IIENSTITU
AnasayfaBlogMilli Gelirin MONIAC Hali
İktisat

Milli Gelirin MONIAC Hali

26 Kasım 2018
Çerçevede bir dişlinin yakın çekim görüntüsü görülüyor. Dişli, dış kısmı boyunca çıkıntıları olan dairesel bir şekle sahip. Dişlinin ortasında dikdörtgen bir oyuk var; bu oyuk muhtemelen bir çarkın ya da aksın yerleştirilmesi için kullanılıyor. Dişli metalik renktedir ve çelikten yapılmış gibi görünmektedir. Dişlinin kenarlarında muhtemelen vida veya cıvata için kullanılan birkaç küçük delik vardır. Dişli bakımlı ve nispeten yeni görünüyor. Dişlinin arkasındaki arka plan bulanık, bu da görüntünün ana odağının dişli olduğunu gösteriyor.
KonuAyrıntılarÖnemi
İktisatKıt kaynaklarla sonsuz ihtiyaçlar arasında geçim yapılmasını inceleyen bir bilim dalıdır.Ülke ekonomisinin düzenleyicisi ve belirleyicisidir.
MONIACA.W.Phillips tarafından icat edilmiş, Gayri Safi Milli Hasıla hesaplayan bir makinedir.Ekonomik değişkenlerin somutlaştırılmasını sağlar ve iktisat biliminin anlaşılır olmasına yardımcı olur.
Phillips Eğrisiİşsizlik ve enflasyon arasındaki ilişkiyi modelleyen eğri.Ekonomi politikalarının oluşturulmasında etkili analiz aracıdır.
MONIAC'ın Türkiye'ye Gelişi1950’li yıllarda Prof. Dr. Besim Üstünel, tarafından İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne getirilmiştir.İlk kez somutlaştırılarak iktisat eğitimi verilmiştir.
MONIAC'ın İşleyişiSert plastik tanklar ve tüpler yoluyla pompalanan su ile ekonomik değişkenler somut bir biçimde gözlemlenebilir.Döviz kuru, faiz ve vergi oranları gibi değişkenlerin sisteme etkisini gözler önüne serer.
MONIAC'ın Restorasyonu2017’de Türkiye İş Bankası desteğiyle Adem Soylamış tarafından tamir edilmiştir.İktisat eğitimine yeniden kazandırılmıştır.
Dünya'da MONIACDünya’da çalışır halde bulunan dört MONIAC’tan biri İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ndedir.Türkiye'nin bu alandaki öneminin bir göstergesidir.
MONIAC'ın Eğitimde Kullanımıİktisat politikalarının ekonomi üzerindeki etkisini izlemeyi ve farklı iktisadi kuramların kavramasını kolaylaştırır.Daha etkin bir iktisat eğitimi sağlanmasına yardımcı olur.
Matletik MONIAC SimülasyonuMakroekonomik sistemi çeşitli bilgi düzeylerine sahip insanlara açıklar.Eğitim aracı olarak kullanılarak, iktisadi konsept ve teorilerin öğrenilmesini kolaylaştırır.
MONIAC'ın Gelecekteki RolüYeni eğitim-öğretim teknolojilerinin kullanımı için bir adım oluşturur.Ekonomi ve iktisat eğitiminin teknoloji ile bütünleşmesine katkıda bulunur.

Halk arasında en çok ‘ekonomi’ olarak bilinen’ iktisat’, ülkemizde ve dünyada önemini yitirmeyen, göz ardı edilemeyen bir unsur olma özelliğini koruyor.

İktisat; kıt kaynaklarla sonsuz ihtiyaçlar arasında nasıl geçim yapılacağını dert edinen bir bilim dalıdır.

Üniversitede Kamu Maliyesi dersi alırken hocamız bize ekonomi haberlerinin daha çok izlenilmesi için neler yapılabileceğini sormuştu. Bu soruya net bir şey diyemedik. Biz iktisat dersinin eğitimini aldığımız halde ekonomik verileri yorumlamakta sıkıntı çekiyorduk. Gerçekten iktisadı herkesçe anlaşılabilir kılmak mümkün müydü? İzlediğimiz haberlerde bile ekonomi kanallarına denk gelince sıkılıp o kanalı değiştirme eğiliminde olmuyor muyuz?

