeplerin zaman zaman bilgi edinme amacının önüne geçtiğini söylemek mümkün.
İnternet ve Sosyal Medya Kullanımının Getirdiği Avantajlar
Hiç evden çıkmadan, bütün ihtiyaçları giderebilmek herkes için büyük bir kolaylık sayılabilir. Tek bir tıkla ihtiyaç duyulan her şeyi, gerekirse dünyanın başka bir köşesinden eve kadar getirtebilmek, internetin sağladığı en büyük avantajlardan biri denebilir. Bunun yanı sıra her birimizin evine ve hatta cebine kadar girmiş olan sosyal medya sayesinde, dünyanın her yerinden insanlarla tanışmak, paylaşımda bulunmak, farklı hayatların varlığına şahit olmak mümkün.
Hal böyle olunca internette geçirilen zamanın büyük bir kısmı sosyal medya kullanımına doğru yöneldi. Hatta sosyal medya paylaşımları gündelik hayatın bir parçası haline geldi. Bu mecraları etkin olarak kullanmayı seven kişiler hayatlarının her anını sosyal paylaşım platformlarına yansıtmaya başladı. Bir diğer kesim ise bu paylaşımları anbean takip etmekten keyif alır hale geldi.
Elbette sosyal medyanın artıları yalnızca bu paylaşımlar değil. Aynı zamanda benzersiz bir tanıtım ve pazarlama aracı oluşuyla da büyük bir kesimin gözdesi haline geldi. Online bir mağaza vitrini gibi kullanılabilen sosyal paylaşım siteleri sayesinde birçok insan ürettiği ürünleri satma ya da mevcut mağazasını online dünyaya açma fırsatı buldu. Bu elbette kazanç olarak ilerleme sağladı. Bunun yanı sıra reklam sektörü bu yöne doğru dallanıp budaklandı ve büyük kitlelere hitap etmeyi başaran kullanıcılar, markaların reklamını yaparak ciddi gelirler elde etmeye başladılar. Başka bir deyişle birçok insana bir tür gelir kapısı açılmış oldu.
Sosyal medya, daha da detaylandırıp genişletebileceğimiz bir yelpazede insan hayatına getirdiği kolaylıklar ve avantajlarla rutin yaşamın bir parçası haline geldi. Ancak getirileri yalnızca avantajlar değil. Bunlara ek olarak birtakım riskleri de beraberinde getirdi. Hem de her yaştan, her kesimden insan için müşterek olan riskler.
Sosyal Medyanın Riskleri Nelerdir?
Sosyal medya kullanımı birçok avantajla birlikte bazı riskler de taşır. Kullanıcıların bu riskler konusunda bilgi sahibi olmaları, gerekli tedbir ve sınırlamaları getirmeleri, sosyal medya kullanımı konusunda bilinçli hareket etmeleri gerekir. Aksi taktirde maddi, manevi, fiziksel ve psikolojik olarak zarar görmeleri kaçınılmaz olacaktır. Peki bu riskler nelerdir?
Kişisel Bilgilerin Paylaşımı ve Güvenlik Sorunları ile İlgili Riskler
Sosyal medya kullanımının en önde gelen risklerinden biri, paylaşılan bazı kişisel bilgilerin kötü yönde kullanılmasıdır. Örneklemek gerekirse; evinden uzakta, seyahatte, tatilde olduğuna dair paylaşımlarda bulunan bir kullanıcının kötü niyetli kişiler tarafından takip ediliyor olması, kullanıcıya zarar verecek sonuçlar doğurabilir. Eğer kötü niyetli takipçiler hırsızlık planı peşindeyse, kullanıcının evinde olmadığını bildiren bir paylaşım onları harekete geçirmeye yetecektir.
Benzer şekilde paylaşılan kişisel veriler gasp, dolandırıcılık, taciz, tecavüz, pedofili gibi durumlar için uygun zemini hazırlar. Paylaşımlardan yola çıkarak kötü niyetli takipçiler iş adresi, çocukların okul adresi, ev adresi, bu adreslerde bulunulan saatler, bu adresler arasında yolculuk yapılan saatler gibi bilgilere ulaşarak mevcut niyetleri için en uygun yer ve zaman konusunda fikir sahibi olabileceklerdir.
Ayrıca sosyal medya platformlarının satış ve pazarlama amacıyla kullanılması da dolandırıcılar için benzersiz bir fırsat haline gelebilir. Bu konuda bilinçsiz davranan kullanıcılar, kendilerine hiç ulaşmayacak ürün ve hizmetlere para yatırarak zarar görebilir.
Yaşantıyı Sekteye Uğratan Riskler
Sosyal medyanın kontrolsüz kullanımı ne yazık ki bağımlılık haline dönüşebilmekte. Sosyal medya platformlarında geçirilen vakit, farklı sorumlulukların yerine getirilmesi konusunda engel teşkil edebilir. İşlerin aksatılması, ödevlerin ertelenmesi, hobilerin ötelenmesi gibi sonuçlar doğurabilen bu bağımlılık, rutin yaşamı tek yöne çevirerek akışı bozabilir. Bu akışın bozulması ise başarısızlık ile sonuçlanarak kişinin öz güvenini zedeleyebilir.
