Bütünsel Gelişim Nedir?
Bütünsel Gelişimin Konusu | Tamamlayıcı Bilgi | Faydaları |
---|---|---|
Kişisel Gelişimde Bütünsel Yaklaşım | Bütünsel gelişim; beden, zihin ve ruh bileşenleri içermeli ve bütüncül bir şekilde ilerlemeli | Daha derinliğine kendini tanıma, gizli kalmış yetenekleri keşfetme |
İşletmelerde Bütünsel Gelişim | Üretim, finans, pazarlama, kalite ve iletişim gibi alt sistemleri kapsayan bütünsel gelişim sağlanmalı | İşletmenin daha etkili ve verimli çalışması, stratejik hedeflere daha kolay ulaşma |
Eğitimde Bütünsel Gelişim | Sosyal, dilsel, psikolojik, ahlaki ve bedensel gelişim dikkate alınarak sağlanmalı | Daha kapsamlı bir öğrenme süreci, bireysel yeteneklerin gelişimi |
Tıpta Bütünsel Gelişim | Hastalıktan çok hastanın tüm yönleri değerlendirilmeli ve tedavi yöntemi bu alanda uygulanmalı | Daha etkili tedavi süreci, hastanın genel durumunun iyileştirilmesi |
Pazarlamada Bütünsel Gelişim | Müşteri ve ürün odaklı yaklaşımıyla toplam deneyimi şekillendirme | Marka imajının güçlenmesi, müşteri sadakatinin artması |
Sosyolojide Bütünsel Gelişim | Toplumun gelişimi için bireylerin sosyal, kültürel ve ekonomik durumlarının hedeflenmesi | Toplumun genel refah seviyesinin yükselmesi, sosyal sorunların çözülmesi |
Psikolojide Bütünsel Gelişim | Bireyin duygusal ve bilişsel durumları göz önünde bulundurularak hedeflenen gelişim | Duygusal ve bilişsel sağlığın geliştirilmesi, yaşam kalitesinin artırılması |
Edebiyatta Bütünsel Gelişim | Yaratıcılık ve düşünme becerilerini geliştirme, dil bilgisini genişletme | Edebi dil ve yazma becerilerinin gelişimi, bildiği konuların genişlemesi |
Müzikte Bütünsel Gelişim | Müzik algısını geliştirme, sanatsal ve duygusal ifade becerilerini pekiştirme | Sanatsal yeteneklerin gelişimi, duygusal algının gelişimi |
Mimari ve Dekorasyonda Bütünsel Gelişim | Estetik ve fonksiyonelliği birleştirerek bütüncül bir tasarım yaklaşımı | Yaratılan estetik değer, fonksiyonelliğin artırılması |
Kolunuzdaki saate baktığınızda ne görürsünüz? Cevap basit, zamanı yani saatin kaç olduğunu görürsünüz. Aslında gördüğümüz şey bir sonuçtur. Saati oluşturan ve çalışmasını sağlayan iç sistemini ya da parçalarını görmezsiniz. Dolayısıyla da ilgilenmezsiniz. Kullanıcı için “bütün” ve “bütünün işlevi” önemlidir. Saat bana zamanı doğru şekilde gösteriyor mu göstermiyor mu? Oysa saatin tüm parçalarının fonksiyonlarını ayrı ayrı yerine getirmesi sonucu saatin kadranında saatin kaç olduğu bilgisi oluşmuştur. Zemberek, dişli takımı, balans çarkı, maşa, bezel, kayış, kasa ile akrep, yelkovan ve saniye ibrelerinin birbirinden farklı ama birbiriyle etkileşimli ve uyumlu çalışmaları sonucu saat işlevsel görevini yerine getirmiştir.
Bütünsel Yaklaşım Nedir?
Her sistem alt sistemlerden oluşur. Bütünü oluşturan her alt parçanın farklı özellikleri ve işlevleri vardır. Hiçbir alt parça bütünün tüm özelliklerine sahip değildir. Çünkü bütünün tüm alt bileşenlerinden farklı bir anlamı, işlevi ve enerjisi vardır. Yani toplamda bir kol saati bir kayış ya da zemberekten ya da parçalarının tamamının toplamından çok daha fazlasıdır.