İktisadı etkileyen birçok değişken unsurun varlığı, bu bilimi öğrenmede sıkıntı oluşturuyor. Bütün değişkenlerin soyut olması akılda kalıcı olmayı engelleyen tek şey.

Bazı şeyleri insan, zihninde somutlaştırınca daha iyi anlamıyor mu? Ünlü iktisatçı A.W.Phillips de öyle düşünmüş olmalı ki bu değişkenleri somutlaştırıp GSMH hesaplayan bir makine icat ederek karşımıza çıkıyor.

Gayri Safi Milli Hasıla(GSMH); bir ülkenin vatandaşlarının sabit(veri) bir yıl için ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimi karşılığındaki değerinin toplamıdır.

1950’lerde Milli Geliri Hesaplayan Makine: MONIAC

1949 yılında Yeni Zelandalı iktisatçı A.William Phillips tarafından Phillips Makinesi olarak da bilinen ve yurtiçi para akışını modelleyen MONIAC’ı (Monetary National Income Analog Computer) icat eder. Phillips, bu makine ile iktisadi değişkenlerde meydana gelen değişikliklerin, sistemde yarattığı etkileri, iktisatçı olmayanların da anlayacağı şekilde sunmayı amaçlar.

Phillips, daha çok iktisat literatürüne kazandırdığı, işsizlik ve enflasyon arasındaki ilişkiyi modelleyen Phillips Eğrisi analiziyle bilinir.

MONIAC Türkiye’de

1950’li yıllarda Prof. Dr. Besim Üstünel, MONIAC ile LSE’de doktora eğitimini gördüğü yıllarda tanışır, makinenin bir örneğinin İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne getirilmesini sağlar. Üniversitede öğretim üyesi olarak bulunduğu yıllarda derslerinde kullanır ve Türkiye’de ilk kez somutlaştırılarak iktisat eğitimi verilir.

Makineleşen Milli Gelir

MONIAC, suyun sert plastik tanklar ve tüpler yoluyla pompalandığı bir sistem olarak kurgulanmıştır.

Makine çalıştırıldığında, renkli su şeffaf borulardan geçerek tanklara ulaşır. Bu tanklarla ;

  • Hanehalkı

  • Firmalar

  • Devlet

  • İhracat

  • İthalat kesimleri gösterilir.

Makinede bulunan makaralar ve ayarlanabilir metal uzantılar, su seviyesinin ve akışının düzenlenmesine yardımcı olmuştur. Böylece döviz kuru, faiz ve vergi oranlarının sisteme girmesini olanaklı kılmıştır. Bu kesimlerin iktisadi kararları ve faaliyetleri, suyun makineyi dolaşımı sırasında izlenebilir, gelir harcama akımından sızıntılar ve akıma katkılar olarak da ayrıştırılabilmektedir. Makine, değişkenlerden biri değiştiğinde ilgili denklemleri eşzamanlı çözüp sistemi yeni bir dengeye taşıyabilecek özelliklere sahiptir.

Sonuç olarak; MONIAC, iktisat politikalarının ekonomi üzerindeki etkisini izlemeyi ve farklı iktisadi kuramların kavramasını kolaylaştırmıştır.

Yıllar Sonra Diriliş

Ben bu makinenin varlığından 2010 yılında haberdar oldum. Üniversitede İngilizce hazırlıkta eğitmenimizle muhabbet ederken İktisat Fakültesi öğrencisi olduğumuz için Londra Bilim Müzesinde sergilenen MONIAC adlı GSMH hesaplayan bir makineden bahsetti. Bu makinenin bir örneği zamanında üniversitemize hediye edilmiş. İktisat derslerinin vazgeçilmez parçasıymış. Sonrası malum bozulmuş ve depoya kaldırılmış. Böyle bir makinenin bozuk olması, hele ki tamir edemiyor olmamız beni çok üzmüştü. Kimi üzmezdi ki?

