Yaşam Koçluğu Nedir?

Oğuz Saygın: İktisat mezunuyum ama hiç ilgilenmedim. İlk gün yanlış tercih olduğunu anladım hep iletişimle ilgilendim. 15 sene profesyonel masa tenisi oynadım. Millî takıma öğrenciler yetiştirdim. Eğitimciliğe orada başladım. Eğitimcilik konusu kişisel gelişimle devam etti. Dünyanın en iyi hocalarından NLP dersleri aldım. Yaşam koçluğu, öğrenci koçluğu ve profesyonel yaşam koçluğunda çalışmalar yürütüyorum.

Yaşam Koçu Kimdir? Yaşam Koçunun Görevi Nedir?

Koçluk bir kişiyi bulunduğu yerden istediği yere götürme sanatıdır. Sorular sorarak yapar bunu. Koç, sormuş olduğu sorularla uyandıran farkındalığını arttıran, hedefine doğru hızla yol almasını sağlayan kişidir. ancak bunu hiçbir zaman emir kipiyle ya da şunu yap, bunu yap diyerek yapmaz. koçluk doğru ve güçlü soru sormak sanatıdır. kişiye göremediği gösterme sanatıdır. ne değildir ile beraber anlatmak lazım.

Koçluk terapistlik değildir. Koçlukta zaman şimdi ve şimdiden sonradır. Geçmiş zamanla ilgilenmez. Şimdiden başlar ve kişinin bundan sonraki hayatında neler yapması gerektiği konusunda yardımcı olurlar. Terapistler geçmiş zamanla ilgililer. Çünkü sıkıntılar geçmiş zamandadır. Problem çözücü insanlardır terapistler. Koçlar ise çözüm odaklı insanlardır.

Koç danışman değildir. İş güvenliği uzmanı “bu yangın tüpünü buraya koymayın” der. Mali müşavir “bu hesaplamalar yanlıştır” der. Koç yol göstermez, sorular sorar ve karşısındaki insanların kendi doğrusunu kendisi buldurur. Koçluk mesleki kurallara göre de resmi gazetede yayınlanan şeyle meslek olarak da kabul edilmiştir. 

Oğuz Saygın: İstanbul İşletme Enstitüsü'ndeki eğitimin adı yaşam koçluğu temel koçluk becerileri. Bu temel becerileri öğrenecekler. Bu temel becerilerini öğrenmekle koçluğun ne demek olduğunu çok iyi öğrenecekler. İş yerinde arkadaşlarıyla iletişim daha iyi olacak. Profesyonel olarak bu işi yapmak istiyorlarsa bir sonraki adımı derin koçluğu sonra da usta koçlukla bu işi yapmaya hak kazanmış bir birey olacak. Enstitüdeki eğitimle koçlukla ilgili alt yapıyı atmış olacaklar. 

Aslıhan Şahan: Temel beceri dediğimiz şey nedir hocam?

Oğuz Saygın: Yaşam koçluğunda bir masa gibi düşünün 4 tane temel ayak vardır. Bunlardan bir tanesi uyum ve ahenk karşısındaki insanla sağlamış olduğunuz uyum iletişimdeki başarınızı gösteriyor. Bir koç karşındaki kişiyle çok iyi uyum sağmalı. Sonra bu kişiyi bütün dikkatinizle dinlemeniz lazım. Dinleme becerileniz gelişir. %20 konuşur %80 dinler ve not alır.

Sonrasında doğru sorular sorar ve bu sorularla ciddi anlamda farkındalık oluşturursunuz. Sorularınızla düşünmeye başlar ve bu düşünmek de ona vizyon kazandırır. Koç doğru doğru soru sorma uzmanıdır. Öyle soru sorar ki karşıdaki kişiyi hiç düşünmediği şekilde düşündürür.

Sorular sorar ve bir şeyleri hatırlatır. Denize paralel giden kişiyi düşünün hiç aklına gelmiyor biraz aşağı gitse denizi bulacak. Koç ona doğru soruları soran kişidir. Doğru soru sorarsanız doğru cevap alırsınız yanlış soruya yanlış cevap alırsınız. “Niye bunlar beni buluyor” dediğinizde bunlar yanlış sorudur hemen cevap gelir “beceriksizsin de ondan.” “Ben bunları nasıl aşarım” diye sorduğunuzda cevap da öyle gelir. Bir örnek daha vereyim doğru ve yanlış soruya “Acaba ben bunları yapabilir miyim?” Yanlış soru. Gelecek cevap olumsuzdur. Doğru soru “nasıl yapabilirimimdir.” Birinci soruya da ikinci soruya da cevap gelir.

