AnasayfaBlogSosyal Medya Detoksu
Problem Çözme

Sosyal Medya Detoksu

22 Ocak 2021
Bu görüntü tel sepet içinde bir cep telefonu ve sol alt köşede bir çift kulaklığın yakın çekim görüntüsüdür. Telefon metal bir ağ ile çevrelenmiş ve arka planda birkaç küçük nokta bulunan sarı bir ekrana sahip. Ön planda da bir oyuncağın yakın çekimi var. Cep telefonu görüntünün ortasına yerleştirilmiş ve tel sepet sarı arka planla kontrast oluşturuyor. Sepet açık bir tonda ve metal bir dokuya sahip gibi görünüyor. Kulaklıklar siyah ve beyaz renklere sahip ve iki parçayı birbirine bağlayan bir tel var. Oyuncak ise küçük, renkli ve görünür detayları olan bir nesne. Genel olarak bu görsel teknoloji ve modernlik mesajı veriyor.

Teknoloji insanlığa hizmet etmek ve hayatı kolaylaştırmak için var. Öyle düşünüp öyle kabul ediyoruz. Her bir teknolojik gelişmenin hayatımızı iyileştirdiğini düşünüyoruz. Pek çok yeni buluş da gerçekten kolaylaştırıyor hayatı. Ancak tartışılan mecralar da yok değil. Bu mecralardan biri de sosyal medya. Sosyal medya hayatı iyileştiriyor mu? Yoksa insan, kendi buluşunun kölesi mi oldu?

KonseptlerAçıklamalarÖnemli İpuçları
Sosyal Medya DetoksuBir süreliğine sosyal medyadan uzak kalmak anlamına gelir. Bu, bireyin ruhsal ve zihinsel arınma sürecidir.Sadece ufak bir mola olarak düşünülmeli, sosyal medyayı tamamen bırakmak anlamına gelmez.
Hangi Platformlarda Ne Kadar Vakit GeçirildiğiHangi platformda ne kadar süre geçirildiğini belirlemek detoks için ilk adımdır.Bu süreyi belirlemeye yardımcı olacak uygulamalar kullanılabilir, örneğin iPhone’da 'Ekran Süresi'.
Ailenizle ve Arkadaşlarınızla KonuşmaBağımlılık durumunu değerlendirmek ve durum hakkındaki düşünceleri almak için en yakınlarına başvurulabilir.Telefonunuz konuşma sırasında sizden uzakta olmalıdır.
Detoks PlanıNe kadar süreli ve hangi aktivitelerin yer alacağına karar verilmelidir.Ne kadar planlı başlanırsa, detoks da o kadar başarılı olur.
Sosyal Medya Hesapların KapatılmasıBu, hesapların geçici olarak askıya alınmasıdır. Sosyal medyayı tamamen bırakmak anlamına gelmez.Instagram, Facebook ve LinkedIn’in geçici kapatma adımlarını takip etmek yararlı olabilir.
Uygulamaların Telefonlardan KaldırılmasıElle ulaşımı engellemek ve ana uygulamaları kullanımdan çıkarmak için uygulamaların telefonlardan kaldırılması.Herhangi bir sıkıntı durumunda uygulamayı silmiş olmak detoksu hatırlatacaktır.
Web Filtreleme AraçlarıBilgisayardan sosyal medya sitesine erişimi engellemeye yardımcı olur.Detoks süresince web’de de sosyal medyadan uzak durmayı sağlar.
Sosyal Medya Boşluğunun DoldurulmasıBaşka hobiler, etkinlikler veya aktivitelerle psikolojik boşluk doldurulabilir.Fiziksel egzersiz, kitap okuma veya sanatsal etkinliklere katılma sosyal medya boşluğunu doldurabilir.
Günlük/Yıllık Statistiklerİnternet ve sosyal medya kullanımıyla ilgili istatistikler.Türkiye’de internet kullanıcıları 62.7 milyon olup, ise sosyal medya kullanıcıları 54 milyon kişidir.
YüzleşmeSosyal medya kullanımına dair gerçeklerle yüzleşmeyi ifade eder, kendinizi sorgulayın.Sosyal medya hesaplarınıza bakmadan bir gece geçirin ve nasıl hissettiğinizi gözlemleyin.