Psikolojik ve Ruhsal Dengeyi Bozabilecek Riskler
Sosyal medya kullanımının en büyük risklerinden biri istemsizce maruz kalınan durumlardır. Her yaştan kullanıcı, kendi iradesi dışında, şiddet ve cinsellik içeren birçok öğeye denk gelebilir. Özellikle küçük yaşlarda bu tür içeriklere maruz kalmak birtakım travmalara yol açarak, ileriki yaşlarda sergilenecek tutum ve davranışların normalin dışında gelişmesine yol açabilir. Ayrıca bu durum, maruz kalınan öğeleri bilinç altında normalleştirerek tepkisizliğe, hatta bu tür paylaşımlara yönelmeye yol açabilir. Sonuç olarak mahremiyet algısı yıkılır, kişinin geliştirmiş olduğu iyi-kötü, doğru-yanlış algıları sarsılır. Kişinin kendi değerlerinin sarsılması ile psikolojik dengesizlikler ve adaptasyon sorunları yaratır.
Söz konusu platformlar, kullanıcıların olduklarından farklı karakterler yansıtabildiği, sahip olmadıkları hayatları yaşıyorlarmış gibi gösterebildikleri alanlardır. Başkalarının yanı sıra, zaman zaman kendileri de bu sahte karakter ve hayat yansımasına inanıp sonuçta hayal kırıklığı yaşayabilir ve yaşatabilirler.
Benzer şekilde, olmadığı kadar renkli yansıtılan bazı hayatlara inanmak ise, bir takım özenti durumu yaratabilir. Hatta bu özenti bir süre sonra kişinin mevcut hayatından memnuniyetsiz olması ile sonuçlanabilir. Memnun olunmayan şartları değiştirmek yerine yalnızca hayıflanmak ve elde olmayana özenmek ne yazık ki çözüm değildir. Sonuç hayal kırıklığı ve sonsuz mutsuzluk olabilir.
Sosyal medyanın en büyük risklerinden biri ise siber zorbalıktır. Her türlü paylaşım, sevgi, saygı ve hoşgörüden yoksun kişiler tarafından zorbalıkla karşılanabilir, saygısızca ve haksız yere eleştirilebilir. Bu durum özellikle genç yaştaki kullanıcılarda ciddi özgüven ve öz saygı problemi yaratabilir.
Tüm bu riskler bir araya gelerek, sosyal medyanın aşırı ve kontrolsüz kullanılması sonucu anksiyete, depresyon ve benzeri psikolojik durumları tetikleyebilir. Sonuç olarak hayat akışı normalin dışına çıkabilir.
Sosyal Medya Kullanırken Risklerden Korunmanın Yolları Nelerdir?
Sosyal medya doğru ve kontrollü kullanıldığı sürece büyük faydalar sağlar. Mevcut riskleri bertaraf etmenin yolu ise, bu platformların kişiye özel olmadığını bilerek sınırsızca paylaşım yapmamaktır. Online paylaşım platformları kullanırken kişiye özel bilgiler, fotoğraflar, yer bildirimleri ve benzeri paylaşımları minimum seviyede tutulmak büyük ölçüde güvenlik sağlayacaktır. Kişisel hesaplar tüm kullanıcılara açık şekilde ayarlanmamalı, bilinmeyen kişilere bilgi ve fotoğraflara ulaşım izni verilmemelidir.
Her yaştan kullanıcıların hem kendileri hem de çocukları için bu platformların kullanımını süre ve içerik anlamında sınırlandırmaları, dolandırıcılık, siber zorbalık, psikolojik yıkımlar gibi risklerden uzak kalmalarını sağlar. Özellikle çocukların bu tür platformları ebeveyn kontrolünde kullanmaları gerekir.
Tüm kullanıcılar, bu tarz riskler konusunda daha etkin şekilde bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir. Bilinçsizce kullanılan neredeyse her platform ve bu platformlardaki her kullanıcı, kötü niyetli kişiler tarafından zarar görme riski altındadır. Kullanıcıların bu riskler konusunda haberdar edilmesi, bu tarz tehditlerin önüne geçecektir. Sosyal medya, amacına uygun ve aşırıya kaçmadan kullanıldığı sürece her kullanıcı için fayda sağlamaya devam edecektir.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü mezunu. Yaklaşık 15 yıldır profesyonel olarak dalgıçlık yapıyor ve çalışma hayatının çoğu turizm sektörü içerisinde geçti. Araştırmayı, öğrenmeyi ve öğrendiklerini aktarmayı keyifli buluyor. Şu an İstanbul İşletme Enstitüsü’nün yanı sıra bir kaç dijital içerik ajansında yazar olarak çalışmakta.