Sadece kayışa bakarak saat hakkında kesin bilgi edinemezsiniz. Saatin kalitesi, performansı diğer parçalara da bağlıdır. Daha da önemlisi saat örneğiyle anlatmaya çalıştığımız bütünün, onu oluşturan tüm parçaların yarattığı sinerji sayesinde parçaların tek tek toplamından daha büyük bir enerjisi vardır. Sistem iki ile ikinin dörtten daha fazla ettiği bir yapı haline gelir. Saat bozulduğunda, mesela dişli parçasında bir sorun vardır ama saat işlevini tamamen kaybetmiştir. Diğer parçaların sağlam olmasının bir anlamı kalmamıştır. Saat tüm parçaları sağlam ise çalışır. Yani, bütün olarak bir sistemin tıkır tıkır çalışabilmesi için tüm alt sistemlerinin ve bileşenlerinin tıkır tıkır çalışması gerekir. İnsanı da farklı bileşenlerden oluşan bir sistem olarak ele alabiliriz. Varoluşunu duygusal, fiziksel, kültürel, bilişsel, ekonomik, sosyal ve ahlaki bileşenlerle devam ettiren insanın devamlılığı ve gelişmesi tüm alt sistemlerinin aynı ivme ile gelişmesine bağlıdır. Bütünsel, bütüncül ya da holistik yaklaşım olarak anılan yaklaşımın ana noktası budur.
Bütünsel Gelişim Nedir?
Bütünsel yaklaşım; tek bir alt sisteme odaklanmadan, diğer bileşenleri ihmal etmeden, sistemi onu oluşturan tüm parçalarıyla birlikte olabilecek en kapsayıcı bakışla ele almaktır. Bütünsel gelişim; Kişisel gelişim söz konusu olduğunda; insanın beden, zihin ve ruh bileşenlerini topyekûn ele alarak gelişmek; İşletmeler söz konusu olduğunda; üretim, finans, pazarlama, kalite ve iletişim gibi iç alt sistemler ile yurtiçi ve yurtdışı diğer kurumlarla etkileşimi gibi ögeleri de hesaba katarak gelişmek, Eğitim konusu söz konusu olduğunda; öğrencinin sosyal, dilsel, psikolojik, ahlaki ve bedensel gelişimini hep birlikte ele alarak gelişmek, Tıp söz konusu olduğunda; hastayı tüm yönleriyle değerlendirerek, hastalıktan ziyade hastaya odaklanarak, onu çevresi, beslenmesi, psikolojisi, mental sağlığı, sosyal durumu gibi pek çok parametre ile değerlendirerek tedavi yöntemini oluşturmaktır. Bütünsel gelişim sadece yukarıdaki alanlarda değil pazarlama, sosyoloji, psikoloji, edebiyat, moda, müzik, yönetim, organizasyon, mimari ya da dekorasyon gibi pek çok alanda bütünsel bir bakış eşliğinde uygulanabilir bir strateji modeli olarak karşımıza çıkıyor.
Kişisel Gelişimde Bütünsel Gelişim Yaklaşımı
Kişisel gelişim yolcuğumuzda içsel bir yolculuğa çıkmış oluyoruz. Kendini keşfetme ile başlayan bu yolculukta mutlu, kendinden memnun, adını koyduğu yaşam amacına odaklanmış farkındalık sahibi bir insan olmayı hedefliyoruz. Kişisel gelişim özünde bireysel bütünlüğünü uyandırarak aktive etmek anlamına geliyor. Bu hedefe doğru ilerlerken de bütünsel gelişim modeli ile insanı belirleyen her alanı ve her bileşeni dikkate alarak uyumlu, kalıcı, istikrarlı ve sürdürülebilir bir ilerleme yaratabiliyoruz.
Kişisel Gelişimde Bütünsel Gelişim Yaklaşımı Neler Kazandırır?
Bütünsel yaklaşımla insanı bedeni, zihni, ruhu, motivasyonu, değerleri, zevkleri, bakış açısı, yaklaşımları, kültürü, çevresi gibi daha pek çok alanı dâhil ederek değerlendirebiliriz. Tüm bu alanlarda gelişme ve değişme şansı veren bütünsel gelişim modeli kişiye neler kazandırır?