Kendimize Sorular Sormanın Zamanı Gelmedi mi?

Sorularla devam edelim. Kendinize sorun, kendimize soralım:

En son ne zaman sosyal medyayı kontrol etmeden uyudunuz?

YouTube, Instagram, Twitter, Facebook, TikTok ve Snapchat gibi platformlar bir anda hayatımızdan çıksa ne yaparız?

Boşlukta ve depresif hisseder miyiz?

Sosyal medya bağımlısı mı olduk?

Bu sorulardan sosyal medyanın zararlı, hiçbir şekilde faydası yok anlamı çıkmasın. Soruların amacı, bu platformlarda geçirilen süreyi sorgulamak. Sosyal medyanın sıfır zararlı ve bir o kadar da faydalı olduğunu kabul ettiğimizi varsayalım. Biliyoruz ki en yararlı şeyin bile fazlası zararlıdır.

Sosyal Medya Detoksu Nedir?

Dünyada 4,57 milyar kişi internet kullanıyor; Türkiye'de internet kullananların sayısı 62,7 milyon. Dünyada 5,16 milyar kişi cep telefonuna sahip; Türkiye'de cep telefonuna sahip kişi sayısı 77,39 milyon. Ve son istatistik: Dünyada 3,81 milyar kişi sosyal medya kullanıcısı; Türkiye'de ise 54 milyon kişinin sosyal medya hesabı var. Bu rakamlar 2020 yılı içinde paylaşılan veriler. Şu an bu rakamların çok üstünde bir sayı olduğu da unutulmamalı.

Konumuzla direkt bağlantılı bir veriyi daha paylaşmak istiyorum. İnternette geçirdiğimiz zaman günde ortalama 7 saat 29 dakika. Bu zamanın 2 saat 51 dakikası da sosyal medyada geçiyor. Hemen buraya ufak bir not düşmek istiyorum. Digital 2020 raporuyla ilgili detaylı bilgileri "Günün 3'te 1'ini İnternette Geçiriyoruz" başlıklı yazımda okuyabilirsiniz. Notun ardından dönelim konumuza.



Hem internette hem de sosyal medyada geçirdiğimiz saatler, bağımlılığın söz konusu olduğunu kanıtlıyor bir nevi. Peki var mı çözümü? Ya da ne yapılabilir sosyal medyada geçirilen uzun zamanların bağımlılığa dönüşmesini engellemek için? Hemen cevabını da verelim: Sosyal medya detoksu.

Sosyal Medya Detoksu Neden Gerekli?

Sosyal medya detoksu, bir süreliğine sosyal medyadan uzak kalmak. Sosyal medyadan uzak durarak yapılan ruhsal ve zihinsel arınma süreci. Süresinin uzun ya da kısa olmasını kişi kendi belirler. Bütün detokslarda olduğu gibi sosyal medya detoksuna, daha geniş ifadeyle dijital detoksa başlamak kolaydır. Zor olan kısmı devam edebilmek.

Detoks, sosyal medyayı tamamen bırakmak anlamına gelmez. Bu unutulmamalıdır. Sadece ufak bir mola denilebilir. Detoksa başlamadan önce sosyal medya kullanımınızın ne aşamada olduğunu gözlemleyin. Bu bir bağımlılık mı yoksa sadece haber alma isteği mi?

Mesela bir akşam sosyal medya hesaplarınıza bakmadan uyumayı deneyin. Sabah uyandığınızda ilk işiniz Instagram'da gezinmek ya da Twitter'da gündem takip etmek olmasın. Sonrasında gün içinde nasıl hissettiğinize bir bakın.



Sosyal Medya Detoksu Nasıl Yapılır?

