Kişisel Gelişim Sözleri: Kendini Gerçekleştiren Kehanetler

Modernleşmenin ve kentleşmenin insan hayatına kazandırdığı önemli kavramlardan bir tanesi de kişisel gelişim. Herkesin zihninde iyi ya da kötü, az ya da çok kişisel gelişimin ne olduğuna dair bir tanım bulunmakta. Kişinin içinde bulunduğu mevcut koşulları geliştirmek için gösterdiği bireysel çabasını kişisel gelişim olarak tanımlamaktayız. Son yüzyıldaki ekonomik devrimler, artan kentleşme insanın kendi potansiyelini fark etmesini güçleştirmektedir. 

Artık bir furya haline gelmiş olan kişisel gelişim filmleri çekilmekte, kitaplar yazılmakta ve hatta sözler söylenmekte. Kişisel gelişim kitaplarını ve filmlerini kimlerin ürettiklerini biliyoruz. Fakat kimlerin kişisel gelişim sözleri ürettiğine dair zihnimizde belirgin bir şema yok. Pek çok kişisel gelişim sözleri atasözleri gibi anonim olarak kullanılmaktadır. 

Hızla değişen ve gelişen dünya düzenine ayak uydurmak pek kolay değil. Bazen itici etki yapacak, motivasyon sağlayacak şeylere ihtiyaç duyarız. Bu şeyler bazen bir arkadaşımızın bizi yüreklendirecek bir sözü olabilir, bazen bir şarkının sözü olabilir, bazen bir kitapta okuyup altını çizdiğimiz cümle olabilir. Gerekli motivasyonu kişinin kendisinde bulmasını sağlayan kişisel gelişim sözleri aslında pek çok psikolojik kuram tarafından da açıklanmaktadır. 

Kişisel Gelişim Felsefesini Açıklayan Psikolojik Kuramlar

Kişinin içinde bulunduğu koşulları iyileştirme çabasını ya da kişisel gelişim felsefesini dolaylı veya doğrudan açıklayan bazı psikolojik kuramlar vardır. Sosyal psikolojinin önemli kavramlarından biri olan kendini gerçekleştiren kehanet, grup terapilerinde iyileşmeyi sağlayan faktörlerden biri olan umut aşılama bunlardan bazılarıdır. 

Kendini Gerçekleştiren Kehanetler

Sosyal psikolojinin önemli kavramlarından biri olan kendini gerçekleştiren kehanet kavramı 20. yüzyılın önemli sosyologlarından biri olan Robert Merton tarafından ortaya atılmıştır. Bu kavrama göre kehanet ne doğru ne de yanlıştır fakat kişi bilinçli ya da bilinçsiz şekilde düşündüğü durumun ortaya çıkmasına sebep olur. Örneğin gireceği sınavda başarısız olacağını düşünen kişinin sınavının iyi geçme ihtimali çok düşüktür. 

Zira kişi başarısızlık korkusu için kendine bilinçdışı bir şekil yaratmıştır. Bu durumu Amerikalı yazar David Schwartz’ın “Bir şeyin imkansız olduğuna inanırsanız, aklınız bunun neden imkansız olduğunu size ispatlamak üzere çalışmaya başlar. Ama bir şeyi yapabileceğinize inandığınızda, aklınız bunu yapmak üzere çözümler bulma konusunda size yardım etmek için çalışmaya başlar.” sözü net bir şekilde açıklamaktadır. Kişisel gelişim sözleri kişilerde harekete geçmelerini sağlayıcı, motivasyon artırıcı bir etki yaratmaktadır. 

Doğru zamanda, doğru düşünce biçimine sahip olmak kişilerin ilerlemesi için bir domino etkisi yaratabilir. Türlü zorluklarla okumak zorunda olan bir kişi “Kimse başarı merdivenlerini elleri cebinde tırmanmamıştır.” sözünü benimsediği anda içinde bulunduğu durumları aşmak için bir motivasyona sahip olacaktır. İçinde bulunduğu durumlar karşısında pes etmemesini sağlayan, bir itici güç oluşturan bu kişisel gelişim sözleri sayesinde kişiler hayatlarına dair olumlu kehanetler üretmeye başlayacaklardır. Daha kısa bir ifadeyle sınavının iyi geçeceğini düşünen kişi, sınavının kötü geçmesi için bilinçdışı bir ortam yaratmayacaktır.

Umut Aşılama

Grup terapileri ve varoluşçuluk üzerine çalışmalar yapmış ve eserler vermiş olan Yalom “Grup Psikoterapisinin Teori ve Pratiği” kitabında 12 farklı iyileştirici etmenden bahsetmiştir. Yalom kitabında bu etmenleri umut aşılama, evrensellik, taklitçi davranış, bireyler arası öğrenme, bilgi aktarımı, özgecilik, birincil aile grubunun onarıcı yinelenişi, toplumsallaştırıcı tekniklerin geliştirilmesi, katarsis ve varoluşsal etmenler olarak başlıklandırmış. Umut aşılama grup terapilerinde bireyi grupta tutan ve tedaviye devam etmesini sağlayan etmenlerden biridir. 