Temel becerileri toplarsak; birincisi uyum ve ahenk bu iletişimin de temeli zaten. İkincisi; etkin dinleme. Dinlemeyi öğreniyorsunuz. Ben çok konuşmayı seven insanım ama koçluk yaparken dikkatli dinlerim küçük notlar alarak anlamaya çalışırım. Kulaklarımızla gözlerimizle kalbimizle ve dikkatle dinleyeceğiz. Eşini bu şekilde dinleyen bir erkek kesinlikle onu tekrardan kendine aşık edebilir. Koçlar bu beceriyi yakalayan kişilerdir.

Dinlemeyi öğrendikten sonra üçüncü ayağı doğru soru sormayı öğreniyorsunuz. Ve son ayağı da bir geri bildirim. Geri bildirim veriyorsunuz seans sonunda eylem planı veriyorsunuz. İşte bu temel becerileri öğrendiğinizde hayatla ilgili de pek çok şey öğrenmiş oluyorsunuz. Gerek işyerlerinde gerek sosyal hayatta çok önemli şeyler öğrenmiş oluyorlar. 

Aslıhan Şahan: Soru soruyoruz cevabında kendimizi buluyoruz

Oğuz Saygın: Bir koç hiç bilmediği meslekteki insana da koçluk yapabilir. Bir şirketin genel müdürü, bakanlığın müsteşarı bir bakan ya da öğrenci. Herkese koçluk yapabiliyorum neden çünkü soru sorma uzmanıyım. Tekstil fabrikası genel müdürüne koçluk yatığımda tekstil uzmanı olmak zorunda değilim. Sorularımla daha iyi genel müdür olmasını sağlıyorum.

• Hayatta Yer Edinmek Nedir?

• Kişisel Gelişim İçin Koçluk

• Temsil Sistemlerine Göre Hayatınız

Yasam Koçluğu İle Hayatımızı Mükemmel Bir Hale Getirebilir Miyiz?

Oğuz Saygın: Daha iyi bir hale getirebilir miyiz diye sorsak daha iyi olur. Çünkü yaşam koçunun elinde bir sihirli değnek yok. Sorularla görmediğini gösterir bilmediği yetenekleri ona buldurur. Örnek vermem gerekirse Hacer hocam ile 9 yıl önce tanıştık sorduğum soruların cevaplarını buldukça ilerledi. Şu an gelmiş olduğu yer iftiharla kendisini takip ediyoruz. Doru sorular doğru cevapları bulduruyor.

Hacer Doğaner Keklik: Eğitime başladığımda sıfırdan daha eksiktim. Oğuz hocamın emeği büyüktür. Yapmış olduğum her şeyin altında Oğuz hocamın imzası vardır diyebilirim. Hocamdan koçluk eğitimi de aldım. Hayatımın en keskin virajı Oğuz hocamla tanıştığım dönemdi.

Aslıhan Şahan: Hedeflerimiz var. Herkesin hedefleri var. Hedeflerimizi 2 katına çıkartmak istesek yaşam koçluğunun bize desteği ne olur?

Oğuz Saygın: Bir yaşam koçu iyi bir soru sorma uzmanıdır. Size öyle sorular sorar ki siz kendinizdeki yetenekleri keşfetmeye başlarsınız. Sorularla devam ederek bir bakalım. Mesela; Hacer Hocama düşünmeden soracağım. Hacer hocam şöyle ki işletme enstitüsünde çok harika çalışmalar yapıyorsunuz ve bu çalışmalar çok sayıda insana ulaşıyor. Önce tebrikler. Şöyle bir şey sormak istiyorum. Bunları bir kitap haline getirmeyi düşünüyor musunuz? Gerek hızlı okuma gerekse hafıza teknikleri konusunda kitap yazmayı düşünüyor musunuz?

Hacer Doğaner Keklik: Hocam dün 2021 hedefleri arasına kitabı koymuştum. Düşünüyorum, bunu sizinle paylaşmamıştım. Gerçekten çok iyi tanıyormuşsunuz beni.

