Scuba Diving Nedir? Scuba Diving Ekipmanları
| Scuba Diving Ekipmanları | Fonksiyonları | Ek Bilgi |
|---|---|---|
| Scuba (Self Contained Underwater Breathing Apparatus) | Su altında nefes almayı sağlar | Yüzeyde veya su altında herhangi bir cihaza bağlı olmaksızın solumaya olanak sağlar |
| Tüp | Solunan hava temini | Tüp içerisinde, insanın atmosferde soluduğu hava gibi, birçok gazın bir araya gelmesiyle oluşan hava bulunur |
| Bcd (buoyancy control device) | Yüzerliği dengede tutar | Hava tankını taşımakta ve yüzerlik dengesini sağlamakta kullanılır |
| Regülatör | Havanın tüpten dalgıca aktarılmasını sağlar | Tüp içerisindeki yüksek basınçlı hava, bu aparatlara 8-10 bar civarına düşürülerek iletilir |
| Dalış Kıyafeti (Wetsuit) | Dalgıcın ısısını dengede tutmak için kullanılır | Depend on the temperature of the water and the diver's personal preference, different kinds of wetsuits are used |
| Maske | Su altını görmenizi sağlar | Different types of diving masks for different types of diving are available on the market |
| Palet | Su altında hızlanmayı ve manevra yapmayı sağlar | Different types of fins for different types of diving are available on the market |
| Ağırlık Kemeri | Dalgıcı su altında daha hızlı bir biçimde indirmeye yardımcı olur | The weights on the belt can be adjusted according to the diver's needs |
| Ahtapot | Ana soluma aparatının hasar görmesi durumunda kullanılır | Regülatöre bağlı olan bu ikinci nefes alma aparatı, havası tükenen bir diğer dalgıca da verilir |
| Derinlik ve hava miktarı göstergesi | Tüpte kalan hava miktarını ve dalış derinliğini kontrol eder | Scuba diving safety standards require divers to never completely use up the air in their tanks |
Scuba diving nedir sorusuna cevap vermek için öncelikle "Scuba"nın ne olduğundan bahsetmek gerekir. SCUBA, “Self Contained Underwater Breathing Apparatus”un kısaltmasıdır. Türkçesi “kendine yetebilen sualtı nefes alma aparatı”dır.
Kendine yetebilen olarak adlandırılmasının sebebi ise, dalış esnasında kullanılan ekipmanın, yüzeyde veya su altında herhangi bir cihaz ya da sisteme bağlı olmaksızın solumaya olanak sağlamasıdır.
Scuba Diving Ekipmanları
İnsanların su altında nefes alması ne yazık ki mümkün değildir. Bu sebeple tüplü dalış sporu birçok ekstra ekipman gerektirir. Su altında solumayı sağlayan ekipman yani scuba, bir adet tüp, bu tüpü taşıyan ve aynı zamanda yüzerliği dengede tutmaya yarayan bcd ve havayı tüpten dalgıca aktararak nefes almayı sağlayan regülatörden oluşur.
Bcd (buoyancy control device) Türkçeye yüzerlik kontrol cihazı olarak çevrilebilir. Yelek benzeri bir aparattır ve sırt kısmında hava tankının takılabileceği kilitli bantlar bulunur. Regülatör üzerinde bulunan inflatör mekanizması ile bcd ve hava tankı arasında bağlantı kurulur. Bu mekanizma, havayı tüpten alarak bcdnin hava odacıklarına doldurur ve aynı odacıklardan havayı dışarı bırakır. Bu şekilde su altında yüzerlik dengesi kurulmuş olur.
Scubanın bir diğer önemli elemanı ise regülatördür. Bir kafaya bağlı dört koldan oluşan bu sistem, hem soluma, hem yüzerlik, hem de derinlik ve tüp içerisindeki hava miktarını bilmek için önemlidir. Bu kafaya bağlı kollardan biri ana soluma aparatına, bir diğeri ise ana soluma aparatının hasar görmesi durumunda kullanılabilecek veya havası tükenen bir diğer dalgıca verilebilecek olan ve “ahtapot” olarak adlandırılan ikinci soluma aparatına bağlıdır. Tüpteki yüksek basınçlı hava, bu aparatlara 8-10 bar civarına düşürülerek iletilir.