Bütünsel gelişen insan;
Kendini keşfetme yolunda kendisine daha geniş perspektifle bakarak daha derinlere inebilir.
Henüz keşfetmediği ya da gizli kalmış yeteneklerini daha kolay bir şekilde yüzeye çıkarabilir.
Karşılaştığı sorunlarda sorunun oluştuğu ortamın dışına nasıl çıkabileceğini daha kolay bulabilir.
Kendi kendine yetebilir ve kendi kendine koçluk yapabilir.
Kendisine sorduğu güçlü sorular yardımıyla kendi motivasyon kaynaklarını keşfedebilir.
Farklı bakış açılarını daha kolay edinebilir.
Nerede pes etmesi, nerede azmetmesi gerektiğinin ayırdına kolaylıkla varabilir.
Beden, zihin ve ruh dengelenmesi sayesinde yaşamında istikrarlı ve yaşamla uyumlu bir düzen kurabilir.
Çevresinden kopmaz, yalnızlaşmaz.
Yalnız olmayı seçerse bunu bir çeşit rahatsızlık olarak değil, hayat tarzı tercihi olarak yaşar.
Kendisiyle ve çevresiyle barışık yaşar. • İçindeki sorun yaratan uyumsuzluk ya da dengesizlikleri daha kolay fark edebilir.
Sorunlarına pratik çözümler bulabilir.
Çözüm bulamadığı problemleri kronikleşmeden nasıl yardım alabileceğini bilir.
Karar verme süreçlerini sağlıklı yapılandırabilir ve etkin karar verebilir.
Algılaması ve yönetim kabiliyeti yüksek olduğundan zaman yönetimini optimum şekilde gerçekleştirebilir.
Öğrenmeyi öğrenir, kendisinin eğitmeni haline gelir.
Yaşam boyu öğrenme modelini hayatına uygulayabilir ve sürekli gelişebilir.
Bütüncül bir bakışla hayatında edindiği bilgi ve tecrübeyi kendisi ve çevresi için anlamlı hale getirebilir.
İlgili eğitim: Zaman Yönetimi Eğitimi
Bütünsel Gelişim Aracı Olarak Bir Teknik: SWOT Analizi
SWOT terimi; güçlü ve zayıf yönler (strengths ve weaknesses) ile fırsatlar ve tehditler (opportunities ve threats) kelimelerinin İngilizce ilk harflerinden oluşturulmuş bir kısaltma olarak bilinir. Kişisel gelişimde ya da proje, kariyer, amaç değerlendirmesinde bu dört temel yönden analiz yaparak bir gelişim stratejisi oluşturmaya yarar. Bütünsel gelişim aracı olarak SWOT analizi;
Kendini tanımak, değerlendirmek, güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koymak,
güçlü yönlerini etkin, sürdürülebilir ve yararlı bir şekilde kullanabilmek,
Gerçek potansiyeline ulaşmak,
Zayıf yönlerini etkin olarak yönetebilmek,
Fırsatları fark etmek, tehditleri öngörmek,
Tüm bunların ışığında gelecekle ilgili strateji oluşturmak için kullanılır.
SWOT Analizinde İlk Aşama
Öncelikle kişinin güçlü ve zayıf yönleri ile karşılaştığı ya da fark ettiği fırsatlar ile ön gördüğü tehditler liste halinde yazılır. Bunlar tespitlerdir ve böylece anlık durum fotoğrafı çekilmiş olur. Örnek olarak daha üst bir performans seviyesine çıkmak isteyen bir sporcu için tespitler oluşturacak sorulara bakalım.
Güçlü ve Zayıf Yönler İle İlgili Sorular
Güçlü ve zayıf yönler kişinin gelişime ve değişime tamamen açık olan özelliklerini içerir. Bu özellikler listelenirken gerçekçi, dürüst, içten ve objektif olmak büyük önem taşır.
Güçlü Yönlerle İlgili Sorular:
Beni diğer sporculardan ayıran teknik özelliklerim neler?
