Yıllık İzin Hakkı ve Kullanımı
Konu | Açıklama | Ek Bilgi |
---|---|---|
Yıllık İzin Hakkı Nedir? | Bir kurumda çalışmaya başladığı andan deneme süresi içine dahil edilmek kaydıyla, 1 tam yıl çalışma süresini dolduran çalışanın, kazandığı yasal haktır. | Çalışan yıllık izin hakkından feragat edemeyeceği gibi, işveren de bu hakka el koyamaz. |
Yıllık İzinden Yararlanma Şartları | Çalışan işçinin yıllık izin hakkından yararlanabilmesi için işe girdiği günden itibaren en az 1 yıl çalışması gerekir. | 1 yılını doldurmayan işçi yıllık izin hakkını elde edemez. |
Yapılan İşin ve İş yerinin Yıllık İzne Uygun Olması | İşçinin yıllık izin hakkından yararlanabilmesi için işyerinin iş kanunu kapsamında olması gerekir. | Bu durumda işçi yılık ücretli izne hak kazanabilir. |
Yıllık İzin Hakkı Süreleri | Yıllık ücretli izin zamanları kanunlarda detaylı olarak ifade edilmektedir. | Belirlenen süreler, asgari olarak hesaplanır. |
Yıllık İzin Sürelerinin Bölünmesi | Yıllık ücretli izin süreleri kanunların belirlediği belli koşullara göre bölünebilir. | Yıllık ücretli izin çalışan tarafından bir kısmı 10 günden az olmamak kaydıyla, farklı zamanlarda kullanılabilmektedir. |
Yıllık İzin Hakkı Kullanımı | Çalışanın 1 yıllık görevini tamamlamasına karşılık, hak ettiği asgari süre, kanunlara göre 14 gündür. | Çalışanlar 18 yaşından küçük veya 50 yaşından büyükse asgari yıllık izin süresi 20 günden az olmayacak şekilde uygulanmaktadır. |
Yıllık İzin Hakkı Talebi | İzin talebini, kullanmaya planladığı tarihten en az bir ay önce çalıştığı kuruma bildirmesi gerekir. | Talep değerlendirilmeye alındığında herhangi bir engel oluşturmadığı, uygun görülmesi durumunda yetkililer tarafından onaylanır. |
Farklı Kurumdaki Çalışma Saatleri | Bulunduğu kurum dışında aynı işverenin sahip olduğu başka bir kurumda da görev alıyorsa, yıllık izin hesaplaması yapılırken diğer kurumdaki çalışma saatleri de eklenir. | Tüm saatler toplandığında 1 yılı tamamlayan çalışan, yıllık izin hakkına sahip olur. |
İşverenin Sorumluluğu | İşveren tarafından , işçiden alınması ya da işçinin vazgeçmesi söz konusu değildir. | İşçinin korunması ve İşverenin sorumlulukları kapsamındadır. |
Yıllık İzin Hakkı | İş kanunu kapsamındaki işyerlerinde çalışan işçilerin bu haktan yararlanabilmesi için belli başlı kurallar vardır. | İşçinin 1 Yıldır Çalışıyor Olması |
Çalışanların en önemli haklarından biri yıllık izindir. Hak olmasının yanı sıra kanunlar tarafından korunmaktadır. Yıllık izin hakkı elde etmenin temel şartı, çalışanın aynı iş yerinde 1 yılı kapsayan süre zarfı boyunca çalışmış olması gerekmesidir. Bulunduğu kurum dışında aynı işverenin sahip olduğu başka bir kurumda da görev alıyorsa, yıllık izin hesaplaması yapılırken diğer kurumdaki çalışma saatleri de eklenir.
Tüm saatler toplandığında 1 yılı tamamlayan çalışan, yıllık izin hakkına sahip olur. 2. Yılın başlangıcından itibaren izin kullanma talebinde bulunabilir. İzin talebini, kullanmaya planladığı tarihten en az bir ay önce çalıştığı kuruma bildirmesi gerekir. Talep muhakkak yazılı yapılmaktadır. İzin talebi, çalışanın isim ve soyad, sicil numarası, talep edilen izin günlerini içerir. Talep değerlendirilmeye alınır. Herhangi bir engel oluşturmadığı, uygun görülmesi durumunda yetkililer tarafından onaylanır.
Yıllık İzin Hakkı Nedir?
Bir kurumda çalışmaya başladığı andan deneme süresi içine dahil edilmek kaydıyla, 1 tam yıl çalışma süresini dolduran çalışanın, kazandığı yasal haktır. Kanunlarda “yıllık ücretli izin” olarak geçer. Çalışanın en temel hakkıdır. İş Kanunu’nda yer alan 53. Madde hükmü ‘’ İş yerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.” Açıklamasını içerir.