  • En çok vakit geçirdiğiniz uygulamaları belirleyin

Sosyal medya detoksuna başlamak ve detoksu devam ettirebilmek için yapılması gerekenler var. Peki, "Sosyal medya detoksu nasıl yapılır?" Gelelim bu detoksun küçük ancak anlamlı adımlarına:

1. En Çok Vakit Geçirdiğiniz Uygulamaları Belirleyin

Sosyal medya detoksundan önce bir hazırlık süreci olmalı. Önce hangi platformda ne kadar vakit geçirdiğinizi belirleyin. Telefonlar için buna yardımcı olacak mobil uygulamalar mevcut; Moment, Mute gibi. iPhone'da Ekran Süresi de size yardımcı olacaktır. Bu uygulamalar sayesinde hangi uygulamada ne kadar zaman harcadığınızı net bir şekilde görebilirsiniz.



  • Aileniz ve arkadaşlarınızla konuşun

  • Planınızı yapın

2. Aileniz ve Arkadaşlarınızla Konuşun

En yakınlarınız sizi sizden daha iyi tanıyor olabilir. Fikirlerine başvurun, sorular sorun. Telefonla ve bağlı olarak sosyal medya ile ilişkiniz hakkında düşüncelerini öğrenin. Bu konuşmayı biraz uzak tutabilirsiniz ve konuşma anında telefonunuz sizden uzakta bulunsun. Sorduğunuz soruların kendinizce de cevapları oluşacaktır.

  • Sosyal medya hesaplarınızı kapatın

3. Planınızı Yapın

Araştırma sürecinden sonra detoks yapmaya; bir süre sosyal medyadan uzak kalmaya karar verdiniz. Ancak bu kararı planlamak gerekir.

  • Uygulamaları telefonunuzdan kaldırın

1- Kaç günlük bir detoks olacak? İlk cevaplamanız gereken soru bu.

2- Detoks döneminde yöneleceğiniz aktiviteler neler olacak? Ne kadar planlı başlanır ise detoks da o kadar başarılı olacaktır.

Ben kendi adıma, ilk başta bir haftalık bir detoks planladım. Bu süre zarfında kitap okumaya ağırlık verdim ve uzun zamandır ertelediğim resim yapma hobime geri döndüm.

  • Sitelere bilgisayardan da girmeyin

4. Sosyal Medya Hesaplarınızı Kapatın

  • Sosyal medya boşluğunu doldurun

Bu kapatmanın geçici olduğunu unutmayın. Kısa süreliğine askıya alın. Instagram, Facebook ve LinkedIn'i geçici kapatmanın adımları var. Bunları internete yazarak bulabilirsiniz. Hesapları kapatmak, zihnen de bir rahatlama sağlıyor.

5. Uygulamaları Telefonunuzdan Kaldırın

Hesapları geçici olarak kapattınız. Ancak muhakkak eliniz yine uygulamalara gidecektir. Kullanıcı adı ve şifre yazarak bir anda kendinizi yine sosyal medyada bulabilirsiniz. Bu sebeple uygulamaları telefondan kaldırmak önemli. Herhangi bir can sıkıntısında açmak isteseniz de uygulamayı kaldırmanız detoksu hatırlatacaktır.

  • Arkadaşlarınızdan destek alın

6. Sitelere Bilgisayardan da Girmeyin

Telefondan uygulamaları kaldırmak sizi bilgisayara yönlendirebilir, aman dikkat. Bilgisayardan sosyal medya etrafında dolaşmayın. Bunun için web filtreleme araçlarından birini kullanabilirsiniz. Cold Turkey veya Freedom gibi uygulamalar, belirli sitelere erişimi engelleyebilir.

  • Telefonunuzdan uzak durun

7. Sosyal Medya Boşluğunu Doldurun

Evet, sosyal medyayı kapattınız ancak epey zaman harcadığınız eylemi bırakmak boşluk yaratacaktır. O boşluğu başka bir şeyle doldurmalısınız, yoksa geri dönersiniz.

Yeni yerlere gidin: Belki uzun zamandır gitmek istediğiniz bir müze veya park vardır.

Yeni hobiler edinin: Resim yapmak, müzik aleti çalmak, fotoğraf çekmek gibi.

