IIENSTITU
AnasayfaBlogGeleceğe Yönelik Yönetim Kararı Almak İçin Dört Strateji
Karar Verme

Geleceğe Yönelik Yönetim Kararı Almak İçin Dört Strateji

12 Ağustos 2016
Hepsi de çeşitli kıyafetler giyen beş kişilik bir grup, bir masanın etrafında oturmaktadır. Bir kadın mavi bir elbise giyerken, bir diğeri yeşil bir gömlek giymektedir. Başka bir kadın siyah beyaz çizgili bir gömlek ve kot pantolon giymektedir. Dördüncü kişi siyah gömlek ve kot pantolon giyen bir erkek. Beşinci kişi kolunda beyaz ve mavi bir saat ve beyaz ve mavi bir gömlek giyen bir adamdır. Tüm insanlar ellerinde yapboz parçaları tutmakta ve onlara dikkatle bakmaktadır. Grubun yakın plan çekimi olduğundan her bir kişinin yüz ifadesini ve yapboz parçalarının detaylarını görebiliyorsunuz.
StratejiAçıklamaÖrnek
Stratejik DüşünmeKarar almadan önce düşünme, analiz etme ve değerlendirmenin gerekliliğiEnerji kaynaklarına yatırım yapılması
Rakip AnaliziRekabetçi bir avantaj elde etmek için diğer oyuncuların stratejilerini anlamaKüresel enerji piyasasındaki diğer oyuncuların politikalarını analiz etme
Belirsizlik Durumunda Karar AlmakBüyük belirsizlik altında iyi kararlar alabilme yeteneğiGelecekteki enerji talebini tahmin etme
Geleceği YaratmaLiderlerin makamı sürdürmek yerine gelecekteki ihtimalleri belirlemek için stratejik kararlar almasıYenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapma kararı
Makamı SürdürmekLiderlerin çoğunlukla işletmeci gibi kararlar alarak mevcut durumu sürdürme çabasıGeleneksel enerji kaynaklarının korunması
Devletin RolüDevletlerin gelecek odaklı karar almayı daha rahat bir hale getirme yeteneğiEnerji politikaları ve düzenlemelerini belirleme
İyi Karar Alımını Maksimize EtmekBelirsizlik durumunda en iyi kararı alabilmek için gereken stratejik düşünmeDüşük karbonlu bir topluma geçiş yapan devletler
Küresel Dünya ve Büyük KararlarKüresel ölçekte büyük kararların alınması ve bu kararların sonuçlarıParis İklim Anlaşması’nın kabulü
Liderlik ve Stratejik Karar AlmakLiderliğin, stratejik ve etkili karar verme yeteneği gerektirdiğiÜlke liderlerinin iklim değişikliği stratejilerini belirlemesi
Geleceğe Yönelik Yönetim KararıGelecekteki sonuçları etkileyen kararların alınması ve sonuçların değerlendirilmesiDaha yeşil bir enerji geleceğine yatırım yapılıması

Stratejik karar almak liderliğin temel işlevidir. Mükemmel stratejik düşünme becerilerine sahip olan birçok lider gelecek yaratmaktansa makamı sürdürmek için ‘’işletmeci’’ gibi kararlar almakta ısrar etse de liderler stratejik karar almak zorundadır. Küresel dünyada enerji kaynakları hakkında büyük kararlarla karşılaşıyoruz ve gelecek odaklı kararların devletler sayesinde çok daha rahat alınabildiğini örneklerine görebiliyoruz. Stratejik düşünme her zaman iyi kararlar alınmasını sağlamayabilir. O zaman belirsizlik durumunda iyi karar alımını nasıl maksimize edebiliriz?

Etkili karar almada önemli olan süreç nedir?

Kurumunuzda spesifik karar alma modelleri kullanıyor olabilirsiniz ama genel olarak mantıklı karar alımı süreci şunları içerir:

  • Problemi/fırsatı tanımlamak ve açıklamak

  • Bulguları toplamak- ne biliyoruz?

  • Bir amaç belirlemek- neye ulaşmak istiyorsunuz?

