Zihin haritaları eğitimi, farklı hedefler için kullanabileceğiniz zihin haritaları tanıtmaktadır. Eğitimin ne işe yaradığına geçmeden önce zihin haritası yönteminin ne içerdiğine bakmak daha faydalı olacaktır. Zihin haritası, etkili bir yazma yöntemidir. Bu yöntemin etkili olmasının temel etkenleri de görsellik ve görselliğe eşlik eden yazıdır.

Zihin haritası yönteminde, bir kağıt yatay tutulur ve ortaya bir fikir, konu ya da başlık atılır. Ortadaki başlık ya da fikirden hareketle de ana başlıklar veya konular türetilir. Ayrıca yazıya; şekiller, grafikler ve resimler de eşlik edebilir. Zihin haritasının en temel faydası, kişinin öğrenme sürecinde bunalmadan kendi isteği ve ilgisiyle işin başına oturmasını sağlamasıdır. Yani, zihin haritası yöntemi eğlenceli bir süreç yaratır ve kişinin de aktif katılımına önayak olur. Peki zihin haritası yöntemi nasıl kullanılır ve nasıl kullanılırsa etkisi daha da artar?

Öncelikle zihin haritasının fayda sağlaması için kişinin belli bir ihtiyacı ve hedefi olmalıdır. Zihin haritasını neden kullanacağım ve ne için zihin haritası kullanmak zorundayım gibi soruları kendinize sorarak işin başına geçebilirsiniz. Bir sonraki aşamada ise daha doğru adımları uygulayarak sonuç almak isterseniz zihin haritaları eğitimi bu yolda ihtiyacınıza yanıt verecektir. Zihin haritaları eğitiminde, zihin haritası uygulamasının nasıl daha etkili kullanabileceği aktarılmaktadır.

Ayrıca zihin haritası yönteminin kimler tarafından nasıl uygulandığından da bahsedilerek zihin haritası örnekleri verilecektir. Kısacası öğrenme ya da iş hayatı için zihin haritasını nasıl kullanabilir sorusunun doğru yanıtlarını eğitim içeriklerinde bulabileceksiniz. Uzaktan eğitim yoluyla verilen zihin haritaları eğitimi; canlı ders eşliğinde verilmektedir. Eğitimden istenen verimi almak ve hedefiniz için zihin haritası yöntemini doğru uygulamak adına ders içi etkinliklere katılmanızı ve eğitmenize yöntem hakkında kafanıza takılanları sormanızı öneririz.

Zihin haritası yalnızca tek bir alan ile sınırlı değildir. Genellikle öğrenciler kullanılıyor olsa da zihin haritasını, geçmişten günümüzde pek çok bilim insanı, mucit ve sanatçı da kullanmıştır. Çünkü zihin haritası örnekleri çeşitlidir ve zihin haritaları temel amaca göre de farklı kullanılır. Örneğin öğrenciler için zihin haritası; tekrar etme, hafıza, yaratıcılık ve kalıcı bilgiyi akılda tutmak gibi sebeplerle uygulanır.

Yetişkinler ve iş hayatındakiler için ise sunum planı hazırlama, toplantı, yaratıcı düşünme, beyin fırtınası, zaman yönetimi ve odaklanma sorunu bulma gibi nedenlerle zihin haritası kullanılır. Elbette buradaki sebepler dışında da kullanılan zihin haritaları vardır. Dolasıyla zihin haritası yöntemi, öncelikle sizin neden kullanmak istediğinize bağlı olarak pratikleşir. Birçok kullanım alanına sahip olan zihin haritaları, hedefiniz doğrultusunda size fayda sağlayacaktır.

Zihin haritasının faydaları, kişinin kullanma amacına göre de değişir. Temel olarak ise zihin haritasının faydası, yapılması zorunlu işi eğlenceli ve kalıcı kılmaktır. Örneğin bir türlü kavrayamadığınız bir dersin ilgili konusunu, zihin haritası yöntemini kullanarak öğrenebiliriz. Yine yazma ile ilgili bir konuda bir kavramdan ya da olaydan yola çıkarak ana öykünüzü oluşturabilirsiniz. Tabii ki temel faydayı görmek için istekli ve ilgili olmanız gerek. Zihin haritasının genel faydalarını ise şöyle özetleyebiliriz:

• Zihin haritası lineer düşünme şekli yerine çok boyutlu düşünme şekline geçiş yapmayı sağlar. Böylece ele alınan konunun kuş bakışı olarak çok daha geniş bir açıdan değerlendirilebilmesine olanak sağlar. Bunun yanı sıra zihin haritası tekniğinin kişiye sağlayacağı diğer avantajları şöyle sıralayabiliriz:

  • Tek bir sayfa kâğıtta büyük miktarda veriyi toplar ve bunları anlamlı ilişkiler içerisinde tutar.