Oğuz Saygın: Ne kadar aman sürer, ne kadar zaman içinde her şeyini bitirirsiniz bu söylediğiniz kitabın? Önce hangisini yazacaksınız?

Hacer Doğaner Keklik: Anlayarak hızlı okuma kitabı bitti hocam. Hafıza teknikleriyle ilgili uygulamalı bir kitap düşünüyorum. KPSS gibi sınavlara hazırlanan öğrenciler için uygulamalı bir kitap düşünüyorum. Kitaba 2019 yılında başladım. 2020’de pandemi. Benim dışında gelişen olaylar sebebiyle gecikti.

Oğuz Saygın: Hafıza teknikleriyle ilgili kitabı ne kadar zamanda hazırlarsınız?

Hacer Doğaner Keklik: Hafıza teknikleriyle ilgili kitabı 1 ayda da hazırlayabilirim 6 ayda da hazırlayabilirim. 

Oğuz Saygın: Bu kitabın bölümlerini hazırlamanız mümkün mü? Şu bölüm şu bölüm diye.

Hacer Doğaner Keklik: Bir hafta içinde 2 teknikle ilgili bölüm belirleyebilirim.

Oğuz Saygın: Dikkat ederseniz sorduğum sorular direk harekete geçiren sorular. Bir hafta sonra Hocama soracağım. Bölümleri hazırladınız mı? Getirin bakalım diyeceğim. Sonra bölümleri ne zaman doldurursunuz diyeceğim. Ve 2-3 ay içinde kitap hazırlanmış olacak. Sonra yayınevi süreci başlayacak. Ve Hacer Hocam için çok anlamlı olacak. Hemen soralım. Hacer hocam bu kitap sizin için ne kadar anlamlı?

Hacer Doğaner Keklik: Hocam kitap benim için çok anlamlı. Bu hayalimdi. Bu hayalimi de hiçbir zaman gelir için düşünmedim. Benim hedeflerimden kendimi gerçekleştirme yolculuğumda basamaklarımdan biri de kitap çıkarmak. O da çıkmış olsun diye değil. Eğitimi verdiğim insanların elinde bir kaynak olsun istiyorum.

Oğuz Saygın: Bir hafta sonra kitabın bölümlerini belirlenmiş bir şekilde getirebilir misin? 

Hacer Doğaner Keklik: Tamam hocam olur.

Oğuz Saygın: Bakın hedef belirlenmiş oldu. Bir yaşam koçu insanın hayatını nasıl değiştiriyor, doğru soruları sorarak. Ne yaptık bölümleri tamam mı? Yazmaya başladığı zaman hedef başlıyor. İnsanların erteleme gibi alışkanlıkları var. Yaşam koçu bunun önüne geçiyor. Hayatına çok büyük etki edecek bir soru sorduk.

Yaşam Koçu Ötelemeyi Önlüyor Mu?

Oğuz Saygın: Tabii ki, 1 hafta sonraki görüşmemizde bölümleri ne yaptığını göreceğiz ve üzerinde çalışacağız. Bu günden itibaren hedef başlamış oldu. Yazmaya başladı sonra düşünmeye başlayacak. 1 hafta boyunca gece gündüz bunları düşünecek. Hacer hocam bunları sormadan böyle fikirler var mıydı aklınızda?

Hacer Doğaner Keklik: Hayır hocam yoktu. Hızlı okumayla ilgili 2021 hedeflerimin arasına yazmıştım. Şuan hafıza teknikleri ve hızlı okuma birlikte çıkmış olacak.

Oğuz Saygın: Yaşam koçu soru sorarak işini yapar ve sormuş olduğu sorular çok ustaca sorulardır. Karşı tarafı harekete geçirir. Danışman gibi şunu yap demez terapist gibi sorunu çözelim demez. Sorularıyla içindeki yetenekleri buldurur, içindeki ateş ortaya çıkarır. Herkesin ihtiyacı var mı dersek? Tatbikî bizler kendi duygularımızla bakıyoruz hayatımıza bir yaşam koçuyla çalışıyorsanız akıl ve mantık süzgecinden geçirerek sorular soruyor. Duygularla değil.

Aslıhan Şahan: Katılımcımız Ebru Yeter sormuş; Herkes yaşam koçluğu yapabilir mi?