Makinenin durumuna üzülen tek ben değilmişim ki yıllar sonra 2017’de Türkiye İş Bankası desteğiyle ile İstanbul Üniversitesinde Uzman Fizikçi Adem Soylamış tarafından unutulmuş hazine MONIAC, tamir edilerek tekrar işler hale getirilmiş.

İktisat Fakültesi’nde bulunan MONIAC, şu an Dünya’da çalışır halde bulunan dört MONIAC’tan biridir.

Ayrıca MONİAC;

  • Ford Otomotiv Fabrikası(ABD)

  • Londra Bilim Müzesi(İngiltere)

  • Melbourne Üniversitesi(Avusturalya)

  • Leeds Üniversitesi(İngiltere)

  • Rotterdam Üniversitesi(Hollanda)

  • Cambridge Üniversitesi(İngiltere)

  • Yeni Zelanda Merkez Bankası(Yeni Zelanda)

  • İstanbul Üniversitesi’nin de aralarında olduğu 13 kurum ve üniversitede makinenin değişik versiyonlarının bulunduğu biliniyor.

MONIAC şu an İktisat Fakültesi Dekanlık katında ziyaretçilerini bekliyor ve İstanbul’a yolumun düştüğü zamanı o ziyaretçilerden olacağımı umuyorum.

Eğitimde Matletik MONIAC Simülasyonu

Ekonominin dinamik işleyişini kolay ve grafiksel olarak açıklamayı amaçlayan MONIAC, makroekonomik sistemi farklı bilgi düzeyine sahip insanlara açıklamadaki üstünlüğü, bir eğitim aracı olarak da kullanılmasını sağlıyor.

İktisat Fakültesi, MONIAC’ı iktisat eğitiminde yeni eğitim-öğretim teknolojilerinin kullanımı için de bir adım olarak gördüğünden bu teknolojilerin adaptasyonu için yeni projelerin gelişimini desteklemektedir.

Matletik Moniac, ünlü iktisatçı Phillips'in icat ettiği ve açılımı Milli Gelir Hesaplama Makinesi (Monetary National Income Analog Computer) olan eğitim aracının kapsamlı bir simülasyon programıdır.

Tahminen makinenin tek ve ağır olması sebepleriyle etkin olarak kullanılamayacağından eğitimde verimliliği sağlamak için MONIAC simülasyonu bir ihtiyaç haline dönüşmüş. Bu sebeple de MONIAC simülasyonu, İstanbul Üniversitesi Teknokent bünyesinde yer alan Matletik firması tarafından makinenin işleyişini baz alan simülasyon programı oluşturulmuş.

MONİAC simülasyonu gelecekte;

  • Daha fazla kurum ve üniversite tarafından kullanımı yaygınlaştırılabilir.

  • Ülke için yapılan ekonomik verilerin doğruluğunu somutlaştırıp analiz yapabilme imkanı tanıyabilir.

  • İktisada ilgisi olan kişilerin veya üniversite öğrencilerinin iktisadı öğrenmesine yardımcı olabilir.

  • Çeşitli benzer makineler yapımı için ilham olabilir.

Bozulmuş ve unutulmuş bir makinenin böylesine küllerinden doğması ve hatta simülasyonunun yapılması, ülkemiz için umut verici olsa gerek.

Gelecek; ülkemizin ekonomisi için güzel sürprizler saklıyor. Sizce de öyle değil mi?

MONIAC Ne Zaman İcat Edildi?

1949 yılında Yeni Zelandalı iktisatçı A.William Phillips tarafından Phillips Makinesi olarak da bilinen ve yurtiçi para akışını modelleyen MONIAC’ı (Monetary National Income Analog Computer) icat eder. 

MONIAC Türkiye’de Ne Zaman Kullanılır?