Kitap okuyun: Okumayı ertelediğiniz kitaplara şans verin.

Dil öğrenimine yönelin: Yeni bir dil öğrenmek hem zihninizi meşgul edecek hem de size yeni kapılar açacaktır.

Ben sosyal medya detoksu yaptığım dönemde, yıllardır hayalini kurduğum gitar çalmayı öğrenmeye başladım. İlk başta zor gelse de zamanla akorları kavradıkça aldığım haz arttı.

8. Arkadaşlarınızdan Destek Alın

Hayatta pek çok şeyi arkadaşlarımızla yapıyoruz. En mutlu ya da en üzgün anlarımızı onlarla paylaşıyoruz. Arkadaşlık detoks için de neden kullanılmasın?

Detoks kararı aldıktan sonra en yakın arkadaşınızla paylaşın.

Belki o da sizinle detoks yapmak isteyecektir.

İstemezse bile bu süreçte size destek olması önemli.

Sizinle vakit geçirerek boşluğu doldurmanıza yardımcı olabilir. Arkadaş desteğiyle pek çok zorlu süreci aştığınızı unutmayın.

Sosyal Medya Detoksu, Bir süreliğine sosyal medyadan uzak kalmak anlamına gelir Bu, bireyin ruhsal ve zihinsel arınma sürecidir, Sadece ufak bir mola olarak düşünülmeli, sosyal medyayı tamamen bırakmak anlamına gelmez, Hangi Platformlarda Ne Kadar Vakit Geçirildiği, Hangi platformda ne kadar süre geçirildiğini belirlemek detoks için ilk adımdır, Bu süreyi belirlemeye yardımcı olacak uygulamalar kullanılabilir, örneğin iPhone’da 'Ekran Süresi', Ailenizle ve Arkadaşlarınızla Konuşma, Bağımlılık durumunu değerlendirmek ve durum hakkındaki düşünceleri almak için en yakınlarına başvurulabilir, Telefonunuz konuşma sırasında sizden uzakta olmalıdır, Detoks Planı, Ne kadar süreli ve hangi aktivitelerin yer alacağına karar verilmelidir, Ne kadar planlı başlanırsa, detoks da o kadar başarılı olur, Sosyal Medya Hesapların Kapatılması, Bu, hesapların geçici olarak askıya alınmasıdır Sosyal medyayı tamamen bırakmak anlamına gelmez, Instagram, Facebook ve LinkedIn’in geçici kapatma adımlarını takip etmek yararlı olabilir, Uygulamaların Telefonlardan Kaldırılması, Elle ulaşımı engellemek ve ana uygulamaları kullanımdan çıkarmak için uygulamaların telefonlardan kaldırılması, Herhangi bir sıkıntı durumunda uygulamayı silmiş olmak detoksu hatırlatacaktır, Web Filtreleme Araçları, Bilgisayardan sosyal medya sitesine erişimi engellemeye yardımcı olur, Detoks süresince web’de de sosyal medyadan uzak durmayı sağlar, Sosyal Medya Boşluğunun Doldurulması, Başka hobiler, etkinlikler veya aktivitelerle psikolojik boşluk doldurulabilir, Fiziksel egzersiz, kitap okuma veya sanatsal etkinliklere katılma sosyal medya boşluğunu doldurabilir, Günlük/Yıllık Statistikler, İnternet ve sosyal medya kullanımıyla ilgili istatistikler, Türkiye’de internet kullanıcıları 627 milyon olup, ise sosyal medya kullanıcıları 54 milyon kişidir, Yüzleşme, Sosyal medya kullanımına dair gerçeklerle yüzleşmeyi ifade eder, kendinizi sorgulayın, Sosyal medya hesaplarınıza bakmadan bir gece geçirin ve nasıl hissettiğinizi gözlemleyin

9. Telefonunuzdan Uzak Durun

İşten eve geldikten sonra, akşam saatlerinde artık telefondan uzaklaşın. Elinizi attığınızda ulaşamayacağınız yerde olsun. Şarja taktığınızda telefona ulaşmayın. Ailenizle vakit geçirin. Hep paylaşılan ve özlem duyulduğu söylenen çocukluk günlerinize dair aile akşamlarını hatırlayın. Telefona ulaşmak ne kadar gecikirse, sosyal medyayı hatırlamanız da o kadar gecikecektir.

