Toplumsal Cinsiyet Rolleri
Kavram | Tanımı | Etkileri |
---|---|---|
Toplumsal Cinsiyet Rolleri | Toplumun cinsiyeti algılayış şekline göre oluşturduğu, bireyler için belirli özellikler atfettikleri rollerdir. | Cinsiyete ilişkin beklentiler ve önyargılar, bireyin davranışlarına ve toplumdaki konumuna doğrudan etki eder. |
Ataerkillik | Erkeği ve onun otoritesini baz alan bir toplumsal örgütlenme şeklidir. | Ataerkil toplumda kadınlar genellikle pasif ve ikincil kabul edilir, bu da cinsiyetler arasında dengesizliğe yol açar. |
Geleneksel Cinsiyet Rolleri | Toplum tarafından belirlenmiş, belirli bir cinsiyetten beklentileri içeren rollerdir. | Kadın ve erkek arasındaki eşitsizliği yansıtır ve erkeğin hegemonik konumunu destekler. |
Erkeklik Rolleri | Toplum tarafından belirlenen ve beklentileri erkek bireylerin taşıdığı rollerdir. | Erkek bireyler üzerinde stres ve baskı oluşturabilir, çünkü güçlü, duygusuz ve şefkat eksikliği gösterme eğiliminde olmaları beklenir. |
Kadınlık Rolleri | Toplum tarafından belirlenen ve beklentileri kadın bireylerin taşıdığı rollerdir. | Kadın bireylere çocuk doğurma, şefkatli olma ve sürekli destekleyici olma beklentilerini dayatır. |
Hegemonya | Bir grup, sınıf veya cinsiyetin diğerleri üzerinde kurduğu üstünlük veya hakimiyet. | Erkek hegemonyası kadınları ikincil konuma yerleştirir ve çoğunlukla kadına yönelik şiddeti meşrulaştırır. |
Kalıpyargılar | Belirli bir toplum veya grup içinde yaygın olan, genellikle ispatlanmamış veya yanıltıcı bilgiye dayanan genelleme veya önyargı. | Kalıpyargılar, bireylerin faaliyetlerini, tercihlerini ve beklentilerini sınırlayabilir ve çoğunlukla eşitsizliği teşvik eder. |
Cinsiyet Eşitsizliği | Cinsiyetler arasındaki fırsat, tedavi ve değer konusunda insanlar arasındaki dengesizlik. | Bu eşitsizlik ayrımcılığa, şiddete ve kadınların genellikle düşük maaş almasına yol açar. |
Cinsiyetlendirme | Belli bir cinsiyeti belirleyen özelliklere dayanarak bir birey veya bir nesneye cinsiyet atama eylemi. | Cinsiyetlendirme, bireylerin cinsiyete dayalı sınırlamalara ve beklentilere tabi olmalarına neden olur. |
Atfedilen Roller | Bir çevre veya topluluk tarafından bireylere belirli özelliklerin atandığı rollerdir. | Bu roller, bireyin sosyal kimliğini ve toplumdaki konumunu etkileyebilir. |
Toplumsal cinsiyet rolleri, toplumun cinsiyeti algılayış şekline göre oluşturduğu ve bireyler için belirli özellikler atfettikleri rollerdir. Cinsiyete ilişkin tutum ve davranışlar, rollerin oluşumlarını belirler. Bu roller kişilere cinsiyetlerinden ya da cinsel yönelimlerinden dolayı belli başlı sorumluluklar yükler. Bahsedilen sorumluluklara örnek vermek gerekirse kadın çocuk doğurmalı, ailesine bakmalı, şefkatli ve sevecen olup eşini desteklemelidir. Erkekse, çalışıp para kazanmalı, evin geçinimini sağlamalı, güçlü olmalı ve ağlamamalıdır. Çünkü ağlamak kadın için duygusallık, şefkat göstergesiyken, erkek için güçsüzlük olarak yorumlanır.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri Nelerdir?
Toplumsal cinsiyet rolleri, toplumun belirli bir cinsiyetten nasıl giyinmesi gerektiğine, konuştuklarının topluma göre uygunluğuna, hangi meslek gruplarının kendi cinsiyeti için doğru olduğuna değinen beklentileridir. Kısacası cinsiyet rolleri, hayat hakkında birçok konuda fikir belirtir ve bu fikirleri uygulama koşulu sunar. Her topluluğun, etnik grubun ve kültürün cinsiyet rollerinden beklentilerinde benzerlikler olduğu gibi farklılıklar da gözlemlenir. Bu roller zamanla değişebilir veya sonraki jenerasyonlara aktarılarak devamlılığı sağlanabilir. Toplumsal yapı bu değişimde etkilidir.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bireyi Nasıl Etkiler?