Regülatör mekanizmasının ağza alınan kısmında iki adet tek taraflı çalışan kapakçık bulunur. Havanın girdiği kısımdaki kapakçık, nefes verme esnasında kullanılmış havanın tüpe dönmesini engelleyecek şekilde çalışır. Havanın aparatı terk ettiği kısımda bulunan kapakçık ise, havanın çıkışına izin verirken, suyun bu aparat içerisine girmesini engeller. Bu şekilde tüpten alınan temiz hava kullanıldıktan sonra aparatın dışına salınır. Regülatörün diğer iki kollarından biri direkt olarak hava ve derinlik göstergesine bağlıdır. Böylece dalış esnasında tüpte kalan hava miktarı kontrol edilebilir. Diğeri ise inflatör hortumudur. Bcd üzerindeki inflatör aparatına bağlanır ve bcdnin şişirilmesini sağlar.
Sonuncu scuba elemanı ise tüp, bir başka deyişle hava tankıdır. Sanılanın aksine bu tüp içerisinde yalnızca oksijen bulunmaz. Yeryüzünde soluduğumuz hava gibi, birçok gazın bir araya gelmesiyle oluşan hava bulunur. Sportif dalışlar için kullanılan tüpler genellikle çelik veya alüminyumdan yapılır. 12 veya 15 litre hacminde olabilen bu tüpler, kullanıldıktan sonra bir kompresör yardımı ile tekrar doldurulabilirler.
Scuba diving yapan kişilerin ihtiyaç duydukları tek ekipman scuba değildir. Sağlıklı ve keyifli bir dalış yapabilmek için wetsuit olarak adlandırılan bir dalış kıyafeti, bir maske, bir çift palet ve ağırlık kemeri de bu sporun olmazsa olmazları arasındadır.
Scuba Diving'in Tarihçesi
İnsanların sualtına olan merakının başlangıcı bilinmese de, profesyonel olarak dalgıçlığın temeli yaklaşık 5000 yıl öncesine dayanır. Asurlulardan kalma duvar resimlerinde rastlanan dalgıç figürleri bunu kanıtlar niteliktedir. O dönemde yapılan dalışlarda İnci, mercan, sünger ve benzeri ticari değeri olan canlıların çıkarıldığı tahmin edilir.
20. yüzyılın başında, gerek su altınına duyulan ilginin, gerekse ticari faaliyetlerin artışıyla, daha büyük bir adım atılarak, sualtında nefes alıp vermeyi sağlayabilecek iki sistem keşfedildi. Bu sistemlerden ilki yüzeyden beslemeli sistemdi. Bu yöntemle dalgıca gerekli olan hava su yüzeyinden, yani bir platformdan veya tekneden sağlanmaktaydı. Bir diğer sistem ise kapalı devre sistemdi. Bu sistemde ise dalgıç hava sağlayıcısını üzerinde taşımakta, soluk verirken çıkan karbondioksit filtrelenerek tekrar dalgıca verilmekteydi. O dönemin en iyileri olan bu iki sistem arasında en kullanışlı olanı ise kapalı devre sistemiydi. Çünkü daha ekonomik olmasının yanı sıra su altında hareket konusunda özgürlük sağlıyordu.
İkinci dünya savaşı sırasında İngilizler, Almanlar ve İtalyanlar, dalgıçları savaşta kullanabilmek için birçok scuba diving ekipmanı geliştirdiler. Sonraki birçok gelişime rağmen scuba diving e en büyük katkı denizci Jacques-Yves Cousteau tarafından sağlandı. Kaptan Cousteau, 1945 yılında, bugün kullanılan açık devre SCUBA sistemini geliştirerek patentini aldı. Bu sistemi Aqua Lung şeklinde markalaştıran Cousteau, ilerleyen süreçte ticari faaliyetlerde kullanabilmek için markayı tescil ettirdi. Aynı zamanda kaptan Cousteau, 1959 yılında CMAS (Confederation Mondiale Des Activites Subaquatiques) yani Dünya Sualtı Aktiviteleri Konfederasyonunu kurdu. Günümüze kadar uzanan bu kuruluş, o tarihte profesyonel balık adamlar yetiştirilmesinin temellerini atmış oldu.