Ben bir süre telefonumu yatak odamın dışında bırakmaya başladım. Sabah uyandığımda ilk işim telefonuma bakmak yerine pencereden dışarı bakıp derin bir nefes almak oldu.

10. Kendinizi Ödüllendirin

Detoks sürecinde attığınız her adım için kendinizi ödüllendirin. Bu bir küçük çikolata olabilir, sevdiğiniz bir yemeği yemek olabilir veya bir sinema filmi izlemek olabilir. Kendinizi iyi hissettirecek şeyler yapın.

Sosyal Medya Detoksunun Faydaları

Sosyal medya detoksu, sadece sosyal medyadan uzaklaşmakla kalmaz, aynı zamanda zihinsel ve fiziksel sağlığımıza da olumlu etkiler yapar.

Bazı faydaları şunlardır:

Zihinsel berraklık artar.

Odaklanma yeteneği geliştirir.

Anksiyete ve stres seviyeleri azalır.

Uyku kalitesi iyileşir.

Gerçek hayattaki ilişkilere daha çok zaman ayırılır.

Ben detoks sürecimde, uzun zamandır ertelediğim yürüyüşlere başladım. Doğada olmak, kuş seslerini dinlemek, ağaçların altında yürümek bana inanılmaz bir huzur verdi.

Uzman Görüşleri ve Bilimsel Araştırmalar

Uzmanlar, sosyal medyanın bazı özelliklerinin (anında tatmin, memnuniyet eksikliği, beklenti ve şartlanma gibi) dopamin sistemlerini kötüye kullandığını söylüyor. Dopamin, vücudun doğal yollarla ürettiği beynin haz maddesi. Bu sebeple de sosyal medya detoksunu öneriyorlar. Bilim insanları, dopamin seviyesinin yaklaşık 3 ayda normale döndüğüne dikkat çekiyor.

Sosyal medya ve bağlantılı olarak detoksu da pek çok akademik tartışmanın konusu. Dr. Susan Weinschenk, davranış psikolojisi üzerine çalışmalarında sosyal medyanın beynimiz üzerindeki etkilerini detaylıca anlatıyor.

Detoks Ne Kadar Sürmeli?

Sorunun net bir cevabı yok. Kendinize göre belirleyebilirsiniz. Fikir vermesi açısından detoksu yapan kişilerin hikayelerini okuyabilirsiniz; özellikle yabancı kaynaklardan.

Benim ilk denemem bir haftaydı. Ancak o kadar iyi geldiki, süreyi iki haftaya çıkardım. Şu an ise sosyal medya kullanımımı haftada birkaç saatle sınırladım.

Sonuç: Teknolojinin Kölesi Olmayalım

Teknoloji insanlığa hizmet etmek için var, biz ona değil. Sosyal medya hayatımızın bir parçası, ancak tamamı değil. Kendi hayatımızın kontrolünü ele almak, teknolojiyle sağlıklı bir ilişki kurmak bizim elimizde.

Unutmayın:

Sosyal medya araçtır, amaç değil.

Hayatı kaçırmayın, anı yaşayın.

Sevdiklerinize zaman ayırın.

Kendinize iyi bakın, zihninize ve bedeninize yatırım yapın.

Ben sosyal medya detoksu sayesinde kendimi yeniden keşfettim. Umuyorum ki siz de bu adımları takip ederek daha huzurlu ve dengeli bir hayata adım atabilirsiniz.


Kaynakça

1- Weinschenk, Susan. (2011). Neuroscience for Designers: Applying Psychology and Brain Science to Web Design. New Riders.

2- Boyle, Matthew. (2019). Dopamine Detox: A Short Guide to Remove Distractions and Get Your Brain to Do Hard Things. Independently Published.