  • Yaratıcı düşünmeyi destekler.

  • Zihinsel sınırları kaldırarak hafızayı ve hayal gücünü geliştirir.

  • Yeni, farklı ve yaratıcı çözüm yollarını işaret ederek problem çözümüne katkıda bulunur.

  • Zihinsel esnekliği artırır.

  • Beynin daha önce kayda aldığı bilgileri doğru hafıza bölümlerinden bulup geri çağırma becerisini artırır. 

  • Daha kısıtlı zamanda daha çok iş yapmayı sağlayarak verimliliği artırır.

  • Göz ile beyin koordinasyonunu artırır.

  • Beynin potansiyelini etkin ve verimli şekilde ortaya çıkarır.

  • Hatırlaması kolay, sıkmayan, bunaltmayan ve eğlenceli bir tekniktir.

  • Özgüveni artırarak kişisel gelişime katkı sağlar.

  • Öğrencilerin okul başarısını artırır, sınav kaygısıyla mücadeleyi kolaylaştırır.

  • Beyne egzersiz yaptıran bir tekniktir.

  • Zihin haritası “öğrenmeyi” öğretir.

  • Beyin gücünü iş gücüne etkin şekilde çevirir.

  • Uzun bir konuyu başka bir materyale ihtiyaç duymadan başkalarına anlatabilmeyi mümkün kılar.

Zihin haritaları ve zihin haritaları eğitimi, sürecin sizin için daha da zorlaşmasının önüne geçer. Hangi sebeple kullanacak olursanız olun, zihin haritasını mutlaka deneyerek faydasına tanık olun. Eğitime katılma sürecinde de sizin için önemli bir konu ya da fikir için bir zihin haritası kullanmayı deneyin ve kalıcı olaak kullanmaya özen gösterin. 

Zihnimizi kısaca bilincimizi kontrol edebilen bir merkez olarak tanımlayabiliriz. Bu noktada beynimizle zihnimizin belirgin farkını da bilmeliyiz. Beyin, temelde kendi belirlediği yöntemlerle hayatta kalmamızı sağlayan bir organdır. Zihnimiz ise bilincimizi oluşturan ve beynimizin içinde yer alan algılamanın, belleğin, düşlerin ve düşüncelerin bir yöneticisidir. Öğrenmemizi etkileyen, yaratıcılığımızı besleyen, unutmamamızı sağlayan duyusal ve bilişsel süreçleri yöneten zihin, bu sebeplerden ötürü psikoloji ile nörolojinin çalışmalarını etkileyecek keşif ve sonuçlara önayak olmuştur.

Beynimizi ve zihnimizi anlama ve anlamlandırma sürecinde öğrendiklerimiz de bugün birçok algılama ve öğrenmeyi etkileyecek teknikleri ve uygulamaları ortaya çıkarmıştır. Zihnimiz, öğrenme ve yaratıcılık süreçlerinde beyne bir aktiflik sağlar ve o anda meşgul olduğumuz, emek verdiğimiz şey sonraki süreçlerde bizim için anlamlandırılmış olur. İşte bu anlamlaştırmayı ve zihnimizde işlenmesini uzun süre tutmaya yönelik öğrenme ve yaratıcılık sürecini verimli kılacak teknikler için zihne istediğini vermek gerekiyor. Bu anlamlandırmayı sağlayacak şey; zihninizde oluşturduğunuz ihtiyaçlarınız, istekleriniz, kişiliğiniz ve motivasyon kaynağınız olan hedefleriniz olabilir.

Süreçte hangisinin etkili olduğu ve ne derece aktif olarak düşünüldüğü de verimlilik etkinleştirecek temel unsurdur. Kaliteli ve hedef kitlesi yüksek bir kitap yazmak istiyorsunuzdur çünkü; para kazanmak ve tanınan bir yazar olma isteğini uzun süredir zihninizde biriktirmişsinizdir. Bundan dolayı da kitap yazma sürecinde de motivasyonunuz ve isteğiniz yaratıcılığı besleyecek kadar etkili olmuştur. Öğrenciler üzerinden örnek verecek olursak eğitim hayatındaki en önemli mesele, hep sınavlar olmuştur. Öğrenciler de hedeflerine ulaşmak için tabiri caizse duvar olarak görülen bir engeli aşmak zorundadırlar.