1950’li yıllarda Prof. Dr. Besim Üstünel, MONIAC ile LSE’de doktora eğitimini gördüğü yıllarda tanışır, makinenin bir örneğinin İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne getirilmesini sağlar. Üniversitede öğretim üyesi olarak bulunduğu yıllarda derslerinde kullanır ve Türkiye’de ilk kez somutlaştırılarak iktisat eğitimi verilir.

MONIAC Nasıldır?

MONIAC, suyun sert plastik tanklar ve tüpler yoluyla pompalandığı bir sistem olarak kurgulanmıştır. Makine çalıştırıldığında, renkli su şeffaf borulardan geçerek tanklara ulaşır. Bu tanklarla; hanehalkı, firmalar, devlet, ihracat ve ithalat kesimleri gösterilir.

İktisat, Kıt kaynaklarla sonsuz ihtiyaçlar arasında geçim yapılmasını inceleyen bir bilim dalıdır, Ülke ekonomisinin düzenleyicisi ve belirleyicisidir, MONIAC, AWPhillips tarafından icat edilmiş, Gayri Safi Milli Hasıla hesaplayan bir makinedir, Ekonomik değişkenlerin somutlaştırılmasını sağlar ve iktisat biliminin anlaşılır olmasına yardımcı olur, Phillips Eğrisi, İşsizlik ve enflasyon arasındaki ilişkiyi modelleyen eğri, Ekonomi politikalarının oluşturulmasında etkili analiz aracıdır, MONIAC'ın Türkiye'ye Gelişi, 1950’li yıllarda Prof Dr Besim Üstünel, tarafından İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne getirilmiştir, İlk kez somutlaştırılarak iktisat eğitimi verilmiştir, MONIAC'ın İşleyişi, Sert plastik tanklar ve tüpler yoluyla pompalanan su ile ekonomik değişkenler somut bir biçimde gözlemlenebilir, Döviz kuru, faiz ve vergi oranları gibi değişkenlerin sisteme etkisini gözler önüne serer, MONIAC'ın Restorasyonu, 2017’de Türkiye İş Bankası desteğiyle Adem Soylamış tarafından tamir edilmiştir, İktisat eğitimine yeniden kazandırılmıştır, Dünya'da MONIAC, Dünya’da çalışır halde bulunan dört MONIAC’tan biri İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ndedir, Türkiye'nin bu alandaki öneminin bir göstergesidir, MONIAC'ın Eğitimde Kullanımı, İktisat politikalarının ekonomi üzerindeki etkisini izlemeyi ve farklı iktisadi kuramların kavramasını kolaylaştırır, Daha etkin bir iktisat eğitimi sağlanmasına yardımcı olur, Matletik MONIAC Simülasyonu, Makroekonomik sistemi çeşitli bilgi düzeylerine sahip insanlara açıklar, Eğitim aracı olarak kullanılarak, iktisadi konsept ve teorilerin öğrenilmesini kolaylaştırır, MONIAC'ın Gelecekteki Rolü, Yeni eğitim-öğretim teknolojilerinin kullanımı için bir adım oluşturur, Ekonomi ve iktisat eğitiminin teknoloji ile bütünleşmesine katkıda bulunur
moniac nedir moniac milli gelir
Bu resimde ikisi de gözlük takan bir erkek ve kadın görülüyor. Adam mavi bir gömlek ve siyah bir pantolon giyerken, kadın beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Her ikisinin de gözlükleri takılı ve dümdüz ileriye bakıyorlar. Adamın kolu kadının beline dolanmış ve yüzleri birbirine yakın göründüğü için birlikte bir anı paylaşıyor gibi görünüyorlar. Arka plan yumuşak, kirli beyaz bir renktedir. Işık hafif loş, görüntüye yumuşak ve sıcak bir his veriyor. Gözlüklerine rağmen, gözleri hala bir duygu belirtisi gösteriyor. Birbirlerinin varlığından memnun ve mutlu görünüyorlar.
Konuk Yazar
Blog Yazarı

İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Üzerinde kırmızı bir top bulunan bir pusula, siyah bir arka planla çevrelenmiştir. Görüntünün ön planı odak nesnesi olan, üzerinde kırmızı bir top bulunan bir pusula ile doludur. Top parlak renkli, koyu kırmızı bir tonda ve ortasında beyaz bir haç var. Pusula, etrafında ince siyah bir kenarlık bulunan dairesel bir şekle sahip. Kadran metalden yapılmış gibi görünmektedir ve kenarında birkaç rakam vardır. Ortadaki ibre doğuyu gösterir ve iğne parlak gümüş rengindedir. Pusula ve top birlikte güzel bir sahne oluşturuyor.
İktisat

Ekonomi Nedir? Temel Kavramları Nelerdir?

23 Mart 2020
Mavi ve beyaz bir küre, renkli banknotlarla çevrili bir ABD doları yığınının üzerinde duruyor. Küre, haritanın karmaşık ayrıntılarını öne çıkaran parlak bir ışıkla aydınlatılıyor. Afrika, Avrupa ve Asya'nın büyük kara parçalarının yanı sıra Karayipler ve Okyanusya'nın küçük adaları da görülebiliyor. Okyanusların mavileri gibi Amerika Birleşik Devletleri'nin yeşili de açıkça görülebiliyor. Küre para yığınının ortasına yerleştirilmiş ve ABD dolarları her biri aynı yöne bakacak şekilde düzgün bir yığın halinde dizilmiştir. Resmin düzeni ve odağı, dünyanın ve paranın önemini ima etmektedir.
Bölümler

Uluslararası Ekonomi Bölümü

28 Şubat 2021
Her biri farklı kıyafetler giyen ve farklı yüz hatlarına sahip olan bir grup insan bir yığın bozuk paranın üzerinde durmaktadır. Arkadaki kişi mor bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giyiyor ve bir elini önündeki kişinin omzunda tutuyor. Ortadaki kişi sarı bir gömlek ve siyah bir pantolon giyiyor ve ellerini havada tutuyor. Öndeki kişi yeşil bir gömlek ve beyaz bir şort giyiyor ve doğrudan kameraya bakıyor. Arka planda direksiyon tutan bir kişinin bulanık görüntüsü, bir kadının bulanık görüntüsü, bir yığın bozuk paranın bulanık görüntüsü, bir yığın sarı tabak, bir yığın muzun bulanık görüntüsü, bir yığın sarı nesnenin bulanık görüntüsü ve bir yığın sarı nesne var. Tüm bu öğeler bir yüzey üzerine yerleştirilir.
Bölümler

Ekonomi Bölümü Nedir?

24 Ağustos 2020
Bu yakın çekim grafik, yeşil ve sarı arka plan üzerinde mavi ve beyaz grafikler içeren bir haritayı gösteriyor. Harita, bir grafiğin yanı sıra bir dünya haritasından oluşmaktadır. Ortada, ayrıntılı çizgiler ve noktalarla grafiğin yakın çekimi gösterilmektedir. Grafiğin sol tarafı, birden fazla çizgi ve nokta ve sarı bir arka plan ile ekranın yakın çekimiyle vurgulanır. Grafiğin sağ tarafı mavi, yeşil, sarı ve beyaz dahil olmak üzere birden fazla renkten oluşur. Görüntünün tamamı grafiğin yakın çekimidir ve bir haritanın karmaşık ve ayrıntılı bir analizini aktarır.
Bölümler

İşletme-Ekonomi Bölümü

16 Ağustos 2020
Uzun, siyah saçlı bir kadın bir grafiğin önünde gülümsüyor. Siyah bir gömlek giymiş olan kadın doğrudan kameraya bakıyor, yüzü aydınlanmış ve gözleri parlıyor. Grafiğin üzerinde borsa ya da başka bir finansal veriyi gösteren birkaç çizgi ve sayı var. Arka plan bulanık ama siyah zemin üzerindeki beyaz yazılar göze çarpıyor. Kadın memnun ve gururlu görünüyor, gülümsemesi ışıl ışıl ve bakışları odaklanmış. Kadının görüntüdeki varlığı büyüleyici ve duruşu güven ve duruşu çağrıştırıyor.
5
(8)