Nasıl Dalgıç Olunur?
Scuba diving, tüm dünya gibi Türkiye’de de hızla yayılan bir spor haline geldi. Ülke genelinde denize kıyısı olmayan yerlerde bile birçok dalış kulübü ve dalış okulları bulunuyor. Denize kıyısı olan özellikle turistik yerlerde ise çok sayıda dalış teknesine rastlamak mümkün. Bu kulüp, okul veya teknelere başvurarak scuba divingi tecrübe edebilirsiniz.
Daha önce hiç dalış tecrübeniz olmasa bile, rehber ve eğitmen dalgıçlar eşliğinde keşif dalışı yapmak mümkün. Maksimum 6 m derinlik ve yaklaşık 20-30 dk süre ile gerçekleştirilen bu dalışlarda, sizinle birlikte dalan rehber veya eğitmen dalgıç, yüzerliğinizi ve güvenliğiniz için gerekli her detayı kontrol eder. Size ise yalnızca usul usul palet çırparak etrafı izlemek kalır.
Bu tecrübe sonrasında, eğer profesyonel olarak bu sporu yapmak isterseniz, sertifikalı ve alanında uzman eğitmenler tarafından yaklaşık 1 hafta süre ile teorik ve pratik eğitime tabi tutulursunuz. Eğitim süresi sonunda yapılacak sınavı da geçtikten sonra, dalış konusunda profesyonelliğe ilk adımınızı atmış olursunuz. Sertifikalı dalgıçların inebileceği derinlik sertifikalarına göre değişirken, dalış süresi, birlikte dalan ekibin performansına, su altı koşullarına ve dalış liderinin çizdiği rotaya göre değişiklik gösterebilir.
Sualtı sporları federasyonuna kayıtlı CMAS, PADI, SSI ve benzeri birçok şirket bulunmaktadır. Eğitiminiz sonunda, eğitim almış olduğunuz okulun seçenekleri arasından seçebileceğiniz herhangi bir şirkete bağlı olarak sertifika alırsınız. Tüm bu şirketlerin vereceği sertifikalar, uluslararası geçerliliğe ve birbirleri arasında denkliğe sahiptir.
Ülkemizde Scuba Diving
Scuba diving keyif ve eğlenceye dayalı bir spordur. Her ne kadar ekstrem sporlar arasında sayılsa da aslında oldukça dingin ve huzur veren bir spor dalıdır. Scuba diving esnasında keyif alabilmek için ekipman çok önemlidir; ancak tek kriter değildir. Su sıcaklığı, akıntı, görüş mesafesi, sualtı canlılığı gibi birçok faktör, dalıştan alacağınız keyfi etkiler.
Bu kriterler düşünülünce ülkemizde dalış turizmine en elverişli suların Ege ve Akdeniz kıyıları olduğu görülür. Birçok bölgede dalış kulüpleri bulunmasına rağmen, bu sporun en aktif yapıldığı yerler Ege ve Akdeniz sahillerinde bulunan il ve ilçelerdir. Scuba diving, su sıcaklığının ve görüş mesafesinin yüksek olması, sualtı yaşantısının hareketli ve renkli olması sebebiyle özellikle İzmir, Antalya ve Muğla kıyılarında yaygın olarak yapılmaktadır.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü mezunu. Yaklaşık 15 yıldır profesyonel olarak dalgıçlık yapıyor ve çalışma hayatının çoğu turizm sektörü içerisinde geçti. Araştırmayı, öğrenmeyi ve öğrendiklerini aktarmayı keyifli buluyor. Şu an İstanbul İşletme Enstitüsü’nün yanı sıra bir kaç dijital içerik ajansında yazar olarak çalışmakta.