Geleneksel cinsiyet rolleri kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğe ayna tutar. Bu eşitsizlikler erkeğin hegomonya kurmasına sebep olur. Kurulan hegamonya erkeği üstün kılar ve kadına uygulanan şiddeti meşrulaştırır. Erkek cinsellikle kadın üzerinde hakimiyet kurar ve onu güç gösterisine tabi tutar. Bu güç gösterisi; cinsel istismar, tecavüz, cinsel cinayet, seks işçiliğine zorlama olarak her gün haberlerde gördüklerimizden başkası değildir. Çoğu zamansa güç gösterisi evde, işte, okulda veya sokakta karşımıza çıkar. Bu anlayış; erkeğin üstün görüldüğü, kadınlar üzerinde hakimiyet kurduğu ve bunu desteklediği ataerkil toplumlarda görülür.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Ataerkillik
Ataerkillik, erkeği ve onun otoritesini baz alan bir toplumsal örgütlenme şeklidir. Bu düzende erkek üstündür, soyu onlar belirler. Kadınsa aşağılanan, baskılanan ve itaatkar olandır. Bahsedilen cinsiyet tanımlamaları toplumu dengesiz bir biçimde kutuplaştırır ve erkeğin kadına sahip olduğu düşüncesini beraberinde getirir. Çünkü üstünlük kavramı çoktan ortaya çıkmış ve kadını erkekten ayırmıştır. Oysa hiçbir kadın bir erkeğin sahibi olmadığı gibi hiçbir erkek de bir kadının sahibi olamaz.
Bir eşyaymış gibi sahiplenilen kadın çocuk doğurur, evi kurar, erkeğinden(!) daha düşük bir maaşla çalışır. O cefakar olandır. Tüm bunlar yetmezmiş gibi paylaşılamaz. Toplumun belirlediği en ufak beklentiyi karşılamadığı takdirde psikolojik veya fiziksel şiddete, tacize, tecavüze uğrar. Erkeğin kadına olan üstünlüğü bu sistemle çoktan meşrulaştırıldığı için kadın sesini duyurmakta, çığlık atmakta zorlanır. Sistemin içinde hapsolmuştur.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Önyargı Kalıpları Nasıl Değişir?
Bireyin kendine dayatılanları tespit etmesi, nelerin önyargı kalıpları olduğunu araştırması gerekir. Bu kalıpyargılara karşı koyup “ben böyle olmayacağım” deme dirayetini göstermesi ve bu konuda harekete geçmesi aslında birçok kalıp önyargıyı yıkacak, yeni tutum ve davranışlar geliştirmesine yardımcı olacaktır. Birey olarak bahsedilen yalnızca kadın değildir. Nasıl kadın için beklentiler ataerkil düzenin yansımasıysa erkek için nitelendirilen evi geçindirmeli, güçlü olmalı, ağlamamalı gibi bakış açıları da erkek üzerinde baskıya sebep olur ve bu düzeni besler. Bu harekette erkek ve kadın yan yana yürümeli, sorumluluklar adil bir şekilde paylaşılmalı, herhangi bir duygu, tutum ya da davranış bir cinsiyete atfedilmemelidir.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri Nedir?
Toplumsal cinsiyet rolleri, toplumun cinsiyeti algılayış şekline göre oluşturduğu ve bireyler için belirli özellikler atfettikleri rollerdir. Cinsiyete ilişkin tutum ve davranışlar, rollerin oluşumlarını belirler.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri Nelerdir?
Toplumsal cinsiyet rolleri, toplumun belirli bir cinsiyetten nasıl giyinmesi gerektiğine, konuştuklarının topluma göre uygunluğuna, hangi meslek gruplarının kendi cinsiyeti için doğru olduğuna değinen beklentileridir.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bireyi Nasıl Etkiler?
Geleneksel cinsiyet rolleri kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğe ayna tutar. Bu eşitsizlikler erkeğin hegomonya kurmasına sebep olur.
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.