3- Carr, Nicholas. (2010). The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains. W. W. Norton & Company.

4- Turkle, Sherry. (2015). Reclaiming Conversation: The Power of Talk in a Digital Age. Penguin Press.

5- Price, Catherine. (2018). How to Break Up with Your Phone: The 30-Day Plan to Take Back Your Life. Ten Speed Press.

dijital detoksfacebookInstagram sosyal medya sosyal medya detoksusosyal medya detoksu nedir
Boynuna parlak kırmızı bir başörtüsü bağlamış bir kadın kameraya bakıyor. Koyu renk gözleri uzun siyah kirpikleriyle çerçevelenmiş ve yüzünde ciddi bir ifade var. Hafif bir kumaştan yapılmış olan eşarp omuzlarından ve göğsünden aşağıya yumuşak bir şekilde düşüyor. Saçları yüzünden geriye doğru toplanmış ve kollarını önünde kavuşturmuş bir şekilde duruyor. Kendinden emin ve kararlı görünüyor, karşısına ne çıkarsa çıksın üstesinden gelmeye hazır.
Neşe Polat
Blog Yazarı

Bayburt'ta doğdu. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldu. Medya sektöründe çalıştı. Yayınevlerinde editörlük yaptı.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Kızıl saçlı, sakallı ve beyaz gömlekli bir adam başparmağını kaldırıyor. Yüzü görüntünün odak noktasıdır, arka planda bulanık bir bilezik vardır. Sağında beyaz zemin üzerinde siyah bir yazı ve üstünde içinde beyaz bir tik olan yeşil bir daire var. Adamın geniş bir gülümsemesi var ve yaptığı işten çok memnun görünüyor. Sanki neşesini vurgulamak istercesine etrafı güneşli bir atmosferle çevrili. Gözleri kapalı ve başparmağıyla onay ve pozitiflik ifade eden bir işaret yapıyor. Coşkusu bulaşıcı ve bu resme bakarken iyimserlik hissetmemek mümkün değil.
Resimdeki adam ışıl ışıl gülümsüyor, gözleri neşe ve sevinçle kırışıyor. Dişleri tamamen düzgün ve beyaz, yanakları mutlulukla parlıyor. Açık mavi bir gömlek giymiş ve koyu renk saçları düzgünce taranmış. Ellerini önünde kavuşturmuş, yüzünde memnuniyet ve tatmin ifadesi var. Rahat bir duruşu var, rahatlık ve konfor hissi veriyor. Resmin arka planı açık gri, bu da onun parlak gülümsemesini daha da öne çıkarıyor. Görüntü mükemmel bir şekilde yakalanmış, neşe ve memnuniyet hissi yayıyor.Sedat Ateş
1287524
Bu görüntü Sosyal Güvenlik üzerine çevrimiçi bir kursu tasvir etmektedir. Bir kişi elinde bir tablet tutarken görülüyor ve cihazın yakın çekimi görülebiliyor. Ekranda, muhtemelen interaktif bir öğrenme modülü olan Sosyal Güvenlik kursuyla ilgili bilgiler yer almaktadır. Kurs, Sosyal Güvenlik ile ilgili olarak yardım almaya uygunluk, yardım başvurusunda bulunma ve Sosyal Güvenlik tarihini anlama gibi önemli konuları kapsamaktadır. Kurs, kullanıcılarına Sosyal Güvenlik sistemi ve bu sistemden en iyi şekilde nasıl yararlanabilecekleri hakkında kapsamlı bir anlayış kazandırmak için tasarlanmıştır. Kullanıcılar bu kursa katılarak sistemi daha iyi anlayabilir ve kendi yararlarına nasıl kullanabileceklerini öğrenebilirler. Bu online kurs, Sosyal Güvenlik hakkında bilgi edinmenin kolay bir yolunu sunarak kullanıcıların bu önemli kaynaktan en iyi şekilde yararlanmaları için ihtiyaç duydukları bilgileri edinmelerine yardımcı olmaktadır.
5
(11)

Sosyal Güvenlik Eğitimi

7 Konu5 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
1139464