Finansal Okuryazarlık Eğitimi

7 Konu5 Saat
Uzun siyah saçları ve parıldayan gümüş kolyesiyle güzel ve genç bir kadın. Kıvrımlarını vurgulayan beyaz bir elbise giyiyor ve koyu renk gözleri uzun kirpiklerle çerçevelenmiş. Kendinden emin ve memnun görünüyor. Saçları ortadan ayrılmış ve omuzlarından aşağı dökülüyor ve kolyesinde tek bir parlak mücevher var. Neşe saçan sıcak ve davetkâr bir gülümsemesi var.Müge Yüceer Yıldız
₺1175₺0
Bu resimde masa başında oturan, gözlüklü ve takım elbiseli bir adam görülüyor. Masanın üzerindeki metal kutudan ve muhtemelen bir zaman yönetimi aracı olarak kullanılan saatin yakın çekiminden de anlaşılacağı üzere, muhtemelen bir iş yönetimi eğitim kursuna katılıyor. Yüzü de yakından görülüyor ve düğmeli gömleği profesyonel bir atmosfere işaret ediyor. Bu görüntü, iş yönetimi eğitiminin önemini göstermek için mükemmeldir. Görevlerin üstesinden gelmek ve öncelikleri belirlemek için doğru araçlarla kendini hazırlamanın ve profesyonel bir imaj sergilemenin önemini vurguluyor. İşyerinde başarı için iş yönetimi eğitimi şarttır.
4
(18)

İşletme Yönetimi Eğitimi

8 Konu3 Saat
Bu, koyu mavi takım elbise giyen bir adamın fotoğrafı. Arkasında beyaz bir duvar olan parlak ışıklı bir odada durmaktadır. Adamın kısa siyah saçları var ve yüzünde ciddi bir ifadeyle önüne bakıyor. Beyaz bir elbise gömleği, mavi çizgili bir kravat ve koyu mavi bir takım elbise ceketi giymektedir. Ayrıca siyah elbise pantolonu ve siyah elbise ayakkabıları giymektedir. Elleri yanındadır ve sol bileğinde bir saat takılıdır. Adam kendinden emin ve sakin görünüyor.Dr. Bilal Şentürk
₺1287₺0
Bu görsel, İnternet Gazeteciliği Eğitiminde çevrimiçi bir kursu tasvir etmektedir. Resimde takım elbiseli bir adam görülüyor ve yakın çekim olduğu anlaşılıyor. Arka planda bir uçağın bulanık görüntüsü görülüyor. Bu, kursun muhtemelen uluslararası gazeteciliğe odaklandığını ve dünyanın farklı yerlerinden habercilik gibi konuları kapsadığını göstermektedir. Bu çevrimiçi kurs sayesinde katılımcılar, gazeteciliğin küresel bağlamda nasıl işlediğini anlayabilir ve başarılı uluslararası gazeteciler olmak için gereken becerileri geliştirebilirler. Ayrıca bu kurs, katılımcıların farklı kültürlerden ve konumlardan haber yapmak için kullanılan en son teknolojileri ve stratejileri keşfetmelerine yardımcı olacaktır.
5
(4)

İnternet Haberciliği

21 Konu20 Saat
Koyu renk takım elbiseli bir adam iyi aydınlatılmış bir odada duruyor. Gülümsüyor, kendinden emin ve gururlu görünüyor. Siyah, iki parçalı, özel dikim bir takım elbise giyiyor ve altında beyaz bir gömlek var. Saçları düzgünce şekillendirilmiş ve duruşu kendinden emin. Elleri cebinde ayakta duruyor ve dümdüz karşıya bakıyor. Bakımlı ve profesyonel görünüyor. Parlayan bir çift siyah elbise ayakkabısı giymiş, kemerini ve kravatını uyumlu bir şekilde takmış. Sofistike ve başarılı görünüyor.Dr. Sertaç Dalgalıdere
₺1245₺0