  • seçenek veya çözümlerle ilgili beyin fırtınası yapmak

  • Bu seçeneklerin yarar ve zararlarını değerlendirmek

  • En iyi seçeneği seçmek

  • Çözümü uygulamak ve izlemek

Burada bir sürpriz yok. Peki karar süreci tamamen mantıklı mı? Birçok yönetici kendilerinin mantıklı düşünenler olduğuna inanmak isterler ama önemli olan akılcılığın nasıl uygulandığıdır. Simon (1979) tamamen mantıklı olma yeteneğinin çevresel ve kişisel faktörlere bağlı olduğunu buldu. Çevresel faktörler politikayı ve devlet yasalarını, pazarlama faktörlerini, finansal pazarlamaları ve halk hassasiyetini içerir. Kişisel faktörler bilinçsiz önyargıları, risk profilini ve diğer psikolojik faktörleri içerebilir. Demek istediğim biz limitler dahilinde mantıklıyız. Önsezi burada itiraf etmeyi seven insanlardan daha büyük bir rol oynuyor. Araştırmalar gösteriyorki önsezinin kullanışı liderlik seviyeleriyle birlikte artıyor. Önsezi baskı altında geçen zamanla, birçok güven çözümlerinin olduğu veya yolun düzgün olmadığı zamanlarda oyuna girer. Önsezi ayrıca geçmiş deneyimler üzerine inşa edilir: yüksek derecede deneyimli bir yönetici en iyi seçeneğin ne olduğunu sadece ‘’bilecektir.’’ Burada önemli olan şey “yaratıcılıktır”. Özellikle eğer gelecek odaklı kararlar alıyorsanız… Yaratıcı fikirler insanların farklıca düşündüğü zamanlarda ortaya çıkmaya eğilimlidir. Yaratıcılık masanızda tek başınıza otururken ayağınıza gelmez.

İlgili eğitim: Online Liderlik Eğitimi

Kendinizi ve takımınızı karar alıcılar olarak tanıyın.

Kendi karar alma stilinizin ne olduğunu biliyor musunuz? The Decision Style Inventory (Rowe & Mason 1987) dört tane karar stili tanımlıyor: direktif, analitik, kavramsal ve davranışsal. Van der Lann (2008) en etkili stratejik karar stilinin problem çözme ve kritik düşünme tarafından desteklenmiş karmaşa ve anlam karmaşası için toleransa doğru eğilimle analitik tarafından desteklenen bir kavramsal olduğunu söylüyor. Karar almada diğer modeller de vardır. Mesela MBTI… Mevcut bulgular temeline dayalı olarak hızlı karar alan insanlar ve devamlı fazla bilgi isteyen insanları birbirinden ayırır. İlk gurubun “tatmin edici eğilimi” onları hızlıca hareket etmek adına “yeterince iyi” olan seçeneği seçmeye iter. Bu karar alıcıların aksine bilgi toplayıcıları karar almadan önce hiçbir zaman yeterli bilgi toplayamazlar. Bu aşırı bilgi toplama ve bunu tamamlayan titreklik sonraki grup için çöküş olabilir. Düşünme stillerine, risk profillerine ve psikolojik profillere bakmanıza yardımcı olacak birçok envanter vardır. Siz bunlarla pek alakadar olmak istemezken bunlar sizin, risk karşıtı tiplerden ve kararsızlardan bir oda dolusuna sahip olup olmadığınızı tanımlamanıza yardımcı olur.

Dikkatsiz düşünmeye meydan okuyun.

Bu her zaman yapılması gereken bir şeydir, özellikle stratejik kararlar alırken. Mantıksal yanlış düşüncelerin kullanışına meydan okuyun, örneğin “konut sektörü bir balon gibi o zaman yakın zamanda patlamalı.” Gerçekte konut pazarı muhtemelen bir balonun içinde falan değil. Bulguların aşırı kullanımına son verin, nam-ı değer “parmak hesabı” düşünme. Eğer ‘’zarfın arkasında’’, ‘’aşağı yukarı’’ gibi ifadeler duyuyorsanız tartışmaya biraz titizlik getirmeniz gerektiğinin farkına varın. Bilinçli ya da bilinçsiz olsun, önyargılara meydan okuyun. Belirli cinsiyet veya kültürel grupların yararları göz ardı mı ediliyor? Odada devamlı veri sağlamalarına rağmen ciddiye alınmayan insanlar mı var?