Beni diğer sporculardan ayıran alışkanlıklarım neler?
Beni diğer sporculardan kişilik özelliklerim neler?
Hangi rekabet unsurlarına sahibim?
Bu spor branşındaki güçlü yönlerim hangileri?
Beni en çok ne motive ediyor?
En çok ne zaman mutlu oluyorum?
Hangi özelliklerim için kendimle gurur duyuyorum?
Kulübümün bana kattığı artılar neler?
Antrenörümün bana kattığı artılar neler?
Antrenörümün bende beğendiği özellikler neler?
Antrenmanlarım bana ne katıyor?
Katıldığım yarışmalar bana ne katıyor?
Zayıf Yönlerle İlgili Sorular:
Eksikliğini hissettiğim rekabet unsurları neler?
Motivasyonumu ne düşürüyor?
Antrenörümün tespit ettiği eksik teknik yönlerim hangileri?
Beni olumsuz etkileyen huylarım ya da alışkanlıklarım hangileri?
Özgüvenimi, azmimi ve çalışma isteğimi azaltan durumlar neler?
Beni olumsuz etkileyen kişisel özelliklerim neler?
Antrenmanda yapmaktan hoşlanmadığım ve kaçındığım çalışmalar neler?
Konsantrasyonumu olumsuz etkileyen özelliklerim hangileri?
Antrenmanda veya müsabakalarda yaşadığım olumsuz duygular neler?
Fırsatlar ve Tehditler İle İlgili Sorular
Fırsatlar ve tehditler genellikle dış çevre koşullarından kaynaklanan dolayısıyla üzerinde kontrolümüzün hiç olmadığı ya da az olduğu alanları içerir. Ancak bazen fırsatları da tehditleri de kendimiz için yine biz yaratırız.
Fırsatlarla İlgili Sorular:
Antrenörümün tavsiyelerini ve yönlendirmelerini nasıl değerlendirebilirim?
Kulübümün bana sunduğu avantajları nasıl kullanabilirim?
Hangi sporcuları örnek alabilirim?
İlgilendiğim spor branşıyla ilgili olarak ülkemdeki ve dünyadaki fırsatlar neler?
Bu fırsatları nasıl takip edebilirim?
Spor kariyerim için nasıl danışmanlık alabilirim?
Aylık ve yıllık olarak hangi müsabakalara katılabilirim?
Yarışmalara nasıl hazırlanabilirim?
Spor malzemelerimi nasıl yenileyebilirim?
Motivasyon kaynaklarımı nasıl artırabilirim?
Nasıl nefes kontrolü sağlarım?
Konsantrasyonumu artırmak için ilave hangi çalışmaları yapabilirim?
Bu branşta başarılı olmuş sporcuların hayat hikâyelerini, yayımlanmış röportajlarını nasıl bulabilirim?
Başarısını kanıtlamış sporcuların alışkanlıklarını, deneyimlerini kendime nasıl uyarlayabilirim?
Kendime nasıl farklı bir yol açabilirim?
Tehditlerle İlgili Sorular:
Eksik olan ya da yenilemem gereken malzemelerim neler?
Rakiplerimin performans geliştirmek için yaptığı ilave çalışmalar neler?
Yarışırken fiziksel olarak hangi zorluklarla karşılaşıyorum?
Yarışırken mental olarak hangi zorluklarla karşılaşıyorum?
Başarım için nelere yeterince zaman harcamıyorum?
Yarışma heyecanımı artıran hangi faktörlerle karşılaşıyorum?
Düzenli olarak yapmayı aksattığım çalışmalar neler?
Tecrübemin az olduğu yarışma koşulları hangileri?
Yarışma veya antrenman sırasında hissettiğim olumsuz sağlık belirtileri neler?
Hangi durumlarda stres ve heyecanımı kontrol edemiyorum?
Hangi durumlarda nefes kontrolü yapamıyorum?