Yıllık izin, çalışanın sene içerisinde bulunduğu görevlere karşılık, fiziksel ve psikolojik durumunu korumak adına kanunen tanınmış haktır. Bu durum, işçi ve işverenin sorumluluğudur. Çalışan yıllık izin hakkından feragat edemeyeceği gibi, işveren de bu hakka el koyamaz. Yıllık izin kullanma hakkı, “yıllık ücretli izin yönetmeliği” içinde yer alan belli koşul ve kurallara bağlıdır.
Yıllık İzin Hakkından Yararlanma Şartları Neler?
Yıllık izin bir çalışanın en temel haklarından birisidir ve bu hak iş kanunlarınca korunan, kullanılmasından feragat edilemeyen, paraya çevrilemeyen, çalışanın dinlenme süresini belirten bir ücretli izin türüdür. Kanundaki adıyla ücretli izin olarak da adlandırılabilir, kanunla verilen bir haktır ve işveren tarafından işçiden alınması ya da işçinin vazgeçmesi söz konusu değildir. İşçinin korunması ve İşverenin sorumlulukları kapsamındadır.
Yıllık ücretli izin işçinin dinlenmesini sağlamasına yönelik kanunlar tarafından düzenlenen, iş ilişkisi devam ettiği sürece işçiye sağlanan bir ücretli izindir ve bu hakkı kullanırken işçinin herhangi bir gelir kaybı olmamasına göre düzenlenmiştir.
İş kanunu kapsamındaki işyerlerinde çalışan işçilerin bu haktan yararlanabilmesi için belli başlı kurallar vardır. Şimdi bu kurallara ve yıllık izin sürelerine değineceğiz.
İş kanunu hakkında daha fazla bilgiye sahip olmak isterseniz Temel İş Kanunu ve İş Hukuku Eğitimi alabilirsiniz.
İşçinin 1 Yıldır Çalışıyor Olması
Çalışan işçinin yıllık izin hakkından yararlanabilmesi için işe girdiği günden itibaren en az 1 yıl çalışması gerekir. İşçi işyerinde tamamlamış olduğu 1 yıllık çalışmanın karşılığında yıllık iznini kullanmaya hak kazanır. 1 yılını doldurmayan işçi yıllık izin hakkını elde edemez.
Yapılan İşin ve İş yerinin Yıllık İzne Uygun Olması
İşçinin yıllık izin hakkından yararlanabilmesi için işyerinin iş kanunu kapsamında olması gerekir. Bu durumda işçi yılık ücretli izne hak kazanabilir.
Yıllık İzin Süreleri Ne Kadar?
Yıllık ücretli izin zamanları kanunlarda detaylı olarak ifade edilmektedir. Belirlenen süreler, asgari olarak hesaplanır. İş sözleşmesi maddeleri, karşılıklı tarafların bir anlaşma sağlaması durumunda, süreleri uzatma kurallarını içerebilir. Çalışanın 1 yıllık görevini tamamlamasına karşılık, hak ettiği asgari süre, kanunlara göre 14 gündür. İş yerinin bulunduğu yerden farklı bir yerde yıllık iznini kullanmak isteyen çalışanlar, gidiş dönüşlerini belgelemelerini gerekir. İşverenin, bu tür durumlarda 4 güne kadar ücretsiz olmak şartı ile yol izni vermesi kanunen uygundur. Karşılıklı anlaşma ile uzatılmasına karşılık, izin süresi azaltılamaz. İş kanununa göre belirlenen asgari süreler şu şekildedir.
Çalışanın görev aldığı süre 1 yıldan başlayıp 5 yıla kadar ve bu süreye 5 yıl dahildir. 14 gün olarak belirlenmiştir.
Çalışanın görev aldığı süre 5 yıldan fazla ancak 15 yıldan az olması durumunda 20 gün olarak belirlenmiştir.
Çalışanın görev aldığı süre 15 yıl ve daha çok olduğu durumlarda 26 gün olarak belirlenmiştir.
Belirlenen süreler, yerin altında çalışanlar ve maden işçileri için her kademeye göre 4 gün daha eklenmesi üzerine düzenlenmiştir. Çalışanlar 18 yaşından küçük veya 50 yaşından büyükse asgari yıllık izin süresi 20 günden az olmayacak şekilde uygulanmaktadır.
Yıllık İzin Süreleri Nasıl Bölünür?
Yıllık ücretli izin süreleri kanunların belirlediği belli koşullara göre bölünebilir. Kanun bu konuda işverenlerin tam anlayabileceği şekilde açıklamalar yapmıştır. Yıllık ücretli izin çalışan tarafından bir kısmı 10 günden az olmamak kaydıyla, farklı zamanlarda kullanılabilir. 10 günden az olarak belirlenmiş süre tamamen kanunların öngördüğü bir süre olup, işveren tercihine bırakılamaz.