Korkuyu hissedin ve yine de yapın!

Bu; çevresel, kurumsal veya kendi kendinize yarattığınız bir şey olabilir. Van der Laan (2008) dört tip karar paralizi paylaşıyor:

  • Gelecek korkusu

  • Paradigma paralizi: bakış açısını değiştirememe

  • Bilgimania: daha fazla bilgi toplama takıntısı

  • Tersmania: reaktif davranışa dahil olma

İyi haber şu ki bu felaketler için panzehirler var! Müşterilerimi bu baskıları incelemeye geriye senaryo yansımasına katılmaya davet ediyorum. Bununla onları geçmişte alınan büyük bir kararı almaya ve bunu başarıya ulaştıran karara nasıl yansıttıklarını görmeye davet ediyorum. Bu gelecek odaklı bir karar mıydı? En kötü korkularınız fark edilmiş miydi veya her şey harika mı olmuştu? Ya da beklenmedik durumlara, tekrar konuları gözden geçirmeye ve süreçte devamlı gelişmeye giden orta yol muydu? Sonunda fark ettim ki mükemmel karar diye bir şey yok ve tek gerçek kötü karar hiç alınmayan karardır.

Etkili karar almada önemli olan süreç nedir?

Problemi/fırsatı tanımlamak ve açıklamak, bulguları toplamak, bir amaç belirlemek, seçenek veya çözümlerle ilgili beyin fırtınası yapma, bu seçeneklerin yarar ve zararlarını değerlendirmek, en iyi seçeneği seçmek ve çözümü uygulamak ve izlemek.

Karar alma stilleri nelerdir?

The Decision Style Inventory (Rowe & Mason 1987) dört tane karar stili tanımlıyor: direktif, analitik, kavramsal ve davranışsal. 

Karar almada diğer modeller nelerdir?

Mesela MBTI… Mevcut bulgular temeline dayalı olarak hızlı karar alan insanlar ve devamlı fazla bilgi isteyen insanları birbirinden ayırır. İlk gurubun “tatmin edici eğilimi” onları hızlıca hareket etmek adına “yeterince iyi” olan seçeneği seçmeye iter.

Stratejik Düşünme, Karar almadan önce düşünme, analiz etme ve değerlendirmenin gerekliliği, Enerji kaynaklarına yatırım yapılması, Rakip Analizi, Rekabetçi bir avantaj elde etmek için diğer oyuncuların stratejilerini anlama, Küresel enerji piyasasındaki diğer oyuncuların politikalarını analiz etme, Belirsizlik Durumunda Karar Almak, Büyük belirsizlik altında iyi kararlar alabilme yeteneği, Gelecekteki enerji talebini tahmin etme, Geleceği Yaratma, Liderlerin makamı sürdürmek yerine gelecekteki ihtimalleri belirlemek için stratejik kararlar alması, Yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapma kararı, Makamı Sürdürmek, Liderlerin çoğunlukla işletmeci gibi kararlar alarak mevcut durumu sürdürme çabası, Geleneksel enerji kaynaklarının korunması, Devletin Rolü, Devletlerin gelecek odaklı karar almayı daha rahat bir hale getirme yeteneği, Enerji politikaları ve düzenlemelerini belirleme, İyi Karar Alımını Maksimize Etmek, Belirsizlik durumunda en iyi kararı alabilmek için gereken stratejik düşünme, Düşük karbonlu bir topluma geçiş yapan devletler, Küresel Dünya ve Büyük Kararlar, Küresel ölçekte büyük kararların alınması ve bu kararların sonuçları, Paris İklim Anlaşması’nın kabulü, Liderlik ve Stratejik Karar Almak, Liderliğin, stratejik ve etkili karar verme yeteneği gerektirdiği, Ülke liderlerinin iklim değişikliği stratejilerini belirlemesi, Geleceğe Yönelik Yönetim Kararı, Gelecekteki sonuçları etkileyen kararların alınması ve sonuçların değerlendirilmesi, Daha yeşil bir enerji geleceğine yatırım yapılıması
Geleceğe Yönelik Yönetim Kararı Almak İçin Dört Stratejikarar vermeetkin karar vermestratejik düşünmestratejik karar yönetim karar verme
Bu resimde ikisi de gözlük takan bir erkek ve kadın görülüyor. Adam mavi bir gömlek ve siyah bir pantolon giyerken, kadın beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Her ikisinin de gözlükleri takılı ve dümdüz ileriye bakıyorlar. Adamın kolu kadının beline dolanmış ve yüzleri birbirine yakın göründüğü için birlikte bir anı paylaşıyor gibi görünüyorlar. Arka plan yumuşak, kirli beyaz bir renktedir. Işık hafif loş, görüntüye yumuşak ve sıcak bir his veriyor. Gözlüklerine rağmen, gözleri hala bir duygu belirtisi gösteriyor. Birbirlerinin varlığından memnun ve mutlu görünüyorlar.
Konuk Yazar
Blog Yazarı

İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Resimde işbirlikçi bir ortamda bir proje üzerinde çalışan bir grup insan görülüyor. Ana odak noktası merkezdeki mavi gömlekli ve sağ elinde kalem tutan kişidir. Etraflarında, hepsi eldeki işe odaklanmış çeşitli insanlardan oluşan bir grup var. Ön planda, bir masanın üzerinde bir fincan kahve duruyor ve merkezdeki kişinin sağında tablet kullanan bir kişi var. Ayrıca arka planda beyaz dikdörtgen bir nesnenin bulanıklığı ve sol alt köşede grafikler ve çizelgeler içeren bir kağıdın yakın çekimi var. Son olarak, görüntünün sağ alt köşesinde kalem tutan bir el görülmektedir. Bu görüntü, bir proje üzerinde sıkı çalışan bir grup insanın ortak çabasını göstermektedir.
Stratejik Yönetim

Strateji Kurumlar İçin Neden Önemlidir?

27 Nisan 2019
Bir kadın mavi elbisesiyle ayakta durmakta ve kameraya gülümsemektedir. Uzun, siyah saçları var ve altına beyaz bir atlet giymiş. Ön planda, üzerinde siyah yazılar olan gri dikdörtgen bir tabela var. Kadının sağında göğsünün yakın çekimi ve elinde bir büyüteç var. Arka planda bir cep telefonunun ekran görüntüsü ve üzerinde siyah bir logo bulunan beyaz bir kare yer alıyor. Kadının gülümsemesi büyüleyici, kendinden emin ve mutlu görünüyor. Üzerindeki mavi elbise, gülümseyen ifadesini mükemmel bir şekilde tamamlıyor.
Stratejik Yönetim

Strateji Nedir? Stratejik Planlama Nedir?

12 Kasım 2019
Kırmızı bir satranç taşını tutan bir elin yakın çekimi. Kişinin eli hafifçe bulanıklaştırılmış ve görüntü satranç taşına odaklanmıştır. Taş parlak kırmızı renkte ve parlak bir yüzeye sahip. Taş silindir şeklindedir ve ortasını çevreleyen beyaz bir çizgi vardır. Sivri bir tepesi ve düz bir tabanı vardır ve tepesinde dairesel bir çukur bulunur. Parça, kişinin başparmağı ve işaret parmağı her iki yanda olacak şekilde elin ortasına yerleştirilir ve parçayı yerinde tutuyor gibi görünür. El düz, açık gri bir arka planın önünde konumlandırılmıştır.
Stratejik Yönetim

İlk Strateji Toplantınıza Nasıl Hazırlanmalısınız?

20 Mayıs 2019
Bu görüntü elinde telefon tutan bir kadını gösteriyor. Yüzünde kararlı bir ifadeyle kameraya bakıyor. Saçları koyu renk ve geriye doğru toplanmış. Açık mavi bir gömlek ve koyu renk bir pantolon giyiyor. Sol elinde beyaz ekranlı siyah bir telefon tutuyor. Telefon kulağına yakın tutulmaktadır. Sağ elinde ise içinde birkaç sayfa kâğıt olan bir pano tutmaktadır. Pano koyu renkli ve üzerinde birkaç kırışıklık var. Arka planda, içinde birkaç belge olan siyah bir klasörün yakın çekimi vardır. Klasörde de birkaç kırışıklık var. Bu görüntü üst açıdan çekilmiştir.
Stratejik Yönetim

Stratejik Yönetim Süreci

30 Eylül 2018