SWOT Analizinde İkinci Aşama
SWOT analizinde anlık durumu belgeleyen ilk aşamadaki sorular çoğaltılabilir, değiştirilir ya da konuya uyarlanabilir. Tüm bu tespitler değişken ve geliştirilebilir olduğu için bir süre sonra tekrar analiz yapılarak durum güncellenmesi yapılabilir. İkinci aşamada ise yapılan tespitlerin ışığında bir gelişme stratejisi oluşturulur. Tespitler ne kadar güçlü, gerçekçi ve çok yönlü belirlenmişse çizilecek bütünsel gelişim stratejisi de o denli etkili, güçlü ve çözümcü olur.
Güçlü yönleri belirlediğin fırsatları değerlendirmek için kullanmak: “Güçlü yönler” tespitlerinin bariz şekilde çok kuvvetli olduğu ve zayıf yönlerin kolayca düzeltilebileceğinin, kişiye çok fazla zarar vermeyeceğinin öngörüldüğü durumlarda bu strateji uygulanabilir. Fırsatlar zaman geçirmeden güçlü yönler kullanılarak değerlendirilir. Fırsatlara saldırmak olarak özetlenebilecek bu stratejide zayıf yönler üzerinde fazla zaman ve emek harcanmaz. Zayıf yönler zamanla ve tecrübeyle yol alırken düzeltilir. Güçlü yönlerin üzerinde yükselmek ve başarıya hızla ulaşmak hedeflenir.
Güçlü yönleri, tespit ettiğin tehditleri etkisiz hale getirmek için kullanmak: Tehditler başlığı altında belirlenen konuların zarar vermesini önlemek için güçlü yönlerden uygun olanı kullanılır. Yani farkındalık sayesinde tespit edilmiş bir tehlike, iç kabiliyetler ile bertaraf edilmiş, tedavi yapılmış olur. Tehdit oluşturan konu, güçlü yön kullanılarak iyileştirilir.
Zayıf yönleri fırsatları değerlendirmek için kullanmak: Zayıf yönler listesi başarıyı olumsuz etkileyecek düzeyde görünüyorsa önce zayıf yönlere odaklanmak gerekir. Gerekirse danışmanlık, koçluk hizmeti alarak ya da farklı bir iyileştirme takviyesi alarak zayıf yönlerin üzerine gidilir. Öyle ki en zayıf olarak görünen konu iyileştirilir ve güçlü yönler hanesine geçirilir. Dünün en zayıf yönü o günün belki de en güçlü yönü haline getirilebildiğinde fark yaratılır.
Zayıf yönler ve tehditler zenginliği stratejisi: Eğer zayıf yönler ve tehditler başlıkları altında listelenen konular başarılı olmayı ve güçlü yönleri ön plana çıkarmayı engelleyen ölçüde etkili görünüyorsa bu strateji kullanılabilir. Eldeki tüm kaynakların güçlenmeye, güçlü yönler başlığına ilave maddeler eklemeye ayrılması gerekebilir. Rekabet gücünün çok düşük olduğu bu durumda kısa ve orta vadeli planlar değiştirilerek güçlenmeye ve tehditleri bertaraf etmeye çalışılır. Hazırlık ve kuvvet kazanma dönemine girilir. Yarışmak için uygun bir dönem değildir. Rakipler için büyük endişe yaratacak, rekabet gücünü muazzam derecede artıracak yeni gücün ne olabileceğini bulup o kritik özelliği kazanmak öncelikli olarak önem kazanır.
Tehditleri fırsata çevirmek: Bu da fark yaratmaya yönelik bir değişim stratejisidir. Tehdit yaratan konulara yönelik olarak yapılacak ilave çalışmalar ve alınacak önlemlerle o konuda rakiplere karşı kullanabilecek derecede iyi hale gelme stratejisidir.
Lisans ve lisansüstü öğrenimini Gazi Üniversitesi “Endüstri Mühendisliği” bölümünde tamamladı. Anadolu Üniversitesi bünyesindeki ikinci üniversite programını ise “Marka İletişimi” bölümünde tamamladı. Çalışma hayatına kamu sektöründe devam etmektedir. İstanbul İşletme Enstitüsü blog bölümünde içerik üretmektedir. İletişim, motivasyon, iş hayatı, kişisel gelişim, hobiler, tasarım, endüstri, kalite yönetimi, reklamcılık alanlarında yazılar yazmaktadır.