Oğuz Saygın: Çok net bir şekilde söyleyeyim. Yaşam koçluğu tarzını belirleyebilir ama herkes yaşam koçluğu yapamaz. Kimler yapabilir? Belli bir hayatın zorluklarıyla mücadele etmiş insanlar. Üniversiteye hazırlanırken, okurken ya da çalışırken zorluklardan geçmiş olması gerekiyor. Bunu dışında empati yeteneğinin yüksek olması gerekiyor. İnsanları sevmesi, hayvanları doğayı sevmesi lazım. Katkı boyutunun olması lazım, katkı ihtiyacının olması lazım. Mesela benim öyle bir katkı ihtiyacım var. Hacer hocama ne yapabilirim, onu nasıl daha iyi yere getiririm. O zaman bu benim için uygun meslek.

Kardeşim ben insanların problemleriyle ilgilenmiyorum sadece para kazanmak istiyorum diyor. İşte böyle insanlar yapamaz. 

Aslıhan Şahan: Hocam biz neden öteliyoruz? Ya da hemen olumsuzluğa gideriz. Bunu sürükleyen şey ne?

Oğuz Saygın: Normal şatlarda insanlar ertelerler. Siz iyi bir yaşam koçuyla çalışıyorsanız, 1 hafta sonra kontrol eder sizi. Biz Hacer hocam ile boşuna konuşmadık. 1 hafta sora soracağım ve geri bildirim vereceğim.

Hacer Doğaner Keklik: Koçluk eğitiminde geri bildirim çok önemli. Soru gelmiş sorunuza olumsuz cevap gelince ne yaparız?

Oğuz Saygın: Yaşam koçluğu yapacağınız kişide bazı özellikler arayacaksınız önce. 6İ kuralı var. 1 ihtiyaç, 2 istek, 3 size itimadı var mı? 4 inanç, bu koçluğun faydası olacağına inanıyor musun? 5 irade 6 itibar. Bu yaptığınız çalışmanın senin için çok önemli olduğunu farkında mısın? Fedakarlık yapıyor musun? Çalışma için bedel ödemeye hazır mısın? Bunlar tamamlandıktan sonra yaşam koçluğu yaptığınız kişi hayır demez. Hayır derse güle güle. Gerçekten onun için anlamlıysa yapar. Onu yapamam derse başka bir şey bulursunuz. Yeter ki istediği hedefine ve yeteneklerine uygun olun.

Koçluk Süresinin Başarısı Nasıl Ölçülür?

Oğuz Saygın: Bir koçluk çok çabuk sonuç veren bir disiplindir. Diyelim ki Hacer hocaya koçluk yapacağım haftada 1 gün buluşarak 3 ayda 12 defa buluşacağız ve 3 ay sonunda kitabı bitecek. Haftada buluşarak o süreci öyle bir hale getiririz ki hedef tamamlanır. O yüzden koçluk süreci baştan konuşulur.

Aslıhan Şahan: Aksamalar olmaz mı?

Oğuz Saygın: Olabilir. Diyelim ki Hacer hocamla konuştuk yarsını yaptı yarısını yapamadı. Ona geri bildirim verirken önce yaptığı güzellikleri anlatır sonra yapacağınıza inanıyorum diye geri bildirim vereceğim. O yapamadığını da yapıp gelecek. 

Aslıhan Şahan: Yaşam koçluğu eğitimi aldıktan sonra ben de yaşam koçu olacağım diyor. Bir eğitimden geçince yaşam koçu olabilir mi?

Yaşam Koçu Olmak İçin Hangi Aşamalardan Geçmek Gerekiyor?

Oğuz Saygın: Yaşam koçluğunun temel becerilerini almış oluyor. Yaşam koçluğunu tüm temellerini öğrenmiş oluyor. Üstüne bina yapmak gerekiyor. Arkasından derin koçluk sonra koçlukta ustalık. Bir meslek kazanıyorsunuz. Germekten bir meslek kazanmak istiyorsa bu yollardan geçmeli. Bu mesleğe nerden başlanır. Yaşam koçluğunun temellerini öğrenerek başlar.

Danışan Danışman İlişkisiyle Koçluk İlişkisi Arasında Fark Var Mı?

Oğuz Saygın: Bir terapi olarak görürsek koçluk öyle değil. Koçluk terapistlik değildir. Depresyonda olan kişiyi depresyondan çıkarmak değildir. Koçun görevi başladığı noktadan sorularıyla kişiyi hedefe taşıyan kişidir.