Hedeflerin belirlenmesi ve buna bağlı oluşan motivasyon, istek zihinde anlamlaştırmayı sağlayarak öğrenme sürecine olumlu katkı sunar. Yani zihinde birtakım faaliyetlerin anlamlandırmadan kullanacağınız yöntemler pek bir fayda sağlamaz. Zihin haritası yöntemi de süreci sizin için kolaylaştıran eğlenceli ve pratik bir yöntem olsa da bu yöntemi etkili ve sık sık kullanmanızı sağlayacak olan, temel anlamlandırma ve motivasyonunuzu bulmalısınız.

Zihin haritası, yazarak not alma tekniğinin etkili bir çalışma yöntemi olmasından hareketle bu yöntemi biraz daha geliştirerek kullanımı pratikleştiren ve eğlenceli kılan bir yöntemi oluşturur. Bugün zihin haritaları, iş hayatında ve günlük hayatta yaratıcı fikir arayışında ve çalışma programlarının belirlenmesinden tutun, öğrenmeyi sağlayacak olan hafızayı güçlendirmek gibi pek çok işlevi yerine getirebilecek kullanıma sahiptir. Geçmişte dahilerin ve bilginlerin de çalışmaları için zihin haritası yöntemini kullandıklarına yönelik bilgi ve görseller olsa da insanların zihin haritasını kullanma sebebi bir dahilerin de tercih etmesi olmamalıdır. Zihin haritası, sağladığı kolaylık ve faydalarla dahilerin de farkında olduğu kendine özgü bir yöntemdir. İşlevselliği ve herkesin kolayca kullanabileceği bir yöntem olması,  onu tercih edilen bir teknik hâline getirmiştir.

Zihin haritası, kağıda çizilen resim ve yazılar yardımıyla çağırışımı kolaylaştıracak bir yöntemdir. Ana konu ya da anahtar sözcük kağıdın merkezine yazılır, ardından ana konu ya da sözcükten türeyen ya da ilgili konu ve sözcükler dallara ayrılır. Zihin haritasında kullanılacak kağıdın yatay tutulması, algılamamızda geniş alanı çağrıştırdığından hem rahatlık hem de yazılacak konu ve sözcüklere yer açması açısından gereklidir.

Aynı zamanda çağrışımı güçlendirmek ve yazılanları hafızamızda daha rahat tutabilmek, desteklemek için resim çiziminden de yararlanmalısınız. Bugün biliyoruz ki görseller yazılardan daha kolay belleğimizde yer ediniyor ve zor unutuluyor. Bunun için yazıları, anahtar sözcük ve konuları çizeceğiniz basit ve sizin çağrışımlarınıza göre resim çizimleriyle desteklemeye çalışın.

Zihin haritasında öğrenmeyi etkili kılmak ve hafızanızı güçlendirmek için renkli kalemlerden de yararlanabilirsiniz. Zihin haritanızın ortasında yer alacak anahtar konu ya da sözcükten hareketle ilgili konuyu ya da aklınıza gelen sözcükleri, fikirleri ana başlığa-konuya bağlı olarak oluşturun. Şemalar ve çizimler aracılığıyla sözcükleri ve fikirleri de anlatabilirsiniz. Ana konudan türeyen anahtar sözcükler-fikirler akıl yürütmenizi etkinleştirerek zihninizin aktif çalışmasına yardımcı olacaktır.

Zihin haritası tekniği eğitimden proje yönetimine, ders notu çıkarmaktan kitap özeti çıkarmaya kadar farklı alanlarda kullanılabilir. 

• Alternatifleri gözden geçirmek için bir karar aşamasında,

• Tatil planı hazırlarken,

• Okunan bir kitap ya da makalenin ana hatlarıyla özetini çıkarırken,

• İzlenen bir filmi sonradan hatırlayabilmek amacıyla,

• Düşünceleri sınıflandırmak, çağrışım yaratabilmek, bilgileri kategorilere ayırmak amacıyla,

• Sınavlara hazırlanırken, ders notu çıkarırken,

• Bir konuşmaya hazırlanırken,

• Dönemsel planlama yaparken,

• Yeni iş fikirleri üretirken,

• Bir toplantıya hazırlanırken, toplantıda not alırken,

• İhtiyaç listesi çıkarırken,

• Beyin fırtınası yaparken,

• Ezber yaparken,

• Yabancı dil öğrenirken,

• Grup çalışmalarında, organizasyon işlerinde,

• Bütünü görebilme ihtiyacının olduğu her konuda zihin haritası kullanılabilir.