Grup terapilerinin doğası gereği tedavinin farklı aşamalarındaki kişiler grubun içerisinde yer alır. Gruba yeni başlayan kişi kendisinden önce gruba katılmış ve ilerleme sağlamış kişiden umut alabilir ve iyileşeceğine dair bir içsel motivasyon kazanır. Umut aşılama ve umudun korunması yalnızca grup psikoterapilerinde değil tüm terapi çeşitlerinde iyileşmeyi sağlayan bir etmendir. Bulaşıcı olan umut, bir başkasının bize güvenmesiyle olabileceği gibi kendi içsel motivasyonumuzla da yakından ilgilidir. 

Umut konusunda yapılmış olan genel tanımlardan bir tanesi bu durumu “Umut, amaçları olan bireyin başarıya ulaşmak için yollar olduğuna inanması ve bu yolları kullanmak için motivasyonunun bulunmasıdır.” şeklinde açıklamaktadır. Umut aşılama ve umut kaynağı bulmak için kişi kendi içine bakabileceği gibi kişinin mevcut durumunda itici bir etki yaratan kişisel gelişim sözleri, kitapları, eğitimleri gibi yollara da başvurabilir. 

Umutlu Olmak Niçin Önemlidir?

Aristoteles’in ‘uyanık insanın rüyası’ olarak tanımladığı umut ile ilgili pek çok çalışma mevcuttur. Yapılan araştırmalar umut düzeyi yüksek olan kişilerin başka insanlarla daha iyi bağlar kurduğunu, işyerinde daha verimli çalışmalar yürüttüğünü, akademik hayatlarında daha istikrarlı bir ilerleyiş içerisinde olduklarını ortaya koymaktadır. Birçok farklı fiziksel hastalığın ortaya çıkmasında önleyici bir rolü olan umut aynı zamanda hastalıklarla daha etkili bir şekilde baş etmede de kişiye içsel bir motivasyon sağlamaktadır. Hastalıklarıyla daha etkin bir şekilde başa çıkan hastalar bir başkası için umut aşılama görevi görebilir.

Yalnızca kitaplardan, filmlerden, sözlerden fark edemeyeceğimiz bakış açılarını bir başka insandan da edinebiliriz. Tek bir kişisel gelişim kitabı okumak Orhan Pamuk’un dediği gibi “Bir kitap okudum, hayatım değişti.” etkisi yaratmaz. O kitap bize umut aşılar, bakış açımızı genişletir, geleceğe daha güvenle bakmamızı sağlar. Fakat tek bir kitap, tek bir söz hayatımızı baştan sona değiştirmez. Değişim ve gelişim bir süreçtir, umutlu olmak bir yola girmemizi sağlarken motivasyon devam etme konusunda bizlere yardımcı olur.

Umut Konusunda Kişilere Düşen Görevler 

Kanadalı psikolog Jordan Peterson ünlü eseri “12 Rules of Life” kitabında, kendinize yardım etmekle sorumlu olduğunuz birisi gibi davranın demektedir. Kişisel gelişim sözleri, kitapları ve bilhassa eğitimleri bu konuda kişiye motivasyon sağlayacak araçların başında gelmektedir. Kendisini geliştirmek veya halihazırda bulunduğu konumu iyileştirmek için çaba göstermek isteyen kişi gerekli gücü kendi içinde bulacaksa da devam motivasyonu için dışsal kaynaklara ihtiyaç duyabilir. 

İyi sosyal bağlar kurmak kişinin hem iç dünyasını hem de çevresini zenginleştirecektir. Jordan Peterson “12 Rules of Life” kitabında hayatla ilgili anlattığı kurallardan bir diğeri ise ‘kendinizi dünkü halinizle karşılaştırın, bir başkasının bugünkü haliyle değildir. Kendisini geliştirmek isteyen kişinin karşılaştırma nesnesi her zaman kendisi olmalıdır. 

Uzun bir kişisel gelişim yolculuğu benzetebileceğimiz kişisel gelişim için gerekli olan şeylerden biri de yüksek iç görüdür. İç görüsü yüksek olan kişiler içinde bulundukları durumları iyi bir şekilde analiz edebilirler ve atacakları adımları önceden planlayabilirler. Önlerine çıkacak engeller karşısında umutsuz bir tavır takınmayarak yollarına, hedeflerine ulaşmak için devam etme motivasyonlarını sürdürürler. Bu konu ile ilgili Nietzche’nin “Yaşamak için bir nedeni olan kişi, hemen her nasıla dayanabilir.” sözü kişinin karşısına her ne engel çıkarsa çıksın devam etme gücünü kendisinde bulacağına işaret etmektedir. 

Kendisini geliştirmek için bu uzun yolculuğa çıkmayı göze almış kişi gerekli mesajları kişisel gelişim konuları aracılığı ile de alabilir. Ancak daha uzun soluklu olmasını isteyen kişi bunu bir yaşam tarzı haline getirecektir. Enstitü tarafından verilen Kişisel gelişim eğitimleri bu noktada kişiye yardımcı olmak için bir adım olabilir. Bu online eğitimler kişilerin kendileri hakkında daha olumlu kehanetler oluşturmalarını sağlayabilir, geleceğe daha umutlu ve kararlı bakmalarını sağlayabilir.