Çalışanın 10 günden az bir süre için izin istemesi kanun hükümlerine uymayacağı için işveren tarafından izin verilemez. Aynı hükümler işveren içinden de geçerlidir. Keyfi olarak izin süresini bölemez. Resmî tatiller, pazar günleri ve ücretsiz olarak alınan izinler yıllık ücretli izin hakkından düşülmesi mümkün değildir. İş Kanunu hükümlerine göre hakların ihlal edilmesi durumunda, her çalışan için para cezası uygulanır.
Yıllık İzin Hesaplama
Yıllık izin hesaplaması yapılırken SGK işçi ve işsizlik pirimi, gelir vergisi ve damga vergisi için belirlenen kesintiler hesaba katılmalıdır. Vefat durumunda ya da kurumdan ayrılama gibi durumlarda kullanılmamış olan yıllık ücretli izin hakkı son brüt ücret baz alınmak şartı ile hesaplanmalıdır. Hesaplamaya fazla mesai ücreti, prim gibi ücretler dahil edilmez.
Örnek bir hesaplama inceleyelim. Brüt ücreti 6000 TL olarak belirlenmiş bir çalışanın yıllık izin hakkının 10 gün olduğu belirlenmiştir. İşten çıkarılması durumunda hak ettiği yıllık izin hesaplaması brüt ödeme tutarı şu şekildedir. 6000/30 =200 brüt olarak günlük kazanç 200x10 =2000 TL ödenecektir.
Yıllık İzin Süresi Sonraki Yıllara Devir Olur Mu?
Yıllık ücretli izin hakkının belirlenen sürelerde kullanılması asıl olandır. Yıllık izin hakkı anayasal bir hak olduğu için işçinin dinlenmesi esastır. İş sözleşmesi devamlılık gösterdiği müddetçe ücrete dönüşmez. Yıllık izin hakkının, çalışan tarafından kazanılan yıl içinde kullanılması gerekir.
Çalışanlar yıllık ücretli izin haklarını tamamını kullanamaması durumunda, yıllık izin haklarının bir sonraki seneye devrolması ve kullanım engeli için kanunu bir yaptırım bulunmamaktadır. Çalışanların iş kanunu hakkında bilgi sahibi olması yaşanan süreçlerde kolaylık sağlar. İş hayatınıza ait haklarınızı öğrenmek ve kendinizi güvende hissetmek için gereken bilgilendirmeleri eğitimler sayesinde elde edebilirsiniz. Online eğitim seçenekleri bu konuda en büyük destekçiniz olacaktır. Enstitü eğitimleri içinde yer alan temel iş kanunu ve iş hukuku eğitimi, çalışma ve sosyal güvenlik mevzuatı kurallarını teorik ve pratik bilgiler ile sahip olmanıza olanak sağlamaktadır.
Yıllık İzin Kullanılması
1 yıllık çalışmayı doldurduktan sonra hak kazanılan dönem için kullanılan yıllık izin bölünmeden 1 defada kullanılır. Ancak süreler tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 günden az olmamak şartı ile en çok 3’e bölünebilir. Buna ek olarak işçinin yıllık iznini bulunduğu yer dışında kullanacağını belgelemesi halinde yolda geçecek süreleri karşılamak için toplam 4 güne kadar ücretsiz izin verilir. Ve işçi izin talebini 1 ay öncesinden işverene yazılı olarak yapmalıdır.
Kullanılmayan Yıllık İzin Ne Olur?
Geçerli bir fesih yapılması halinde işçinin kullanmadığı yıllık izin ücreti iş sözleşmesinin sonlandığı tarihteki ücret üzerinden nakdi olarak ödenir.
Yıllık İzin Kullanılmazsa İptal Olabilir Mi?
Hak edilen yıllık ücretli izin süreleri, işçiler tarafından hak edildiği sene içinde tamamının kullanılması kanunen belirlenmiştir. Çeşitli sebeplerle yıllık izin kullanılamayabilir. Bir yıl içerisinde kazanılan izin hakkı kullanılmaması durumunda yıllık ücretli izin hakkının iptal edilmesi mümkün olmamaktadır.
Bu durum memurlar için farklılık arz etmektedir. Kamu hizmetinde çalışan memurlar, birbirini takip eden iki yılın ücretli iznini alabilir. İlk aşamada önceki yıldan gelen yıllık ücretli izin toplam izin süresinden çıkarılır. Bununla beraber işleyen yıl içinde ve bir önceki yıl içinde kullanılan yıllık ücretli izinlerin iptal işlemi yapılır. Bu durum izinlerin takip eden yıllarda kullanılmayacağını tam olarak açıklamaktadır.
İşletme Eğitimimi tamamladıktan sonra uzun yıllar eğitim sektöründe hizmet verdim. Eğitim alanında çalışmalara devam ederek, her alanda içerik üreterek, kendimi geliştirmeye devam ediyorum.