Yapacağımız işe karar veremiyorsak kafa karışıklığını gidermek için koçluk eğitimim almamız yeterli mi NLP eğitimi almamız da gerekir mi?

Oğuz Saygın: NLP ile koçluk domatesle peynir gibidir, birbirini tamamlayıcı şeylerdir. Kafa karışıklığını gidermeniz gerekir bu da NLP ile olur. Biz NLP ile koçluk yapıyoruz zaten. Kişinin o andaki kafa karışıklığını gideriyoruz sonra koçluk. Restoran açmak isteyen biri koçluk aldı benden ama büyük para batırmış daha önce bu işte. Önce onun kafa karışıklığını giderdik NLP teknikleriyle sonra da yeni açacağı restoran için koçluk çalımlarına başladık. Tabii ki kafa karışıklıklarının çözümleri NLP tekniklerinde. Ben koçluk eğitimi alanlara daha sonra NLP eğitimi almalarını tavsiye ediyorum.

Yaşam koçluğunda soru kalıpları belli midir?

Oğuz Saygın: Belirli temelleri vardır. Hedefler için nasıl sorular sormanız lazım. Harekete geçirmek için nasıl sorular sormak lazım. Belli kalıplar vardır ama hangi soruları soracak ne yapacak bunlar kişinin yaratıcılığına bağlı. Önemli olan soru kalıplarını ezberlemek değil . Bu soru kalıplarının nerde kullanılacağını bilmek.

Koçluk kurlarında İCF onayı var. Ne kadar önemli?

Oğuz Saygın: Önemli olan yeterlilik. Bana kimse şunu sormuyor. Sen İCF onayın var mı diye sormuyor. Önemli olan yeterliliği kazanmak. Bizim kurlardan çıkan arkadaşlarımız çok başarılı işer yapıyorlar. Bizim enstitüdeki çalışmamız da birinci eğitimi tamamlamış olacaklar. İlerletmek isteyen ileri koçluk ve koçlukta ustalık başarıları alabilir. Hangi diplomayı almaktan ziyade kimden aldığınız ve başarınız önemli.

Yaşam Koçluğu İle Eğitim Koçluğu Bir Mi? Yaşam Koçluğu Eğitim Koçluğunu Kapsıyor Mu?

Oğuz Saygın: Temelleri öğrendiğiniz zaman temellerde ortak yerler var. Öğrenci koçluğu yapan kişi de temelleri bilmesi gerekiyor. Temelleri öğrendikten sonra bölümlere ayrılıyor. Yaşam koçluğu var, kişinin bütün yaşamıyla ilgili. Öğrenci koçluğu var, öğrenci ve ebeveynlerle yönelik. Yöneticilik koçluğu ve ilişki koçluğu var hepsi ayrı ayrı. En çok kullanılan yaşam koçluğu. Bize müracaat ettiğinde diğer koçluklar konusunda da eğitimlerimiz var.

Yaşam koçluğu eğitimini aldıktan sonra NLP’de alırsak sonraki eğitim ne olmalı?

Oğuz Saygın: Yaşam koçluğu da NLP’de 3 adet eğitimden geçiyor. Yaşam koçluğu derken basit bir iş yapmıyorsunuz. Bir insanın hayatına müdahale ediyorsunuz. Yaşam koçluğunu yaparak arkadaşın gözlem yeteneği olması lazım. İnsanlarla iyi ilişkiler kurası lazım. Diplomamı aldım başlarım gibi bir şey yok. İnsanların özümsemesi lazım.

İstanbul İşletme Enstitüsü, büyük bir üniversite gibi çalışıyor. Bütün kişisel gelişimle uğraşan ve kendini geliştiren insanların yolu mutlaka kesişiyor enstitü ile.

Bazen hayatımızda değişiklikler yapmaktan korkuyoruz. Ben bu işlere 40 yaşında başladım. Yüzlerse insan yetiştirdim. İyi ki diyorum böyle bir yola çıkmışım iyi ki bu kadar çok insana dokunmuşum ben de Şemsi Tebrizi’nin sözüyle bitirmek istiyorum; “Düzenim bozulacak hayatım alt üst olacak diye endişelenme nereden biliyorsun altının üstünden iyi olmayacağını.”